Παγκόσμια ανησυχία επικρατεί μετά τις επιθέσεις σε εγκαταστάσεις πετρελαίου στη Σαουδική Αραβία, τόσο στο θέμα των αντίποινων και της πιθανής στρατιωτικής κλιμάκωσης με το Ιράν, ενδεχόμενο με απροσδιόριστες συνέπειες, όσο και με το ντόμινο αυξήσεων στις τιμές που απειλεί την παγκόσμια αγορά.
Διεθνής ανησυχία επικρατεί καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ ανέφερε ότι η απάντηση των ΗΠΑ στην επίθεση στις εγκαταστάσεις πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας θα εξαρτηθεί από την αξιολόγηση που θα κάνει το Ριάντ.
Έπειτα από τις επιθέσεις που σημειώθηκαν το περασμένο Σάββατο κατά των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων της εταιρείας Aramco στη Σαουδική Αραβία, καθώς και την κίνηση του Ιράν να δεσμεύσει πλοίο με καύσιμα για φερόμενο λαθρεμπόριο καυσίμου ντίζελ στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. ΗΠΑ, ΕΕ και άλλες μεγάλες οικονομίες περιμένουν τις εξελίξεις.
Πιο συγκεκριμένα, οι Φρουροί της Επανάστασης κατέσχεσαν πλοίο, που φέρεται ότι διακινούσε 250.000 λίτρα πετρελαίου ντίζελ στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, σύμφωνα με το ισραηλινό πρακτορείο ISNA.
Η τιμή του μαύρου χρυσού κατέγραψε τη Δευτέρα τη μεγαλύτερη ενδοσυνεδριακή άνοδό της από το 1991, μετά την επίθεση στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της εταιρείας Aramco στη Σαουδική Αραβία, που είχε ως αποτέλεσμα να σταματήσει η άντληση ποσότητας πετρελαίου ίσης με το 5% της παγκόσμιας παραγωγής αργού, το πρωί της Τρίτης, όμως, στις ασιατικές αγορές οι τιμές του πετρελαίου διεθνούς προέλευσης τύπου Brent μειώθηκαν κατά 1,2% στα 68,18 δολάρια το βαρέλι ενώ μείωση κατά 1,7% στα 61,86 δολάρια το βαρέλι κατέγραψαν οι τιμές του αμερικανικού αργού πετρελαίου.
Ποιοί είναι όμως οι κερδισμένοι και οι χαμένοι από αυτήν τα «πάνω-κάτω» στην τιμή του αργού και των νέων γεωπολιτικών αναταράξεων;
Σαουδική Αραβία: Ο μεγάλος χαμένος
Η επίθεση θέτει ερωτηματικά για την ικανότητα του βασιλείου να προστατεύει τις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις του –από τις οποίες εξαρτώνται τα έσοδά του– παρά τις τεράστιες επενδύσεις που έχουν γίνει για τον σκοπό αυτόν.
Το σχέδιο εισαγωγής της Aramco στο Χρηματιστήριο μπορεί επίσης να αναβληθεί, επειδή η επίθεση αυτή ίσως πλήξει την αξία της μετοχής της. "Εάν η εταιρεία, οι υποδομές της και τα αποθέματά της κινδυνεύουν, οι επενδυτές θα ζητήσουν περισσότερα για τα χρήματα που θα δώσουν", εξήγησε ο Νιλ Γουίλσον, αναλυτής στην Markets.com.
ΗΠΑ: Μάλλον κερδισμένες, αλλά ελλοχεύει κίνδυνος
Σύμφωνα με αναλυτές της JBC Energy, οι ΗΠΑ μπορεί να επωφεληθούν από αυτήν την επίθεση εναντίον του πετρελαϊκού κολοσσού της Σ. Αραβίας, χάρη στη δική τους παραγωγή, που έχει ενισχυθεί και από την μαζική εξόρυξη σχιστολιθικού πετρελαίου.
"Οι ΗΠΑ απλώς θα συνεχίσουν την άντληση και οι αυξημένες τιμές το μόνο που θα κάνουν είναι να στηρίξουν την ανάπτυξη της αμερικανικής παραγωγής", είπε ο Γουίλσον.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι η χώρα του μπορεί να χρησιμοποιήσει τα στρατηγικά αποθέματά της ώστε να μετριάσει βραχυπρόθεσμα κάποιο ενδεχόμενο σοκ στις αγορές. Το γεγονός αυτό ανάγει τις ΗΠΑ, ως εξαγωγείς πετρελαίου πλέον, σε εναλλακτική δύναμη ρύθμισης της προσφοράς, σύμφωνα με τον αναλυτή Ντέιβιντ Τσίταμ της XTB.
Από την άλλη πάντως, η αύξηση της τιμής του πετρελαίου μπορεί να πιέσει περισσότερο την ανάπτυξη που έχει μπει σε φάση επιβράδυνσης.
Νέο πλήγμα για την Κίνα
Η Κίνα, που έχει ήδη εμπλακεί σε έναν εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ, εκτιμάται ότι θα πληγεί από την επίθεση επειδή η ενεργοβόρα οικονομία της εξαρτάται κατά πολύ από τις τιμές του πετρελαίου.
Το Ιράν απειλείται με αντίποινα
Το Ιράν, μετά τις κυρώσεις που του επέβαλαν οι ΗΠΑ και το εμποδίζουν να πουλήσει το δικό του πετρέλαιο στο εξωτερικό, κατηγορείται τώρα ευθέως από την Ουάσινγκτον για την επίθεση του Σαββάτου. Ο Ντόναλντ Τραμπ απείλησε με αντίποινα την Τεχεράνη.
Σε καλή θέση η Ρωσία
Η δεύτερη μεγαλύτερη χώρα εξαγωγός πετρελαίου, η Ρωσία, "ασφαλώς είναι μεταξύ εκείνων που δηλώνουν έτοιμες να αναπληρώσουν το κενό, εφόσον χρειαστεί" και κατά συνέπεια να επωφεληθεί βραχυπρόθεσμα, σύμφωνα με τον αναλυτή της Oanda Κρεγκ Έρλαμ.
Πολλά ωστόσο θα εξαρτηθούν από το χρονικό διάστημα που θα χρειαστεί η Σαουδική Αραβία για να αποκαταστήσει τις ζημιές και να επαναφέρει την παραγωγή της στα προηγούμενα επίπεδα, πρόσθεσε.
Οι καταναλωτές
Στη Γαλλία, αναμένεται ότι εντός των επόμενων ημερών η τιμή της βενζίνης θα αυξηθεί κατά 4-5 λεπτά, όπως εκτιμά ο Φρανσίς Ντισέ, ο πρόεδρος της γαλλικής Ένωσης Πετρελαιοβιομηχάνων (UFIP).
Η αναμενόμενη αύξηση της τιμής της βενζίνης θα μπορούσε να πλήξει την παγκόσμια οικονομία, αφού θα περικόψει τον προϋπολογισμό των καταναλωτών.
Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν πρότεινε σήμερα στη Σαουδική Αραβία να αγοράσει ένα ρωσικό αντιπυραυλικό σύστημα για να υπερασπιστεί τα εδάφη της, μετά τις επιθέσεις εναντίον των πετρελαϊκών εγκαταστάσεων της εταιρείας Aramco.
«Είμαστε έτοιμοι να βοηθήσουμε τη Σαουδική Αραβία ώστε να μπορέσει να προστατεύσει το έδαφός της. Θα μπορούσαμε να το κάνουμε με τον ίδιο τρόπο που το Ιράν το έχει ήδη κάνει, αγοράζοντας το σύστημα S-300 και με τον τρόπο που το έκανε η Τουρκία, που αγόρασε το ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα S-400», είπε ο Πούτιν, μετά την τριμερή συνάντηση που είχε στην Άγκυρα με τους ομολόγους του της Τουρκίας και του Ιράν για το ζήτημα της Συρίας.
Αυτά τα όπλα «σίγουρα θα προστατεύσουν οποιεσδήποτε υποδομές στη Σαουδική Αραβία», πρόσθεσε.
Για τη Συρία, ο Πούτιν είπε ότι όλα τα ξένα στρατεύματα που βρίσκονται στη χώρα αυτή θα πρέπει τελικά να αποχωρήσουν, αφού επιτευχθεί η ειρήνη. Σημείωσε επίσης ότι, κατά την άποψή του, η ανάπτυξη αμερικανικών στρατευμάτων στη Συρία ήταν παράνομη.
Με ιδιαίτερη ανησυχία παρακολουθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση τις εξελίξεις μετά τις επιθέσεις με drone στη μεγαλύτερη μονάδα παραγωγής πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας και την κίνηση του Ιράν να δεσμεύσει πλοίο με καύσιμα για φερόμενο λαθρεμπόριο καυσίμου ντίζελ στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Σχεδόν κανένας δεν μπορούσε να προβλέψει το πόσο ευάλωτη είναι η βιομηχανία πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας σε έναν ασύμμετρο πόλεμο, καθώς μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατάφεραν να θέσουν εκτός λειτουργίας το μεγαλύτερο διυλιστήριο πετρελαίου στη Σαουδική Αραβία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να κατανοήσει και να ερμηνεύσει τις εξελίξεις ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ιράν, την ώρα που οι τιμές του πετρελαίου ενδέχεται να πάρουν την ανιούσα και να επηρεάσουν την οικονομική κατάσταση στην ΕΕ. Η Σαουδική Αραβία, μία στενή σύμμαχος των ΗΠΑ, παράγει περίπου δέκα εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου ημερησίως, με κάθε βαρέλι να ισοδυναμεί με 159 λίτρα. Οι επιθέσεις με τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη ενδέχεται να περιορίσουν την παράγωγή πετρελαίου κατά 5,7 εκατομμύρια βαρέλια, ήτοι το 5% της παγκόσμιας παραγωγής.
Η αντίδραση των αγορών ήταν, παρά ταύτα, λιγότερο ακραία από όσο ανέμεναν οι αναλυτές. Η απόφαση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να χρησιμοποιήσει σε κάθε ενδεχόμενο τα στρατηγικά αποθέματα των ΗΠΑ μείωσε μεν τους φόβους για εκθετική αύξηση των τιμών του πετρελαίου, αλλά εντείνει τις ανησυχίες για μια πιθανή στρατιωτική αναμέτρηση με το Ιράν.
Ωστόσο, το πρόβλημα εφοδιασμού δεν πρόκειται να είναι παντού το ίδιο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να δουν τις τιμές του πετρελαίου να αυξάνονται, ωστόσο είναι λιγότερο εξαρτημένες από το πετρέλαιο της Σαουδικής Αραβίας, απ' όσο είναι η Κίνα, η Ιαπωνία, η Νότιος Κορέα και η Ινδία. Συγκεκριμένα, η Γερμανία μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της σε πετρέλαιο, από τα στρατηγικά της αποθέματα, για διάστημα τριών μηνών, ενώ τα αποθέματα της Ινδίας αρκούν μόλις για 12 ημέρες.
Ωστόσο, το πρόβλημα με τις ευρωπαϊκές αγορές δεν σταματάει στο πετρέλαιο της Σαουδικής Αραβίας, αλλά σε μια μεγάλη σειρά βιομηχανιών, όπως του πλαστικού, που εξαρτώνται άμεσα από τις εξελίξεις στην αραβική χώρα. Επιπλέον, ισχυροί εφοπλιστές σε κράτη-μέλη της ΕΕ με μεγάλη εμπορική ναυτιλία, όπως η Ελλάδα, θα πρέπει να επανεξετάσουν τις θαλάσσιες διαδρομές δεξαμενόπλοιων, σε περίπτωση κλιμάκωσης της έντασης.
Σε κάθε περίπτωση, οι επιθέσεις με drone στη μεγαλύτερη μονάδα παραγωγής πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας, έχουν προκαλέσει εύλογα ερωτήματα στις αγορές σχετικά με την ικανότητα της χώρας να προστατεύσει τη βασική της βιομηχανία, καθώς έχει κλονιστεί η εμπιστοσύνη στις δομές ασφαλείας της χώρας.
Αναφερόμενος στη συγκρότηση της συνταγματικής επιτροπής για τη Συρία, είπε ότι έχει συμφωνηθεί πλήρως ο κατάλογος των ονομάτων. Η Ρωσία, είπε, είναι έτοιμη να στηρίξει τον συριακό στρατό για στοχευμένες ενέργειες εναντίον των τρομοκρατών.
Φόβοι για «ντόμινο» αυξήσεων και στη χώρα μας
Η έκρυθμη κατάσταση στον Περσικό εκτιμάται ότι θα πυροδοτήσει «ντόμινο» αυξήσεων στις τιμές πετρελαίου, βενζίνης και φυσικού αερίου διεθνώς. Από το «κάδρο» δεν μπορεί φυσικά να λείπει και η Ελλάδα, με τους βενζινοπώλες να εκφράζουν φόβους ότι, αν η τιμή του πετρελαίου φτάσει ή και ξεπεράσει τα 70 δολάρια, η τιμή της βενζίνης μπορεί να φτάσει, από 1,60 ευρώ/λίτρο που είναι σήμερα κατά μέσο όρο, στο 1,65-1,66 ευρώ/λίτρο και στα νησιά να αγγίξει ακόμη και τα 2 ευρώ/λίτρο.
Αντίστοιχες θα είναι και οι αυξήσεις στις τιμές του πετρελαίου θέρμανσης. Από ένα ευρώ στην ηπειρωτική Ελλάδα και 1,20 στις νησιωτικές να φτάσει το 1,20-1,30 ευρώ, ενώ για τα νησιά να «εκτοξευτεί» ακόμη και στο 1,40 ευρώ.
