Μπορεί η επίσκεψη του γ.γ. του ΝΑΤΟ, Νορβηγού Γενς Στόλτενμπεργκ, σε Αθήνα και Αγκυρα να ήταν επικεντρωμένη -όπως αναμενόταν στο μηχανισμό αποκλιμάκωσης/αποσυμπίεσης κρίσιμων καταστάσεων μεταξύ των δύο κρατών- στο φως της συμφωνίας για τη δημιουργία «θερμής γραμμής» επικοινωνίας μεταξύ των δύο ΓΕΕΘΑ, αλλά η εικόνα -βάσει αποκλειστικών πληροφοριών του υπογράφοντος από το περιβάλλον του- είναι αρκετά διαφορετική.
Ο Στόλτενμπεργκ σε συνεργασία με τους Αμερικανούς ανησυχεί ιδιαίτερα για τη σταδιακή ενεργοποίηση των ραντάρ του υψηλών προδιαγραφών και εμβέλειας ρωσικού αντιαεροπορικού και αντιπυραυλικού συστήματος S-400 από την Αγκυρα, αφού βάσει διαβαθμισμένων πληροφοριών έχει ήδη «λοκάρει» αμερικανικά αεροσκάφη F-16 συμμαχικών κρατών, και αν δουν το φως της δημοσιότητας σχετικές πληροφορίες τα πράγματα είναι προβληματικά και επικίνδυνα. Αλλωστε πρόσφατα, στην αεροπορική βάση Μουρντέντ/πρώην Ακιντζί, στα περίχωρα της Αγκυρας, είχαμε νέα επίσκεψη ομάδας της διοίκησης δυνάμεων αεράμυνας της Ρωσίας και εν όψει των δοκιμών στο πεδίο βολής της Σινώπης στη Μαύρη Θάλασσα.
Οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ σε στενή συνεργασία με τις αντίστοιχες του ΝΑΤΟ, της Μ. Βρετανίας ως και του Ισραήλ συγκεντρώνουν «στοιχεία» από τις μέχρι τώρα κινήσεις της Αγκυρας, ενώ για πρώτη φορά (επειδή υπήρξαν περιστατικά που είναι σε γνώση του υπογράφοντος) το έθιξε δημόσια σε Αγκυρα και Αθήνα ο Στόλτενμπεργκ, που σημειωτέον επί δύο χρόνια απέφευγε να πάρει θέση για την προμήθεια του ρωσικού συστήματος από την Τουρκία, αλλά και για την αναστολή συμμετοχής της Αγκυρας στο πρόγραμμα των αεροσκαφών των F-35 (στο οποίο είναι συμπαραγωγός από το1999).
Ο γ.γ. του ΝΑΤΟ πριν έρθει σε Αθήνα και Αγκυρα είχε έκτακτη επικοινωνία 50 λεπτών με τον Αμερικανό ΥΠΕΞ Μάικ Πομπέο (πριν αυτός έρθει στη Θεσσαλονίκη), με τον τελευταίο να επισημαίνει στον Νορβηγό πρώην πρωθυπουργό ότι «τα πράγματα είναι πολύ οριακά πλέον» και ότι όλοι οι αρμόδιοι παράγοντες που συναντούν την τουρκική πολιτικο-στρατιωτική ηγεσία θα πρέπει να θίγουν την περίπτωση των ρωσικών πυραύλων, που εκθέτουν τις αεροπορικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ μπροστά σε πολύ κρίσιμα διλήμματα και καταστάσεις. Ηταν ένας από τους λόγους που ο Πομπέο δεν θέλησε να μεταβεί ο ίδιος στην Αγκυρα (είπε ότι πολλάκις τα έχει τονίσει στον Τσαβούσογλου), ενώ ήρθε πριν την αναχώρησή του από τις ΗΠΑ σε μία «αντιπαράθεση» με τον σύμβουλο εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ και προσωπικό φίλο του Ιμπραήμ Καλίν, τον Ρόμπερτ Ο’ Μπράιεν, που σε πολλά επιμέρους θέματα «κλείνει το μάτι» στην Αγκυρα.
Αξίζει να τονιστεί ότι οι Αμερικανοί δεν έχουν επιβάλει -προσωπικά ο Τραμπ είναι αρνητικός στη γνωστή τροπολογία CAATSA, που προβλέπει κυρώσεις σε κράτος που προμηθεύεται όπλα και από τη Ρωσία- και έχει καθυστερήσει τις κυρώσεις για περίπου 20 μήνες. Επίσης, ο Κυριάκος Μητσοτάκης (πράγμα σπάνιο) στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Στόλτενμπεργκ αναφέρθηκε στο θέμα τονίζοντας τον αποσταθεροποιητικό ρόλο των S-400 στην περιοχή μας, σε μία χρονική στιγμή που οι δυτικοί ανησυχούν πολύ από τη ρωσική διείσδυση από τον Αρκτικό μέχρι τη Μεσοποταμία και τη Βόρεια Αφρική. Ο γ.γ. του ΝΑΤΟ έθιξε το θέμα των ρωσικών πυραύλων στον Τσαβούσογλου κατ’ ιδίαν και δημόσια, με τον Τούρκο ΥΠΕΞ να ισχυρίζεται ότι «επειδή δεν μας έδιναν Patriot-3 οι Αμερικανοί, αναγκαστήκαμε να προχωρήσουμε με τη Μόσχα».
Ο Στόλτενμπεργκ -σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του υπογράφοντος- είχε συζητήσεις και ζήτησε αναφορές σχετικά με τις επιπτώσεις των τουρκικών κινήσεων με τους S-400 σε Μαύρη Θάλασσα, Αιγαίο, Ανατολική Μεσόγειο και Μεσοποταμία από τον ανώτατο διοικητή των συμμαχικών δυνάμεων στην Ευρώπη/SACEUR, Αμερικανό πτέραρχο Τοντ Ουόλτερς, τον ανώτατο διοικητή των συμμαχικών αεροπορικών δυνάμεων στο Ράμσταϊν της Γερμανίας, πτέραρχο Τζέφρι Χάριγκιαν, καθώς και τον ειδικό διαχρονικό σύμβουλο όλων των κορυφαίων διοικητών του ΝΑΤΟ, Βρετανό αναλυτή Στέφεν Κόβινγκτον. Μάλιστα, μέχρι τις γιορτές θα επισκεφθεί σε Βαλτική και Μαύρη Θάλασσα όλες τις αεροπορικές βάσεις όπου εδρεύουν συμμαχικά αεροσκάφη και από τις οποίες επί χρόνια διεξάγουν εναέριες περιπολίες κοντά στις ρωσικές βάσεις του Καλίνινγκραντ και της Κριμαίας. Στο πρόσφατο, δεύτερο κορυφαίο αεροπορικό συνέδριο των αρχηγών αεροπορίας των κρατών-μελών του ΝΑΤΟ (και όχι μόνο) ο πτέραρχος Χάριγκιαν είχε κατ’ ιδίαν επαφές με αρχηγούς αεροπορικών δυνάμεων 6 κρατών, και ένα από τα θέματα ήταν η περίπτωση των τουρκικών S-400 και οι επικρατούσες αεροπορικές «τάσεις» στη Λευκορωσία.
Σε μία άλλη εξέλιξη, ο γ.γ. του ΝΑΤΟ, αλλά και κορυφαίοι Αμερικανοί αξιωματούχοι βρίσκονται μπροστά σε διλήμματα και «εκβιασμούς» με την Αγκυρα, η οποία μεταξύ άλλων επισημαίνει ότι:
*Ελέγχει τα στενά του Βοσπόρου και παρέχει βάθος, περιπολίες, διελεύσεις πλοίων-υποβρυχίων και σε ΝΑΤΟ, Βουλγαρία, Γεωργία, Ρουμανία και Ουκρανία σχετικά με τις ρωσικές ενέργειες.
*Στο έδαφός της είναι αποθηκευμένες 50 θερμοπυρηνικές βόμβες Β61/τακτικά πυρηνικά όπλα των ΗΠΑ σε υποστήριξη κρίσιμων -αν απαιτηθεί- αποστολών του ΝΑΤΟ.
*Το πολυεθνικό στρατηγείο χερσαίων δυνάμεων του ΝΑΤΟ με Αμερικανό διοικητή έχει την έδρα του στη Σμύρνη.
*Μία από τις δυνάμεις ταχείας αντίδρασης του ΝΑΤΟ είναι στην Κωνσταντινούπολη/παράλληλα με την έδρα του 3ου Τουρκικού Σώματος Στρατού στο Σισλί.
*Σε Μερσίνα και Ισκεντερούν φιλοξενεί στρατηγικής σημασίας «πλατφόρμες» για το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Διοίκηση/EUCΟM των ΗΠΑ.
*Στην περιοχή Κιουρετσίκ και σε ύψος 2.000 μ. βρίσκεται το πιο σημαντικό ραντάρ της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής αεράμυνας/αντιπυραυλικής άμυνας του ΝΑΤΟ/περιοχή Μαλάτειας, όπου εργάζεται αποκλειστικά αμερικανικό προσωπικό. Το ραντάρ παρακολουθεί Ρωσία και Ιράν. Συνδέεται με τις πυραυλικές βάσεις του ΝΑΤΟ στο Ντεβασέλου της Νότιας Ρουμανίας και του Ρετζίκοβο στην Πολωνία/Βαλτική. Επίσης, με πλοία του ΝΑΤΟ εφοδιασμένα με αντιπυραυλικά συστήματα στον ισπανικό κόλπο του Καντίθ και διευρυμένα με την αεροπορική βάση ως και με παρόμοιο ραντάρ στη βάση της Θούλης της Γροιλανδίας/έδαφος Δανίας.
Επιπλέον, το θέμα των πολύ πρόσφατων κινήσεων ενεργοποίησης των ραντάρ των S-400 -σύμφωνα με πληροφορίες μου- έθεσε εκ νέου σε κινητικότητα τους γνωστούς γερουσιαστές Κρις φαν Χόλεν (Δημοκρατικός του Μέριλαντ) και Τζειμς Λάνκφορντ (Ρεπουμπλικανός-Οκλαχόμα) να επικοινωνήσουν εκ νέου με τον Στόλτενμπεργκ για τις σχέσεις Τουρκίας-ΝΑΤΟ και για το πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί η κατάσταση αμέσως μετά τις αμερικανικές εκλογές (οι επιστολές τους είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές…).
Τέλος, στα ειδικότερα, ο Στόλτενμπεργκ εκ νέου μελέτησε το γνωστό βιβλίο του Γκράχαμ Αλισον (Εssence Of Decision) σχετικά με την κρίση των σοβιετικών πυραύλων στην Κούβα στις αρχές της δεκαετίας του ’60 και την παρ’ ολίγον πυρηνική αντιπαράθεση των υπερδυνάμεων, αλλά και δύο βιβλία με πρόσφατα αποκαλυφθέντα στοιχεία και λεπτομέρειες για την κρίση των ευρω-πυραύλων (1979-1985), μόνο που αυτή τη φορά η ένταση προέρχεται εκ των ένδον (δηλαδή από κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ).
*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
