Η σχέση μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών και Τουρκίας ήταν πάντα απαραίτητη για την Τουρκία και πρακτική για πολιτικούς ηγέτες στην Ουάσινγκτον, δήλωσε ο saidzgür Ünlühisarcıklı, διευθυντής του Γερμανικού Ταμείου Marshall με έδρα την Άγκυρα.
«Δεν υπάρχει πλέον αυτό που η Τουρκία και οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν στη χρυσή εποχή των σχέσεών τους το οποίο τώρα έχει χαθεί. Η πραγματικότητα είναι ότι δεν το είχαν ποτέ », δήλωσε
«Δεν ήταν ποτέ σχέση αγάπης ή σχέση βασισμένη στην ιστορική φιλία. Αυτή είναι και πρέπει να είναι μια σχέση βασισμένη σε ρεαλιστικές προσδοκίες και από τις δύο πλευρές », είπε.
Οι δεσμοί μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Τουρκίας έχουν επιδεινωθεί μετά την απόκτηση των πυραύλων αντιαεροπορικής άμυνας S-400 από την Ρωσία το 2019, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον αποκλεισμό της Τουρκίας από το πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών F-35 και κυρώσεις κατά του οργανισμού προμηθειών άμυνας της χώρας.
Οι πολιτικές των δύο χωρών διαφέρουν επίσης σε σχέση με τη Συρία ,όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν τους Κούρδους μαχητές YPG που η Τουρκία θεωρεί τρομοκράτες, τη Λιβύη και την ανατολική Μεσόγειο.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν πραγματοποίησαν την πρώτη τους πρόσωπο με πρόσωπο συνάντηση στις Βρυξέλλες την περασμένη εβδομάδα σε μια προσπάθεια να αποκαταστήσουν τους δεσμούς των χωρών τους.
Η σχέση ήταν πάντα προβληματική, αλλά οι δύο πλευρές κατάφεραν να παραμείνουν σύμμαχοι επειδή ήξεραν ότι ήταν καλύτερο να συνεργαστούμε, είπε, «Ήταν μια λογική απόφαση»
Υπάρχουν τρία διαρθρωτικά προβλήματα στις σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ.
«Πρώτα απ 'όλα, οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, με βάση τις πραγματικότητες της εποχής. Τώρα, καθώς ο Ψυχρός Πόλεμος τελείωσε και και οι δύο είναι πλέον χώρες έχουν διαφορετικούς στόχους, πρέπει να επινοήσουμε ένα νέο πλαίσιο », είπε.
Το δεύτερο διαρθρωτικό πρόβλημα είναι ότι, πέρα από τη δυσπιστία, υπάρχουν αμοιβαίες υποψίες μεταξύ των δύο χωρών, είπε.
Οι Αμερικανοί υποπτεύονται ότι η τουρκική εξωτερική πολιτική καθοδηγείται από μια ισλαμιστική ιδεολογία που θέτει σε κίνδυνο ορισμένα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή, δήλωσε ο Ünlühisarcıklı. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν ότι η Τουρκία θα μπορούσε να περάσει στην «σκοτεινή» πλευρά, που σημαίνει Ρωσία ή Ιράν, είπε.
"Στην πραγματικότητα, μέχρι τον πρώτο πόλεμο του Κόλπου, η Ουάσιγκτον επέθετε ότι η Άγκυρα θα ήταν στην πραγματικότητα εκεί για τις ΗΠΑ, όταν τελικά χρειαζόταν την Τουρκία. Αλλά όταν οι ΗΠΑ χρειάστηκαν την Τουρκία στο Ιράκ, δεν ήταν εκεί. Αυτό έθεσε ένα ερώτημα στην Ουάσιγκτον σχετικά με την αξιοπιστία της Τουρκίας", είπε.
Η Τουρκία έχει επίσης υποψίες για την πολιτική των ΗΠΑ, ιδίως έναντι των Κούρδων και της εσωτερικής τουρκικής πολιτικής, σύμφωνα με τον Ünlühisarcıklı.
«Το πιο έντονο πρόβλημα είναι ότι οι ΗΠΑ έχουν μια μακροπρόθεσμη ατζέντα για τη δημιουργία ενός κουρδικού κράτους κατά μήκος των συνόρων της Τουρκίας», είπε.
Οι Τούρκοι γενικά είναι ύποπτοι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες παρεμβαίνουν στην τουρκική πολιτική, δήλωσε ο Ünlühisarcıklı. Επικεφαλής ανάμεσά σε αυτούς που το πιστεύουν είναι ο Ερντογάν.
«Ο Ερντογάν πιστεύει πραγματικά ότι οι ΗΠΑ θα τον απομακρύνουν από το γραφείο του χρησιμοποιώντας τα απαραίτητα μέσα. Βλέπει τις ΗΠΑ πίσω από κάθε πολιτική αποτυχία που του έχει συμβεί».
«Οι Τούρκοι ανησυχούν επίσης για την αξιοπιστία των ΗΠΑ ως συνεργάτη. Όπως τώρα που οι Τούρκοι λένε «χρειαζόμαστε τις ΗΠΑ στον αγώνα μας ενάντια στην τρομοκρατία, αλλά δεν είναι εκεί, οπότε πρέπει να το χειριστούμε χωρίς τη βοήθεια των ΗΠΑ».
Το τρίτο διαρθρωτικό πρόβλημα μεταξύ των δύο χωρών είναι ότι η στρατηγική τιμή της σχέσης έχει καταρρεύσει, είπε.
Βασιζόμενοι στα παραπάνω θα αναφέρουμε τα εξής:
Οι ΗΠΑ υπολόγιζαν στην Τουρκία μέχρι τον πρώτο πόλεμο του κόλπου, οπότε και διαπίστωσαν ότι όντως δεν ήταν εκεί μαζί τους.
Η άρνηση της Τουρκίας να επιτρέψει τη διέλευση από το έδαφός της Αμερικανικής Μεραρχίας, προκειμένου οι ΗΠΑ να επιτεθούν κατά του Σαντάμ Χουσείν και από την κατεύθυνση Τουρκία-Βόρειο Ιράκ-Κεντρικό Σουνιτικό Ιράκ, ήταν καταλυτική για την μεταπολεμική περίοδο στο Ιράκ, κοστίζοντας τη ζωή χιλιάδων Αμερικανών στρατιωτών.
Συγκεκριμένα οι χερσαίες μηχανοκίνητες και τεθωρακισμένες δυνάμεις των ΗΠΑ και των Συμμάχων, οι επιτέθηκαν κατά του Σαντάμ από τη Σαουδική Αραβία, απελευθερώνοντας το Κουβέιτ και εφαρμόζοντας συνδυασμός μονής υπρκέρασης (από αριστερά) των Ιρακινών χερσαίων δυνάμεων, σε συνδυασμό με κατακόρυφη υπερκέραση που εκτέλεσαν οι επίλεκτες 101 και 82 αερομεταφερόμενες Μεραρχίες των ΗΠΑ.
Το Ιρακινό μέτωπο κατέρρευσε ωστόσο διασώθηκε και αυτό ήταν σημαντικό η Προεδρική Φρουρά του Σαντάμ, η οποία εμπεριείχε επίλεκτες δυνάμεις των Ιρακινών χερσαίων Δυνάμεων.
Σε αυτό συνετέλεσε το γεγονός ότι οι ΗΠΑ δεν μπόρεσαν να εγκλωβίσουν τις παραπάνω Ιρακινές δυνάμεις, πράγμα το οποίο θα γινόταν σίγουρα αν η Τουρκία είχε επιτρέψει τη διέλευση της Αμερικανικής Μεραρχίας από τα σύνορά της.
Το σενάριο επαναλήφθηκε και το 2003 στον δεύτερο πόλεμο του κόλπου, αλλά εδώ τα αποτελέσματα πήραν ακόμη μεγαλύτερη διάσταση σε βάρος των ΗΠΑ.
Ο λόγος ήταν ότι η ολοκληρωτική στρατιωτική επικράτηση των ΗΠΑ έναντι του Ιράκ, σήμανε την αρχή ενός προσχεδιασμένου ανταρτοπολέμου πόλεων από πλευράς Ιρακινών με τεράστιο κόστος σε αίμα για τις ΗΠΑ, οι οποίες έστελναν καθημερινά φέρετρα πίσω στην πατρίδα.
Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι η Τουρκία με την αρνητική στάση της συνετέλεσε τα μέγιστα στο να αναγκαστούν οι ΗΠΑ λόγω απωλειών από τον Ιρακινό ανταρτοπόλεμο και του χρηματικού κόστους να φύγουν από το Ιράκ.
Αυτό οι ΗΠΑ δεν το ξέχασαν και δεν θα πρέπει να το ξεχνούν ποτέ. Επίσης από τότε και εντεύθεν αρχίζει να εξυφαίνεται το σχέδιο των ΗΠΑ για δημιουργία κουρδικού κράτους στην περιοχή και σιγά-σιγά να διαβρώνονται οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις.
Αποκορύφωμα τελευταίο αποτέλεσε η αγορά των S-400 από τους Τούρκους, οι οποίοι έδειξαν ανοικτά τη στροφή της εξωτερικής πολιτικής τους ενάντια σε ΗΠΑ και Δύση, χτίζοντας συμμαχίες στη Συρία με την Ρωσία και το Ιράν (σύμφωνο της Αστάνα) και συνυπάρχοντας με τη Ρωσία στη Λιβύη
Ρωσία και Ιράν δεν είναι σύμμαχοι της Δύσης αλλά εχθροί της, οπότε τα παραπάνω ψύχραναν ακόμη περισσότερο τις ήδη σοβαρά διαβρωμένες σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας.
Πλέον δεν υπάρχει καμία εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο χωρών και αυτό είναι αφενός το σημαντικότερο και αφετέρου το δυσκολότερο προκειμένου να επανακάμψουν οι σχέσεις ΗΠΑ-Τουρκίας.
