Μετά από πολλά χρόνια ερευνών, αναλύσεων και μελετών το πανεπιστήμιο του Στάνφορντ αναβίωσε τον τρόπο με τον οποίο ακούγονταν οι ψαλμωδίες στην Αγία Σοφία πριν από 1.000 χρόνια.
Η πανεπιστημιακή ομάδα μελέτησε την αρχιτεκτονική της Αγίας Σοφίας, την βυζαντινή ιστορία και μουσική και σε συνεργασία με την περίφημη Cappella Romana αναβίωσαν τον τρόπο με τον οποίο ακούγονταν οι ψαλμωδίες στην Αγία Σοφία.
Η Bissera Pentcheva, που διδάσκει στο τμήμα μεσαιωνικών σπουδών του Stanford και συνεχίζει έως σήμερα τις σχετικές έρευνες, σημειώνει ότι η εμπειρία αυτή δίνει την απίστευτη ευκαιρία να παρουσιαστεί μία έρευνα ως μια αισθητική πράξη. Η μελέτη και η εφαρμογή έγινε από το Center for Computer Research in Music and Acoustics του Πανεπιστημίου. Το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο μεγαλειώδες κενό που υπάρχει κάτω από τον τρούλο, λέει η Pentcheva. «Η Αγία Σοφία μας φέρνει σε επαφή με ένα παράδοξο: τον συνδυασμό της θολής σημειολογίας που παράγεται από το ηχητικό πεδίο και της κατάλυσης της μορφής που προκαλεί το φως και οι αντανακλάσεις, υπονοώντας ότι η θεϊκή γνώση μπορεί να γίνει αντιληπτή μόνο μερικώς και ασαφώς».
Η σπηλαιώδης ακουστική, αλλά και το μοναδικό φως που εισέρχεται και διαπερνά τον χώρο όπως σε κανένα άλλο κτίριο συνδιαμορφώνουν το αποτέλεσμα της ηχητικής και βιωματικής εμπειρίας, όπως φαίνεται και σε βίντεο που έχει ανεβάσει το Πανεπιστήμιο. Ο τρόπος που ο ήχος ακουμπά στις μαρμάρινες επιφάνειες και επιστρέφει καθορίζει το μοναδικό αυτό άκουσμα. Ο τρόπος που η φωνή αναπαράγεται, που με κάποιον τρόπο διαστέλλεται, αντανακλά τη μεταφυσική του χώρου, λένε όσοι συμμετείχαν σε αυτήν τη μεγάλη έρευνα. Άλλος ερευνητής σχολιάζει πως ένας τρόπος να καταλάβουν την ακουστική της Αγίας Σοφίας ήταν να σκάσουν ένα μπαλόνι μέσα στον ναό. Η ψηφιακή τεχνολογία είναι το μόνο μέσο για να ακούσουμε, να βιώσουμε έστω μέσω εξομοίωσης εκείνη την εμπειρία.
