Όντας ακόμα μαθητής δημοτικού θυμάμαι ότι θαύμαζα τα κατορθώματα και τις μορφές των μεγάλων Ελλήνων αγωνιστών του 1821. Τις πράξεις τους τις υμνούσα μέσω απαγγελίας ποιημάτων σε κάθε γιορτή του σχολείου στις 24 Μαρτίου (αφού στις 25 ήταν αργία και δεν είχαμε σχολείο) ενώ τα πρόσωπά τους τα είχα αποτυπωμένα στο μυαλό μου με δέος. Δεν ήξερα τότε ότι τις μορφές τους απαθανάτισε ο Καρλ Κρατσάιζεν, ένας Βαυαρός στρατιωτικός φιλέλληνας που πολέμησε στο πλευρό των Ελλήνων και γνώρισε από κοντά τους ηγέτες του Αγώνα. Δίχως αυτόν δεν θα είχαμε ιδέα πώς έμοιαζαν οι ήρωες, καθώς η φωτογραφία ήταν άγνωστο μέσο για την εποχή. Και αν ελάχιστοι Ελληνες ξέρουν τι οφείλουμε στον Κρατσάιζεν, σχεδόν κανείς δεν έχει ιδέα ότι εκτός από τις δικές του απεικονίσεις υπάρχει ένα ακόμα corpus, καμωμένο από το πενάκι του πρώτου Βέλγου διπλωμάτη στην Αθήνα, Μπενζαμέν Μαρί (Benjamin Mary), με γνωστά και άγνωστα πρόσωπα της Ελληνικής Επανάστασης. Ο Μαρί είχε αποκαλυπτική ματιά και στα άδυτα της Εθνικής Συνέλευσης του 1843-1844, την οποίαν παρακολούθησε από κοντά.
125 άγνωστα σχέδια
Το συναρπαστικό αυτό υλικό περιλαμβάνεται στη νέα κοινή έκδοση του Ιδρύματος Σύλβιας Ιωάννου με την Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος-Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.
Ο Μακρυγιάννης όπως απεικονίζεται στο σκίτσο του Μπενζαμέν Μαρί.
Πρόκειται για το βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε «Ἡ Ἱστορία ἔχει πρόσωπο – Μορφές του 1821 στην Ελλάδα τοῦ Ὄθωνα ἀπό τον Βέλγο διπλωμάτη Benjamin Mary» και παρουσιάζει 125 άγνωστα και ανέκδοτα – μέχρι σήμερα– σχέδια με 320 μοναδικά πρόσωπα. Στην ουσία είναι η συμβολή στον εορτασμό των 200 ετών από το 1821 του δραστήριου Ιδρύματος που είναι αφιερωμένο στη διαφύλαξη αλλά και τη διάδοση του πολιτισμού της Κύπρου, διαθέτοντας μια μοναδική σειρά παλαιών χαρτών και εκδόσεων για τη νήσο και την Ανατολική Μεσόγειο. Η ιδρύτρια Σύλβια Ιωάννου αγόρασε σε μια δημοπρασία του Λονδίνου το χαμένο από καιρό λεύκωμα του Βέλγου επιτετραμμένου με τον προαναφερθέντα εικονογραφικό θησαυρό. Το τεκμήριο έχει σχέδια του ερασιτέχνη ζωγράφου και βοτανολόγου από την παρουσία του στην Ελλάδα, στην οποία διορίστηκε το 1839 αλλά και τα ταξίδια του στην Κύπρο, τον Λίβανο και την Αίγυπτο που έγιναν μέχρι και το 1845.
O Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.
Με ευαίσθητο μάτι αλλά και ψυχή, ο Βέλγος διακατεχόταν και αυτός από τα γνωστά στερεότυπα που καταδυνάστευαν όλους τους ξένους οι οποίοι έρχονταν στη χώρα μας εκείνη την περίοδο για να βρουν τη σύνδεση με την αρχαία Ελλάδα. Ομως εκείνος αντί να μείνει σε αυτό, αντιλήφθηκε ότι ήταν η Επανάσταση του ’21 που έδωσε σάρκα και οστά στο νεοσύστατο κράτος και είχε περισσότερη σημασία. Αυτή η διαπίστωση άλλωστε τον καθοδήγησε να αποτυπώσει τις μορφές που έβλεπε μπροστά του. Αλλωστε, ήταν παρών και σε μια περίοδο κατά την οποία η εξουσία του Οθωνα αλλά και ο ανταγωνισμός των τριών δυνάμεων για επιρροή στην Ελλάδα μέσα από τις εγχώριες πολιτικές δυνάμεις ήταν στο φόρτε του.
O μονόφθαλμος Κουντουριώτης.
Στην Εθνική Συνέλευση
Χάρις στο ταλέντο του μπορούμε σήμερα να δούμε μερικά από τα σπουδαιότερα πρόσωπα του Αγώνα αλλά και τους πρωταγωνιστές εκείνης της εποχής (λ.χ. των Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Λάζαρου Κουντουριώτη, Ιωάννη Μακρυγιάννη, Νικήτα Σταματελόπουλου ή Νικηταρά, Κωνσταντίνου Οικονόμου εξ Οικονόμων. Το βλέμμα του λειτούργησε σαν φωτογραφικός φακός στην Εθνική Συνέλευση του 1843-1844, αποτυπώνοντας ξεχωριστά στιγμιότυπα με τους πληρεξούσιους και τους θεατές. Σε πολλές περιπτώσεις δε, παρακίνησε τους εικονιζόμενους να υπογράψουν την προσωπογραφία τους, διασώζοντας έτσι μία ακόμη σημαντικότατη ιστορική μαρτυρία.
Η έκδοση δεν έχει μόνο τα πολύ ενδιαφέροντα σχέδια αλλά και μία σειρά από κείμενα που τα έχουν ετοιμάσει οι εξαιρετικοί συνεργάτες με την επιστημονική επιμέλεια της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος-Εθνικό Ιστορικό Μουσείο.
