Σε μια αποκλειστική συνέντευξη στην τουρκική εφημερίδα Yeni Şafak, η ειδικός εμπειρογνώμων από το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών της Στοκχόλμης (SIPRI), αξιολόγησε τις πιθανές συνέπειες που θα υποστούν οι ΗΠΑ, αν χρησιμοποιήσουν ως όπλο τις κυρώσεις κατά συμμαχικών χωρών.
Οι απειλές που δημοσιοποιήθηκαν πρόσφατα κατά της Τουρκίας, για να μην προχωρήσει στην αγορά ρωσικής κατασκευής συστημάτων πυραυλικής άμυνας S-400, θα μπορούσαν να έχουν καταστροφικές συνέπειες για τη συμμαχία του ΝΑΤΟ, προειδοποίησε το think tank.
Σε μια αποκλειστική συνέντευξη με καθηγήτρια του Διεθνούς Ινστιτούτου Ερευνών για την Ειρήνη της Στοκχόλμης (SIPRI), εξέχοντα think tank στον τομέα της πολιτικής ασφάλειας, αξιολογήθηκαν οι πιθανές συνέπειες των ΗΠΑ που χρησιμοποίησαν ως όπλο τις κυρώσεις κατά των συμμαχικών χωρών μέσω του νόμου (CAATSA), αλλά και οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει η αμυντική βιομηχανία της Τουρκίας, η οποία έχει εκτεθεί τα τελευταία είκοσι χρόνια σε πολύ μεγάλα προγράμματα για τα οποία έχει ανάγκη τις ΗΠΑ.
Οι Η.Π.Α. πέρασαν τον Αύγουστο του 2017 τον νόμο, CAATSA, με τον οποίο επέβαλαν κυρώσεις σε Ιράν, Βόρεια Κορέα και Ρωσία.
Μετά από παρατεταμένες και αποτυχημένες προσπάθειες αγοράς ενός συστήματος αεράμυνας από τις Η.Π.Α, η Άγκυρα αποφάσισε το 2017 να αγοράσει το ρωσικό σύστημα S-400.
Αμερικανοί αξιωματούχοι συμβούλευσαν την Τουρκία να αγοράσει το σύστημα πυραύλων Patriot αντί του συστήματος S-400, υποστηρίζοντας ότι το ρωσικό σύστημα, θα ήταν ασυμβίβαστο με τα συστήματα του ΝΑΤΟ και θα εξέθετε το αεροσκάφος F-35 σε πιθανή ρωσική υποκλοπή του ίχνους του.
Ωστόσο, η Τουρκία ανακοίνωσε ότι οι πύραυλοι S-400 δεν θα ενσωματωθούν στο σύστημα αεράμυνας του ΝΑΤΟ και συνεπώς οι πύραυλοι δεν θα αποτελούσαν απειλή για τη συμμαχία.
Η εμπειρογνώμονας του προγράμματος SIPRI για τα όπλα και τις στρατιωτικές δαπάνες (AMEX), Alexandra Kuimova, σημείωσε ότι κατά την τελευταία δεκαετία οι οικονομικές κυρώσεις έχουν καταστεί σημαντικό εργαλείο στο πλαίσιο της ευρύτερης οικονομικής και εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ.
"Εγκρίθηκε νόμος CAATSA τον Αύγουστο του 2017, ο οποίος θεωρείται μέσο αντιμετώπισης της Ρωσίας, απειλώντας να σταματήσει την προμήθεια αμερικανικού στρατιωτικού εξοπλισμού ή εξαρτημάτων σε χώρες που αγοράζουν όπλα από τη Ρωσία.
Υποστηρίζοντας και ενισχύοντας τις υφιστάμενες κυρώσεις των ΗΠΑ εναντίον της Ρωσίας, ο CAATSA δίνει στην αμερικανική κυβέρνηση την εξουσία να αρνηθεί τις αμερικανικές εξαγωγές σε χώρες που αγοράζουν επίσης όπλα από τη Ρωσία.
Επιπλέον, η κυβέρνηση των ΗΠΑ μπορεί να εμποδίσει οποιαδήποτε ανάμειξη αμερικανικών κυβερνητικών υπηρεσιών ή αμερικανικών εταιρειών σε οποιαδήποτε συναλλαγή με ρωσικά όπλα», συνέχισε η Κουιμόβα.
Υπογραμμίζοντας ότι, παρόλο που υπάρχει λογική στο CAATSA ως μέσο για να αμβλυνθούν τα ρωσικά συμφέροντα που αντιβαίνουν στα συμφέροντα των ΗΠΑ, η Kuimova αναγνώρισε ότι, είναι δύσκολο να δει κανείς πώς μπορεί να εφαρμοστεί ο νόμος CAATSA χωρίς να δημιουργηθούν προβλήματα με αγοραστές ρωσικών όπλων.
«Οι περισσότεροι αγοραστές ρωσικών όπλων είναι σημαντικοί για το εθνικό συμφέρον των ΗΠΑ, μερικές φορές είναι στρατηγικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ (π.χ. Ινδία) ή ακόμα και σύμμαχοί τους σε μια επίσημη συμμαχία (π.χ. πολλά κράτη του ΝΑΤΟ εξακολουθούν να χειρίζονται σοβιετικό εξοπλισμό και αγοράζουν ανταλλακτικά και αναβαθμίσεις από τη Ρωσία)» κατέληξε η Kuimova.
«Πολλά κράτη που απειλούνται με κυρώσεις λόγω του CAATSA αισθάνονται ότι γίνονται θύματα των συμφερόντων των ΗΠΑ που βλάπτουν τα δικά τους συμφέροντα, συμπεριλαμβανομένων των εγχώριων βιομηχανιών όπλων με βάση τις ρωσικές προσφορές συνεργασίας και μεταφοράς τεχνολογίας», τόνισε η Kuimova, συνεχίζοντας ανέφερε ότι "στην καλύτερη περίπτωση ο νόμος ανατρέπει τις σχέσεις των χωρών αυτών με τις ΗΠΑ, στην χειρότερη τις εξαναγκάζει να κινηθούν μακριά από τις ΗΠΑ».
Την περασμένη εβδομάδα, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δήλωσε στον Αμερικανό ομόλογό του Ντόναλντ Τραμπ ότι «αν ενεργοποιηθούν οι S-400, θα βρούμε έναν τρόπο γύρω από τις κυρώσεις».
Ερωτηθείς σχετικά με την κρίση S-400 και F35 μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας, στο τέλος των συζητήσεων που διεξήχθησαν προ ημερών στο περιθώριο της διάσκεψης κορυφής των G20 στην Ιαπωνία, ο Τραμπ δήλωσε ότι δεν μπορεί να κλείσει τα μάτια στην άδικη μεταχείριση της Τουρκίας από την πρώην αμερικανική κυβέρνηση, αναφερόμενος στην απροθυμία του Μπαράκ Ομπάμα να πουλήσει συστήματα Patriot, τα οποία η Τουρκία προσπάθησε να αγοράσει το 2013.
«Η κυβέρνηση Ομπάμα είπε όχι στην Τουρκία όταν ήθελαν να αγοράσουν τους Patriot και αυτοί [η Τουρκία] αγόρασαν το S-400», δήλωσε ο Τράμπ.
«Η Τουρκία καλύπτει το 65% των αμυντικών αναγκών της από την εγχώρια αγορά, ενώ η βιομηχανία όπλων έχει αυξηθεί σημαντικά τις τελευταίες δύο δεκαετίες», δήλωσε η Kuimova.
«Μέχρι σήμερα, η Τουρκία έχει την ικανότητα να αναπτύξει και να παράγει ορισμένα είδη όπλων, συμπεριλαμβανομένων αμυντικών συστημάτων, ηλεκτρονικών κά. Σύμφωνα με τους Τούρκους αξιωματούχους, ο κλάδος κατάφερε να καλύπτει το 65% των αμυντικών αναγκών της Τουρκίας μέσω της δικής του βιομηχανίας», δήλωσε ο Κουιμόβα.
Ο ίδια τόνισε επίσης ότι, τα τελευταία χρόνια η Τουρκία αναπτύσσει τη στρατιωτική της τεχνολογία και ικανότητα στο πλαίσιο ενός εθνικού αναπτυξιακού προγράμματος με όραμα το 2023.
«Η Τουρκία έχει δηλώσει στόχους για την οικοδόμηση σημαντικών εγχώριων όπλων για να επιτύχει ένα μεγαλύτερο επίπεδο αυτάρκειας στις προμήθειες όπλων, καθώς και για να εκπληρώσει τις φιλοδοξίες της να γίνει σημαντικός εξαγωγέας όπλων», συνέχισε η Κουΐμοβα.
Πώς θα απαντήσει η τουρκική στρατιωτική βιομηχανία;
Σύμφωνα με τον εμπειρογνώμονα του προγράμματος για τα όπλα και τις στρατιωτικές δαπάνες (AMEX), Siemon Wezeman, οι κυρώσεις των ΗΠΑ θα μπορούσαν να έχουν πολύ ισχυρή επίδραση στην τουρκική βιομηχανία όπλων.
«Ακόμη και αν οι κυρώσεις παραμένουν περιορισμένες, δηλαδή μόνο για τα αεροσκάφη F-35, θα υπάρχει ακόμα η πραγματική απειλή για περαιτέρω κυρώσεις από τις ΗΠΑ», προειδοποίησε ο Wezeman.
Ο ίδιος επεσήμανε ότι μια "ακραία επιλογή" για την Τουρκία θα ήταν να "αλλάξει πλευρά, με την επιλογή εταίρων που δεν θα εξαρτώνται από τις Η.Π.Α. και θα συνεργαστούν μαζί της για την ανάπτυξη και την αγορά όπλων, όπως η Ρωσία και η Κίνα. Ωστόσο αυτό, θα ήταν μια στροφή 180 μοιρών για την Τουρκία, και θα αργήσει να δώσει αποτελέσματα.
Κρατώντας την Τουρκία στη συμμαχία προς το συμφέρον του ΝΑΤΟ
Η Τουρκία είναι ένα από τα μεγαλύτερα μέλη στο ΝΑΤΟ σε όπλα, δαπάνες, ενώ κατέχει και στρατηγική θέση. Θα πίστευε κανείς ότι εξακολουθεί να είναι σημαντική για τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ.
"Ωστόσο, το ρήγμα λόγω των S-400 (και η υποστήριξη των ΗΠΑ προς τους Κούρδους και τις πολιτικές στη Συρία και τη Μέση Ανατολή) δεν αφορά μόνο τις σχέσεις μεταξύ Η.Π.Α. και Τουρκίας, αλλά ολόκληρη την συμμαχία. Υπάρχει μια πιθανότητα ότι μπορεί να υπάρξει κάποιο είδος «αποχώρησης», δηλώνει ο ειδικός.
«Θα ήταν λοιπόν προς το συμφέρον του ΝΑΤΟ να καταλήξουμε σε κάποιο είδος συμφωνίας για τους S-400 για να κρατήσουμε την συμμαχία ανέπαφη. Αυτό θα μπορούσε να περιλαμβάνει την παραλαβή από την Τουρκία των πυραύλων S-400, ως αυτόνομο σύστημα, (που δεν θα είναι ενσωματωμένο στο δίκτυο του ΝΑΤΟ), ενώ οι ΗΠΑ θα δώσουν μια καλύτερη προσφορά (χαμηλότερη τιμή και τεχνολογία) για πυραύλους Patriot ή άλλα προηγμένα όπλα και συνεργασία στην τουρκική βιομηχανία», κατέληξε ο Wezeman.
Εκτιμάται ότι όντως, Τραμπ και Ερντογάν τα έχουν βρει σε όλα, το πρόβλημα είναι η Γερουσία και το Πεντάγωνο τίποτε άλλο.
