Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σχεδιάζει επίσημη επίσκεψη στη Βοσνία -Ερζεγοβίνη στις 26 Αυγούστου.
Για το τι θέση καταλαμβάνει αυτή η χώρα και τα Βαλκάνια συνολικά, στο δόγμα της εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας, μιλάει ο Σέρβος τουρκολόγος, διπλωμάτης, πρώην πρέσβης της Γιουγκοσλαβίας στην Τουρκία, το Αζερμπαϊτζάν και το Βατικανό, Ντάρκο Τανάσκοβιτς.
Ο Σέρβος ειδικός τονίζει ότι όντως η σύγχρονη Τουρκία σχεδιάζει να «αναβιώσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία», θέλοντας ταυτόχρονα να δημιουργήσει το «Μεγάλο Τουράν».
“Η στρατηγική της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας, βασίζεται στο δόγμα του νεοθωμανισμού, που περιγράφεται λεπτομερώς στο βιβλίο του Αχμέτ Νταβούτογλου «Στρατηγικό βάθος», με τα Βαλκάνια να κατέχουν μια πολύ σημαντική θέση.
Επιπλέον, μπορούμε να πούμε ότι ο βαλκανικός χώρος, που περιλαμβάνει την πρώην οθωμανική επαρχία Ρούμελι, (από τον έλεγχο της οποίας οι Τούρκοι δεν έχουν παραιτηθεί ποτέ), αποτελεί συνεχώς μία από τις κύριες προτεραιότητες των συνεχών και συστηματικών δραστηριοτήτων των Τούρκων.
Κατά καιρούς, κάποια άλλα εδάφη έρχονται στο προσκήνιο αλλά η ουσία παραμένει αναλλοίωτη.
Η Άγκυρα δεν εγκατέλειψε ποτέ τις συστηματικές ενέργειες προς την κατεύθυνση των Βαλκανίων. Φυσικά, σε σύγχρονες συνθήκες είναι αδύνατο να μιλήσουμε για μια κανονική «αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας», όσο εντυπωσιακό κι αν ακούγεται.
Είναι πιο σωστό να μιλάμε για την πρόθεση της σύγχρονης Τουρκίας να ασκήσει κυρίαρχη επιρροή και να λάβει ισχυρή θέση τόσο σε γειτονικές όσο και σε πιο μακρινές ζώνες που κάποτε αποτελούσαν τμήμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, χρησιμοποιώντας πολιτικά και οικονομικά μέσα, όπως την "ήπια δύναμη" και κάποια άλλα για το σκοπό αυτό σχέδια.
Η κατάσταση αυτή είναι περίπου η ίδια με την ιδέα του «Μεγάλου Τουράν». Ο πρώην πρόεδρος της Τουρκίας Τουργκούτ Οζάλ, εμπνεύστηκε την ιδέα της δημιουργίας ενός «τουρκικού κόσμου» από την Αδριατική έως το Σινικό Τείχος, λέγοντας ότι ο 21ος αιώνας θα είναι «ο αιώνας των Τούρκων».
Πίσω από όλα όμως αυτά ήταν η πρόθεση της Τουρκίας να πάρει τα ηνία μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, μεταξύ των τουρκόφωνων κρατών της Δυτικής και Κεντρικής Ασίας.
Σε αυτόν το τομέα έχει πετύχει περιορισμένα, αλλά κατά τόπους αρκετά πραγματικά αποτελέσματα. Όταν μιλάμε για επέκταση της τουρκικής επιρροής στην περιοχή, εννοούμε τόσο πολιτιστική όσο και οικονομική επιρροή.
Η τουρκική επιρροή και παρουσία γίνεται αισθητή σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό σε όλα τα βαλκανικά κράτη.
Δεν έχω ακριβή στατιστικά στοιχεία που θα μου επέτρεπαν να συγκρίνω την παρουσία της Τουρκίας σε διαφορετικούς τομείς της πολιτικής, οικονομικής και πολιτιστικής ζωής των βαλκανικών χωρών, και ως εκ τούτου μπορώ να δώσω μόνο μια πρόχειρη και ελλιπή εκτίμηση.
“Η Τουρκία, στη δραστηριότητά της προς τα Βαλκάνια, χρησιμοποιεί κυρίως τον θρησκευτικό παράγοντα, σε συνδυασμό με τη «ήπια δύναμη», όπως στη Βοσνία -Ερζεγοβίνη και το Σαντζάκ (σημερινή περιοχή της Σερβίας)”, έγραψε ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Σεράγεβο Γιάχια Μουλασασίλοβιτς.
Οι μουσουλμανικές κοινότητες στα Βαλκάνια (Βόσνιοι, Αλβανοί, Τούρκοι) είναι το κύριο φυλάκιο για την Τουρκία, η οποία επιδεικνύει αποφασιστική επιρροή εκεί, παρά τις πρόσφατες εξελίξεις ορισμένων άλλων ισλαμικών κέντρων, κυρίως αραβικών, σε αυτό το έδαφος.
Επομένως, οι βαλκανικές χώρες στις οποίες ζουν συμπαγώς πολλές μουσουλμανικές κοινότητες, υπόκεινται σε μεγαλύτερο βαθμό στην επιρροή της Τουρκίας μέσω των καναλιών της «θρησκευτικής διπλωματίας».
Η Τουρκία κατάφερε να συμμετάσχει τόσο σε οικονομικά προγράμματα όσο και σε αναπτυξιακά προγράμματα των περισσότερων βαλκανικών χωρών, τόσο χάρη στις μεγάλες επενδύσεις σε έργα υποδομής σε κρατικό επίπεδο, όσο και με τη βοήθεια των μικρομεσαίων επιχειρήσεων της, οι οποίες διακρίνονται από την ικανότητά τους να να προσαρμόζονται αποτελεσματικά στις τρέχουσες συνθήκες και ως εκ τούτου, έχει διεισδύσει με επιτυχία στη βαλκανική αγορά (στα Σκόπια, τη Σερβία, την Αλβανία, το Μαυροβούνιο).
Είναι ενδιαφέρον ότι στην Ομοσπονδία της Βοσνίας- Ερζεγοβίνης, η οποία φιλοξενεί τον μεγαλύτερο αριθμό ισλαμιστών, μπορεί κανείς να ακούσει παράπονα ότι οι Τούρκοι επιχειρηματίες ενδιαφέρονται λιγότερο για τη Βοσνία -Ερζεγοβίνη πάρα την Σερβία.
Το τουρκικό κεφάλαιο καθοδηγείται από τη λογική του κέρδους, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι ενέργειές του σε κάποιο βαθμό δεν υπαγορεύουν «κρατικούς (νεοθωμανικούς) σκοπούς.
Επίσης με την πολιτιστική έννοια, η Τουρκία παίζει σκόπιμα με την αύξηση της αξίας της οθωμανικής παράδοσης, κυρίως της αρχιτεκτονικής και της τουρκικής κληρονομιάς.
Από την άλλη πλευρά, βασίζεται επίσης στην άϋλη πολιτιστική κληρονομιά και τη συγγένεια των παραδόσεων με ορισμένα βαλκανικά πολιτιστικά πρότυπα.
Στην ιστορία πολλών βαλκανικών χωρών υπήρξε μια μακρά περίοδος παρουσίας του οθωμανικού ζυγού και στη συνέχεια ένας μακρύς αγώνας για την απελευθέρωση από την τουρκική κυριαρχία και αυτό το ξεχνούν οι Τούρκοι για τους Βαλκάνιους κατοίκους.
Επίσης, σε κράτη για τα οποία η προοπτική ένταξης στην ΕΕ γίνεται πιο ασαφής και των οποίων οι πολίτες θεωρούν υποκριτική τη συμπεριφορά των Βρυξελλών απέναντί τους, η Τουρκία φαίνεται όλο και πιο αποδεκτή ως εταίρος.
Αυτό διευκολύνεται από την εκκοσμίκευση των Βαλκάνιων Χριστιανών, που απομακρύνονται από πανάρχαιο σύστημα αξιών τους που καθορίζει η ταυτότητα τους, αφού ειδικά η θρησκευτική συνιστώσα δεν κατέχει πλέον κεντρική θέση, αν και πρόσφατα έχουν γίνει μετατοπίσεις προς μεγαλύτερη θρησκευτικότητα”, κατέληξε ο ίδιος μεταξύ πολλών άλλων.
Υπενθυμίζουμε ότι οι Τούρκοι διαχειρίζονται δεκάδες τζαμιά στα Βαλκάνια ενώ χτίζουν συνεχώς νέα.
Σε ολόκληρη την Ευρώπη, η γνωστή τουρκική οργάνωση Millî Görüs συνεργάζεται στενά με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα με πρωταρχικό στόχο να διατηρήσει τους Τούρκους και τους Μουσουλμάνους στη Δυτική Ευρώπη και τα Βαλκάνια, ως αποθεματικό ψηφοφόρων πιστών στον αυτονομιστικό νέου τύπου ισλαμισμό που προάγει.
Οι νεο-Οθωμανοί θέλουν να κατακτήσουν την Ευρώπη που θεωρείται ήπειρο σε παρακμή, παλαιά, αποχριστιανοποιημένη, με εξασθενημένη ταυτότητα και ως εκ τούτου, έτοιμη να πέσει ως ώριμο φρούτο.
Μέσω δημογραφικών στοιχείων, για παράδειγμα σε μόλις πέντε χρόνια, ο μουσουλμανικός πληθυσμός στη Γερμανία αυξήθηκε κατά 1 εκατομμύριο".
Στο πλαίσιο αυτό όμως, η τουρκική πρόσφατη “επίθεση” στην Ελλάδα σε σχέση με την μειονότητα έχει ακριβώς την ίδια αποστολή σε θέματα ψήφων και ελέγχου της εκάστοτε ελληνικής κυβέρνησης.