Υπό το πρίσμα των πρόσφατων προσπαθειών προσέγγισης μεταξύ Καΐρου και Άγκυρας, ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών Sameh Shoukry ανέφερε ορισμένες προϋποθέσεις για την αποκατάσταση των φυσιολογικών σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών κατά τη διάρκεια συνέντευξής του στο TeN TV λέγοντας:
«Αυτά τα θέματα είναι απαιτήσεις που ανέφερε πάντα η Αίγυπτος, που λαμβάνουν υπόψη τη φύση των διεθνών σχέσεων και βασίζονται στη μη παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις και στη μη χρηματοδότηση εξτρεμιστών που αντιτίθενται στο κράτος μας», είπε.
Ο Shoukry πρόσθεσε: «Υπάρχουν σημάδια της επιθυμίας της Τουρκίας να αλλάξει την προσέγγισή της απέναντι στην Αίγυπτο και αυτά τα σημάδια έχουν αυξήσει το επίπεδο επικοινωνίας στο πολιτικό επίπεδο που οδηγεί σε διερευνητικές διαβουλεύσεις.
Αυτές οι διαβουλεύσεις ήρθαν ως μια προσπάθεια να προωθηθούν οι προσδοκίες της Αιγύπτου για την ύπαρξη καλής σχέσης με την Τουρκία, καθώς και για τη διαχείριση της πολιτικής της για επίτευξη σταθερότητας στην περιοχή. "
Ο Shoukry σημείωσε επίσης ότι «αυτό που περιμένουμε είναι να τροποποιήσει η Τουρκία την πορεία της πολιτικής της, έτσι ώστε να μην τέμνεται με τα αιγυπτιακά συμφέροντα, ειδικά όσον αφορά την εθνική ασφάλεια της Αιγύπτου, και αυτό εμπίπτει στο πλαίσιο της λήψης πρακτικών μέτρων που μπορεί να παρακολουθούνται και να αξιολογούνται.»
Υπενθυμίζουμε ότι στις 6 Μαΐου, το Αιγυπτιακό Υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε την ολοκλήρωση διερευνητικών συνομιλιών μεταξύ των αιγυπτιακών και τουρκικών αντιπροσωπειών με επικεφαλής τον Υφυπουργό Εξωτερικών της Αιγύπτου Χαμντί Σανάντ Λόζα και τον Τούρκο ομόλογό του Σεντάτ Ονάλ.
Οι διήμερες συνομιλίες στο Κάιρο αφορούσαν διμερή και περιφερειακά ζητήματα, ιδίως την κατάσταση στη Λιβύη, τη Συρία και το Ιράκ. Οι αντιπροσωπείες συζήτησαν επίσης την ανάγκη επίτευξης ειρήνης και ασφάλειας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, την οποία οι δύο χώρες περιέγραψαν ως απαραίτητα βήματα που ενδέχεται να οδηγήσουν, στην εξομάλυνση των σχέσεων σε διμερές επίπεδο και σε περιφερειακό πλαίσιο.
Έτσι φαίνεται ότι μια πιθανή βελτίωση των σχέσεων μεταξύ Αιγύπτου και Τουρκίας βρίσκεται στον ορίζοντα, ειδικά μετά τον διερευνητικό γύρο διαβουλεύσεων που ακολούθησαν φιλικές δηλώσεις τύπου προς την Αίγυπτο από Τούρκους αξιωματούχους.
Ωστόσο, σημαντική ένταση είχε πλήξει τις σχέσεις Αιγύπτου-Τουρκίας σε πολιτικό επίπεδο, αφού ο αιγυπτιακός στρατός ανέτρεψε τον πρώην Πρόεδρο Mohammed Morsi, ο οποίος είναι συνδεδεμένος με τη Μουσουλμανική Αδελφότητα το 2013.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν χαρακτήρισε την ααντροπή του Morsi εκείνη την εποχή ως στρατιωτικό πραξικόπημα και καλωσόρισε τα μέλη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας που έφυγαν από τη χώρα
Η διαφωνία κλιμακώθηκε καθώς η Αίγυπτος καταδίκασε τις τουρκικές παραβιάσεις στη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου, όπου η Τουρκία προσπαθεί να προσποριστεί πιθανά κοιτάσματα υδρογονανθράκων που βρίσκονται εντός των ΑΟΖ Ελλάδας και Κύπρου
Το Κάιρο είχε επίσης επικρίνει την παρουσία τουρκικών δυνάμεων που υποστηρίζουν ένοπλες πολιτοφυλακές στο έδαφος της Λιβύης που συνορεύει με την Αίγυπτο από τα δυτικά, καθώς και για τη μεταφορά Σύριων μισθοφόρων στην εν λόγω χώρα.
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Tarek Fahmy, καθηγητής πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου, δήλωσε στο Al-Monitor ότι η συζήτηση του Shoukry για την αποκατάσταση σχέσεων με την Τουρκία, θεωρείται η πρώτη αιγυπτιακή δήλωση σχετικά με τις πρόσφατες συνομιλίες που πραγματοποιήθηκαν με την τουρκική πλευρά, ενώ ο επερχόμενος γύρος συναντήσεων δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί.
Μιλώντας για το τι περιμένει η Αίγυπτος από την Τουρκία, είπε: "Το θέμα δεν σχετίζεται μόνο με τη διακοπή της δραστηριότητας των site- ΜΜΕ που υιοθετούν έναν αντιαιγυπτιακό λόγο, αλλά εμπίπτει και σε άλλα σημαντικά αιτήματα όπως ο σεβασμός της αιγυπτιακής κυριαρχίας και η επίτευξη συμβατής θέσης για ορισμένα περιφερειακά ζητήματα, όπως η κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Λιβύη. "
Ο Fahmy εξήγησε ότι η Αίγυπτος καταρτίζει ένα γενικό πλαίσιο για τις σχέσεις μεταξύ Καΐρου και Άγκυρας, το οποίο μπορεί να περιγραφεί ως μια ολοκληρωμένη συμφωνία που περιλαμβάνει πολλά θέματα που πρέπει να γίνουν σεβαστά πλήρως.
Περιμένει ότι η Τουρκία θα πληροί τις αιγυπτιακές απαιτήσεις, αλλά μόνο σταδιακά, αφού οι διαβουλεύσεις θα ακολουθήσουν τη φυσική τους πορεία σε εύθετο χρόνο, επειδή η Άγκυρα συνειδητοποιεί τη σημασία του Καΐρου στην περιοχή, καθώς έχουν κοινά συμφέροντα και δεν υπάρχει τρόπος να τα επιτευχθούν παρά μόνο μέσω καλών σχέσεων των δύο χωρών.
Ο Fahmy σημείωσε ότι αυτό ισχύει ιδιαίτερα ενόψει της επιθυμίας της Τουρκίας να ενταχθεί στο Φόρουμ Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου, το οποίο περιλαμβάνει χώρες όπως η Ελλάδα, η Κύπρος και το Ισραήλ. Επομένως, δεν θα βελτιώσει μόνο τις διμερείς σχέσεις με την Αίγυπτο μόνο.
Τόνισε περαιτέρω την ανάγκη να υιοθετήσει η Τουρκία μια προσέγγιση βασισμένη στην πρόληψη προβλημάτων μεταξύ των δύο χωρών, και εάν η Αίγυπτος είναι πεπεισμένη για αυτήν, θα το αντιμετωπίσει ανάλογα.
Αναμένει περισσότερα βήματα την προσεχή περίοδο, είτε επαναλαμβάνοντας διμερείς διαβουλεύσεις στο Κάιρο είτε με επίσκεψη αιγυπτιακής αντιπροσωπείας στην Άγκυρα.
Οι προσδοκίες του Fahmy συμβαδίζουν με τις δηλώσεις του Shoukry κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης της επιτροπής εξωτερικών σχέσεων του κοινοβουλίου στις 14 Μαρτίου. Τότε, ο Shoukry τόνισε ότι η Αίγυπτος αναμένει από την Τουρκία να ενεργήσει όχι με λόγια, αλλά να λάβει μέτρα που να αποδεικνύουν την αλλαγή στην τουρκική πολιτική, προσέγγιση και στόχους αναφορικά με την Αίγυπτο.
Από την πλευρά του, ο Ayman Samir, καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου, δήλωσε στο Al-Monitor ότι η Αίγυπτος υιοθετεί την αρχή του «βήμα προς βήμα» στη σχέση της με την Τουρκία, πράγμα που σημαίνει ότι όταν η Τουρκία κάνει μια θετική κίνηση, η Αίγυπτος αντιστρέφει. Σημείωσε ότι η Αίγυπτος είναι σε καλή αρχή, καθώς συνέχισε να σέβεται την εμπορική συμφωνία που υπέγραψε με την Τουρκία στις 27 Δεκεμβρίου 2005, παρά τις τεταμένες σχέσεις.
Εκτός αυτών σημείωσε ο Σαμίρ, η Αίγυπτος θέλει την Τουρκία να αναγνωρίσει ότι η παρουσία της στη Λιβύη είναι παράνομη και ότι αναγνωρίζεται μόνο βάσει της συμφωνίας στρατιωτικής συνεργασίας που υπογράφηκε μεταξύ της Τουρκίας και της κυβέρνησης της Λιβύης με έδρα την Τρίπολη στις 27 Νοεμβρίου 2019.
Η Αίγυπτος υποστηρίζει την απόσυρση ξένων δυνάμεων και μισθοφόρων από το έδαφος της Λιβύης.
«Η Τουρκία πρέπει να υιοθετήσει μια πολιτική προσέγγιση που δεν έρχεται σε αντίθεση με τα αιγυπτιακά συμφέροντα στην αραβική περιοχή, όπως η διακοπή της τουρκικής επέμβασης στη Συρία και το Ιράκ, για παράδειγμα, καθώς και η ανάγκη βελτίωσης της σχέσης της με τη Σαουδική Αραβία και τα ΗΑΕ, τα οποία έχουν κοινά περιφερειακά συμφέροντα με την Αίγυπτο », είπε ο Σαμίρ.
Τόνισε ότι η Τουρκία πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι η σχέση της με την Αίγυπτο δεν συνδέεται με τη σχέση της τελευταίας με την Κύπρο και την Ελλάδα, και να γνωρίζει καλά ότι η αποκατάσταση των δεσμών μεταξύ της Άγκυρας και του Καΐρου δεν θα αποβεί εις βάρος της σχέσης της τελευταίας με οποιαδήποτε άλλη χώρα.
Κατόπιν των παραπάνω συνάγεται ότι για να βελτιώσει η Τουρκία σε καλό βαθμό τις σχέσεις της με την Αίγυπτο θα πρέπει να άρει τη στήριξη της στους Αδελφούς Μουσουλμάνους, πράγμα πολύ δύσκολο αφού αυτοί βρήκαν στέγη στo πολιτικό κόμμα Felicity party στην Τουρκία ,να αλλάξει άρδην πολιτική στη Λιβύη με αποχώρηση των μισθοφόρων της από τη χώρα και αναγνωρίζοντας ότι βρίσκεται εκεί παράνομα, να σταματήσει τις επεμβάσεις της σε Συρία και Ιράκ και να συνεργαστεί στην Ανατολική Μεσόγειο.
Κοινώς αυτά που θέτει ως όρους η Αίγυπτος στην Τουρκία για βελτίωση των σχέσεών τους, συνιστούν επί της ουσίας αλλαγή της εξωτερικής πολιτικής του Ερντογάν κατά 180 μοίρες, πράγμα αδύνατο.
