Αντιφατικά είναι τα μηνύματα φτάνουν στα δημοσιογραφικά γραφεία σχετικά με την περιβόητη ελληνοαμερικανική συμφωνία.
Πρόκειται για την ανανέωση της συμφωνίας αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας Ελλάδας-ΗΠΑ (MDCA), ενώ πολλοί ειδικοί εκτιμούν ότι η ελληνογαλλική συμφωνία ήταν ό,τι καλύτερο για την χώρα μας, ειδικά αυτήν την ταραγμένη περίοδο, αφού οι ΗΠΑ θέλουν με μεγάλη επιμήκυνση του χρόνου παρουσίας των βάσεων τους να καταστήσουν ουσιαστικά την χώρα μας “αποικία” τους.
Πληροφορίες του ελληνικού τύπου αναφέρουν ότι υπάρχουν διαφωνίες των δύο πλευρών, ενώ βασικό σημείο τριβής αποτελεί το ότι ενώ η Ελλάδα έχει δεχθεί τη μετατροπή της ετήσιας συμφωνίας σε πενταετή, από την πλευρά τους οι ΗΠΑ ζητούν να παραταθεί επ' αόριστον, πράγμα που θα αλλάξει τα πάντα για την χώρα μας.
Καθώς η Τουρκία επεκτείνει συνεχώς την περιφερειακή της επιρροή, η Ελλάδα προσπαθεί να αντισταθμίσει την επιθετική συμπεριφορά της Άγκυρας με περιφερειακές αμυντικές συμφωνίες με χώρες της Μεσογείου.
Σύμφωνα με την ειδική αναλύτρια Caroline Rose του Strategic Vacuums program του ινστιτούτου Newlines, “τα τελευταία δύο έως τρία χρόνια, η Ελλάδα έχει καταβάλει μεγάλη προσπάθεια να ενισχύσει τους δεσμούς ασφαλείας με εταίρους εντός και εκτός της Ανατολικής Μεσογείου εν μέσω αυξανόμενων εντάσεων με την Τουρκία, τον παραδοσιακό αντίπαλο της.
Καθώς η Τουρκία έχει αυξήσει το επιχειρησιακό της αποτύπωμα και την πολιτική της επιρροή στην περιοχή, η Ελλάδα εργάστηκε για την δημιουργία του Φόρουμ Φυσικού Αερίου της Μεσογείου (EMGF), έναν ενεργειακό οργανισμό που μετατρέπεται σε έναν άτυπο πολιτικό συνασπισμό για την ασφάλεια που εκτείνεται στην Ανατολική Μεσόγειο, στον Αραβικό Κόλπο, με μια σειρά στρατιωτικών ασκήσεων, διαλόγων και συμφωνιών όπλων που εξυπηρετούν το ενδιαφέρον της Ελλάδας για την αντιμετώπιση της τουρκικής προκλητικότητας.
Η Ελλάδα ανησυχεί ιδιαίτερα για το σχέδιο “Γαλάζια Πατρίδα” της Τουρκίας, ενώ η όξυνση της ρητορικής εναντίον της συχνά ξεπερνάει τα όρια της πολεμικής σύγκρουσης και κάποια στιγμή θα οδηγήσει σε ένοπλη σύγκρουση, αποτελώντας ένα σενάριο που θα οδηγήσει το ΝΑΤΟ σε πολύ δύσκολη κατάσταση”.
Είναι γνωστό ότι έναρξη της προσέγγισης μεταξύ Άγκυρας, Καΐρου, Αμπού Ντάμπι και Ριάντ έχει προκαλέσει ανησυχίες στην Αθήνα για τη βιωσιμότητα του άτυπου συνασπισμού της στη Μεσόγειο.
“Όλα αυτά λαμβάνουν χώρα, καθώς το καθεστώς των Ηνωμένων Πολιτειών ως στρατιωτικού εγγυητή στη Μέση Ανατολή εξασθενεί και οι Αμερικανοί σχεδιαστές της πολιτικής των ΗΠΑ αναζητούν νέες βασικές επιλογές που να καλύπτουν διάφορες ηπείρους, η Ελλάδα εντοπίζει νέες ευκαιρίες για να αντισταθμίσει την Τουρκία”, τονίζει η ίδια.
Η Τουρκία ξεκίνησε επίσης μια εκστρατεία ενημέρωσης με την οποία εκθειάζει την αναπτυσσόμενη ναυτική βιομηχανία της, συμπεριλαμβανομένων των πλοίων επόμενης γενιάς, ένα μήνυμα προς τους Μεσογειακούς αντιπάλους της.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Ελλάδα έγινε ένας άτυπος ηγέτης ενός συνασπισμού για την αντιμετώπιση της τουρκικής επιθετικότητας.
Η απειλή των τουρκικών σχεδίων στην Α.Μεσόγειο συγκέντρωσε ένα σωρό εταίρους εντός και εκτός της Μεσογείου, όπως η Αίγυπτος, το Ισραήλ, τα ΗΑΕ και η Γαλλία για να ενωθούν εναντίον της Άγκυρας και να ενισχύσουν την ελληνική άμυνα.
Η συμφωνία οριοθέτησης θαλάσσιων συνόρων Τουρκίας-GNA 2019 δημιούργησε μια αμφισβητούμενη ζώνη που αγνοούσε βασικά ελληνικά νησιά, ιδιαίτερα την Κρήτη.
Η ανησυχία της Αθήνας όχι μόνο ενθάρρυνε την διενέργεια κοινών στρατιωτικών ασκήσεων με γείτονες της όπως η Αίγυπτος, η Ιταλία και η Γαλλία, αλλά επίσης προσέλκυσε εξωπεριφερειακούς εταίρους που είχαν κοινές σχέσεις με την Τουρκία, όπως τα ΗΑΕ και την Σαουδική Αραβία.
“Αξιοσημείωτο είναι ότι η Ελλάδα υπέγραψε πρόσφατα μια διμερή συμφωνία ασφαλείας με τη Γαλλία που θα δεσμεύει και τα δύο μέρη να υπερασπιστούν το ένα το άλλο σε περίπτωση επίθεσης, ακόμη και αν ο αντίπαλος είναι μέλος του ΝΑΤΟ.
Αυτή η συμφωνία, η οποία έχει σιωπηρή υποστήριξη από τις ΗΠΑ, είναι ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός για μια ισχυρή ελληνική αποτροπή στην προφανή πρόθεση να αντιμετωπιστεί μια πιθανή τουρκική “επίθεση” παντός τύπου στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η κλιμάκωση της κατάστασης στην Μεσόγειο απαιτεί την αυξημένη υποστήριξη από τις ΗΠΑ. Η Ελλάδα έλαβε κάποια σήματα από την Ουάσινγκτον ότι επιδιώκεται η αύξηση της αμερικανικής επιχειρησιακή παρουσίας στον κόλπο της Σούδας και σε άλλες εγκαταστάσεις του Αιγαίου, οι οποίες όμως “ξεφτίζουν” λόγω Τουρκίας.
Επιπλέον, η Αθήνα, μέσω του ελληνοαμερικανικού λόμπι, επιτάχυνε την προσέγγιση προς την Ουάσινγκτον, ειδικά μέσω του ισραηλινού λόμπυ, δημιουργώντας μια νέα και ολοένα και πιο σημαντική ομάδα στο Καπιτώλιο, την Ελληνο-Ισραηλινή Συμμαχία.
Παρόλα αυτά η πρόβλεψη μου είναι ότι η Ανατολική Μεσόγειος φαίνεται πολύ διαφορετική από ό, τι πριν από ένα χρόνο. Η Τουρκία συνεχίζει να παρουσιάζεται ως περιφερειακή δύναμη,ωστόσο, οι αυξανόμενοι οικονομικοί περιορισμοί και η πολιτική απομόνωση, σε συνδυασμό με την αναπόφευκτη αποχώρηση των ΗΠΑ από τη Μέση Ανατολή, ώθησαν την Άγκυρα σε προσέγγιση με Αίγυπτο, ΗΑΕ και Σαουδική Αραβία.
Οι Τούρκοι αξιωματούχοι έχουν μειώσει την εχθρότητα απέναντι στους ανταγωνιστές της Μεσογείου και του Κόλπου, ενώ διπλωματικές αντιπροσωπείες τους συμμετάσχουν σε συζητήσεις και διερευνητικές συνομιλίες με τις χώρες αυτές, ενώ τα τουρκικά σεισμικά σκάφη απουσιάζουν σε μεγάλο βαθμό από τα αμφισβητούμενα κυπριακά και ελληνικά ύδατα-δημιουργώντας εικασίες ότι η Άγκυρα ακολουθεί μακροπρόθεσμη πολιτική αποκλιμάκωσης στη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή.
Καθώς οι δεσμοί μεταξύ Τουρκίας και εταίρων “θερμαίνονται” σταδιακά, η Ελλάδα αναγκάζεται να επαναπροσδιορίσει τη στρατηγική της, επιδιώκοντας να διατηρήσει τους εγγυητές ασφαλείας της σε Μέση Ανατολή και Κόλπο.
Η Τουρκία μπορεί να επιδιώκει με όλη της δύναμη την προσέγγιση των αντιπάλους της, ειδικά την Αίγυπτο και το Ισραήλ, αλλά υπάρχουν όρια του βαθμού ομαλοποίησης των σχέσεων με αυτές τις χώρες.
Αυτές οι χώρες εξακολουθούν να έχουν δραστικά διαφορετικές ιδεολογικές ατζέντες με την Άγκυρα, ιδιαίτερα στον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τις πολιτικές ισλαμιστικές ομάδες όπως η Μουσουλμανική Αδελφότητα κά.
Παρά την πίεση για απόσυρση από ζώνες συγκρούσεων όπως η Λιβύη, η Συρία, το Ναγκόρνο-Καραμπάχ και το Ιράκ, η Τουρκία επίσης δείχνει λίγα σημάδια ότι θα αλλάξει τη αμυντική πολιτική της και την υποστήριξη ξένων παραστρατιωτικών δυνάμεων.
Την ίδια στιγμή η Άγκυρα επιχειρεί να αποκτήσει επιρροή στην Ανατολική Μεσόγειο και να εντοπίσει εναλλακτικές πηγές ενέργειας.
Καθώς η Τουρκία και οι ομόλογοι της Μέσης Ανατολής αρχίζουν να βλέπουν τους περιορισμούς της προσέγγισής τους, η Ελλάδα θα επιδιώξει να εκμεταλλευτεί τα κενά στη συνεργασία, τις συνεχιζόμενες ρήξεις με την Άγκυρα και την επικείμενη αποχώρηση των ΗΠΑ, για να διατηρήσει τα κράτη της Μεσογείου και του Κόλπου ως πηγές ασφάλειας.
Ένα παράδειγμα αυτής της στρατηγικής είναι η συμφωνία του Απριλίου 2021 σχετικά με την αποστολή ελληνικής συστοιχίας πυραύλων Patriot στην Σαουδική Αραβία.
Ομοίως, η Ελλάδα υπέγραψε μια συμφωνία ορόσημο, για μια στρατηγική σχέση ύψους 3 δισεκατομμυρίων ευρώ με τη Γαλλία, μαζί με την αγορά υπερσύγχρονων γαλλικών φρεγατών.
Η Ελλάδα προσπάθησε επίσης να εμβαθύνει τους δεσμούς με τα ΗΑΕ και να στηρίξει τη συμφωνία στρατηγικής εταιρικής σχέσης του 2020, αποστέλλοντας τη φρεγάτα ΥΔΡΑ του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού στο λιμάνι του Zayed του Εμιράτου, ενώ ο υπουργός Άμυνας και ο αρχηγός του γενικού επιτελείου έκαναν τριήμερη επίσκεψη στα ΗΑΕ.
Η Αθήνα υλοποιεί συνεχώς τριμερείς στρατιωτικές ασκήσεις εκπαίδευσης με τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΑΕ και το Ισραήλ.
Επίσης έχει υπογράψει συμφωνία αξίας 1,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων για ειδικό κέντρο εκπαίδευσης, ενώ οι ισραηλινές δυνάμεις χρησιμοποιούν ελληνικό έδαφος για να προσομοιώνουν πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον της Χεζμπολάχ.
Η Ελλάδα έχει επιταχύνει την προσέγγισή της και σε άλλες χώρες της Μέσης Ανατολής, όπως το Μπαχρέιν και το Ιράκ, φιλοξενώντας ένα φόρουμ τον Φεβρουάριο του 2021 στην Αθήνα, καθώς προσπαθεί να εμφανιστεί ως γέφυρα μεταξύ της Μεσογείου και του Κόλπου.
Μέσα από χειρονομίες πολιτικής υποστήριξης και προμήθειας εξοπλισμού, η Ελλάδα θα επιδιώξει να ενισχύσει τον αντι-ιρανικό συνασπισμό μετά την αποχώρηση των ΗΠΑ, με στόχο τη διατήρηση της μεσογειακής συμμαχίας.
Οι ΗΠΑ θα πρέπει να εκτιμήσουν τον ρόλο που παίζει η Ελλάδα για την ενίσχυση της συνεργασίας Μεσογείου-Κόλπου.
Καθώς η Ουάσινγκτον μειώνει το στρατιωτικό της αποτύπωμα στην περιοχή και στρέφεται αποκλειστικά στην Ανατολική Ευρώπη και στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού, θα πρέπει να υποστηρίξει τους εταίρους της για τη διατήρηση της περιφερειακής σταθερότητας.
Η Ελλάδα προσφέρει στις Ηνωμένες Πολιτείες μια στρατηγική τοποθεσία για στρατιωτικές βάσεις για τον εφοδιασμό των αμερικανικών δυνάμεων, αλλά και ως σημείο εκκίνησης για μια σειρά στρατιωτικών δραστηριοτήτων στην Αφρική, την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.
Την ίδια στιγμή η Τουρκία εξακολουθεί να θεωρεί τις Ηνωμένες Πολιτείες ως δυνητικό αντίπαλο και εργάζεται ενάντια στα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ.
Προς το παρόν όμως, οι ΗΠΑ εκμεταλλεύονται την στήριξή τους προς την Ελλάδα ως αντίβαρο στην ταραγμένη σχέση τους με την Τουρκία, και δεν προβλέπουν πιθανή αναζωπύρωση μεταξύ των δύο χωρών”, καταλήγει η ίδια μεταξύ άλλων.
Με λίγα λόγια η Ελλάδα χρησιμοποιείται αποκλειστικά έως τώρα ως “δόλωμα” για την Τουρκία, η οποία σχεδιάζει να προκαλέσει ακόμα πιο πολύ την χώρα μας, αφού ακολουθεί τα δικά της σχέδια πλέον, τα οποία δεν συμπλέουν με αυτά των ΗΠΑ σε καμία περίπτωση.