O πόλεμος στην Ουκρανία έχει σημαντικές επιπτώσεις όχι μόνο στην πολύπαθη χώρα, αλλά και στην Ευρωπαϊκή ασφάλεια και οικονομία, αφού η ΕΕ αποφάσισε να ανεξαρτητοποιηθεί ενεργειακά από την Ρωσία.
Αποτέλεσμα αυτής της απόφασης είναι η συμφωνία μαμούθ ΕΕ-ΗΠΑ για προμήθεια φυσικού αερίου.
Ωστόσο οι ποσότητες που θα προέλθουν από τις ΗΠΑ δεν επαρκούν για να καλύψουν το σύνολο των αναγκών της ΕΕ, οπότε και έρχεται στο προσκήνιο η προμήθεια από άλλες χώρες.
Εδώ επιχειρεί να μπει σφήνα η Τουρκία η οποία υποστηρίζει ότι "o αγωγός φυσικού αερίου Ισραήλ-Τουρκίας είναι μια επιλογή για την Ευρώπη και πως τα πολιτικά εμπόδια πρέπει να ξεπεραστούν".
Σήμερα στο υπουργικό συμβούλιο ο πρωθυπουργός ανέφερε μεταξύ άλλων πως «σε αυτόν το νέο ενεργειακό χάρτη ο οποίος διαμορφώνεται στην Ανατολική Μεσόγειο, η χώρα μας έχει τη δυνατότητα να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο».
Σε άρθρο του το cyprus-mail.com από το Reuters επισημάινει για το θέμα τα ακόλουθα:
"Ένας αγωγός φυσικού αερίου Τουρκίας-Ισραήλ συζητείται στα παρασκήνια ως μία από τις εναλλακτικές λύσεις της Ευρώπης για τον ρωσικό ενεργειακό εφοδιασμό, αλλά θα χρειαστούν περίπλοκοι ελιγμοί για να επιτευχθεί οποιαδήποτε συμφωνία, λένε κυβερνητικοί και βιομηχανικοί αξιωματούχοι και στις δύο χώρες.
Η ιδέα, που επινοήθηκε για πρώτη φορά πριν από χρόνια, είναι να κατασκευαστεί ένας υποθαλάσσιος αγωγός από την Τουρκία στο μεγαλύτερο υπεράκτιο κοίτασμα φυσικού αερίου του Ισραήλ, το Λεβιάθαν. Το φυσικό αέριο θα ρέει προς την Τουρκία και προς τους γείτονες της Νότιας Ευρώπης που θέλουν να διαφοροποιηθούν μακριά από τη Ρωσία.
Ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν είπε την περασμένη εβδομάδα ότι η συνεργασία για το φυσικό αέριο ήταν «ένα από τα πιο σημαντικά βήματα που μπορούμε να κάνουμε μαζί για τις διμερείς σχέσεις» και είπε στους δημοσιογράφους ότι είναι έτοιμος να στείλει κορυφαίους υπουργούς στο Ισραήλ για να αναβιώσει την ιδέα του αγωγού που παρέμεινε εκτός εδώ και χρόνια.
Ανώτερος Τούρκος αξιωματούχος είπε στο Reuters ότι οι συνομιλίες συνεχίστηκαν από τότε που ο Ισραηλινός Πρόεδρος Isaac Herzog επισκέφθηκε την Άγκυρα νωρίτερα αυτόν τον μήνα και θα μπορούσαν να ακολουθήσουν «συγκεκριμένες αποφάσεις» τους επόμενους μήνες σχετικά με μια προτεινόμενη διαδρομή και τις συμμετέχουσες οντότητες.
Ωστόσο, οι αξιωματούχοι του κλάδου είναι πιο προσεκτικοί, λέγοντας ότι οι περιορισμοί της παραγωγής και η γεωπολιτική θα μπορούσαν να καταστήσουν το σχέδιο "νεκρό".
Το πεδίο Λεβιάθαν τροφοδοτεί ήδη το Ισραήλ, την Ιορδανία και την Αίγυπτο. Οι ιδιοκτήτες του ,η Chevron CVX.N και οι ισραηλινές εταιρείες NewMed Energy DEDRp.TA και Ratio Oil RATIp.TA , σχεδιάζουν να αυξήσουν την παραγωγή από 12 σε 21 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα (BCM) ετησίως.
Συγκριτικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση εισήγαγε 155 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ρωσικού φυσικού αερίου πέρυσι, καλύπτοντας σχεδόν το 40% της κατανάλωσής της.
Μεγάλο μέρος της επιπλέον παραγωγής φυσικού αερίου θα υγροποιηθεί και θα εξαχθεί με πλοία στην Ευρώπη ή την Άπω Ανατολή, σύμφωνα με το NewMed. Ο διευθύνων σύμβουλός της είπε τον περασμένο μήνα η Τουρκία θα μπορούσε επίσης να γίνει προορισμός, αλλά έπρεπε να βάλει «την προσφορά της στο παιχνίδι» και να δεσμευτεί για την κατασκευή του αγωγού.
Ερωτηθείς για συνομιλίες με την Τουρκία, οι εταίροι του Leviathan αρνήθηκαν να σχολιάσουν.
Η υπουργός Ενέργειας του Ισραήλ Καρίν Ελχαράρ είπε στο Ynet News την Κυριακή ότι πολλά ζητήματα δεν έχουν ακόμη συζητηθεί, συμπεριλαμβανομένων των οικονομικών.
«Πρέπει να είναι οικονομικά εφικτό, κάτι που δεν είναι αυτονόητο», είπε.
Ενεργειακή γέφυρα
Το Ισραήλ και η Τουρκία προσπαθούν να αφήσουν πίσω τους μια δεκαετία διπλωματικών αδιεξόδων, συνήθως για ισραηλινοπαλαιστινιακά ζητήματα. Η ενεργειακή εταιρική σχέση θα μπορούσε να είναι καίριας σημασίας, ειδικά μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία που έκανε την Ευρώπη πιο αποφασισμένη να βρει εναλλακτικές λύσεις για τον ενεργειακό της εφοδιασμό.
«Υπήρξε μια πρόσφατη προσέγγιση με το Ισραήλ και θέλουμε το αέριο του να διέρχεται από την Τουρκία καθ' οδόν προς την Ευρώπη», δήλωσε ένας άλλος Τούρκος αξιωματούχος. «Το Ισραήλ βλέπει θετικά σε αυτό, έχουν γίνει κάποιες συνομιλίες και υπάρχει θέληση να το κάνει».
Η Τουρκία καταναλώνει περίπου 50 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως και εισάγει σχεδόν όλα αυτά, τα περισσότερα μέσω αγωγών από τη Ρωσία, το Ιράν και το Αζερμπαϊτζάν. Βρίσκεται σε καλή θέση ως κόμβος μεταφορών στην περιοχή όπου μπορεί να αναθερμανθεί η ενεργειακή πολιτική.
Επικαλούμενο Ιρακινούς και Τούρκους αξιωματούχους, το Reuters ανέφερε ότι ένα σχέδιο μεταφοράς, με τη βοήθεια του Ισραήλ, αερίου από την περιοχή του Κουρδιστάν του Ιράκ στην Τουρκία και την Ευρώπη είναι μέρος της αιτίας που πυροδότησε την πυραυλική επίθεση του Ιράν στην κουρδική πρωτεύουσα Ερμπίλ αυτόν τον μήνα.
«Η Τουρκία παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, για την εγχώρια κατανάλωση της, ενώ είναι και ένα κανάλι προς χώρες της νότιας Ευρώπης», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος στον τομέα του ισραηλινού φυσικού αερίου.
Το πρόβλημα, είπε ο αξιωματούχος, είναι ότι υπήρχαν ήδη δύο προτεινόμενες διαδρομές για τις επιπλέον προμήθειες από το Leviathan: μέσω υφιστάμενων εργοστασίων LNG στην Αίγυπτο ή μιας προγραμματισμένης πλωτής εγκατάστασης LNG.
«Εάν η Τουρκία ανταποκριθεί γρήγορα, τότε μπορεί να είναι μια τρίτη εναλλακτική λύση», είπε ο αξιωματούχος.
Ο αγωγός θα διαρκούσε 500-550 km και θα κοστίσει έως και 1,5 δισεκατομμύριο για την κατασκευή, σύμφωνα με Ισραηλινούς αξιωματούχους, καθιστώντας τον πιο διαχειρίσιμο από τον αγωγό 6 δισεκατομμυρίων ευρώ που ο EastMed πρότεινε να συνδέσει το Ισραήλ με την Κύπρο, την Ελλάδα και την Ιταλία.
Ωστόσο, οποιαδήποτε υποθαλάσσια γραμμή θα πρέπει να διασχίζει τα ύδατα είτε της Κύπρου, την οποία η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει, είτε της Συρίας, με την οποία η Άγκυρα δεν έχει διπλωματικές σχέσεις και έχει υποστηρίξει τους αντάρτες που πολεμούν την κυβέρνηση στη Δαμασκό.
Αυτό θα μπορούσε να περιπλέξει την κατασκευή και τη χρηματοδότηση εάν η Τουρκία είχε άμεσο μερίδιο στον αγωγό, δήλωσε ο Gokhan Yardim, σύμβουλος τουρκικής βιομηχανίας φυσικού αερίου που εργάστηκε στην αξιολόγηση του πιθανού αγωγού για περισσότερες από δύο δεκαετίες.
Δύο προηγούμενες εκτιμήσεις βασίστηκαν σε ροές φυσικού αερίου 8 έως 10 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων και οτιδήποτε λιγότερο μπορεί να μην είναι εφικτό, είπε ο Yardim."
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Μετά από όλα τα παραπάνω η Ελλάδα θα πρέπει να κινηθεί στην σίγουρη παρακαταθήκη που έχει διασφαλίσει με την Αίγυπτο που εδράζεται, στην μερική οριοθέτηση των ΑΟΖ μας μέχρι τον 28ο μεσημβρινό κατόπιν συμφωνίας των 2 χωρών , καθώς και στην ενεργειακή διασύνδεση Ελλάδος -Αιγύπτου με καλώδιο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας που επίσης έχει συμφωνηθεί μεταξύ μας.
Με αφετηρία τα δύο παραπάνω η Ελλάδα θα πρέπει άμεσα να συμπράξει με την Αίγυπτο στην δημιουργία -κατασκευή αγωγού φυσικού αερίου στην όδευση Αίγυπτος-Κρήτη-ηπειρωτική Ελλάδα-Ευρώπη, όσο γρηγορότερα γίνεται ,προλαβαίνοντας τις τουρκικές προσπάθειες για συμφωνια με το Ισραήλ για την κατασκευή που θα διοχετεύει το Ισραηλινό φυσικό αέριο στην Τουρκία
Για την χρηματοδότηση του έργου αυτού μπορούμε να ζητήσουμε άμεσα την βοήθεια της ΕΕ, ενώ κυρίαρχο ρόλο σε αυτό θα έπαιζε η Γαλλία η οποία ανέλαβε την Προεδρία της ΕΕ για το 1ο εξάμηνο του 2022.
Η χρονική συγκυρία και η προσπάθειες της ΕΕ για εξεύρεση πηγών φυσικού αερίου είναι θετικές για το παραπάνω έργο, το οποίο εκτός των άλλων έχει τεράστια Εθνική σημασία, αφού θα ακυρώνει στην πράξη το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Υπενθυμίζουμε τέλος ότι ήδη πραγματοποιείται παροχή ισραηλινού υπεράκτιου φυσικού αερίου στην Αίγυπτο μέσω αγωγού που ανήκει στην East Mediterranean Gas Company (EMG) , όπως είχαμε αναφέρει και αναλύσει σε προγενέστερο άρθρο μας.
