Ένας από τους πιο κοινούς "αφορισμούς" στους διεθνείς διπλωματικούς κύκλους είναι ότι το Πακιστάν διαπραγματεύεται με τη Δύση κρατώντας ένα όπλο στο ίδιο του το κεφάλι. Υπό τον πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν, η Τουρκία έχει εξελίξει αυτή τη μοναδική τεχνική διαπραγμάτευσης, επιδιώκοντας να στοχεύει με ένα πιστόλι τη Δύση, ενώ ταυτόχρονα κρατά ένα άλλο στραμμένο στον δικό της κρόταφο.
Κατά τα τελευταία δύο χρόνια, ο Ερντογάν μετέτρεψε ηθελημένα τη σχέση της Τουρκίας με τους εταίρους της στον Οργανισμό του Βορειοατλαντικού Συμφώνου (NATO) σε ανταγωνιστική, "θερμαίνοντας" τις σχέσεις του με τον αντίπαλό τους, τη Ρωσία. Η συνέπεια - απόλυτα προβλέψιμη - είναι η απομόνωση της Τουρκίας στη Συρία και τη Λιβύη, όπου τα συμφέροντα της Άγκυρας βρίσκονται σε άμεση σύγκρουση με εκείνα της Μόσχας,capital.gr
Τώρα που η σύγκρουση μετατρέπεται σε δυναμική και τα πιόνια "κινούνται" στη σκακιέρα, με δεκάδες Τούρκους στρατιώτες νεκρούς, πιθανότατα από ρωσικές βόμβες, η απάντηση του Ερντογάν είναι να επιτίθεται φραστικά κατά της "υποκριτικής Δύσης" - και να απειλεί να ανοίξει δρόμο για εκατομμύρια πρόσφυγες ώστε οι τελευταίοι να κατευθυνθούν προς την Ευρώπη. Εκείνο που ζητεί για να σταματήσει να το κάνει είναι περισσότερα ευρωπαϊκά χρήματα για τη στέγαση προσφύγων στην Τουρκία και, πιθανότατα, βοήθεια από το ΝΑΤΟ για την επίτευξη των στρατιωτικών στόχων της ερντογανικής Τουρκίας στη Συρία.
Το ζήτημα των προσφύγων από το Ιντλίμπ
Το επιχείρημά του σχετικά με το ζήτημα των προσφύγων έχει σημαντική βάση. Η Τουρκία φιλοξενεί ήδη πάνω από 3,7 εκατομμύρια πρόσφυγες και ετοιμάζεται για μια νέα τεράστια εισροή από τις μάχες στο Ιντλίμπ. Παρόλο που η Ευρώπη παρέχει σημαντική χρηματοδότηση για τη φροντίδα των προσφύγων στην Τουρκία, μπορεί και πρέπει να κάνει πολύ περισσότερα για να μοιραστεί το βάρος.
Οι εκατοντάδες χιλιάδες που εγκαταλείπουν το Ιντλίμπ βρίσκονται σε μια εξαιρετικά επικίνδυνη για την σωματική τους ακεραιότητα κατάσταση, καθώς υπομένουν την έκθεση σε πολικές θερμοκρασίες, πέρα από όλα τα υπόλοιπα προβλήματά τους.
Ωστόσο, ο Ερντογάν κάνει ζημιά ακόμη και σε αυτό το σχετικά δίκαιο τμήμα των επιχειρημάτων της Τουρκίας εκμεταλλευόμενος την απειλή των προσφυγικών ροών προκειμένου να επιβάλει στην Ευρώπη να σιωπήσει και να μην του ασκεί κριτική για τις τυχοδιωκτικές ενέργειές του, όπως για παράδειγμα η στρατιωτική επίθεσή του το περασμένο φθινόπωρο εναντίον των συμμαχικών προς τις ΗΠΑ κουρδικών οργανώσεων στη βορειοανατολική Συρία.
Όταν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι εξέφρασαν εύλογες ανησυχίες ότι η επίθεση αυτή άνοιγε ένα νέο μέτωπο σε έναν ήδη απελπιστικά περίπλοκο εμφύλιο πόλεμο και έβλαπτε τις διεθνείς προσπάθειες να ηττηθεί το Ισλαμικό Κράτος, ο πρόεδρος της Τουρκίας προειδοποίησε: "Αν προσπαθήσετε να χαρακτηρίσετε επισήμως την επιχείρησή μας εκεί ως εισβολή, τότε η δική μας δουλειά γίνεται εύκολη. Ανοίγουμε τις πύλες και στέλνουμε 3.600.000 πρόσφυγες σε εσάς".
Απίθανη μια νέα στρατιωτική εμπλοκή της Δύσης στη Συρία
Το επιχείρημα Ερντογάν περί ανάγκης δυτικής στρατιωτικής βοήθειας στην Τουρκία για τις επιχειρήσεις στη Συρία είναι σαφώς λιγότερο ισχυρό. Έχοντας αγνοήσει τις δυτικές παραινέσεις ενάντια στην επίθεση στις κουρδικές πολιτοφυλακές στη βορειοανατολική Συρία και έχοντας απειλήσει με "οθωμανικό χαστούκι" τα αμερικανικά στρατεύματα που πιθανόν να έβρισκε στον δρόμο του τότε, ο Ερντογάν ζητεί τώρα τα αμερικανικά πυραυλικά συστήματα Patriot ώστε να αποτρέψει τη ρωσική αεροπορία από το να χτυπά τους στρατιώτες και τις φιλικές προς την Άγκυρα συριακές πολιτοφυλακές στο Ιντλίμπ. Πρόκειται για τους ίδιους Patriot που o Ερντογάν απέρριψε πέρσι υπέρ των ρωσικών S-400.
Η απάντηση της κυβέρνησης Τραμπ είναι μέχρι στιγμής ορθά προσεκτική: φραστικές κολακείες υποστήριξης της Τουρκίας, χωρίς καμία στρατιωτική δέσμευση στο πλευρό της. Ο Ερντογάν έχει αναγνωρίσει ότι οι πύραυλοι Patriot μάλλον δεν θα φτάσουν σύντομα στη χώρα του.
Μετά από αίτημα της Άγκυρας, το ΝΑΤΟ συγκάλεσε μια συνάντηση για να συζητήσει την κατάσταση βάσει του άρθρου 4 της Συνθήκης ίδρυσής του, σύμφωνα με την οποία ένα κράτος μέλος μπορεί να ζητήσει διαβουλεύσεις εάν αισθάνεται ότι απειλείται η εδαφική του ακεραιότητα, η πολιτική του ανεξαρτησία ή η ασφάλειά του. Δεδομένου ότι η κατάσταση δεν εμπίπτει σίγουρα στις δύο πρώτες περιπτώσεις, οι Τούρκοι ισχυρίζονται ότι το αποτέλεσμα της μάχης για το Ιντλίμπ έχει συνέπειες στον τομέα της ασφάλειας - και όχι μόνο για την Τουρκία.
Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι άλλα μέλη της συμμαχίας υπάρχει περίπτωση να θελήσουν να "βυθιστούν" στη συγκεκριμένη σύγκρουση. Η Δύση είναι λυπηρά απρόθυμη να επιβάλει οποιοδήποτε σημαντικό κόστος στη Ρωσία για τα εγκλήματά της στη Συρία. Το πιθανότερο είναι ότι οι δυτικές δυνάμεις θα πιέσουν για μια διπλωματική λύση και θα καλέσουν τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν να συμμετάσχει σε διάσκεψη κορυφής για το Ιντλίμπ μαζί με τον Ερντογάν, τη Γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ και τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν. Προς το παρόν, η Μόσχα δεν μοιάζει ιδιαίτερα πρόθυμη για κάτι τέτοιο.
Ο Πούτιν ξέρει...
Η Ρωσία έχει σταθεί προσεκτική, αρνούμενη οποιοαδήποτε άμεση συμμετοχή στο πολύνεκρο χτύπημα κατά των Τούρκων στρατιωτών και υποστηρίζοντας ότι αυτοί έπεσαν θύματα βομβαρδισμού από δυνάμεις του συριακού καθεστώτος. Εξακολουθεί όμως να υποστηρίζει ανοικτά τις προσπάθειες του Μπασάρ Αλ Ασαντ να "πετάξει" τους Τούρκους και τους εξαρτημένους από την Τουρκία Σύρους αντάρτες έξω από το Ιντλίμπ.
Ο Ερντογάν προσπάθησε να χρησιμοποιήσει τη συνηθισμένη διαπραγματευτική του τακτική με τον Πούτιν, προειδοποιώντας ότι οι σχέσεις μεταξύ Άγκυρας και Μόσχας θα δεχθούν ισχυρό πλήγμα λόγω Ιντλίμπ, παρόλο που μια τέτοια ρήξη θα άφηνε προφανέστατα την Τουρκία χωρίς κανέναν φίλο, με την οικονομία της σε τραγική κατάσταση. Οι μετοχές στο τουρκικό χρηματιστήριο έχουν βυθιστεί μετά το ξέσπασμα του νέου γύρου εντάσης στη σχέση με τη Ρωσία και μια περαιτέρω κλιμάκωση αυτής της έντασης θα έθετε σε κίνδυνο κάποια πρόσφατα δείγματα οικονομικής ανάκαμψης.
Ο Πούτιν ξέρει καλά ότι ο Ερντογάν δεν θα τολμούσε να τραβήξει τη σκανδάλη.
