Μέσα σε διάστημα σχεδόν δύο εβδομάδων βρέθηκαν στην τουρκική πρωτεύουσα ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας Λουίτζι ντι Μάγιο ως και ο υπουργός Αμυνας Λορέντσο Γκουερίνι για επαφές με τους ομολόγους τους Μεβλούτ Τσαβούσογλου και Χουλουσί Ακάρ, σύμφωνα με άρθρο στον Ελεύθερο Τύπο
Γράφει ο Αθανάσιος Ε. Δρούγος*
Οι επισκέψεις έλαβαν χώρα μετά την υπογραφή της συμφωνίας για τις θαλάσσιες ζώνες στο Ιόνιο μεταξύ Αθηνών και Ρώμης, ενώ η προχθεσινή επίσκεψη του Γκουερίνι έγινε αμέσως μετά την επιστροφή του Ακάρ ως και του αρχηγού των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων στρατηγού Γιασάρ Γκιουρέλ από τη διήμερη περιοδεία τους στην Τριπολιτάνα/δυτική Λιβύη και τις επαφές που είχαν με τον πρωθυπουργό Σάρατζ και το ανώτατο στρατιωτικό συμβούλιο στην Τρίπολη και στην Μισράτα.
Διαχρονικά οι δύο χώρες διατηρούν πολύ στενούς δεσμούς σε διμερή βάση σε πάρα πολλούς τομείς, αλλά και στα πλαίσια του ΝΑΤΟ, ενώ υπάρχει και ιδιαίτερα στενή συνεργασία σε επίπεδο «δεξαμενών σκέψης» ανάμεσά τους με έμφαση σε θέματα ναυτικής συνεργασίας στη Μεσόγειο, αντιμετώπιση μεταναστευτικών ρευμάτων, αντιπυραυλική άμυνα, ενώ Ρώμη και Αγκυρα εμπλέκονται πολύπλευρα στα ζητήματα ενέργειας στην ανατολική Μεσόγειο, Συρίας και κυρίως Λιβύης, αφού αμφότερες έχουν και ιστορικό αποικιοκρατικό παρελθόν στις βορειοαφρικανικές ακτές. Η επίσκεψη του προερχόμενου από το Δημοκρατικό Κόμμα Γκουερίνι -σύμφωνα με πληροφορίες του υπογράφοντα- είχε ως κύριο στόχο την περαιτέρω σύσφιξη της στρατιωτικής και ενεργειακής συνεργασίας στη Λιβύη, σε αρκετούς τομείς μεταξύ των οποίων είναι και η «σύγκλιση» στο πλαίσιο υποστήριξης της κυβέρνησης του GNA του Σάρατζ. Δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι σε εφαρμογή των συμφωνηθέντων για τη Λιβύη στη διεθνή σύνοδο του Σκιράτ στο Μαρόκο το 2015 ο Σάρατζ ήρθε στην Τρίπολη επιβαίνοντας σε ιταλική φρεγάτα, ενώ το υπουργικό συμβούλιο και άλλα όργανα της κυβέρνησης συνεδρίαζαν για αρκετό χρόνο μέσα στο ιταλικό πολεμικό πλοίο.
Στον ενεργειακό χώρο παρά την προκλητική ενέργεια των τουρκικών πολεμικών πλοίων να μην επιτρέψουν προ σχεδόν τριών χρόνων γεώτρηση της ιταλικής εταιρείας ΕΝΙ σε θαλασσοτεμάχιο στην Κυπριακή ΑΟΖ οι σχέσεις της ιταλικής κυβέρνησης του πρωθυπουργού Κόντε με τον Ερντογάν ήταν και είναι πολύ στενές, ενώ μετά την ήττα και υποχώρηση του Χάφταρ από τα μέτωπα της δυτικής Λιβύης(το τελευταίο τρίμηνο) η ΕΝΙ έχει προχωρήσει σε επαφές με την τουρκική κρατική εταιρεία πετρελαίου TRAO, ώστε να συνεργαστούν στις προσεχείς γεωτρήσεις στο λιβυκό έδαφος. Συγκριτικά με την Τουρκία, η Ρώμη διατηρεί κάποια αλλά περιορισμένα «κανάλια επικοινωνίας» με την Ανατολική Λιβύη του πολέμαρχου Χάφταρ. Η Τουρκία και η Ιταλία έχουν ταχθεί κατά της διχοτόμησης της Λιβύης, γιατί σε μία τέτοια εξέλιξη θα έχει παρουσία ανατολικά της Σύρτης η Ρωσική Ομοσπονδία, κάτι που είναι ανάθεμα για το ΝΑΤΟ.
Ο Ιταλός υπουργός Αμυνας ενημερώθηκε από τον Ακάρ για την περίπτωση της αποναρκοθέτησης περιοχών νότια της Τρίπολης καθώς και στην Ταρχούνα (όπου έχουν εντοπιστεί μαζικοί τάφοι και υπάρχει ήδη εμπλοκή του ΟΗΕ). Οι δύο χώρες θα συνεργαστούν στη διαδικασία αποναρκοθέτησης, ενώ συμφωνούν στο ότι πρέπει να αποχωρήσουν οι Ρώσοι μισθοφόροι από τα πλούσια πετρελαϊκά κοιτάσματα της ελ Σαράρα και ελ Φιλ στα νότια της χώρας και κοντά στο τριεθνές Λιβύης-Αλγερίας και Τυνησίας. Ο Γκουερίνι ευχαρίστησε τον Ακάρ για τη συμβολή της Τουρκίας στην προ ολίγων μηνών απελευθέρωση της Ιταλίδας ακτιβίστριας Σίλβια Ρομάνο, που ήταν όμηρος ισλαμιστικής οργάνωσης στο Μογκαντίσου της Σομαλίας. Επιπρόσθετα συμφώνησαν σε νέες ναυτικές ασκήσεις (ιδίως υποβρυχιακές) στην Αδριατική και στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς και σε ευρύτερη υποστήριξη προγραμμάτων του ΝΑΤΟ στα πλαίσια του γνωστού Μεσογειακού Διαλόγου. Για τις στενές επαφές Ιταλίας-Τουρκίας ενδιαφέρονται πάρα πολύ το Στρατηγείο των νατοϊκών δυνάμεων στη Νάπολι, ο επικεφαλής του 6ου αμερικανικού στόλου ναύαρχος Φόγκο, καθώς και ο επικεφαλής της Διοίκησης Αφρικής των ΗΠΑ στρατηγός Στέφεν Τάουνσεντ (αφού η Λιβύη εμπίπτει στη γεωγραφική επικράτεια της AFRICΟM που εδρεύει στη Γερμανία).
Ο Ακάρ ενημέρωσε τον Ιταλό ομόλογό του ότι η Αγκυρα θα συνεχίσει να κατασκευάζει πολλά επιμέρους τμήματα του αεροσκάφους 5ης γενιάς F35 μέχρι το 2022 (στο οποίο η Τουρκία είναι συμπαραγωγός χώρα) και ότι ελπίζει να επιτευχθεί η παραμονή της στη συμπαραγωγή-παραλαβή αεροσκαφών παρά τις αντιξοότητες στις επιμέρους σχέσεις με τις ΗΠΑ. Μάλιστα ο Ιταλός υπουργός παρατήρησε ότι «πέραν του CORANOVIRUS υπάρχουν κάποιες καθυστερήσεις στην παραλαβή αεροσκαφών από κράτη όπως η Ιταλία, η Ολλανδία, η Νορβηγία και η Αυστραλία. Σημειωτέον ότι η Ιταλία στη βάση της Αμεντόλα δεν έχει πρόσφατες παραλαβές τέτοιων αεροσκαφών, ενώ το ίδιο συμβαίνει και με τις περιπτώσεις της Ολλανδίας στο Λεουβάρντεν και της Νορβηγίας στο Τρόμσο. Ενα άλλο θέμα που συζητήθηκε ήταν το γαλλο-ιταλικό πρόγραμμα αντιπυραυλικής άμυνας SAMP-T για το οποίο ενδιαφέρεται η Τουρκία που είναι πολύ βαθιά «εμπλεκόμενη» σε τέτοια προγράμματα ενισχυμένης και διευρυμένης αεράμυνας, όπως οι ρωσικοί S400 (που ένα μέρος τους είναι ήδη στη βάση Μουρντέντ της Αγκυρας) ως και το αμερικανικό σύστημα PATRIOT-3.
Πάντως, όπως δείχνουν τα πράγματα, η Αγκυρα και η Ρώμη συμπλέουν στα θέματα της Λιβύης (ως επί το πλείστον), ενώ αμφότερες θα ενισχύσουν το στρατιωτικό νοσοκομείο της Μισράτα με νοσηλευτικό προσωπικό. Μεταξύ των θεμάτων που τέλος αντάλλαξαν απόψεις ήταν και τα προσεχή βήματα στο λιβυκό έδαφος εν όψει επικείμενων κινήσεων του Σάρατζ και των Τούρκων προς Σύρτη και αεροπορική βάση Αλ Τζούφρα/Χουν, ενώ εθίγησαν και άλλα θέματα όπως το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, οι εξελίξεις στη Συρία, η κατάσταση στην Αλβανία και στα Σκόπια, καθώς και η περαιτέρω διμερής συνεργασία στην μετά-covid19 κατάσταση. Οπως και να έχουν τα πράγματα, η Αθήνα θα πρέπει να παρακολουθεί τις επαφές Ιταλίας-Τουρκίας, ενώ μέσα στον Σεπτέμβριο αναμένεται στην Αγκυρα και ο Ισπανός υπουργός Αμυνας, μιας χώρας που στο Λιβυκό ταυτίζεται αρκετά με τη Ρώμη και την Αγκυρα.
*Ο Δρ Αθανάσιος Ε. Δρούγος είναι Διεθνολόγος-Γεωστρατηγικός Αναλυτής
