Γ. Μοτσάκος Ειδικός σε Θέματα Άμυνας
Νέα σοβαρή ρωσο-τουρκική διαμάχη στο προσκήνιο, μετά την επίθεση Ρώσων και Σύρων στην Ιντλίμπ, που αφορά τον αγωγό Turk Stream αυτή την φορά και η οποία μπορεί να αφήσει τον αγωγό πιθανόν ακόμη και άδειο, εάν τα δύο μέρη δεν συμφωνήσουν σε μια τιμή, αναφέρει ρωσικό ΜΜΕ.
Πρόκειται για σοβαρή εμπλοκή η οποία αποτελεί απλά μια ακόμη πτυχή της ρωσο-τουρκικής «λυκοφιλίας», η οποία ταρακουνιέται συθέμελα λόγω Συρίας (Ιντλίμπ) και Λιβύης, ειδικά μετά την κατάρριψη τουρκικής κατασκευής εξοπλισμένου με πυραύλους UAV Bayraktar TB2, σύμφωνα με την ρωσική εφημερίδα rg.ru, που απηχεί τις απόψεις του ρωσικού στρατού.
Στη Λιβύη, οι δυνάμεις του φιλορώσου Χαφτάρ στην περιοχή Al-Jufra, κατέρριψαν ένα μη επανδρωμένο όχημα Bayraktar TB2, που ανήκε στις δυνάμεις της επονομαζόμενης Εθνικής Κυβέρνησης, αναφέρει ο τύπος.
Η κόντρα τώρα μεταξύ Τούρκων και Ρώσων μεταφέρθηκε στον αγωγό Turk Stream, για τον οποίο η Ρωσία έχει επενδύσει πολλά εκατομμύρια δολάρια για την κατασκευή του και βλέπει σοβαρά γεγονότα να εμποδίζουν το έργο.
Η Gazprom όρισε ημερομηνία έναρξης λειτουργίας του αγωγού φυσικού αερίου και ο Oleg Aksyutin, αντιπρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Gazprom, δήλωσε ότι όλα θα είναι έτοιμα τον Νοέμβριο του τρέχοντος έτους.
Αυτή τη στιγμή, οι εργασίες σε ξηρά και θάλασσα, από τη ρωσική πλευρά, είναι 100% περατωμένες, ενώ από την τουρκική πλευρά τα έργα ευρίσκονται στο 73,5%.
Εδώ οφείλουμε να επισημαίνουμε ότι οι ΗΠΑ εκτός των πιέσεων στον Ερντογάν για τους S-400, πιέζουν ασφυκτικά και για το αγωγό Turk Stream, ο οποίος κατά την Ουάσιγκτον δεν πρέπει να βγει στα Βαλκάνια σε καμία περίπτωση, διότι κινδυνεύει η Ευρώπη να εξαρτιέται ενεργειακά από τον Πούτιν.
ΔΙΑΦΩΝΙΕΣ ΑΓΚΥΡΑΣ-ΜΟΣΧΑΣ ΣΤΗΝ ΤΙΜΗ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ΑΕΡΙΟΥ
Τον Απρίλιο, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επισκέφθηκε τη Μόσχα, όπου συζήτησε για τις τιμές του αερίου με τον Ρώσο ομόλογό του. Ωστόσο, οι δύο ηγέτες δεν κατόρθωσαν να καταλήξουν σε συμβιβασμό.
«Αυτές είναι οι τιμές στην αγορά, δεν προσδιορίζονται από τη Gazprom με οδηγίες. Υπάρχουν ερωτήσεις, υπάρχουν και προβλήματα. Οι Τούρκοι φίλοι μας επιμένουν σε κάποιες φόρμουλες, για εμπορικούς λόγους, η Gazprom προσφέρει άλλες λύσεις», δήλωσε τότε ο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ο Ρώσος πρόεδρος τόνισε επίσης ότι το πλεονέκτημα της Gazprom δεν είναι μόνο στην τιμή, αλλά και στην ασφάλεια του εφοδιασμού.
«Η Τουρκία έχει πολλές συμβάσεις προμήθειας φυσικού αερίου με άλλες χώρες, οι οποίες απέχουν όμως πολύ μακριά από το να εκπληρώνουν τις συμβατικές υποχρεώσεις τους, ενώ η Ρωσία εκτελεί τα πάντα με συνέπεια», δήλωσε ο Πούτιν.
Η παρατήρηση αυτή δεν έγινε τυχαία, δεδομένου ότι η Gazprom είχε αρκετούς ανταγωνιστές στην τουρκική αγορά.
Το 2018 ξεκίνησε ο αγωγός φυσικού αερίου TANAP Trans-Anatolian με χωρητικότητα 16 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ανά έτος από τον τομέα Caspian Shah Deniz μέσω του Αζερμπαϊτζάν και Γεωργίας και διέρχεται τα σύνορα της Ελλάδας και της Βουλγαρίας.
Η Τουρκία αγοράζει επίσης πετρέλαιο από το Ιράν καθώς και υγροποιημένο αέριο (LNG) από διάφορους προμηθευτές. Για παράδειγμα, από το Κατάρ και ακόμη από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το 2018, οι τιμές του φυσικού αερίου αυξήθηκαν κατά 13,2%. Αντίθετα, οι εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου στην Τουρκία μειώθηκαν κατά 17%.
Οι τιμές του φυσικού αερίου στην Ευρώπη μειώνονται λόγω της πτώσης της ζήτησης των ασιατικών αγορών. Οι ζεστοί χειμώνες μειώνουν την ανάγκη για φυσικό αέριο εν γένει.
Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι, δεδομένης της κατάστασης αυτής, η ίδια η Άγκυρα δεν βιάζεται να ολοκληρώσει εγκαίρως το αγωγό Turk Stream σε σχέση με την Μόσχα η οποία «καίγεται».
Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, η κατασκευή του τερματικού σταθμού στην ακτή της Μαύρης Θάλασσας δεν θα ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους. Χωρίς αυτόν, δεν θα είναι δυνατόν να ξεκινήσει να ρέει φυσικό αέριο μέσω του αγωγού αυτού.
Ο δεύτερος σωλήνας του «τουρκικού ρεύματος», που θα πρέπει να διέλθει στην Ευρώπη, θα ενισχύσει τη θέση της Τουρκίας ως περιφερειακό κέντρο φυσικού αερίου, αλλά η κατάσταση είναι ακόμα πιο αβέβαιη.
Μέχρι στιγμής, τα σχέδια βρίσκονται στο στάδιο του συντονισμού με τις ευρωπαϊκές χώρες και δεν είναι ακόμα σαφές από πού θα περάσει ο αγωγός.
Η επιλογή προτεραιότητας από την Μόσχα, είναι η διαδρομή Βουλγαρία-Σερβία-Ουγγαρία-Σλοβακία με επέκταση σε Αυστρία και Ιταλία.
Ωστόσο, οι αρχές της ΕΕ δεν βιάζονται να εκφράσουν τη θέση τους σχετικά με το σχέδιο. Αυτό συνεπάγεται ορισμένους κινδύνους, εάν οι Βρυξέλλες αποφασίσουν ξαφνικά να βάλουν εμπόδια σε αυτό.
Ο Alexey Kalachev, αναλυτής στον όμιλο Finam, πιστεύει ότι οι Τούρκοι εκμεταλλεύονται την κατάσταση, προκειμένου να διαπραγματευτούν για ακόμα πιο ευνοϊκές τιμές.
«Ενώ ο αγωγός αερίου Turk Stream δεν έχει ολοκληρωθεί και δεν λειτουργεί, υπάρχει πραγματικά ο κίνδυνος να μην δούμε να ρέει με φυσικό αέριο πλήρως ο αγωγός.
Αυτό είναι ένα καλό εφαλτήριο για να διαπραγματευτεί η Άγκυρα την τιμή καθ’ όλη την περίοδο της κατασκευής του αγωγού φυσικού αερίου.
Σε κάθε νέο στάδιο, η Άγκυρα κερδίζει παραχωρήσεις είτε με τη μορφή δανείων, είτε με τη μορφή μείωσης των τιμών.
Νομίζω ότι αυτό θα συνεχιστεί. Επιπλέον, υπέρ της Τουρκίας είναι τώρα η κατάσταση των τιμών και στην Ευρωπαϊκή αγορά φυσικού αερίου», δήλωσε ο Ρώσος ειδικός.
« Υπάρχουν επίσης και άλλοι κίνδυνοι επειδή η αγορά φυσικού αερίου αναπτύσσεται ενεργά. Το Κατάρ αυξάνει σημαντικά την παραγωγή υγροποιημένου αερίου, ενώ και οι Ηνωμένες Πολιτείες αύξησαν δραματικά τον όγκο παραγωγής τους.
Αυτά τα δεδομένα θα προκαλέσουν κατά καιρούς σοβαρό αντίκτυπο στις περιοχές όπου υπάρχουν οι σωλήνες. Και όσο περισσότερο, τόσο πιο συχνά θα συμβαίνουν τέτοιες καταστάσεις», συνέχισε ο ίδιος.
«Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξακολουθεί να είναι σιωπηλή και δεν δηλώνει καμία θέση, ούτε εναντίον ούτε υπέρ. Οι μεμονωμένες χώρες από τις οποίες πρέπει να περάσει ο αγωγός (για παράδειγμα, η Βουλγαρία) έχουν ήδη αρχίσει να εργάζονται.
Διαβουλεύσεις, διαγωνισμοί κτλπ. Δηλαδή, η διαδρομή ορίζεται και δεν υπάρχουν προβλήματα με αυτήν. Ωστόσο, η έλλειψη θέσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μπορεί να αποτελέσει πρόβλημα.
Η κατάσταση είναι παρόμοια με το αγωγό "South Stream". Εάν το θέλουν οι ευρωπαϊκές αρχές, μπορούν να δημιουργήσουν πολύ σοβαρές δυσκολίες για το σχέδιο. Ωστόσο, η Βουλγαρία δεν είναι Γερμανία, η οποία μπορεί να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της. Ως εκ τούτου, μένει να περιμένουμε τη θέση των Βρυξελλών», κατέληξε ο Ρώσος ειδικός.
ΤΙ ΑΚΡΙΒΩΣ ΟΜΩΣ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ ΑΥΤΑ;
Ότι η διαφωνία Τούρκων και Αμερικανών για τους S-400 είναι απλά η κορυφή του παγόβουνου, το οποίο αφορά κύρια και τον αγωγό Turk Stream και το κέντρο αποθήκευσης αμερικανικού υγροποιημένου αερίου στην Αλεξανδρούπολη με το οποίο θα προμηθεύεται φυσικό αέριο η Ευρώπη.
Πρόκειται για πολύ μεγάλο και χοντρό παιχνίδι για μεγάλους και ισχυρούς «παίκτες» όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία, με προεκτάσεις όμως που φτάνουν στα Στενά, το Αιγαίο, την Κύπρο μέχρι... την Τεχεράνη.
Η Ελλάδα σε όλα αυτά λόγω γεωγραφίας ευρίσκεται ακριβώς στην μέση αυτού του ακήρυκτου ενεργειακού πολέμου Ανατολής–Δύσης, ακριβώς ανάμεσα σε δύο τεράστιους κυκλώνες, παρόλα αυτά οφείλουμε να επιζήσουμε με τις λιγότερες δυνατόν απώλειες από όλες τις πλευρές, και να κερδίσουμε πολλά αν και εφόσον κάνουμε χρήση της ιστορίας μας, η οποία έχει τόσα να μας έχει διδάξει και την οποία επιμελώς ξεχνάμε.
