Στις 24 Σεπτεμβρίου, οι κινεζικές αρχές απελευθέρωσαν τους Καναδούς Μάικλ Σπάρβο και Μάικλ Κόβριγκ αφού τους κράτησαν για περισσότερες από 1.000 ημέρες. Το ζευγάρι δεν κρατούνταν σε μια συνηθισμένη φυλακή, αλλά τοποθετήθηκαν στην «Επιτήρηση Κατοικίας σε Καθορισμένη Τοποθεσία» (RSDL). Οι συγκεκριμένες συνθήκες κράτησης έχουν συγκριθεί με την εξαναγκαστική…. Εξαφάνιση.
Και οι δύο Καναδοί είχαν περιορισμένη πρόσβαση σε δικηγόρο ή προξενικές υπηρεσίες και ζούσαν σε κελιά με αναμμένα φώτα 24 ώρες την ημέρα. Μετά τις αλλαγές στην κινεζική ποινική νομοθεσία το 2012, η αστυνομία είχε πλέον το δικαίωμα να κρατήσει οποιονδήποτε – αλλοδαπό ή Κινέζο – για έως και έξι μήνες σε καθορισμένη τοποθεσία χωρίς να αποκαλύψει το πού βρίσκεται. Η ομάδα δικαιωμάτων Safeguard Defenders με έδρα την Ισπανία λέει ότι από το 2013 έως 56.963 άτομα έχουν περάσει από το σύστημα RSDL της Κίνας, επικαλούμενοι στοιχεία από το Ανώτατο Λαϊκό Δικαστήριο και τις μαρτυρίες επιζώντων και δικηγόρων.
«Αυτές οι περιπτώσεις υψηλού προφίλ προσελκύουν προφανώς μεγάλη προσοχή, αλλά δεν πρέπει να μειώνουν το γεγονός ότι δεν υπάρχει διαφάνεια. Συλλέγοντας τα διαθέσιμα δεδομένα και αναλύοντας τις τάσεις, η εκτίμηση είναι ότι κάθε χρόνο 4 έως 5.000 άνθρωποι εξαφανίζονται μόνο στο σύστημα RSDL», δήλωσε ο Μάικλ Κάστερ, συνιδρυτής της οργάνωσης Safeguard Defenders.
Ο αριθμός των ατόμων περιλαμβάνει γνωστά ονόματα όπως ο καλλιτέχνης Ai Wei Wei και οι δικηγόροι για τα ανθρώπινα δικαιώματα Wang Yu και Wang Quanzhang, οι οποίοι παγιδεύτηκαν στην καταστολή της Κίνας το 2015 κατά των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Άλλοι ξένοι έχουν περάσει επίσης από το RSDL, όπως ο Peter Dahlin, Σουηδός ακτιβιστής και συνιδρυτής των Safeguard Defenders, και οι Καναδοί ιεραπόστολοι Kevin και Julia Garrett, οι οποίοι κατηγορήθηκαν για κατασκοπεία το 2014.
Ο William Nee, συντονιστής έρευνας και υπεράσπισης στην China Human Rights Defenders, είπε ότι από τότε που το RSDL χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά πριν από σχεδόν μια δεκαετία, η χρήση του συστήματος εξωδικαστικής κράτησης έχει αλλάξει από εξαίρεση στις πρώτες μέρες του σε ένα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενο εργαλείο.
«Πριν, όταν αφαιρέθηκε ο Ai Wei Wei, έπρεπε να δικαιολογήσουν ότι ήταν πραγματικά για την επιχείρησή του, ή ένα φορολογικό ζήτημα ή κάτι τέτοιο. Υπάρχει λοιπόν αυτή η τάση, πριν από μια ή δύο δεκαετίες, όπου θα χρησιμοποιούσαν μια προσποίηση για να κρατήσουν κάποιον όταν ο πραγματικός λόγος ήταν η δημόσια συμμετοχή ή οι πολιτικές του απόψεις», είπε ο Νι.
Τα μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος, οι κρατικοί υπάλληλοι και οποιοσδήποτε εμπλέκεται σε «δημόσιες υποθέσεις» κρατούνται σε ένα παρόμοιο παράλληλο σύστημα γνωστό ως liuzhi. Από την εισαγωγή του το 2018, υπολογίζεται ότι 10.000 έως 20.000 άτομα κρατούνται στο liuzhi κάθε χρόνο, σύμφωνα με το Γραφείο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
