Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα αποστασιοποιήθηκαν από ένα αμφιλεγόμενο σχέδιο διοχέτευσης πετρελαίου από τον Κόλπο στην Ευρώπη μέσω χερσαίου αγωγού με το Ισραήλ, με αξιωματούχο να δηλώνει την Πέμπτη ότι η κυβέρνηση δεν είναι συμβαλλόμενο μέρος στη συμφωνία και να αρνείται τον ισχυρισμό ότι η ακύρωσή της θα είχε αρνητικό αντίκτυπο στις αναπτυσσόμενες διμερείς σχέσεις.
Η συμφωνία, η οποία συμφωνήθηκε αμέσως μετά την απόφαση των ΗΑΕ να εξομαλύνει τους δεσμούς με το Ισραήλ πέρυσι, έχει προβληθεί ως ένα από τα πιο άμεσα προσοδοφόρα αποτελέσματα των "Συμφωνιών του Αβραάμ".
Ωστόσο, αντιμετώπισε επίσης εγχώρια αντίθεση στο Ισραήλ για περιβαλλοντικές ανησυχίες, και τον Ιούλιο η κυβέρνηση καθυστέρησε την εφαρμογή της συμφωνίας παρά τους ισχυρισμούς ότι κάτι τέτοιο θα μπορούσε να βλάψει τους δεσμούς των δύο χωρών
Τον Ιούλιο, μια ισραηλινή εταιρεία που συμμετείχε στη συμφωνία, η Europe Asia Pipeline Company, είπε στο Ανώτατο Δικαστήριο ότι η ακύρωση της συμφωνίας θα μπορούσε να οδηγήσει σε «σημαντική ζημιά στις εξωτερικές σχέσεις του κράτους του Ισραήλ», σε απάντηση της αναφοράς που κατέθεσαν "πράσινες οργανώσεις" για να κηρύξουν τη συμφωνία άκυρη.
Ωστόσο, σύμφωνα με έναν ανώτερο αξιωματούχο στην πρεσβεία των ΗΑΕ στο Ισραήλ, η συμφωνία για τον αγωγό δεν επηρεάζει τη σχέση μεταξύ Ιερουσαλήμ και Αμπού Ντάμπι.
«Έχουμε ξεκαθαρίσει στην ισραηλινή κυβέρνηση ότι αυτό δεν είναι κυβερνητικό σχέδιο. Υπάρχει πολύ στενή επικοινωνία στο υψηλότερο επίπεδο», είπε ο αξιωματούχος στους Times of Israel την Πέμπτη, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας. «Το Ισραήλ γνωρίζει ότι δεν πρόκειται για κυβερνητικό έργο των ΗΑΕ αλλά για μια ιδιωτική εμπορική συμφωνία».
Ο αξιωματούχος τόνισε επίσης ότι ενώ ένα εμπορικό μνημόνιο κατανόησης (MoU) υπεγράφη κατά τη διάρκεια εκδηλώσεων που χρηματοδοτούνται από το κράτος για τον εορτασμό της ομαλοποίησης μεταξύ Ισραήλ και ΗΑΕ τον Αύγουστο, συμπεριλαμβανομένων αντιπροσωπειών υψηλού επιπέδου από το Ισραήλ και τις ΗΠΑ που επισκέπτονται το Άμπου Ντάμπι, η ίδια η συμφωνία δεν είχε καμία σχέση με τις συμφωνίες για τις οποίες μεσολάβησαν οι ΗΠΑ.
Τα σχόλια αντικατοπτρίζουν την ανησυχία των Εμιράτων με την πρόσφατη δημοσιότητα γύρω από τη συμφωνία του αγωγού. Με στόχο την οικοδόμηση εμπιστοσύνης με το εβραϊκό κράτος και την προώθηση κοινών έργων στη βιώσιμη τεχνολογία και όχι στα ορυκτά καύσιμα, το Άμπου Ντάμπι είναι πρόθυμο να διαλύσει κάθε πρόταση επίσημης ανάμειξης με το EAPC.
Η συμφωνία είναι μεταξύ της Europe Asia Pipeline Company (EAPC), μιας εταιρείας που ιδρύθηκε μεταξύ Ισραήλ και Ιράν πριν από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979 και στη συνέχεια εθνικοποιήθηκε από την Ιερουσαλήμ. MED-RED Land Bridge, από κοινού ιδιοκτησία της Petromal, μέρος του ιδιωτικού ομίλου National Holding με έδρα το Άμπου Ντάμπι. και των ισραηλινών εταιρειών AF Entrepreneurship, ιδιοκτησίας Yona Fogel και Malachi Alper, και Lubber Line, ιδιοκτησίας Yariv Elbaz.
Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας, οι εταίροι θα αύξαναν σημαντικά την ποσότητα αργού πετρελαίου που αποστέλλεται από τον Κόλπο στο λιμάνι της Ερυθράς Θάλασσας της EAPC στο Eilat, όπου θα διοχετευόταν μέσω ξηράς σε τερματικό σταθμό EAPC στο Ashkelon. Από εκεί, το αργό θα μεταφερόταν μέσω της Μεσογείου για πώληση στην Ευρώπη.
Πετρέλαιο θα μπορούσε επίσης να σταλεί από την Ευρώπη στην Ασία μέσω του χερσαίου αγωγού.
Ο γηρασμένος αγωγός χρησιμοποιείται ήδη ως αγωγός για το αργό πετρέλαιο του Κόλπου, αν και οι λεπτομέρειες των εργασιών του γενικά διατηρούνται μυστικές σύμφωνα με τους ισραηλινούς κανονισμούς που διατυπώθηκαν για την προστασία της μυστικής αρχικής συμφωνίας με το προεπαναστατικό Ιράν.
Παραμένει ασαφές ποια, αν υπάρχουν, ή αν τα κυβερνητικά υπουργεία έχουν δει τα έγγραφα του Μνημονίου που υπογράφηκε . Ακόμα και το Υπουργείο Οικονομικών, το οποίο είναι επιφορτισμένο με την επίβλεψη των εργασιών του EAPC, απάντησε στο αίτημα ελευθερίας πληροφόρησης για να δει το περιεχόμενο του Μνημονίου Συνεργασίας, λέγοντας ότι δεν είχε πρόσβαση σε αυτά.
Ο αξιωματούχος των ΗΑΕ είπε ότι το Αμπού Ντάμπι υποστήριξε το δικαίωμα του Ισραήλ «να κάνει ό, τι είναι καλύτερο για το Ισραήλ».
Ο κορυφαίος διπλωμάτης του Ισραήλ στο Ντουμπάι, Ilan Sztulman Starosta, δήλωσε τον Σεπτέμβριο ότι «δεν θα επηρεάσει τη σχέση» με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα εάν η πετρελαϊκή συμφωνία καταρρεύσει.
Η ίδια η κυβέρνηση των ΗΑΕ είναι απίθανο να χρησιμοποιήσει τον αγωγό EAPC, δεδομένου ότι οι συμβατικές της δεσμεύσεις για την προμήθεια πετρελαίου είναι με την Άπω Ανατολή.
Το σχέδιο αντιτίθεται στην Ισραηλινή Αρχή Φύσης και Πάρκων, ένα φόρουμ περίπου 20 περιβαλλοντικών οργανώσεων και πολλών επιστημόνων και κατοίκων του Eilat, που κατηγορούν το EAPC ότι έχει κακό περιβαλλοντικό ιστορικό, συμπεριλαμβανομένων πολυάριθμων διαρροών πετρελαίου.
Η EAPC, που παλαιότερα ονομαζόταν Eilat-Ashkelon Pipeline Company, ήταν υπεύθυνη για τη μεγαλύτερη περιβαλλοντική καταστροφή στην ιστορία του Ισραήλ πριν από έξι χρόνια, και πολλοί φοβούνται ότι μια νέα διαρροή θα μπορούσε να αποδεκατίσει τους πολύτιμους κοραλλιογενείς υφάλους της Ερυθράς Θάλασσας κοντά στο Eilat και να βλάψει τον τουρισμό, που θεωρείται ως ο ιστός της οικονομικής ζωής για την πόλη.
Τα σχόλια από τον αξιωματούχο έγιναν ημέρες πριν οι παγκόσμιοι ηγέτες συγκεντρωθούν στη Σκωτία για μια μεγάλη σύνοδο κορυφής για το κλίμα, με την παγκόσμια προσοχή να είναι στραμμένη στην αποτροπή της εξελισσόμενης κλιματικής καταστροφής. Παρά την παραδοσιακή του εξάρτηση από το πετρέλαιο, το Άμπου Ντάμπι προσπάθησε να διαφοροποιήσει την οικονομία του και να απομακρυνθεί από τα ορυκτά καύσιμα.
"Τα ΗΑΕ προσπαθούν να επενδύσουν σημαντικά σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και να μετακινηθούν γρήγορα και έξυπνα σε έναν κόσμο μετά το πετρέλαιο", δήλωσε ο αξιωματούχος. «Και στην ενέργεια, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η ανάπτυξη καθαρών καυσίμων επόμενης γενιάς, είναι στοιχεία ενδιαφέροντος στη σχέση του κράτους με το Ισραήλ».
Τα ΗΑΕ είναι η πρώτη χώρα του Κόλπου που έθεσε στόχο για καθαρές μηδενικές εκπομπές άνθρακα έως το 2050. Ο πρωθυπουργός Μοχάμεντ μπιν Ρασίντ Αλ Μακτούμ είπε ότι η χώρα θα επενδύσει σχεδόν 165 δισεκατομμύρια δολάρια σε καθαρή ενέργεια έως το 2050.
Το Άμπου Ντάμπι σχεδιάζει να παράγει σχεδόν το 55% της ηλεκτρικής του ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές σε πέντε χρόνια και διεκδικεί να φιλοξενήσει την επόμενη μεγάλη διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή το 2023.
Τον περασμένο μήνα, το Υπουργείο Προστασίας του Περιβάλλοντος περιόρισε τον αριθμό των δεξαμενόπλοιων του Κόλπου που μπορούν να ελλιμενίζονται ετησίως στο Εϊλάτ σε μέγιστο αριθμό έξι, πολύ κάτω από τα 30 πλοία ετησίως που αναζητά η EAPC.
Το υπουργείο είπε ότι η απόφαση οφείλεται σε ελλείψεις σε μια δεύτερη έρευνα περιβαλλοντικών κινδύνων που παρείχε η εταιρεία, καθώς και σε έλλειψη κατάλληλης προετοιμασίας για πιθανές πετρελαιοκηλίδες.
Σχολιάζοντας την Πέμπτη τις δηλώσεις του αξιωματούχου των ΗΑΕ, το EAPC επέμεινε ότι η ακύρωση της συμφωνίας με τα ΗΑΕ θα προκαλούσε «σημαντική ζημιά» στο Ισραήλ και στους πολίτες του.
"Η εφαρμογή της συμφωνίας διασφαλίζει την ασφάλεια και την ενεργειακή ανεξαρτησία του κράτους του Ισραήλ, σπάει το μποϊκοτάζ του αραβικού πετρελαίου για πρώτη φορά, αυξάνει την άμεση παροχή αργού πετρελαίου και μειώνει έτσι το κόστος καυσίμων που πληρώνουν οι Ισραηλινοί πολίτες", ανέφερε η εταιρεία.
«Αν και το πετρέλαιο είναι ένα «καύσιμο μετάβασης», είναι πιθανό να είναι μαζί μας και για τις επόμενες δύο δεκαετίες, και στη διαδικασία μετάβασης στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, είναι σημαντικό να διατηρηθεί η ενεργειακή ασφάλεια και αξιοπιστία και η συνέχεια του εφοδιασμού. για να αποφευχθεί μια ενεργειακή κρίση παρόμοια με αυτή που συμβαίνει στην Ευρώπη».
Ερωτηθείς πώς η συμφωνία σχετίζεται με τους πολίτες του Ισραήλ και την ενεργειακή του ασφάλεια, ένας εκπρόσωπος της EAPC είπε στους Times of Israel ότι μέρος του πετρελαίου που αποστέλλεται στο Eilat ή το Ashkelon και αποθηκεύεται εκεί πωλείται μερικές φορές στα διυλιστήρια πετρελαίου στη βόρεια πόλη της Χάιφα αντί μεταφέρεται αλλού εάν μπορεί να επιτευχθεί καλό κέρδος.
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Από τα παραπάνω συμπεραίνεται ότι η προσπάθεια του Ισραήλ να αναγορευθεί σε χώρα- διακομεταμιστικό κέντρο πετρελαίου και φυσικού αερίου για την Ευρώπη, παραμένει ημιτελής.
Τα ΗΑΕ σκέφθηκαν ότι η κατασκευή ενός αγωγού που θα διοχέτευε δια ξηράς το πετρέλαιο του Κόλπου στο Ισραήλ, προσκρούει σε πολλά συμφέροντα χωρών της περιοχής και για τον λόγο αυτό δεν πριμοδοτεί την κατασκευή του.
Το Ισραήλ βλέπει ότι μέσω του αγωγού αυτού οι Συμφωνίες του Αβραάμ θα επιβραβεύονταν και πως θα ήταν αυτός το όχημα για ανάλογες συμφωνίες και με άλλες αραβικές χώρες.
Η μη κατασκευή του εν λόγω έργου περιορίζει την άμεση ενεργειακή εξάρτηση της ΕΕ από το Ισραήλ, αφήνοντας το μόνο στο σκέλος του φυσικού αερίου το οποίο υπολογίζεται ότι θα διοχετεύεται μέσω του χερσαίου αγωγού Ισραήλ-Αιγύπτου, εφόσον αυτός κατασκευαστεί, από το Κάϊρο στην ΕΕ.
Συνεπώς ο East-Med συντηρεί την δυναμική του ως ο μοναδικός γηγενής αγωγός πετρελαίου και φυσικού αερίου για την ΕΕ, με πολλαπλά οφέλη για Ελλάδα-Κύπρο-ΕΕ.