"Σοκ των ΗΠΑ στην Ελλάδα. Δεν ήθελαν να αντιμετωπίσουν την Τουρκία! Απογοητευτικό αποτέλεσμα στη συμμαχία". Με αυτόν τον τίτλο αναφέρεται άρθρο Ερντογανικού ΜΜΕ στην μη στήριξη από τις ΗΠΑ του αγωγού East-Med.
Το εν λόγω άρθρο αναφέρει :
"Η συμφωνία για το έργο EastMed, το οποίο στοχεύει στη μεταφορά του φυσικού αερίου που θα εξορυχθεί από την Ανατολική Μεσόγειο στην Ελλάδα μέσω Κύπρου και στη συνέχεια στην Ιταλία, υπεγράφη μεταξύ Ελλάδας, Ισραήλ και της Ελληνοκυπριακής Διοίκησης (GCA) σε τελετή που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα το Ιανουάριος 2020 και δημιούργησε μεγάλο ενθουσιασμό στην Ελλάδα και στην ελληνοκυπριακή διοίκηση.
Υπήρχε η προσδοκία ότι το έργο αυτό, το οποίο θεωρήθηκε ως εναλλακτική λύση όπου η Ευρώπη δεν θα εξαρτάται από τη Ρωσία για την προμήθεια φυσικού αερίου, θα έκανε την Ελλάδα σημαντικό παράγοντα για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης.
Η Ουάσιγκτον απέσυρε την υποστήριξή της από το έργο δύο χρόνια μετά την υπογραφή, σύμφωνα με την είδηση που τα ελληνικά μέσα με βάση κυβερνητικές πηγές αναφέρουν, ότι δηλαδή οι ΗΠΑ με ανεπίσημη επιστολή (non-paper) μετέφεραν τις επιφυλάξεις τους για την EastMed στην Ελλάδα, το Ισραήλ και την Ελληνοκυπριακή Διοίκηση (GCA).
Μεταξύ των επιφυλάξεων που εξέφρασαν οι ΗΠΑ, αναφέρθηκε ότι το έργο δεν είναι οικονομικά βιώσιμο καθώς και ότι αυτό ενέχει έλλειψη περιβαλλοντικής ευαισθησίας.
Μεγάλη απογοήτευση για την Αθήνα δημιούργησε και το γεγονός ότι οι ΗΠΑ τόνισαν ότι το έργο προκάλεσε εντάσεις με την Τουρκία στην περιοχή.
Αν και επισημάνθηκε ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν άλλα έργα ηλεκτρικής ενέργειας και περιβαλλοντικά ευαίσθητα που σχεδιάζονται στην περιοχή, προέκυψαν σοβαρά ερωτήματα σχετικά με το μέλλον του έργου.
«Οποιοδήποτε έργο αγνοεί την Τουρκία, η οποία έχει τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στην Ανατολική Μεσόγειο, και τους Τουρκοκύπριους, που έχουν ίσα δικαιώματα στους φυσικούς πόρους της νήσου Κύπρου, δεν θα είναι επιτυχής», δήλωσε η Άγκυρα κατά την υπογραφή του East-Med το 2020 . Αυτή η δήλωσε ήρθε ξανά στο προσκήνιο.
Έλληνες ειδικοί αξιολόγησαν το ιστορικό αυτής της απόφασης και τις προσδοκίες στη νέα διαδικασία .
Η μεταβαλλόμενη εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ
Ο ειδικός της νεότερης ιστορίας Γιώργος Μαργαρίτης είπε ότι η νέα εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ καθορίστηκε στη βάση της απομάκρυνσης από τις ταραγμένες περιοχές και της συγκέντρωσης της ισχύος τους στον Δυτικό Ειρηνικό ενάντια στην Κίνα και τη Ρωσία.
Σημειώνοντας ότι η απομάκρυνση της Ουάσιγκτον από την EastMed μπορεί να διαβαστεί σε αυτό το πλαίσιο, ο Μαργαρίτης είπε, "Η υλοποίηση του έργου θα είχε δημιουργήσει οικονομικές, πολιτικές και ίσως στρατιωτικές υποχρεώσεις. Η ενασχόληση με την EastMed ήταν υπερβολικό βάρος για τις Ηνωμένες Πολιτείες στην παρούσα φάση. " είπε.
Δόγμα "Blue Homeland"
Ο Μαργαρίτης ανέφερε ότι "τα προβλήματα στην Ανατολική Μεσόγειο συνεχίζουν να υπάρχουν ανεξάρτητα από το αν οι ΗΠΑ είναι παρόντες ή όχι. Η Ελλάδα είναι περιορισμένη στο Αιγαίο, όπου νιώθει το μεγαλύτερο βάρος της τουρκικής απειλής. Ωστόσο είναι δύσκολο για τη Ρωσία, τη Συρία, τον Λίβανο και την Αίγυπτο να δεχτούν τον τουρκικό έλεγχο στη στρατηγικής σημασίας Ανατολικής Μεσογείου"
Ένα έργο χωρίς κερδοφορία
Ο ειδικός Διεθνών Σχέσεων Δημήτρης Κατσώνης υπογράμμισε ότι υπάρχουν τόσο οικονομικοί όσο και γεωστρατηγικοί λόγοι πίσω από την απόφαση των ΗΠΑ να αποσύρουν την υποστήριξή τους από το έργο.
Υπενθυμίζοντας ότι πολλοί είπαν από την αρχή ότι το έργο είναι οικονομικά ασύμφορο, ο Κατσώνης επεσήμανε ότι πολλές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον τομέα του φυσικού αερίου και του πετρελαίου έχουν αρχίσει να μετατοπίζουν τις δραστηριότητές τους σε διάφορους τομείς όπως η πράσινη ενέργεια.
Υποδεικνύοντας ότι η δυσαρέσκεια της Τουρκίας για το έργο είναι ένας σημαντικός παράγοντας από γεωστρατηγική άποψη, ο Kατσώνης είπε: "Οι ΗΠΑ βλέπουν τις αντιδράσεις της Τουρκίας στο EastMed και λαμβάνουν υπόψη αυτές τις αντιδράσεις. Ως εκ τούτου, αναδιαμορφώνει τις πολιτικές τους στην περιοχή γενικά. "
Τονίζοντας ότι οι ΗΠΑ θέλουν να δουν τόσο την Τουρκία όσο και την Ελλάδα στο ΝΑΤΟ, ο Kατσώνης είπε, "Ακόμα και αν το έργο υλοποιηθεί, οι κύριοι ωφελούμενοι θα είναι πολυεθνικές ομάδες συμφερόντων. Οι λαοί της περιοχής θα δουν ελάχιστα ή καθόλου οφέλη. Η ειρήνη στην περιοχή απειλείται, ενώ υπάρχει επίσης η πιθανότητα να οδηγήσει σε εντάσεις που θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο"
Η συνεργασία και ο διάλογος πρέπει να υπάρξουν
Ο πρώην Πρέσβης και Σύμβουλος του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, Παναγιώτης Ιωακιμίδης, δήλωσε ότι προέβλεψε ότι το έργο πιθανότατα δεν θα υλοποιηθεί και τόνισε ότι η αξιολόγηση της βιωσιμότητας του έργου θα γίνει από την Επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) , οπότε θα πρέπει να περιμένουμε την τελική απόφαση.
Δηλώνοντας ότι οι δύο γειτονικές χώρες, Ελλάδα και Τουρκία, «δεν μπορούν να διαχωριστούν» από τη γεωγραφία στην οποία βρίσκονται, ο Ιωακιμίδης είπε:
«Επειδή η μία είναι δίπλα στην άλλη, πρέπει να βρουν τρόπο συνεργασίας και διαλόγου στη βάση του διεθνούς Δικαίου και των σχέσεων καλής γειτονίας»..
Ο Ιωακιμίδης υποστήριξε ότι η υπογραφή από την Τουρκία της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας και η εγκατάλειψη του «casus belli» σε βάρος της Ελλάδας και η υποστήριξη της Ελλάδας στην προσέγγιση της Τουρκίας με την ΕΕ μπορεί να είναι σημαντικά βήματα προς μια λύση."
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Σύμφωνα πρόσφατο άρθρο μας σε συνέντευξή του ο Έλληνας Πρωθυπουργός είπε σε σχέση με την Τουρκία:
«H θεωρία της εξαγωγής της κρίσης, επιτρέψτε μου, είναι λίγο απλοϊκή. Γιατί το λέω αυτό; Μία χώρα που αντιμετωπίζει μία μεγάλη οικονομική κρίση δεν θέλει ταυτόχρονα να εμπλακεί και σε γεωπολιτικές περιπέτειες. Θα είχε ακόμα πιο δραματικές συνέπειες για το νόμισμά της, για τον πληθωρισμό, θα προκαλούσε ακόμα μεγαλύτερη αστάθεια στην τουρκική οικονομία.
Η στάση μας απέναντι στην Τουρκία δεν έχει αλλάξει. Η πόρτα του διαλόγου και η δική μου προσωπική δυνατότητα να συνομιλήσω με τον Πρόεδρο Erdogan υπάρχει πάντα. Υπάρχουν σημεία και πεδία στα οποία και σήμερα συζητάμε, παραδείγματος χάρη η τουριστική συνεργασία. Υπάρχουν πεδία, δηλαδή, τα οποία μπορούμε να συζητήσουμε.
Αλλά τουλάχιστον σε αυτά τα οποία διαφωνούμε να συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε πολιτισμένα, χωρίς ρητορικές εξάρσεις και χωρίς προβολές ισχύος οι οποίες τις πιο πολλές φορές, επιτρέψτε μου να πω, ενέχουν και ένα στοιχείο γραφικότητας αν όχι γελοιότητας.
Το casus belli είναι μία πραγματικότητα που μας συνοδεύει από το 1995 και καλά κάνουμε και σε κάθε ευκαιρία το επισημαίνουμε. Αλλά το πρόβλημα δεν είναι μόνο το casus belli, το πρόβλημα είναι η «Γαλάζια Πατρίδα» ως ένα αφήγημα προβολής κυριαρχίας το οποίο αμφισβητεί την Ελληνική κυριαρχία και τα Ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα.»
Από τα παραπάνω διακρίνουμε μια συγκρατημένη αισιοδοξία ότι δεν θα υπάρξει θερμό επεισόδιο μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας το προσεχές χρονικό διάστημα, ενώ γίνεται σταθερά λόγος για του ότι η πόρτα του διαλόγου είναι ανοικτή με την Τουρκία
Έχουμε αναφέρει επίσης ότι η μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ μας με την Αίγυπτο μέχρι τον 28ο μεσημβρινό και όχι ανατολικότερα αυτού , η μη οριοθέτηση ΑΟΖ μας με τη Κύπρο σύμφωνα με την πρόβλεψη του χάρτης της Σεβίλλης, αφήνει μετέωρο και ακαθόριστο το status της ευρύτατης θαλάσσιας περιοχής μεταξύ Ρόδου-Καστελορίζου-Κύπρου-Κρήτης-Κάσου-Καρπάθου-Ρόδου
Αυτό σε συγκερασμό με την απόσυρση της στήριξης του East-Med από τις ΗΠΑ η όδευση του οποίου διέρχεται από την εν λόγω περιοχή , σε συγκερασμό με την εκτίμηση για μειωμένη πιθανότητα θερμού επεισοδίου, μας οδηγούν σε σκέψεις περί μυστικής διπλωματίας στο πλαίσιο δούναι και λαβείν μεταξύ Αθήνας-Άγκυρας.
Ο χρόνος θα δείξει....
