Κατά την αξιολόγηση της στρατιωτικής εμπλοκής της Τουρκίας κατά τα τελευταία χρόνια -συμπεριλαμβανομένων της Συρίας, της Λιβύης και της σύγκρουσης στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ- πρέπει να επισημανθεί ένα πράγμα: οι σημαντικές δυνατότητες των στρατιωτικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών της.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων 10 ετών, οι εξαγωγές τουρκικών όπλων συνδέθηκαν άμεσα με την οικονομική άνοδο της χώρας, καθώς και με τους πολιτικούς ελιγμούς της. Οι πωλήσεις αυτές οδήγησαν στην επινόηση ενός νέου όρου, της "διπλωματίας των μη επανδρωμένων αεροσκαφών".
Ωστόσο, παρ' όλη τη συζήτηση για τις στρατιωτικές δυνατότητες των τουρκικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών, οι πιο σημαντικές επιπτώσεις τους μπορεί να είναι οι οικονομικές ευκαιρίες και η πολιτική μόχλευση που έχουν προσφέρει στην Τουρκία.
Χάρη στην αποτελεσματικότητά τους και την οικονομική προσιτότητά τους, τα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη έχουν εξελιχθεί από καθαρά στρατιωτικό πλεονέκτημα σε αναπόσπαστο στοιχείο της στρατηγικής εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας. Εάν οι Ευρωπαίοι θέλουν να προσαρμοστούν σε αυτή τη στρατηγική, θα πρέπει να καταλάβουν πώς η Τουρκία αντλεί στρατιωτικά και διπλωματικά οφέλη από τα drones της.
Χαμηλό κόστος, υψηλή ανταμοιβή
Τα τουρκικά drones είναι φθηνά όσο και αποτελεσματικά. Ένα TB2 κοστίζει περίπου 5 εκατομμύρια δολάρια, σε σύγκριση με 20 εκατομμύρια δολάρια για ένα αμερικανικής κατασκευής MQ-9 Reaper και 28 εκατομμύρια δολάρια για ένα πιο προηγμένο Protector RG Mk 1 αμερικανικής κατασκευής (το οποίο σύντομα θα τεθεί σε λειτουργία με τη Βρετανική Βασιλική Αεροπορία).
Σύμφωνα με το ecfr.eu, η Άγκυρα έχει επίσης χρησιμοποιήσει drones για να αναπτύξει βασικές πτυχές της πολιτικής της για την Αφρική. Μέσω της διπλωματίας των drone, η Τουρκία έχει ενισχύσει τις σχέσεις υψηλού επιπέδου με την Αιθιοπία και το Μαρόκο, χώρες στις οποίες έχει σημαντικά οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα.
Ηγέτες και κορυφαίοι υπουργοί από 39 χώρες, συμπεριλαμβανομένων 13 προέδρων, συναντήθηκαν στην Κωνσταντινούπολη με τον Ερντογάν για να καθορίσουν μια ατζέντα για τη στρατιωτική συνεργασία.
«Ειλικρινά, ο κύριος λόγος για τον οποίο οι Αφρικανοί ηγέτες αναζητούν ευκαιρίες αγοράς στρατιωτικού εξοπλισμού από την Τουρκία, είναι οι φθηνότερες τιμές της με λιγότερες προϋποθέσεις. Ο εξοπλισμός χαμηλού κόστους του τουρκικού στρατού, όπως τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη Bayraktar TB2, έχουν ζήτηση για μελλοντικές πολεμικές επιχειρήσεις στην Αφρική», αναφέρει το ecfr.eu.
Τα προβλήματα για την Τουρκία
Ωστόσο, η στρατιωτικοποιημένη και κερδοσκοπική πολιτική της Τουρκίας για τα drone, έχει δημιουργήσει επίσης προβλήματα. Ενώ τα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη συνέβαλαν σε αποφασιστικές νίκες στη Λιβύη και στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ (όπου το Αζερμπαϊτζάν νίκησε την Αρμενία σε πόλεμο 44 ημερών), δεν μπόρεσαν να το κάνουν σε συγκρούσεις όπως αυτές στο Ντονμπάς και τη Δυτική Σαχάρα.
Τα τουρκικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη έχουν εισαγάγει περαιτέρω αποσταθεροποιητικές δυναμικές σε ήδη περίπλοκες περιοχές, έχουν δημιουργήσει εντάσεις στις σχέσεις της Τουρκίας με σημαντικές δυνάμεις όπως η Αλγερία και η Ρωσία και έχουν δημιουργήσει περιπλοκές για τις πολυμερείς πρωτοβουλίες του ΝΑΤΟ και της Δύσης.
Επιπλέον, η Άγκυρα δεν μπορεί να ελέγξει πώς χρησιμοποιούνται τα drones της από τις χώρες που τα αγοράζουν. Έτσι, η πολιτική εξαγωγής drones της Τουρκίας χωρίς αμφιβολίες, θα μπορούσε να βλάψει τη διεθνή της φήμη καθώς η χώρα στη χειρότερη επιρρίπτει την ευθύνη ή στην καλύτερη περίπτωση δημιουργεί κακή οπτική για τη διανομή όπλων που τόσο εύκολα προσφέρεται για εγκλήματα πολέμου.
Πράγματι, η ανάπτυξη drones της χώρας πάνω από την ανατολική Μεσόγειο αύξησε τις εντάσεις στην περιοχή. Ως εκ τούτου, είναι προς το συμφέρον της Άγκυρας να εφαρμόσει αποτελεσματικούς μηχανισμούς εποπτείας και πρότυπα λογοδοσίας στη χρήση και την εξαγωγή τεχνολογίας drone.
Συνέπειες για την Ευρώπη
Καθώς οι ευρωπαϊκές χώρες αγωνίζονται να δημιουργήσουν συνεργασίες στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, και καθώς οι ΗΠΑ στρέφονται προς την Ασία, η Τουρκία έχει δείξει πώς οι επενδύσεις σε δυνατότητες drone μπορούν να εμποδίσουν τους εταίρους της να αναζητήσουν νέους συμμάχους.
Η εξάπλωση των drones μπορεί να κάνει τον κόσμο πιο πολυπολικό και πιο ανασφαλή, αλλά, σε αυτό το στάδιο, η διαδικασία είναι μη αναστρέψιμη.
Αντίστοιχα, τα ευρωπαϊκά κράτη θα πρέπει να επενδύσουν περισσότερους πόρους σε αυτήν την τεχνολογία και να μην επιτρέψουν στους ανταγωνιστές τους να συνεχίσουν να κυριαρχούν στον τομέα, και θα πρέπει επίσης, να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να γίνουν ηγέτες στη ρύθμιση της τεχνολογίας των drone.
Δημιουργώντας αποτελεσματικά μέτρα εποπτείας και ένα κοινό σύνολο κατευθυντήριων γραμμών, με βάση το διεθνές δίκαιο και τα ανθρωπιστικά πρότυπα για την προστασία των αμάχων, η Τουρκία και η Ευρώπη θα μπορούσαν να διαμορφώσουν τη δημόσια συζήτηση σχετικά με την τεχνολογία των μη επανδρωμένων οχημάτων και τις στρατιωτικές της επιπτώσεις.
Αν δεν γίνει αυτό, θα διευρύνει το χάσμα μεταξύ Άγκυρας και Ευρώπης σε μια εποχή που η αυξανόμενη αστάθεια και η αυξανόμενη γεωπολιτική πίεση από τη Ρωσία και την Κίνα καθιστούν τη συνεργασία και τη συνοχή ολοένα και πιο αναγκαία.
Να υπενθυμίσουμε επίσης, ότι τον περασμένο Αύγουστο 28 μέλη του Αμερικανικού Κογκρέσου με αφορμή το τουρκικό πρόγραμμα μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drone), έστειλαν επιστολή πίεσης στον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, αναφέροντας « Η Τουρκία έχει αποσταθεροποιήσει πολλαπλές περιοχές στον πλανήτη και απειλεί τα αμερικανικά συμφέροντα, τους συμμάχους και του συνεργάτες μας».
Υπογράμμισαν επίσης, ότι «η Τουρκία έχει καταπατήσει την εμπιστοσύνη που της επέδειξε η αμυντική μας βιομηχανία, συνεπώς θέλουμε να μας ενημερώσει η κυβέρνηση Μπάιντεν για αυτό το πρόγραμμα των φονικών ντρόουν».
