Η Λιβύη είναι ένα από τα πολλά παραδείγματα της καταστροφικής εμπλοκής της Δύσης σε σημεία του πλανήτη, όπου σπεύδει για να επιβάλλει υποτίθεται τη Δημοκρατία. Στην πραγματικότητα πάντα τα κίνητρα είναι άλλα…
Η βρετανική εφημερίδα Guardian περιγράφει σε άρθρο της όλα όσα συμβαίνουν στη Λιβύη και κυρίως γιατί συμβαίνουν. Γράφει για την προφητεία του Καντάφι που εκπληρώνεται. Η Λιβύη και όσα συμβαίνουν εκεί επηρεάζουν άμεσα την Ελλάδα, η οποία παραμένει απούσα από τις εξελίξεις…
Ο Guardian γράφει:
“Τον Αύγουστο του 2011, καθώς οι αντάρτες της Λιβύης και τα μαχητικά αεροσκάφη του ΝΑΤΟ ξεκίνησαν μια επίθεση στην Τρίπολη, ο συνταγματάρχης Μουαμάρ Καντάφι έκανε μια ομιλία καλώντας τους υποστηρικτές του να υπερασπιστούν τη χώρα από ξένους εισβολείς.
«Υπάρχει μια συνωμοσία για τον έλεγχο του Λιβυκού πετρελαίου και τον έλεγχο της γης της Λιβύης , για να γίνει αποικία η Λιβύη για άλλη μια φορά. Αυτό είναι αδύνατο, αδύνατο. Θα αγωνιστούμε μέχρι τον τελευταίο άνδρα και την τελευταία γυναίκα που θα υπερασπιστεί τη Λιβύη από ανατολικά προς δυτικά, από βορρά προς νότο », είπε σε ένα μήνυμα που μεταδόθηκε από τον τηλεοπτικό σταθμό του καθεστώτος. Δύο μήνες αργότερα, ο δικτάτορας ήταν νεκρός.
Εννέα χρόνια μετά και με το ξέσπασμα ενός δεύτερου εμφυλίου πολέμου, η διακήρυξη του Καντάφι δεν απέχει πολύ από την αλήθεια – αλλά καθώς οι ΗΠΑ έχουν υποχωρήσει από τον ρόλο που έπαιξαν κατά την πτώση του, ένας αστερισμός τολμηρών περιφερειακών δυνάμεων εμφανίστηκαν στη Λιβύη. Καθώς οι μάχες επεκτείνονται προς τη Σύρτη, είναι πιθανή η αναμέτρηση για τον έλεγχο του πετρελαϊκού πλούτου της Λιβύης”.
“Η Σύρτη”, όπως γράφει ο Guardian, “μια πόλη “βιτρίνα” για το καθεστώς Καντάφι, έπεσε στα χέρια του Ισλαμικού Κράτους, μετά από την “επανάσταση”.
Κατά παράβαση του διεθνούς εμπάργκο όπλων, η πόλη και η γύρω έρημος πλημμύρισαν με όπλα και μαχητές τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς δυνάμεις πιστές στην κυβέρνηση της Τρίπολης κινητοποιούνται στη μία πλευρά της πρώτης γραμμής, και εκείνες που αγωνίζονται για τον στρατηγό Χ.Χάφταρ , που διορίστηκε από το αντίπαλο κοινοβούλιο στο Τομπρούκ, βρίσκονται από την άλλη.
Διακυβεύεται ο μεγαλύτερος θησαυρός της Λιβύης: τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου σε ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο. Η πλειονότητα των πετρελαιοπηγών της χώρας βρίσκεται στη λεκάνη της Σύρτης ,παράγοντας πετρέλαιο αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως. Οι δυνάμεις του Χάφταρ, που έχουν τον έλεγχο της Σύρτης, επέβαλαν αποκλεισμό στις εξαγωγές πετρελαίου τον Ιανουάριο, προκαλώντας πτώση των εσόδων καθώς η ημερήσια παραγωγή μειώθηκε από περίπου 1 εκατομμύριο βαρέλια σε μόλις 100.000 βαρέλια την ημέρα.
Αναγκασμένη να επιβάλει περικοπές αμοιβών για δημόσιους υπαλλήλους , η Τρίπολη είναι απελπισμένη και θέλει να διώξει τις δυνάμεις του Χάφταρ.
Η Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας της Δυτικής Λιβύης (GNA), που αναγνωρίστηκε επίσημα από τον ΟΗΕ ως νόμιμη κυβέρνηση της χώρας, δημιουργήθηκε το 2015. Διαφωνεί με την κυβέρνηση του Τομπρούκ, που διόρισε τον Χάφταρ, έναν πρώην διοικητή του στρατού της εποχής Καντάφι που είχε σχέση με τη CIA, για να ηγηθεί του εθνικού στρατού της Λιβύης τον ίδιο χρόνο.
Το GNA διοικείται από ισλαμιστές και τρομοκράτες. Οι μάχες προσελκύουν σταθερά ξένους υποστηρικτές με διαφορετικά ιδεολογικά, πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα στο μέλλον της Λιβύης.
Οι κύριοι σύμμαχοι του GNA είναι η φιλική προς την Μουσουλμανική Αδελφότητα Τουρκία, το Κατάρ, και σε κάποιο βαθμό η Ιταλία, η οποία βασίζεται στο GNA για να σταματήσει τη ροή των μεταναστών που διασχίζουν τη Μεσόγειο προς τις ακτές της.
Ο Χάφταρ υποστηρίζεται από ηγέτες των ΗΑΕ, της Αιγύπτου, της Σαουδικής Αραβίας και της Ιορδανίας, οι οποίοι βλέπουν το πολιτικό Ισλάμ ως απειλή για τη δική τους δύναμη, και από τη Ρωσία, η οποία είναι δυνατή, από τις επιτυχίες της στη Συρία και σκοπεύει να επεκτείνει το αποτύπωμά της στον αραβικό κόσμο.
Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου υπό τον Ντέιβιντ Κάμερον και η Γαλλία υπό τον Νικολά Σαρκοζί έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ανατροπή του Καντάφι – αλλά ενώ το Λονδίνο τώρα εργάζεται διπλωματικά στο περιθώριο, το Παρίσι διατηρεί ένα ισχυρό ρόλο στα γεγονότα .
Αναγνωρίζοντας την ανάγκη να βοηθήσει τις πρώην αποικίες του Σαχέλ να καταπολεμήσουν την ανάπτυξη τζιχαντιστικών κινημάτων στην περιοχή μετά την “επανάσταση” του 2011 στη Λιβύη, η Γαλλία υποστηρίζει τώρα τον Χάφταρ και μια Λιβύη με κοσμική καθοδήγηση για να διασφαλίσει την ασφάλεια των στρατευμάτων της πιο νότια.
Οι μάχες περιπλέκονται περαιτέρω από τη δυναμική των φυλών, τον πόλεμο των drones και τη συνεχώς διευρυνόμενη παρουσία ξένων μισθοφόρων: η ρωσική Wagner παρέχει βασική τακτική υποστήριξη στο LNA από το προηγούμενο έτος.
Περίπου 10.000 Σύριοι , επίσης πολεμούν και στις δύο πλευρές , δελεασμένοι από υψηλούς μισθούς που δε μπορούν να έχουν στη χώρα τους. Τόσο οι υποστηρικτές του GNA όσο και οι υποστηρικτές του LNA αντιμετωπίζουν κατηγορίες για πρόσληψη ανδρών από το Τσαντ, τη Σομαλία και το Σουδάν για να “εργαστούν” ως φρουροί ασφαλείας ή σε μονάδες γραμμής υποστήριξης. Αντ ‘αυτού βρίσκονται στην πρώτη γραμμή.
«Με πολλούς τρόπους, μπορείτε να θεωρήσετε τους πολέμους στη Συρία, την Ουκρανία και τώρα τη Λιβύη ως ισοδύναμους με τον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο τη δεκαετία του 1930», δήλωσε ο Peter Singer, ειδικός στον πόλεμο του 21ου αιώνα και ανώτερος συνεργάτης στο ίδρυμα New America . «Δεν είναι μόνο ότι διάφορες δυνάμεις πολεμούν δια αντιπροσώπων, μέσω ενός συνδυασμού επίσημων και μισθωμένων δυνάμεων, αλλά χρησιμοποιούν επίσης τις συγκρούσεις ως ένα είδος δοκιμαστικής βάσης”.
Το 2020 έχει ήδη προκαλέσει μια κλιμάκωση στη σύγκρουση της Λιβύης και η Σύρτη που ελέγχεται από το LNA – μαζί με τις πετρελαιοπηγές νότια της πόλης – θα μπορούσε να προκαλέσει άνευ προηγουμένου συγκρούσεις μεταξύ ξένων δυνάμεων στο έδαφος της Λιβύης.
Στο τέλος του περασμένου έτους, ο Χαφτάρ πλησίαζε την κατάληψη της Τρίπολης μετά από μια εκστρατεία διάρκειας ενός μηνός που σκότωσε περισσότερους από 3.000 ανθρώπους και εκτόπισε έως και 500.000 πολίτες από τα σπίτια τους. Τον Ιανουάριο, η Τουρκία ανέλαβε δραματική δράση για να αποτρέψει την πτώση της πρωτεύουσας, μετά από μια δήλωση υπέρμετρης στρατιωτικής υποστήριξης προς το GNA, στέλνοντας τουρκικά στρατεύματα, αεροσκάφη, συστήματα αεροπορικής άμυνας και Σύριους μαχητές .
Η τολμηρή κίνηση απέδωσε: μέσα σε λίγους μήνες, η Τουρκία γύρισε την πορεία του πολέμου και ο Χάφταρ αναγκάστηκε να υποχωρήσει από μεγάλο μέρος της δυτικής Λιβύης.
Το GNA ξεκίνησε από τότε μια σταθερή πορεία προς τα ανατολικά με την ελπίδα να πιέσει τον Χάφταρ να εγκαταλείψει τον έλεγχο της λεκάνης πετρελαίου της Σύρτης, αλλά οι διεθνείς υποστηρικτές του Τομπρούκ,διπλασιάζονται για να αποκαταστήσουν την ισορροπία.
Για να αντιμετωπίσει την Τουρκία, τον περασμένο μήνα το κοινοβούλιο της Αιγύπτου απείλησε με στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη, προειδοποιώντας ότι εάν οι δυνάμεις υπέρ του GNA προχωρήσουν στη Σύρτη, το Κάιρο θα ανταποκριθεί άμεσα.
Οι μισθοφόροι της Wagner που ενεργούν για λογαριασμό της Μόσχας και του Αμπού Ντάμπι εδραιώνουν την παρουσία τους στην αεροπορική βάση al Jufra στα νότια της Σύρτης, αναπτύσσοντας τουλάχιστον 14 μαχητικά αεροσκάφη MiG-29 και Su-24 από τη Συρία, και σύμφωνα με πληροφορίες έχουν επίσης αναλάβει τον έλεγχο των μεγαλύτερων πετρελαιοπηγών της χώρας στην El Sharara και το λιμάνι εξαγωγής Es Sider.
« Η μόνη μη στρατιωτική διέξοδος είναι μια συμφωνία για την κατανομή των εσόδων από το πετρέλαιο», δήλωσε η Claudia Gazzini, ανώτερη αναλύτρια της Λιβύης για το International Crisis Group.
«Δυστυχώς, καμία πλευρά δεν είναι πιθανό να εγκαταλείψει τόσο σημαντικά περιουσιακά στοιχεία. Οι δυνάμεις της Τρίπολης προτιμούν να μην επιτεθούν στην πόλη και θα ήταν επικίνδυνο για την Τουρκία να διακινδυνεύσει μια ευθεία σύγκρουση με τους Ρώσους ή τους Αιγύπτιους, αλλά το status quo δεν είναι βιώσιμο. Όσο ο Χάφταρ ελέγχει το πετρέλαιο και κανένα έσοδο δεν πηγαίνει προς την Τρίπολη, εξακολουθεί να έχει τον έλεγχο. “
Ένας εξωτερικός έλεγχος της κεντρικής τράπεζας της Λιβύης πρόκειται να ξεκινήσει αυτήν την εβδομάδα – μια εξέλιξη που θα μπορούσε να βοηθήσει να ανοίξει ο δρόμος για τον τερματισμό του εξάμηνου αποκλεισμού πετρελαίου – αλλά πολλοί παρατηρητές ανησυχούν ότι υπάρχουν τώρα τόσα πολλά ανταγωνιστικά συμφέροντα στην πολυεπίπεδη σύγκρουση που θα είναι δύσκολο να επιτευχθούν συμβιβασμοί.
Με τον ΟΗΕ να κλείνει τις συζητήσεις με τους Τούρκους και τους Ρώσους στη Λιβύη, ο κίνδυνος μιας “παγιωμένης σύγκρουσης”, ή ακόμη και ενός διαμελισμού της χώρας, φαίνεται να αυξάνεται.
Μπορεί να μην συνέβη ακριβώς ότι είχε προφητεύσει ο Καντάφι το 2011, αλλά σήμερα σίγουρα δεν θα αναγνώριζε τη Λιβύη, η οποία πράγματι εξελίχθηκε σε “παιδική χαρά” για ξένες δυνάμεις. Η τύχη του λαού της Λιβύης είναι όλο και περισσότερο στα χέρια του”.
