Ένα διεθνές πλαίσιο πιέσεων για λήψη αποφάσεων, με στόχο τον περιορισμό της επεκτατικής εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας, συμπληρώνει το νομοσχέδιο για τον αμυντικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ για το 2021, το οποίο δίνει στις αμερικανικές υπηρεσίες περιθώριο 30 ημερών από την ψήφισή του για την επιβολή κυρώσεων στην Αγκυρα λόγω της απόκτησης ρωσικών πυραύλων S-400. Η προώθηση του αμυντικού προϋπολογισμού από το Κογκρέσο, λίγες ημέρες μετά την ξεκάθαρη τοποθέτηση του Μάικ Πομπέο σχετικά με τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Τουρκίας, καταγράφεται λίγο πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (10-11 Δεκεμβρίου), όπου κρίνεται εάν η Ε.Ε. θα προχωρήσει σε κάποια βήματα αυστηρότερης στάσης κατά της Αγκυρας, υπό το πρίσμα της παραβίασης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κυπριακής Δημοκρατίας, αλλά και του εμπρηστικού λόγου του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Από την Αθήνα ζητούνται συγκεκριμένα, συμβολικά βήματα, με πρώτο και κυρίαρχο την άμεση αναστολή προμήθειας επιθετικών όπλων από ευρωπαϊκές χώρες προς την Τουρκία.
Τι ακριβώς συνέβη, όμως, στις ΗΠΑ; Πρακτικά το Κογκρέσο περιγράφει την απόκτηση S-400 από την Τουρκία ως «σημαντική συναλλαγή», ζητώντας εφαρμογή των προβλέψεων του νόμου για την αντιμετώπιση των αντιπάλων της Αμερικής μέσω κυρώσεων (CAATSA), και επιβολή τουλάχιστον πέντε κυρώσεων μέσα σε 30 ημέρες από την υπογραφή του.
Συγκεκριμένα, στο νομοσχέδιο αναφέρεται επί λέξει ότι: «Η απόκτηση από την κυβέρνηση της Τουρκίας του συστήματος αντιαεροπορικής άμυνας S-400 από τη Ρωσική Ομοσπονδία, που ξεκινά στις 12 Ιουλίου 2019, αποτελεί “σημαντική συναλλαγή” όπως περιγράφεται στην ενότητα 231 του νόμου CAATSΑ» και προστίθεται ότι «το αργότερο εντός 30 ημερών μετά την ημερομηνία θέσπισης του παρόντος νόμου, ο πρόεδρος πρέπει να επιβάλει πέντε ή περισσότερες από τις κυρώσεις που περιγράφονται στο άρθρο 235 του νόμου CAATSA σε σχέση με κάθε άτομο που εν γνώσει του ασχολήθηκε με την απόκτηση του συστήματος αεροπορικής άμυνας S-400».
Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι έπειτα από ένα χρόνο ο πρόεδρος των ΗΠΑ μπορεί να ακυρώσει τις κυρώσεις υπό τις εξής προϋποθέσεις: Πρώτον, ότι η Τουρκία δεν κατέχει πλέον S-400 ή κάποια μετεξέλιξη του συγκεκριμένου συστήματος, δεύτερον, ότι πρόσωπα που εργάζονται για τη Ρωσία δεν συντηρούν S-400 εντός της Τουρκίας και, τρίτον, ότι η Αγκυρα θα διαβεβαιώσει την Ουάσιγκτον ότι δεν θα επιτρέψει σε ξένους να διαπραγματευθούν εκ νέου την απόκτηση S-400. Η σημαντική εξέλιξη επηρέασε και την εικόνα της λίρας, η οποία σημείωσε ελαφρά πτώση, λίγο πριν σταθεροποιηθεί στις 7,76 λίρες ανά δολάριο ΗΠΑ.
Η στάση της Αθήνας
Την ίδια στιγμή, ξεκάθαρος ως προς τη στάση της Αθήνας απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα ήταν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος μίλησε στο Web Summit της Λισσαβώνας. «Τα προβλήματα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αφορούν την Ευρώπη, καθώς επηρεάζουν την Ανατολική Μεσόγειο. Σχετίζονται με το ΝΑΤΟ, καθώς επηρεάζουν το νοτιοανατολικό τμήμα του. Εχουμε καταστήσει σαφές πως δεν νοείται να μη βρεθεί η Τουρκία αντιμέτωπη με συνέπειες εάν συνεχίσει τις προκλητικές ενέργειες. Και πιστεύω πως αυτό είναι πλέον σαφές σε όλους τους παράγοντες που ενδιαφέρονται γι’ αυτή τη γωνιά του κόσμου», επισήμανε ο κ. Μητσοτάκης.
Ο πρωθυπουργός υπογράμμισε ακόμη ότι αναμένει «σοβαρές αλλαγές στη συμπεριφορά της Τουρκίας κάποια στιγμή εάν εννοεί τα όσα λέει ο πρόεδρος Ερντογάν τελευταία, ότι δηλαδή επιθυμεί στενές σχέσεις με την Ευρώπη και τη Δύση. Τα λόγια δεν αρκούν πλέον. Θα πρέπει να δούμε ξεκάθαρες πράξεις από την τουρκική πλευρά, και αυτό σημαίνει πραγματική αλλαγή στην πολιτική της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο».
