Με αισιοδοξία πως τελικά θα βρεθεί ένας κοινός τόπος συνεννόησης βλέπει την επικείμενη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν μια σημαντική μερίδα του τουρκικού Τύπου.
Χαρακτηριστική είναι η προσέγγιση του αρχισυντάκτη της Daily Sabah Μεχμέτ Τσελίκ, που αν μη τι άλλο είναι από τις πιο ήρεμες φωνές στη γειτονική χώρα. Στο άρθρο του που τιτλοφορείται: «Επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα και το μέλλον των δεσμών Τουρκίας-Ελλάδας», ο Τσελίκ επισημαίνει: «Στη σφαίρα των διεθνών σχέσεων, όπου οι διαφορές συχνά επισκιάζουν τη συνεργασία, η Τουρκία και η Ελλάδα βρίσκονται σε μια κομβική στιγμή. Παραδοσιακά θεωρούμενοι ως αμφιλεγόμενοι γείτονες, οι πρόσφατες διπλωματικές προσπάθειες υποδηλώνουν μια πιθανή στροφή προς ένα πιο συνεργατικό μέλλον. Ο καταλύτης αυτής της αλλαγής μπορεί να ανιχνευθεί σε αυτό που τώρα αναφέρεται ως «σεισμική διπλωματία», μια απρόβλεπτη συνέπεια των τραγικών γεγονότων που εκτυλίχθηκαν στις νοτιοανατολικές επαρχίες της Τουρκίας στις 6 Φεβρουαρίου.
Ενώ οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ, η Τουρκία και η Ελλάδα έχουν αντιμετωπίσει μια σειρά από αντικρουόμενα ζητήματα, που κυμαίνονται από διαμάχες στρατιωτικοποίησης για τα νησιά του Αιγαίου μέχρι τα θαλάσσια σύνορα και τη διαρκή διχόνοια για το νησί της Κύπρου. Αυτά τα επίμαχα ζητήματα έχουν, κατά καιρούς, φέρει τα δύο έθνη επικίνδυνα κοντά στην ένοπλη αντιπαράθεση. Ωστόσο, η τρέχουσα διπλωματική φάση προσέγγισης σηματοδοτεί την προθυμία να συμμετάσχει σε εποικοδομητικό διάλογο και να ξεπεράσει μακροχρόνιες διαφωνίες.
Εν μέσω αυτών των προκλήσεων, και οι δύο χώρες αναγνωρίζουν την επιρροή εξωτερικών παραγόντων, ιδιαίτερα των Ηνωμένων Πολιτειών και ορισμένων μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με επιρροή, στην όξυνση του ανταγωνισμού τους. Η Άγκυρα υποστηρίζει ότι η Αθήνα, που επηρεάζεται από γεωπολιτικά συμφέροντα στην Ανατολική Μεσόγειο, συχνά πέφτει στην παγίδα της εξωτερικής επιρροής. Ωστόσο, παρά αυτές τις εξωτερικές πιέσεις, οι ηγέτες και από τα δύο έθνη είναι έτοιμοι να καταβάλουν ανανεωμένες προσπάθειες για να επιδιορθώσουν τους τεταμένους δεσμούς.
Αποκατάσταση δεσμών
Ωστόσο, οι ηγέτες των δύο χωρών θα καταβάλουν και πάλι προσπάθεια για την αποκατάσταση των μακροχρόνιων σχέσεων στις 7 Δεκεμβρίου, όταν αναμένεται να επισκεφθεί την Αθήνα ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο πλαίσιο των προσπαθειών να ανοίξει μια νέα σελίδα στις διμερείς σχέσεις. Ο Ερντογάν και η αντιπροσωπεία του θα βρεθούν στην ελληνική πρωτεύουσα για το Ελληνοτουρκικό Συμβούλιο Υψηλού Επιπέδου Συνεργασίας όπου θα συζητήσουν τις διμερείς σχέσεις με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
«Είχαμε τις διαφωνίες μας με τη γείτονά μας την Ελλάδα χθες και θα τις έχουμε αύριο. Ομοίως, θα υπάρξουν εκείνοι που θα επιδιώξουν να επωφεληθούν από αυτές τις συγκρούσεις, αλλά αυτό το γεγονός δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να βρεθούμε σε κοινό έδαφος ως δύο γειτονικές χώρες που μοιράζονται την ίδια θάλασσα, το ίδιο κλίμα και την ίδια γεωγραφία. Μπορούμε να αναπτύξουμε τη συνεργασία μας με βάση την αμοιβαία εμπιστοσύνη σε πολλά θέματα», δήλωσε ο Ερντογάν στις 29 Νοεμβρίου κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στους βουλευτές του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚP) στο τουρκικό κοινοβούλιο.
Παρόμοια θετική προσέγγιση έχουν εκφράσει και Έλληνες αξιωματούχοι. «Αυτό που συνεχίζω να λέω είναι ότι, ανεξάρτητα από το αν επιλύσουμε τα βασικά μας ζητήματα που αφορούν την ανάθεση στρατιωτικών ζωνών, είναι από μόνο του σημαντικό να παρατείνουμε την περίοδο ηρεμίας στο Αιγαίο για όσο χρονικό διάστημα μπορούμε», δήλωσε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών Γιώργος. Γεραπετρίτης σε συνέντευξή του στις 28 Νοεμβρίου.
Τόσο ο Ερντογάν όσο και ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εκφράζουν τη δέσμευσή τους να καλλιεργήσουν ένα θετικό κλίμα στις σχέσεις, όπως παρατηρήθηκε κατά τη συνάντησή τους τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη.
Ο διάλογος είναι ζωτικής σημασίας για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης
Αν και αναγνωρίζουμε ότι οι ιστορικές συγκρούσεις δεν μπορούν να επιλυθούν γρήγορα, είναι σημαντικό να διατηρούνται ανοιχτοί οι δίαυλοι επικοινωνίας, ιδιαίτερα κατά τις προσπάθειες οικοδόμησης εμπιστοσύνης που σχετίζονται με θέματα ασφάλειας και στρατιωτικών. Η συνεργασία για την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης, μια κοινή πρόκληση και για τις δύο χώρες, θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως σκαλοπάτι για τη γεφύρωση των χασμάτων και την ελαχιστοποίηση του ανθρώπινου και κοινωνικού κόστους που συνδέεται με το ζήτημα.
Η προσδοκία της Άγκυρας από την Αθήνα είναι σαφής: εξάλειψη της επιρροής τρίτων από τις απευθείας συνομιλίες με την Τουρκία. Η υιοθέτηση μιας προσέγγισης «συμφωνώ να διαφωνήσω» θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για μια αμοιβαία επωφελή εξίσωση. Η εστίαση σε θετικές πτυχές, όπως η «ηρεμία στο Αιγαίο», οι βελτιωμένοι πολιτιστικοί δεσμοί και οι ενισχυμένες διμερείς εμπορικές και οικονομικές σχέσεις, μπορούν να προωθήσουν ένα σενάριο win-win και για τα δύο έθνη.
Στο περίπλοκο τοπίο των διεθνών σχέσεων, οι χώρες δεν χρειάζεται να συμφωνούν σε όλα τα θέματα. Η κατακερματοποίηση, το άνοιγμα στο διάλογο και η διαπραγμάτευση για τις διαφωνίες μπορούν να αποκαλύψουν νέους ορίζοντες συνεργασίας. Επικεντρώνοντας τις θετικές πτυχές, η Τουρκία και η Ελλάδα μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τον αντίκτυπο των θεμάτων που ιστορικά τέντωσαν τη σχέση τους.
Πέρα από τις πολιτικές διαφορές, οι δύο γείτονες έχουν σταθερά σταθεί ο ένας δίπλα στον άλλο σε περιόδους μη πολιτικών καταστροφών και ανθρωπιστικών προκλήσεων, όπως δασικές πυρκαγιές ή σεισμοί. Η κοινή ιστορία – έχοντας κατά νου ότι οι αναγνώσεις της ιστορίας μπορεί να είναι αμφιλεγόμενες ανάλογα με το ποιος τη διαβάζει – και οι πολιτισμικές ομοιότητες, εμφανείς σε πτυχές όπως το φαγητό και η μουσική, παρέχουν μια πρόσθετη διάσταση στις διπλωματικές προσπάθειες που στοχεύουν στην αποκατάσταση των τεταμένων δεσμών.
Τελικά, καθώς η Τουρκία και η Ελλάδα περιηγούνται στην πολυπλοκότητα της σχέσης τους, μια θετική προσέγγιση που θα ωφεληθεί από τους δύο μπορεί να τους φέρει πιο κοντά από ό,τι μπορεί να προτείνει η ιστορική γεωπολιτική, προς όφελος και των δύο εθνών»
