Του Ευάγγελου Δ. Κόκκινου
Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, ως γνωστόν, είναι γεωπολιτικά διχασμένη ανάμεσα σε Δύση και Ρωσία. Οι Σερβοβόσνιοι επιδιώκουν προσάρτηση στη Σερβία, υπό την ομπρέλα της Ρωσικής Ομοσπονδίας, ωστόσο η πολιτική ηγεσία της Βοσνίας κινείται νομικά, ακόμα και για την κατάργηση του ονόματος της σερβικής οντότητας, Δημοκρατία Σρπσκα.
Η νέα σύγκρουση που δημιουργείται ανάμεσα στους φιλοδυτικούς Βόσνιους και τη σερβική οντότητα της χώρας, αναμφίβολα θα οδηγήσει σε επικίνδυνη αποσταθεροποίηση που εύκολα θα μετεξελιχθεί σε μια νέα αιματοχυσία στα Βαλκάνια.
Το μεγαλύτερο βόσνιο κόμμα, το Κόμμα Δημοκρατικής Δράσης, SDA, θα ξεκινήσει νομικές διαδικασίες ενώπιον του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, αμφισβητώντας το όνομα της κυρίως σερβικής οντότητας της Βοσνίας, της Δημοκρατίας Σέρπσκα, ανακοίνωσε o SDA την Τετάρτη.
Ισχυρίστηκε ότι η μακρόχρονη πρακτική των αρχών της Δημοκρατίας είχε δείξει ότι το όνομα της εν λόγω οντότητας είχε χρησιμοποιηθεί για να διακρίνει και να αποκλείσει τους δύο άλλους λαούς της Βοσνίας, τους Βόσνιους και τους Κροάτες.
"Η δέσμευση του ονόματος ενός μόνο έθνους στην πολυεθνική κοινότητα, όπως η Βοσνιακή, σύμφωνα με την αρχή του εθνικού προνομίου, είναι αντίθετη με το Σύνταγμα της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, η οποία είναι ανώτερη από το Βοσνιακό Σύνταγμα", ανέφερε ο SDA στη σχετική δήλωση.
Σερβοβόσνιοι ηγέτες κατηγόρησαν τον SDA για την υποκίνηση μιας ακόμη κρίσης στη βαθιά διαιρεμένη χώρα.
Το Σερβικό μέλος της Βοσνιακής Προεδρίας Μίλοραντ Ντόντικ δήλωσε ότι εάν ξεκινήσει η πρωτοβουλία για την κατάργηση του ονόματος της Δημοκρατίας Σέρπσκα, θα σταματήσει να εργάζεται στην προεδρία αλλά δεν πρόκειται να παραιτηθεί.
"Η Δημοκρατία Σρπσκα είναι αναμφισβήτητη, το όνομα της είναι αναμφισβήτητο, όπως και η εδαφική και πολιτική οργάνωση", δήλωσε ο Ντόντικ σε συνέντευξη τύπου.
"Ο στόχος τους είναι να προκαλέσουν μια τεχνητή κρίση που μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνη πολιτική αστάθεια στη Βοσνία", δήλωσε ο Βούκοτα Γκοβεντάριτσα, ηγέτης του μεγαλύτερου Σερβοβόσνιου κόμματος της αντιπολίτευσης, του Δημοκρατικού Κόμματος της Σερβίας (SDS).
"Η Δημοκρατία Σρπσκα θα συνεχίσει να υπάρχει ανεξάρτητα από το αν αρέσει σε κάποιον ή όχι. Το όνομα της Σρπσκα είναι σύμφωνο με τον διεθνή παράγοντα, οπότε δεν υπάρχει λόγος να ανησυχεί κανείς ότι μπορεί να γίνει κάτι εναντίον της", δήλωσε ο Μάρκο Παβίτς, αρχηγός της Δημοκρατικής Λαϊκής Συμμαχίας.
"Καταδικάζουμε πλήρως αυτά τα πολιτικά κακόβουλα παιχνίδια του SDA και δείχνουν ότι δεν πρέπει πλέον να υπάρχει οποιαδήποτε πολιτική ή οποιαδήποτε άλλη επιχείρηση με αυτό το κόμμα. Με ανθρώπους που μισούν την Δημοκρατία Σρπσκα, δεν υπάρχουν συνομιλίες ή συμφωνίες ή τίποτα", ανέφερε την Τετάρτη ο Μπράνισλαβ Μπορενίβιτς, ηγέτης του Κόμματος Δημοκρατικής Προόδου, PDP.
Σύμφωνα με το σύνταγμα της Βοσνίας, και οι τρεις εθνότητες είναι ίσες σε ολόκληρη την επικράτεια του κράτους, συμπεριλαμβανομένων των δύο οντοτήτων και της περιφέρειας Brcko.
Ο SDA ανέφερε ότι ο U5/98 του Συνταγματικού Δικαστηρίου σχετικά με τη σύσταση του λαού, επιβεβαίωσε αυτό και υποχρέωσε και τις δύο οντότητες να διασφαλίσουν την πλήρη ισότητα όλων των λαών στα συνταγματικά νομικά τους συστήματα.
"Η βοσνιακή οντότητα της Δημοκρατίας Σρπσκα υπάρχει υπό το κρατικό σύνταγμα ως μια πολυεθνική οντότητα στην οποία όλα τα έθνη πρέπει να έχουν ίσα δικαιώματα, πράγμα που σημαίνει ότι μόνο ένα έθνος δεν μπορεί να εκπροσωπείται στο όνομα και οι άλλοι να αποκλείονται", ανέφερε.
"Το Κόμμα Δημοκρατικής Δράσης θα ξεκινήσει μια διαδικασία για την εναρμόνιση του ονόματος της οντότητας της Δημοκρατίας Σρπσκα με το Σύνταγμα της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, με βάση την έγκυρη απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου", κατέληξε.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΣΡΠΣΚΑ
Η Σερβική Δημοκρατία (Republika Srpska/Ρεπούμπλικα Σρπσκα), είναι μία από τις δύο πολιτικές οντότητες που αποτελούν το κράτος της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης (η άλλη οντότητα είναι η Ομοσπονδία Βοσνίας-Ερζεγοβίνης).
Το Σύνταγμα της ορίζει πως είναι μία εδαφικά ενιαία και αδιαίρετη συνταγματική και νομική οντότητα της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, που εκτελεί ανεξάρτητα συνταγματική, νομοθετική, εκτελεστική και δικαστική λειτουργία. Η Εθνοσυνέλευση και η κυβέρνηση της εδρεύουν στην πόλη Μπάνια Λούκα, αν και το Σαράγεβο παραμένει η επίσημη πρωτεύουσα.
Η Σερβική Δημοκρατία καταλαμβάνει το 49% του εδάφους της Βοσνίας αλλά μόνο το 40% του πληθυσμού. Στις 13 Μαρτίου 2013 ανέλαβε καθήκοντα η νέα κυβέρνηση, με πρωθυπουργό την Ζέλικα Τσβιγιάνοβιτς (Zeljka Cvijanovic) υποστηριζόμενη από το εθνικιστικό κόμμα SNSD.
Στις 8 Νοεμβρίου 1990 έγιναν εκλογές στις σερβικές περιοχές της Βοσνίας. Δημιουργήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 1992 όταν η συνέλευση του κοινοβουλίου της περιοχής ανακήρυξε τη Δημοκρατία των Σέρβων της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης (Republika srpskog Naroda Bosne i Hercegovine), δηλώνοντας ότι αποτελεί τμήμα της Γιουγκοσλαβίας.
Στις 28 Φεβρουαρίου 1992 η συνέλευση ενέκρινε το Σύνταγμα της Σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. όπου σύμφωνα με αυτό η έκτασή της θα περιλαμβάνει περιφέρειες και δήμους όπου οι Σέρβοι είχαν την πλειοψηφία, καθώς και εκείνων όπου υποτίθεται ότι είχαν γίνει μειοψηφία λόγω της δίωξης κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Η δημοκρατία ήταν μέρος της Γιουγκοσλαβίας και θα μπορούσε να τεθεί σε ένωση με πολιτικούς φορείς που εκπροσωπούν τους άλλους λαούς της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης.
Το κοινοβούλιο της Βοσνίας, χωρίς Σέρβους βουλευτές, πραγματοποίησε δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης στις 29 Φεβρουαρίου και την 1η Μαρτίου του 1992, αλλά οι περισσότεροι Σέρβοι θα το μποϊκοτάρουν δεδομένου ότι είχαν προηγουμένως (9-10 Νοεμβρίου 1991) πραγματοποιήσει δημοψήφισμα στην Σερβική περιφέρεια, το 96% έχουν επιλέξει την ένταξη στην γιουγκοσλαβικής ομοσπονδίας που αποτελούνταν μόνο από τη Σερβία και το Μαυροβούνιο.
Το δημοψήφισμα έφερε την αντίδραση του Ομοσπονδιακού στρατού της Γιουγκοσλαβίας, ενώ πολλοί Σέρβοι που πήραν μέρος στον Πόλεμο της Βοσνίας και πολλοί ηγέτες τους κατηγορήθηκαν για εγκλήματα πολέμου και καταδικάστηκαν από το διεθνές δικαστήριο της Χάγης.
