Στο πλαίσιο της επίσκεψής του στην φίλη και σύμμαχο χώρα Ιταλία που πραγματοποίησε ο ΥΠΕΞ μας, παραχώρησε εκτενή συνέντευξη στο ιταλικό πρακτορείο ειδήσεων Nova, κυριώτερα σημεία της οποίας είναι τα ακόλουθα:
Oριοθέτηση ΑΟΖ Ελλάδας-Ιταλίας
" Ήταν μια μεγάλη ευκαιρία και μια ιστορική στιγμή, με την ανταλλαγή των Οργάνων Επικύρωσης της Συμφωνίας για την Οριοθέτηση των ΑΟΖ Ελλάδας και Ιταλίας. Μεγάλη για δυο λόγους: πρώτον απ΄όλα διότι λύσαμε ένα πρόβλημα που υφίστατο εδώ και 45 χρόνια, και δεύτερον επειδή προσφέρουμε ένα παράδειγμα για άλλες χώρες της περιοχής, σύμφωνα με το οποίο χώρες οι οποίες έχουν φιλικές σχέσεις, μπορούν να λύσουν χρόνια προβλήματα, όπως της οριοθέτησης των θαλάσσιων συνόρων"
Σχέσεις των δύο χωρών
Αναφορικά με τις οικονομικές και εμπορικές σχέσεις των δυο χωρών, ο υπουργός Εξωτερικών υπογράμμισε:
«Η Ιταλία είναι μια μεγάλη οικονομία, η Ελλάδα είναι μια οικονομία που τελεί σε ανάπτυξη, και ως χώρα θα πρέπει να αφήσουμε πίσω μας τα χρόνια της οικονομικής κρίσης. Αναπτυσσόμαστε με ταχύτατους ρυθμούς κάτι ομολογουμένως απίστευτο».
Βαλκάνια-Βατικανό-Μετανάστευση
«Με τον Ιταλό ομόλογό μου Λουίτζι ντι Μάϊο υπήρξε μεγάλη σύμπτωση απόψεων για την όλη διαδικασία διεύρυνσης της ΕΕ προς τα δυτικά Βαλκάνια». είπε
Σε σχέση με την συνάντησή του με τον πρωθυπουργό του Βατικανού Πιέτρο Παρολίν, στην Αγία Έδρα τόνισε, δε, ότι « Είμαστε χριστιανοί και για μας είναι ιδιαίτερα σημαντική η διδαχή της Εκκλησίας».
Με αναφορά στο μεταναστευτικό, ο υπουργός Εξωτερικών πρόσθεσε:
«Με την ιταλική κυβέρνηση συζητήσαμε συγκεκριμένους τρόπους για να αντιμετωπίσουμε το μεταναστευτικό ζήτημα. Σεβόμαστε πλήρως τα ανθρώπινα δικαιώματα στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία προσφέρει αξίες και αρχές στις οποίες βασίζεται η δράση μας».
Ελληνογαλλική Συμφωνία
«Το τελευταίο πράγμα που μπορεί να ειπωθεί για την Ελλάδα είναι ότι θέλει να απομονώσει την Τουρκία στην ανατολική Μεσόγειο, αφού αυτό που ισχύει είναι ακριβώς το αντίθετο. Αυτό που και εγώ και ο πρωθυπουργός της Ελλάδας επαναλάβαμε πολλές φορές, είναι ότι επιθυμούμε μια Τουρκία σύγχρονη, κοσμοπολίτικη, ευημερούσα και η οποία να ακολουθεί τον δρόμο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Αυτό σημαίνει βέβαια ότι η Τουρκία πρέπει να προσεγγίσει τις αξίες, τα ιδεώδη, τις υποχρεώσεις και τους στόχους της Ευρωπαϊκής Ένωσης».
«Αν η Τουρκία ακολούθησε μια αντίθετη πορεία, δεν ευθύνεται η ΕΕ, η Ελλάδα, ή η Γαλλία. Η συμφωνία Ελλάδας – Γαλλίας είναι μια φιλική συμφωνία, που βελτιώνει τις σχέσεις μεταξύ δυο φίλων χωρών.Αν ήμουν στην θέση της Τουρκίας θα ήμουν ευτυχής » εξήγησε, ανέφερε, ο Έλληνας ΥΠΕΞ
«Αν η Τουρκία συμπεριφέρεται με τρόπο που θέτει σε κίνδυνο την ασφάλεια των χωρών -μελών της Ένωσης, την ευρωπαϊκή τους κυριαρχία και τα κυριαρχικά τους δικαιώματα, τότε είναι υποχρεωτικό, για την ΕΕ να επιβάλει κυρώσεις, όχι ως αυτοσκοπό ή για να τιμωρήσει, αλλά για να προλάβει άλλες επιθετικότερες κινήσεις από μέρους της Άγκυρας, που μπορεί να ζημιώσουν τα εθνικά συμφέροντα των χωρών-μελών».
Λιβύη
«Το τελευταίο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να ξεχάσουμε την Λιβύη και να αφήσουμε την κατάσταση να ακολουθήσει μια αυτόματη πορεία.
Αν η ΕΕ παραμελήσει τις υποχρεώσεις της προς την Λιβύη, άλλες χώρες , όχι με τις πιο ξεκάθαρες προθέσεις θα εμπλακούν και θα δημιουργήσουν νέα προβλήματα. Θα πρέπει να στηρίξουμε την Λιβύη επί πολύ καιρό, για την επανοικοδόμηση του κράτους, να ευνοήσουμε την έξοδο των μισθοφόρων από την χώρα και να μπορέσει να γίνει, η Λιβύη, μια δυναμική και σύγχρονη δημοκρατία, στην οποία οι πολίτες να μπορούν να εκφράσουν την βούλησή τους», είπε ο ΥΠΕΞ μας
Από τις παραπάνω δηλώσεις του ΥΠΕΞ μας θα σταθούμε στην οριοθέτηση της ΑΟΖ μας με την Ιταλία, η οποία "προσφέρει ένα παράδειγμα για άλλες χώρες της περιοχής, σύμφωνα με το οποίο χώρες οι οποίες έχουν φιλικές σχέσεις, μπορούν να λύσουν χρόνια προβλήματα, όπως της οριοθέτησης των θαλάσσιων συνόρων", επισημαίνοντας τα εξής"
Oι τρύπες των συμφωνιών για οριοθέτηση της ΑΟΖ με Ιταλία και Αίγυπτο
Ιστορικά έχει αποδειχθεί αναφορικά με διακρατικές συμφωνίες ή συνθήκες, ότι «ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες». Κοινώς υπάρχουν σημειώσεις, υποσημειώσεις, αστερίσκοι στο κάτω μέρος ή στο περιθώριο του κυρίως κειμένου που υπάρχουν οι καίριες προβλέψεις της συμφωνίας ή συνθήκης.
Η παραπάνω έκφραση, ίσως εμπεριέχει τη «λύση» στο πρόβλημα διευθέτησης της ΑΟΖ μας με την Τουρκία.
Παρακολουθώντας τις λεπτομέρειες των δύο συμφωνιών μας για την οριοθέτηση της ΑΟΖ μας με Ιταλία και Αίγυπτο, διαπιστώνουμε κάτι κοινό.
Και στις δύο περιπτώσεις η ΑΟΖ καθορίστηκε με συντεταγμένες όπως ακριβώς προβλέπεται στο κυρίως κείμενο, πλην όμως υπάρχει ένα «παράθυρο» το οποίο ουσιαστικά καταργεί την οριοθέτηση με την αυστηρή έννοια της.
Στην μεν περίπτωση οριοθέτησης της ΑΟΖ μας με την Ιταλία, δίνεται η δυνατότητα αλίευσης στα ιταλικά αλιευτικά σκάφη σε μερικά σημεία εντός της ελληνικής ΑΟΖ, οπότε ναι μεν η ΑΟΖ μας έχει καθορισμένα όρια, αλλά στην πραγματικότητα δεν έχει σε κάποια σημεία αυτά που γράφονται στη συνθήκη, αφού επιτρέπει την οικονομική εκμετάλλευση των Ιταλών εντός της ΑΟΖ μας.
Στην περίπτωση οριοθέτησης της ΑΟΖ μας με την Αίγυπτο, στο άρθρο 2 της «Συμφωνίας για την οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ των 2 κρατών» αναγράφεται:«Σε περίπτωση που υπάρχουν φυσικοί πόροι, συμπεριλαμβανομένης της λεκάνης υδρογονανθράκων, οι οποίοι εκτείνονται από την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη ενός Μέρους στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη του άλλου Μέρους, τα δύο Μέρη θα συνεργαστούν προκειμένου να επιτύχουν συμφωνία ως προς τους τρόπους εκμετάλλευσης αυτών των πόρων.
Δηλαδή ναι μεν η ΑΟΖ μας έχει καθορισμένα όρια, αλλά προκειμένου για λεκάνη υδρογονανθράκων που θα υπάρχει στο δική μας ΑΟΖ θα έχει λόγο για τον τρόπο εκμετάλλευσης της και συνεπώς οικονομικό όφελος και η Αίγυπτος. Αυτό μου μοιάζει σαν το win-win των ΗΠΑ ή το kazan-kazan των Τούρκων.
Επίσης τι σημαίνει ο όρος «λεκάνη υδρογονανθράκων» και πως θα ερμηνευθεί, γεωλογικά ή πολιτικά; Για παράδειγμα κάλλιστα θα μπορούσε να ισχυριστεί η Αίγυπτος, υποθετικά μιλάμε, ότι ένα κοίτασμα υδρογονανθράκων που θα βρεθεί εντός ελληνικής ΑΟΖ νοτίως της Κρήτης, ανήκει σε μία ευρύτερη λεκάνη υδρογονανθράκων και συνεπώς βάσει του άρθρου 2 που προαναφέραμε, έχει λόγο για τον τρόπο εκμετάλλευσης του και συνεπώς οικονομικό όφελος.
Επιπλέον η παρούσα συμφωνία συνιστά μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ μας με την Αίγυπτο, αφού δεν περιλαμβάνει ανατολικότερα ου 28ου μεσημβρινού, καμία οριοθέτηση ΑΟΖ και συνεπώς δεν υφίσταται χάραξή της αναφορικά με την ανατολική Ρόδο και το σύμπλεγμα Καστελόριζου.
Επίσης γίνεται μνεία και πρόβλεψη για τυχόν μελλοντική οριοθέτηση της ΑΟΖ της Ελλάδας και της Αιγύπτου με τρίτο κράτος όπως πχ Τουρκία, Κύπρο, Λιβύη κλπ, ότι προτού καταλήξει σε τελική συμφωνία είτε η Ελλάδα, είτε η Αίγυπτος με το τρίτο κράτος θα ενημερώσουν και θα διαβουλευθούν η μία την άλλη.
H "καυτή πατάτα" που λέγεται Καστελόριζο
Ας έρθουμε τώρα στο θέμα της ΑΟΖ του Καστελόριζου και της οριοθέτησής της με την Τουρκία, το οποίο αποτελεί και την «καυτή πατάτα».
Έχοντας ως δεδομένη την ανάλυση των δύο ανωτέρω συμφωνιών μας με Ιταλία και Αίγυπτο, θα μπορούσαμε να προβούμε σε οριοθέτηση της ΑΟΖ μας με την Τουρκία, με τον όρο ότι σε περίπτωση ανεύρεσης υδρογονανθράκων προς εκμετάλλευση στην ΑΟΖ του ενός εκ των δύο, τότε να υπάρχει πρόβλεψη ότι τα δύο κράτη θα συνεργαστούν, προκειμένου να επιτύχουν συμφωνία ως προς τους τρόπους εκμετάλλευσης αυτών των πόρων και συνεπώς να έχει η Τουρκία οικονομικό όφελος, κατά τα πρότυπα του άρθρο 2 της Συμφωνίας μας με την Αίγυπτο που αναλύσαμε παραπάνω;
Αυτό είναι ή δεν είναι η επιτομή του win-win των ΗΠΑ ή το kazan-kazan των Τούρκων;
Επίσης η μερική επήρεια των νησιών μας στη χάραξη της ΑΟΖ μας με την Ιταλία και Αίγυπτο, την οποία και αποδεχθήκαμε, υπογράφοντας τη Συμφωνία μαζί τους, αποτελεί ισχυρό όπλο και παρακαταθήκη για την Τουρκία, ακόμη και στην πολύ απίθανη για εμένα περίπτωση που η Τουρκία δεχθεί να πάει στη Χάγη προκειμένου να επιλύσει την διαφορά που έχουμε για ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα.
Τέλος η Ελληνική με την Κυπριακή ΑΟΖ γειτνιάζουν λόγω του συμπλέγματος των νήσων του Καστελόριζου. Με μειωμένη επήρεια του Καστελόριζου στην χάραξη της ΑΟΖ μας με την Τουρκία, η Ελληνική και Κυπριακή ΑΟΖ δεν θα γειτνιάζουν, αφού θα υπάρχει μεταξύ τους η Τουρκική ΑΟΖ. Έτσι θα διακόπτεται και η θαλάσσια συνέχεια Ελλάδας και Κύπρου και συνεπώς το «Ενιαίο αμυντικό δόγμα» δεν θα υφίσταται. Ουσιαστικά θα μιλάμε για οριστική αποκοπή της Κύπρου από την Ελλάδα.
Όλα τα παραπάνω φυσικά θα είχαν αποφευχθεί αν Ελλάδα και Κύπρος προέβαιναν από κοινού στη χάραξη των ΑΟΖ τους σύμφωνα με τον χάρτη της Σεβίλλης. Γιατί άραγε δεν το κάνουν;