Σόκ, αγανάκτηση και αποτροπιασμό προκαλούν τα όσα συμβαίνουν τις τελευταίες ημέρες με την μετατροπή της Αγίας Σοφίας, του αιώνιου και οικουμενικού, παγκόσμιου αυτού μνημείου ιστορίας και πολιτισμού. Το σόκ και η αγανάκτηση μετατρέπονται σε οργή και θυμό από τις χλιαρές και υποτονικές αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας. Τι είναι τελικά πιο οδυνηρό; Η μετατροπή του οικουμενικού αυτού συμβόλου σε τζαμί (γεγονός αναμενόμενο καθώς τόσο εκκωφαντικά και προκλητικά είχε εξαγγελθεί) ή ο τρόπος που η διεθνής κοινότητα αντιμετωπίζει και στέκεται μπροστά στο γεγονός;
«Η Αγία Σοφία ως μουσείο αποτελεί τόπος και σύμβολο συναντήσεως, αλληλεγγύης και αλληλοκατανοήσεως Χριστιανισμού και Ισλάμ. Η τυχόν μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος θα στρέψει εκατομμύρια χριστιανών σε όλο τον κόσμο εναντίον του Ισλάμ. Το ζητούμενο, όμως, είναι η ενότητα. Έχουμε την προσδοκία ότι στο τέλος θα επικρατήσει η σύνεση και η λογική», σημείωνε ο Παναγιώτατος Οικουμενικός μας Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος προ ολίγων ημερών, εκφράζοντας την αγωνία της Πατριαρχικής Του καρδίας που χαρίζεται και αγκαλιάζει όλο τον κόσμο, ως και την προσδοκία ότι θα πρυτανεύσει «η σύνεση και η λογική».
Το ερώτημα, κατά την άποψη μας, δεν είναι τι έκαναν εκείνοι που αποφάσισαν την μετατροπή, αλλά τι έκανε η διεθνής κοινότητα για να αποτρέψει αυτή την μετατροπή; Τι έκαναν οι Διεθνείς Οργανισμοί; Ο ΟΗΕ; η Unesco, η οποία έχει και την ευθύνη προστασίας του μνημείου; Τι έκανε η Ευρώπη και οι μεγάλες δυνάμεις της Δύσης; Τι έκανε η παγκόσμια κοινότητα για να διαφυλάξει την Αγία Σοφία «ως μουσείο και τόπο, σύμβολο συναντήσεως, αλληλεγγύης και αλληλοκατανοήσεως Χριστιανισμού και Ισλάμ», όπως τόσο σοφά σημείωσε ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης λίγο πριν την καταστροφή; Όταν έχεις να αντιμετωπίσεις μια απειλή η λογική επιβάλλει να λάβεις τα κατάλληλα μέτρα για να αποτρέψεις αυτή την απειλή. Όταν δεν το μέγεθος της απειλής αυτής είναι παγκόσμιου βεληνεκούς, όπως συμβαίνει στην περίπτωση αυτή, τότε η μη λήψη των αναγκαίων και απαραίτητων προληπτικών μέτρων τι δηλώνει; Ή μήπως δεν ήταν αναμενόμενη η εξέλιξη αυτή; Ποια είναι, τελικά, μεγαλύτερη απειλή: Του κορωνοϊού, για τον οποίο παγκοσμίως τόσος αγώνας γίνεται (και καλώς) ή η καταστροφή ενός μνημείου και συμβόλου οικουμενικής εμβέλειας;
Έτερο ερώτημα: Τι κάνουν τώρα και πως αντιδρούν όλοι αυτοί οι.. τρανοί και δυνατοί του κόσμου; Οι αρχές και οι εξουσίες; Με δηλώσεις υποτονικές και μάλλον περισσότερο διπλωματικές; Ή μήπως θεωρούν ότι το πρόβλημα είναι διμερούς και όχι διεθνούς φύσεως; Ανήκει ή όχι η πολιτιστική κληρονομιά σε όλους τους λαούς και τους πολιτισμούς; Εάν ναι, δεν πρέπει να διαφυλαχθεί και διασωθεί; Τι κάνει ο Χριστιανικός κόσμος; Που η αλληλεγγύη ανάμεσα στον Χριστιανικό κόσμο; Η δήλωση του Αρχηγού της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας: «είμαι πολύ πονεμένος» είναι αρκετή; Τι κάνουν και πως αντιδρούν οι λοιπές Χριστιανικές ομολογίες; Ή μήπως δεν έχουν συνειδητοποιήσει τι σηματοδοτεί όλο αυτό για σύνολο τον Χριστιανικό κόσμο; Εάν ναι, τότε προς τι τόση ανοχή; Εκτός και αν…. θεωρούν πως την Εκκλησία την ενδιαφέρει και θα πρέπει να ασχολείται «μόνο με την αιωνιότητα και όχι με τον χρόνο», όπως σκωπτικά σημειώνει και ο μεγάλος Μπερντιάγεφ.
Ερώτημα τρίτο: Εις ότι αφορά τα καθ΄ ημάς. Ο πολιτικός κόσμος, οι πνευματικές δυνάμεις της Χώρας, η Διανόηση, οι Ακαδημαϊκοί της; Ο Ελληνισμός της διασποράς; Ενότητα χρειάζεται από όλους και με όλους. Δεν είναι ευκαιρία διαξιφισμών και αντιπαλοτήτων η ώρα αυτή. Είναι ώρα χρέους και ευθύνης. Σε τόσο κρίσιμες και οριακές στιγμές οι δυνάμεις ενώνονται, δεν διασπόνται. Ουδείς εξ΄ ημών δικαιούται να μείνει αμέτοχος, ξένος και αδιάφορος. Έλληνας που η ψυχή και η καρδιά του, το είναι του, δεν σκιρτά και δεν συγκλονίζεται αυτή την ώρα, πόσο Έλληνας είναι; Σαφώς και η Ελληνική Κυβέρνηση, όπως το έπραξε και το πράττει, τονίζει ότι το ζήτημα με την Αγιά Σοφιά δεν είναι διμερές αλλά παγκόσμιο και γι' αυτό έχει λάβει ήδη πρωτοβουλίες σε επίπεδο Ευρωπαϊκό και διεθνές. Όμως είναι υπόθεσις μόνο της Ελληνικής Κυβέρνησης, η οποία αναμφίβολα και θεσμικά σηκώνει το μέγιστο βάρος, ή θα πρέπει να αφυπνιστούν «των Ελλήνων οι κοινότητες»;
«Ἡ Μεγάλη Ἐκκλησία, δηλώνει η Ιερά Επαρχιακή Σύνοδος της Εκκλησίας Κρήτης, δέν «σμικρύνεται» ἐνώπιον τῶν ἀνθρωπίνων φιλοδοξιῶν καί σκοπιμοτήτων. Ἡ Ἁγία Σοφία δέν «διαγράφεται», οὔτε «παραγράφεται»! Στέκει ἀγέρωχη καί μαρτυρεῖ τό Οἰκουμενικό της πνεῦμα, τήν πορεία καί τήν προσφορά της, καθώς, γιά μία περίπου χιλιετία ὑπῆρξε τό οὐράνιο καί τό ἐπίγειο κέντρο τῆς Ὀρθοδόξου Οἰκουμένης», δηλώνοντας: «Τήν ἀμέριστη συμπαράσταση καί στήριξή Της, στό Πάνσεπτο Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο καί τόν Σοφό Οἰακοστρόφο Του, τόν Παναγιώτατο Οἰκουμενικό Πατριάρχη Κύριο Κύριο ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟ».
Εμείς, αλήθεια, ως Έλληνες αλλά και ως Ευρωπαίοι, ως πολίτες του κόσμου ετούτου, ποιο πνεύμα μαρτυρούμε και ποιο πολιτισμό υπερασπιζόμαστε και ομολογούμε την ώρα ετούτη;
Μητροπολίτης
Κισάμου & Σελίνου
Αμφιλόχιος
