Η ηγεσία του ΑΚΡ και ο Ερντογάν δεν έχουν όπως φαίνεται μέλλον στην χώρα σύμφωνα με ανάλυση και “κατευθύνσεις”αμερικανο-εβραικού ινστιτούτου jiss.org.il στην ισραηλινή κυβέρνηση,κτυπώντας παράλληλα καμπάνες για τις προθέσεις της δύσης με την χώρα αυτή.
Το ινστιτούτο αναφέρει ότι όλα τα προβλήματα ξεκινούν από την ελευθερία δράσης της Άγκυρας και του Ερντογάν στην εξωτερική πολιτική. Αυτή η τάση έχει ενταθεί λόγω της μείωσης της συμμετοχής των ΗΠΑ στην Μέση Ανατολή.
Το 2002, το AKP ήρθε στην εξουσία για να αποκαταστήσει τον ισλαμικό χαρακτήρα της Τουρκίας (κινούμενο σε αυταρχικό κανόνα) αναζητώντας στο περιφερειακό και διεθνές καθεστώς ταυτόχρονα την αναβίωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Το ΑΚΡ τα τελευταία χρόνια, επιδίωξε την περιφερειακή ηγεμονία και την υπονόμευση της υπάρχουσας πολιτικής τάξης στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο, και αυτό δεν γίνεται πλέον αποδεκτό.
Η Τουρκική πολιτική και στρατιωτική ηγεσία δραστηριοποιείται παράλληλα και στην παγκόσμια μουσουλμανική αρένα.
Η Τουρκία του Ερντογάν έχει στρατιωτική παρουσία στο Ιράκ, τη Συρία, τον Κόλπο (στρατιωτική βάση στο Κατάρ) και τη Σομαλία.
Πρόσφατα αμφισβήτησε την κυριαρχία της Ελλάδας στο Αιγαίο Πέλαγος, αμφισβητώντας ταυτόχρονα την ενεργητική προσβασιμότητα του Ισραήλ, της Αιγύπτου και της Κύπρου στις ευρωπαϊκές αγορές (υποστηρίζοντας κοινή ΑΟΖ με τη Λιβύη) και επιδιώκοντας να εδραιώσει την επιρροή της σε περιοχές που προηγουμένως ελέγχονταν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στην Ανατολική Μεσόγειο,(Λιβύη, Γάζα και Βαλκάνια).
Οι πολιτικές αλλαγές στην Τουρκία αντικατοπτρίζουν τις μακροπρόθεσμες τάσεις στην τουρκική κοινωνία και την εξωτερική πολιτική, και δεν πρόκειται να εξαφανιστούν ούτε μετά την εποχή Ερντογάν.
Οι τριβές με το Ισραήλ αντικατοπτρίζουν επίσης την απομάκρυνση της Άγκυρας από τη Δύση και την αυξημένη αλληλεγγύη με ακραία ισλαμικά κράτη κατά του Ισραήλ.
Η Τουρκία κάνει κινήσεις που απειλούν τη σταθερότητα στην περιοχή και τα ισραηλινά συμφέροντα.
Συστάσεις προς την ισραηλινή πολιτική και στρατιωτική ηγεσία
Το Ισραήλ πρέπει να επιδείξει μεγάλη προσοχή στις σχέσεις του με την Τουρκία, διότι δεν έχει κανένα έννομο συμφέρον να μετατρέψει μια ισχυρή Τουρκία σε ενεργό εχθρό.
Αναφέρεται ότι ακόμη και υπό την ηγεσία του Ερντογάν, η Τουρκία δείχνει κάποιον ρεαλισμό έναντι του Ισραήλ.
Η Άγκυρα δεν έχει διακόψει εντελώς τους διπλωματικούς δεσμούς της με το Ισραήλ, ενώ διατηρεί εκτεταμένες εμπορικές σχέσεις, παράλληλα με τους δεσμούς που αφορούν τον τουρισμό για τη διατήρηση της πρόσβασης στην Ιερουσαλήμ Τούρκων προσκυνητών στο Όρος του ναού.
Το Ισραήλ πρέπει να κάνει διάκριση μεταξύ του προέδρου Ερντογάν και της τουρκικής κοινωνίας, προκειμένου να διατηρήσει τη δυνατότητα καλύτερων σχέσεων με μια κυβέρνηση που δεν θα ελέγχεται από το AKP στο μέλλον, ή ακόμη και με πιο μετριοπαθείς κύκλους στο κόμμα.
Οι κοσμικοί κύκλοι στην τουρκική κοινωνία (καθώς και τα μέλη του κινήματος του Γκιουλέν) θέλουν καλές σχέσεις με το Ισραήλ.
Η Τουρκία δεν είναι Ιράν και η θέση της στους 20 ισχυρότερους του κόσμου μαζί με τις σχέσεις της με τις ΗΠΑ είναι πολύ σημαντικές για αυτήν.
Είναι σημαντικό να τονίζεται στις ανακοινώσεις του Φόρουμ East Med και στις τριμερείς συνόδους κορυφής των ηγετών του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδας, ότι ο στόχος του νέου περιφερειακού οργανισμού πλέον δεν είναι ο αποκλεισμός της Τουρκίας, αλλά η επιλογή της ένταξης εάν και εφόσον η ηγεσία της επιλέξει να συνεργαστεί.
Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό για το Ισραήλ να εντοπίσει τους μοχλούς επιρροής που θα επιτρέψουν τον περιορισμό της φιλοδοξίας της νυν ηγεσίας στην Τουρκία, πρωτίστως σε οικονομικό επίπεδο, το οποίο ήταν και η πηγή εξουσίας του Ερντογάν, ενώ τώρα έγινε το αδύνατο σημείο του.
Ο στόχος είναι να αποτραπεί οποιαδήποτε τουρκική απειλή για τα ζωτικά συμφέροντα του Ισραήλ στο περιφερειακό σύστημα (και ιδίως για τη σταθερότητα της Αιγύπτου).
Η ισραηλινή διπλωματική δραστηριότητα για το τουρκικό ζήτημα θα πρέπει να επικεντρωθεί στην Ουάσινγκτον, προκειμένου οι ΗΠΑ (κυβέρνηση και Κογκρέσο) να επιδιώξουν ενεργά τον περιορισμό του Ερντογάν με κάθε τρόπο.
Η εμπειρία των τελευταίων ετών υποδηλώνει ότι ο Τούρκος πρόεδρος παρά τις εκφράσεις περιφρόνησης, είναι επιφυλακτικός για να φτάσει σε μια μετωπική αντιπαράθεση με την Ουάσιγκτον.
Ταυτόχρονα, πρέπει να αναληφθεί δράση με την Αίγυπτο, την Ελλάδα και τα Εμιράτα για την ενίσχυση του άξονα που προσπαθεί να «συγκρατήσει» την Τουρκία, σε σχέση με τις τρέχουσες κινήσεις της Γαλλίας, που αφορούν την στρατιωτική παρουσία της στην ανατολική Μεσόγειο (εξ ου και οι επιχειρήσεις της στη Λιβύη και τον Λίβανο).
Η ευαισθητοποίηση στην Ευρώπη για την προβληματική συμπεριφορά της Τουρκίας πρέπει να διευρυνθεί.
Τα Βαλκάνια υπέφεραν επίσης από τον οθωμανικό ζυγό στο παρελθόν και φοβούνται την Τουρκία, Ρουμανία, Βουλγαρία (κράτη μέλη της ΕΕ), Σερβία και Κοσσυφοπέδιο είναι φυσικοί εταίροι.
Το Ισραήλ δεν μπορεί να δεσμευτεί για στρατιωτική δράση εναντίον της Τουρκίας (σίγουρα όχι όσο τουλάχιστον επικρατεί η πιθανότητα αντιπαράθεσης με το Ιράν και την Χεζμπολάχ) και αυτό πρέπει να εξηγηθεί στους εταίρους μας στην Ανατολική Μεσόγειο ( Ελλάδα-Κύπρο).
Ωστόσο, πρέπει να επισημανθεί σε όλους ότι το Ισραήλ δεν θα διστάσει να χρησιμοποιήσει την στρατιωτική του δύναμή ενάντια σε ενέργειες που βλάπτουν άμεσα τα ζωτικά συμφέροντά του.
Αξίζει να θυμόμαστε ότι η επέμβαση Ισραηλινών δυνάμεων κατά του στολίσκου του Μαβί Μαρμαρά απέτρεψε την δράση περαιτέρω στολίσκων.
Σε συλλογικό επίπεδο, το αμυντικό σύστημα και η ισραηλινή κοινότητα των πληροφοριών πρέπει να προσαρμοστούν στην πραγματικότητα στην οποία η τουρκική συμπεριφορά θέτει κινδύνους για το Ισραήλ και τα ζωτικά του συμφέροντα.
Οι επιπτώσεις της ναυτικής ισχύος του τουρκικού ναυτικού πρέπει να εξεταστεί πολύ προσεκτικά. Υπό το φως των συνεχών δηλώσεων του Ερντογάν, πρέπει να παρακολουθηθούν επίσης όλες οι εξελίξεις στον πυρηνικό τομέα στην Τουρκία.
Η δραστηριότητα της Άγκυρας στην Ιερουσαλήμ πρέπει να παρακολουθείται και να καταβάλλεται καθε προσπάθεια για εξουδετέρωση της επιρροής της στα ανατολικά της πόλης.
Υπάρχει περιθώριο να εξεταστεί σε ad hoc βάση κατά πόσον η Ρωσία μπορεί να βοηθήσει στον περιορισμό των τουρκικών φιλοδοξιών, οι οποίες αργά ή γρήγορα μπορεί να προκαλέσουν αναταραχές ακόμη και μεταξύ των μεγάλων μουσουλμανικών μειονοτήτων της Ρωσίας.
Το Ισραήλ πρέπει να λάβει υπόψη τις ευαισθησίες της εβραϊκής κοινότητας στην Τουρκία, η οποία απολαμβάνει την προστασία της τουρκικής κυβέρνησης.
Αλλαγές στο τουρκικό πολιτικό σύστημα
Υπάρχουν επίσης νέες ενδείξεις για επικείμενες αλλαγές στο τουρκικό πολιτικό σύστημα και την εξωτερική του πολιτική.
Οι αλλαγές δεν θα είναι βαθιές και θα παραμείνει ο ισλαμικός χαρακτήρας της χώρας ακόμη και αν τελειώσει η εποχή του Ερντογάν.
Σχεδόν δύο δεκαετίες μετά την άνοδο του AKP, το τουρκικό πολιτικό σύστημα έχει υποστεί μια μεγάλης κλίμακας εκκαθάριση του «κεμαλισμού», αν και υπάρχουν ακόμα κεμαλικά οχυρά.
Ταυτόχρονα, υπήρξε ένας άκρατος εξισλαμισμός της εκπαίδευσης και του δημόσιου χώρου. Ένα άλλο χαρακτηριστικό του συστήματος είναι η μετάβαση σε ένα όλο και πιο αυταρχικό καθεστώς, το οποίο διώκει και εξουδετερώνει τους αντιπάλους του, τα μέσα ενημέρωσης ακόμη και τα κοινωνικά δίκτυα.
Επίσης έχουμε διαδικασία σταδιακής εξισλαμίσεως και στο εκπαιδευτικό σύστημα, η οποία μάλιστα επιταχύνθηκε τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα.
Η αρχή του «αθεϊσμού» (κοσμικός τουρκικός εθνικισμός) αφαιρέθηκε από το πρόγραμμα σπουδών του 2012.
Αντίθετα, το 2017 η αρχή του τζιχάντ εισήχθη στο εκπαιδευτικό σύστημα.
Ο αριθμός των θρησκευτικών γυμνασίων, και του δικτύου Imam Hatip, αυξήθηκε κατά εκατοντάδες στη δεύτερη δεκαετία του Ερντογάν στην εξουσία, ενώ το AKP διείσδυσε και στα πανεπιστήμια.
Ο εξισλαμισμός εκφράζεται όμως και σε άλλους τομείς. Όπως αναφέρθηκε, η δύναμη του στρατού, ο υπερασπιστής της κοσμικής κεμαλιστικής κληρονομιάς, εξουδετερώθηκε και έδωσε την θέση σε πολιτικο-στρατιωτικούς θεσμούς της οθωμανικής περιόδου.
Από την άλλη πλευρά, η Θρησκευτική Αρχή (Diyanet) έχει γίνει πολύ ισχυρή. Επίσης,μουσεία (πρώην βυζαντινές εκκλησίες) μετατράπηκαν σε τζαμιά με πιο διάσημη την "Αγία Σοφία", της οποίας η μετατροπή σε τζαμί συνοδεύτηκε από στρατιωτικές τελετές που καταδείκνυαν το οθωμανικό παρελθόν, τα ίδια μηνύματα έχουμε και για το Τζαμί Al-Aqsa, το οποίο οι Τούρκοι θέλουν να «απελευθερώσουν» από το Ισραήλ.
Εδώ και χρόνια, ο Τούρκος πρόεδρος και το κόμμα του ενισχύουν σταδιακά την αποδέσμευσή τους στους κυβερνητικούς θεσμούς. Ο Ερντογάν έχει διαβρώσει πλήθος κοινοβουλευτικών εξουσιών με την σταδιακή μετάβαση σε ένα εξαιρετικά συγκεντρωτικό προεδρικό καθεστώς.
Η συνταγματική αλλαγή ολοκληρώθηκε το 2017, καθιερώνοντας το πολιτικό καθεστώς του Ερντογάν ως πανίσχυρου κυβερνήτη.
Το τουρκικό καθεστώς γίνεται όλο και πιο αυταρχικό (και προσωποπαγές). Αυξήθηκαν οι περιορισμοί στην ελευθερία του Τύπου και οι εταιρείες που κατείχαν εφημερίδες και τηλεοπτικούς σταθμούς αγοράστηκαν από τους συνεργάτες του Ερντογάν υπό την πίεση των αρχών.
Πραγματοποιήθηκαν δημόσιες δίκες για στρατιωτικούς και αστυνομικούς και ανώτερους κυβερνητικούς αξιωματούχους που κατηγορούνται ότι συνωμοτούν εναντίον της κυβέρνησης, με τις συλλήψεις να συνεχίζονται εν έτει 2020 με άλλον τρόπο.
Μιλάμε για μία κατάσταση γενικά που καταδεικνύει σε όλους, ότι η Τουρκία με μαθηματική ακρίβεια οδηγείται στην “ιρανοποίση”, η οποία θα επιφέρει πιθανότατα και την σύγκρουση με όλες τις γειτονικές χώρες, αργά ή γρήγορα μαζί με πολλές άλλες συνέπειες στην Α.Μεσόγειο.
