Η βρετανική βασιλική οικογένεια είναι «βασική μέτοχος» της μεγαλύτερης οικονομικής αυτοκρατορίας παγκοσμίως και ένα case study για το πώς να μένεις στο απυρόβλητο, με όποιον τρόπο κι αν αυξάνεις την περιουσία σου
Ασοι του κέρδους, προσπαθούν κατ’ εντολή της βασίλισσας Ελισάβετ να κρατούν όσο το δυνατόν χαμηλότερο προφίλ, δεν καταδέχονται να μιλούν για χρήματα δημοσίως και η εξομολόγηση του Χάρι στην Οπρα («η οικογένειά μου στην κυριολεξία μού έκοψε τα χρήματα, ζούμε με αυτά που μου άφησε η μαμά μου») μόνο αποτροπιασμό τούς προκάλεσε. Ακόμη κι ένας θάνατος όπως αυτός του πρίγκιπα Φίλιππου δεν δημιουργεί την παραμικρή οικονομική αναστάτωση καθώς όλα μοιάζουν άψογα οργανωμένα, προγραμματισμένα και διαμοιρασμένα. Εδώ δεν υπάρχει σφαγή των κληρονόμων και τον τελευταίο λόγο τον έχει η... CEO της επιχείρησης ή «The Firm», όπως αποκαλείται, που δεν είναι άλλη από τη μονάρχη.
Μπορεί το πρόσωπο της Ελισάβετ να απεικονίζεται σε όλα τα νομίσματα του Ηνωμένου Βασιλείου, ωστόσο η ίδια απαγορεύεται να κυκλοφορεί έχοντας πάνω της χρήματα. Από μικρή ηλικία η βασίλισσα έμαθε να παίρνει οικονομικές αποφάσεις για την αύξηση της περιουσίας της έχοντας στο πλευρό της τους καλύτερους φορολογικούς και οικονομικούς εμπειρογνώμονες.
Οσοι την ξέρουν λένε ότι απεχθάνεται να γνωρίζουν οι πολίτες της Κοινοπολιτείας την έκταση του πλούτου της, γιατί δεν θέλει να προκαλεί. Μάλιστα, τον περασμένο Φεβρουάριο σε άρθρο του ο «Guardian» αποκάλυψε ότι τη δεκαετία του ’70 η Ελισάβετ άσκησε μεγάλη πίεση στην τότε βρετανική κυβέρνηση για να τροποποιήσει ένα νομοσχέδιο που της επέτρεπε να αποκρύπτει το μέγεθος της οικονομικής αυτοκρατορίας της. Φυσικά το Παλάτι δεν εξέδωσε την παραμικρή ανακοίνωση για να επιβεβαιώσει ή να διαψεύσει το ρεπορτάζ, καθώς στην περίπτωση των συμβούλων της βασίλισσας «η σιωπή είναι χρυσός» όταν πρόκειται για τα οικονομικά της. Το ίδιο εξάλλου συνέβη και όταν το όνομά της εμφανίστηκε το 2017 στη λίστα Paradise Papers, με γνωστά ονόματα του παγκόσμιου πλούτου που έκρυβαν τα χρήματά τους στα Νησιά Κέιμαν και τις Βερμούδες.
Τα περισσότερα έσοδα και έξοδα της βασίλισσας Ελισάβετ Β’, του εκλιπόντος πρίγκιπα Φίλιππου και των παιδιών τους προέρχονται από τρεις πηγές: τη δημόσια κρατική επιχορήγηση (το λεγόμενο «Sovereign Grant») και τα ιδιωτικά δουκάτα της Κορνουάλης και του Λάνκαστερ. Τα έξοδα συντήρησης των παλατιών καλύπτονται από τη λεγόμενη «κρατική επιχορήγηση». Το 2018-2019 το συνολικό ποσό της κρατικής επιχορήγησης που δόθηκε στη βασιλική οικογένεια ήταν περίπου 90 εκατ. ευρώ. Η βασίλισσα επίσης χρηματοδοτεί τα παιδιά της (πλην του Κάρολου) με ένα συγκεκριμένο ποσό ετησίως για τις ανά τον κόσμο βασιλικές υποχρεώσεις τους.
Βασιλισσα ελισαβετ: το μεγαλο αφεντικο
Μπορεί να είναι επικεφαλής μιας οικονομικής αυτοκρατορίας, ωστόσο η βασίλισσα δεν ανήκει στη φυλή των billionaires. Το 2020, σύμφωνα με τη Rich List των «Sunday Times», η περιουσία της άγγιξε τα 411 εκατ. ευρώ, 20 εκατ. λιγότερα από το 2019, εξαιτίας της πανδημίας. Σύμφωνα με τον σερ Μάικλ Στίβενς, υπεύθυνο για τα οικονομικά της, το κλείσιμο των ανακτόρων κατά τη διάρκεια των lockdown έφερε απώλειες 5,5 εκατ. ευρώ το 2020. Και οι προβλέψεις για το 2021 λένε ότι το Μπάκιγχαμ αναμένει απώλειες 16,5 εκατ. ευρώ. Η Ελισάβετ πάντως είναι ολιγαρκής, σχεδόν σκοτσέζικης αντίληψης. «Οι εφημερίδες χρησιμοποιούνται για να γίνουν κλινοσκεπάσματα αλόγων, το σχοινί με το οποίο δένουν τα δέματα επαναχρησιμοποιείται, υπάρχουν ξεφτισμένα σεντόνια και ξεσκονιστήρια», γράφουν οι «Sunday Times», χωρίς βέβαια αυτό να αλλάζει το γεγονός ότι είναι ο πλουσιότερος γαιοκτήμονας της Μεγάλης Βρετανίας με πολλά ακίνητα στην κατοχή της, όπως το Κάστρο Μπαλμόραλ (200 εκατ. ευρώ) ή το Σάντριγχαμ (150 εκατ. ευρώ), με 8.000 εκτάρια δασών, αγροκτημάτων και εκτάσεων που νοικιάζει σε ιδιώτες.
Η κληρονομιά της περιλαμβάνει επίσης ένα χαρτοφυλάκιο μετοχών, άλογα κούρσας, που είναι το χόμπι της, τα προσωπικά της κοσμήματα και τα περιουσιακά της στοιχεία, καθώς και αυτά που της άφησε ο πατέρας της, ο βασιλιάς Γεώργιος Στ’, αλλά και η μητέρα της, η οποία είχε μια υπέροχη συλλογή κοσμημάτων και έργων τέχνης που μεταφέρονται από γενιά σε γενιά χωρίς δικαιώματα κληρονομιάς. Κατέχει επίσης περισσότερους από 7.000 πίνακες ζωγραφικής, 40.000 ακουαρέλες, συμπεριλαμβανομένων έργων των Ρέμπραντ, Καναλέτο και Βερμέερ, 600 σχέδια του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, 150.000 χαρακτικά, έπιπλα αντίκες, ταπετσαρίες, κεραμικά. Η συλλογή της από παλιά βιβλία είναι επίσης εντυπωσιακή. Λέγεται ότι είναι από τις καλύτερες στον κόσμο. Στη βιβλιοθήκη της υπάρχει η πρώτη έκδοση της «Καλύβας του μπαρμπα-Θωμά» της Αμερικανίδας συγγραφέα Χάριετ Μπίτσερ Στόου. Για να μην αναφέρουμε τα κοσμήματα του Στέμματος, τα απόλυτα σύμβολα εξουσίας και μεγαλοπρέπειας, ανυπολόγιστης αξίας, που φυλάσσονται υπό δρακόντεια μέτρα ασφάλειας στον Πύργο του Λονδίνου. Πρόκειται για περισσότερα από 140 κομμάτια, με τα πιο εντυπωσιακά πετράδια του κόσμου, όπως το διαμάντι Koh-i-Noor. Τουλάχιστον 23.578 πολύτιμοι λίθοι βρίσκονται πάνω σε στέμματα, κορόνες, τιάρες, σκήπτρα, σπαθιά του 17ου αιώνα, χρυσά κουτάλια του 12ου αιώνα, τα regalia. Tα κοσμήματα του Στέμματος ανήκουν στο κράτος, ενώ η βασιλική συλλογή κληροδοτείται από τη βασίλισσα όπου επιθυμεί.
Το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας της Ελισάβετ αποτελείται από τα έσοδα του Δουκάτου του Λάνκαστερ. Είναι το «ATM» της. Χρησιμοποιείται για να τροφοδοτεί το «ιδιωτικό πορτοφόλι» (Privy Purse - από το όνομα της κεντημένης τσάντας που έφερε ο ταμίας του μονάρχη), δηλαδή τα οικογενειακά της οικονομικά.
Το Δουκάτο του Λάνκαστερ αποτελείται από 18.000 εκτάρια καλλιεργήσιμης γης, αλλά σε αυτό ανήκουν επίσης εμπορικά κέντρα, αποθήκες, γραφεία και ολόκληρες συνοικίες του Λονδίνου. Τα έσοδα από το Δουκάτο ξεπέρασαν τα 21 εκατ. ευρώ το διάστημα 2018-2019, ενώ η αξία του εκτιμάται στα 650 εκατ. ευρώ. Με τον θάνατο της μητέρας του, ο πρίγκιπας Κάρολος θα κληρονομήσει και τη διαχείρισή του.
Πρίγκιπας Κάρολος: Επιχειρηματικό δαιμόνιο
Ο πρίγκιπας Κάρολος απέδειξε ότι διαθέτει απίστευτο επιχειρηματικό δαιμόνιο, καθώς αυξάνει με εντυπωσιακούς ρυθμούς το εισόδημά του σχεδόν 3% κάθε χρόνο. Η περιουσία του εκτιμάται στα 300 εκατ. ευρώ, ενώ τα περισσότερα έσοδα προέρχονται από το Δουκάτο της Κορνουάλης, που ανήκει δικαιωματικά στον κληρονόμο του θρόνου και η αξία του ξεπερνά το 1 δισ. ευρώ. Τα ακίνητά του εκτείνονται σε 21 κομητείες και περιλαμβάνουν 52.789 εκτάρια καλλιεργήσιμης γης, 2.360 εκτάρια δασών, οικόπεδα αξίας 45 εκατ. ευρώ και εμπορικά ακίνητα 300 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, όπως αναφέρει η «Telegraph», «όταν οι κάτοικοι της Κορνουάλης πεθαίνουν χωρίς να αφήσουν διαθήκη ή χωρίς επιζώντες συγγενείς, τα περιουσιακά στοιχεία τους μεταβιβάζονται στον δούκα». Ενα μακάβριο προνόμιο που το 2019 απέφερε στον Κάρολο πάνω από 1 εκατ. ευρώ. Ο κληρονόμος του Στέμματος διαθέτει επίσης ένα προσοδοφόρο χαρτοφυλάκιο μετοχών και ομολόγων, ενώ το δουκάτο «χρηματοδοτεί τις δημόσιες, τις φιλανθρωπικές και τις ιδιωτικές δραστηριότητες του πρίγκιπα και της οικογένειάς του», όπως αναφέρεται στο site του δουκάτου.
Πρίγκιπας Φίλιππος: Ο αυτοδημιούργητος
Η περιουσία του πρίγκιπα Φίλιππου και δούκα του Εδιμβούργου αγγίζει τα 30 εκατ. ευρώ. Ο Φίλιππος κληρονόμησε κοσμήματα και κάποια έργα τέχνης από τους γονείς του και ό,τι προστέθηκε στη συνέχεια το δημιούργησε μόνος του, κατά συνέπεια τον αποκαλούσες και αυτοδημιούργητο, αν διακατέχεσαι από φλεγματικό χιούμορ. Ο Φίλιππος λάμβανε ετήσια κοινοβουλευτική σύνταξη 409.000 ευρώ για να καλύψει τα δημόσια έξοδά του ως σύζυγος της βασίλισσας. Τα περισσότερα περιουσιακά στοιχεία του τα μοιραζόταν με τη βασίλισσα, κατά συνέπεια μετά τον θάνατό του περνούν όλα στην Ελισάβετ ενώ ο τίτλος του δούκα του Εδιμβούργου περνά στον γιο του, τον πρίγκιπα Εντουαρντ.
Δούκας και δούκισα του Κέμπριτζ: Οι κληρονόμοι
Μπορεί να είναι κοινή θνητή, αλλά όχι... φτωχή! Η Κέιτ Μίντλετον όταν παντρεύτηκε τον πρίγκιπα Γουίλιαμ στο Αβαείο του Γουέστμινστερ είχε ήδη μια περιουσία που άγγιζε τα 10 εκατ. ευρώ, ενώ, σύμφωνα με το περιοδικό «Time», θα μπορούσε να ωφεληθεί και με ένα επταψήφιο ποσό από ένα καταπίστευμα που δημιουργήθηκε από τον παππού της, δικηγόρο Ρίτσαρντ Νόελ Μίντλετον, για τους απογόνους του. Ωστόσο, όλα αυτά μοιάζουν ψίχουλα μπροστά στα 33 εκατ. ευρώ που είναι η περιουσία του Γουίλιαμ. Σύμφωνα με το CNN Money, τα 12 εκατ. προέρχονται από την κληρονομιά της μητέρας του, την οποία έλαβε σε ηλικία 30 ετών. Επίσης, πήρε μέρος της κληρονομιάς της προγιαγιάς του, ενώ ως πιλότος ελικοπτέρου στο RAF Search and Rescue Force εισέπραττε 58.778 ευρώ ετησίως μέχρι την αποχώρησή του το 2013. Τέλος, τα έξοδα του δούκα του Κέμπριτζ και της συζύγου του υποστηρίζονται από τον πρίγκιπα Κάρολο. Οταν ο πατέρας του στεφθεί βασιλιάς, ο Γουίλιαμ θα αναλάβει το χρυσωρυχείο του δουκάτου της Κορνουάλης.
Οι Σάσεξ και το... άγγιγμα του Μίδα
Οι τραπεζικοί λογαριασμοί του Χάρι και της Μέγκαν μετά το Megxit βίωσαν δύσκολες ώρες, αλλά δεν γονάτισαν. Η Μέγκαν είχε περιουσία 1,98 εκατ. ευρώ, που προήλθαν από τις επτά σεζόν της σειράς «Suits» στην οποία πρωταγωνιστούσε. Ο πρίγκιπας κληρονόμησε 14 εκατ. ευρώ από την περιουσία της μητέρας του, ενώ λάμβανε 45.000 ευρώ ετήσιο μισθό μέχρι την αποχώρησή του από τη Βασιλική Πολεμική Αεροπορία το 2015, σύμφωνα με το «Forbes». Μετά τo Megxit, το ζευγάρι έχασε την επιδότηση από το δουκάτο της Κορνουάλης, αλλά μέσα στο 2020 υπέγραψαν δύο συμβόλαια εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, το πρώτο με το Netflix και το δεύτερο με το Spotify, μέσω της Archewell Audio, της νέας τους εταιρείας παραγωγής. Τέλος, η Οπρα Γουίνφρι και ο Χάρι ετοιμάζουν μια σειρά για την ψυχική υγεία για το Apple TV+. Εκθεση του «Forbes», τον Φεβρουάριο του 2020, χωρίς να έχει επιβεβαιωθεί, όμως, υπολόγισε την καθαρή αξία της περιουσίας του Χάρι και της Μέγκαν σε περίπου 8,5 εκατ. ευρώ.
