Του Υπτχου (Ο) ε.α. Δημητρίου Δρόσου
Μέλους ΔΣ/ΣΕΕΘΑ (MBA, MSc, MA, LLB, BSc)
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει συστημικούς γεωπολιτικούς κινδύνους στο ευρύτερο γεωγραφικό σύμπλοκο που ξεκινά από τον Έβρο, συνεχίζει στο Ελληνικό Αρχιπέλαγος του Αιγαίου, επεκτείνεται στην Ανατολική Μεσόγειο και φθάνει στο Νότιο Κρητικό Πέλαγος (αυτός είναι ο ορθός γεωγραφικός προσδιορισμός και όχι Λιβυκό Πέλαγος). Οι κίνδυνοι αυτοί προέρχονται από μία εχθρική αναθεωρητική Τουρκία, η οποία ονειρεύεται την αναβίωση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, αναβιώνοντας ανάλογες μνήμες και στους εγγύς ευρισκόμενους Αραβικούς πληθυσμούς.
Η Τουρκία προσπαθεί να δημιουργήσει τις δικές της συμμαχίες σε βάρος του Ελληνισμού και να βρεθεί αίφνης το Έθνος περικυκλωμένο γεωστρατηγικά. Η Λιβύη λοιπόν, με την φιλοτουρκική κυβέρνηση της Τρίπολης και εφόσον σταθεροποιηθεί αυτή υπέρ της Τουρκίας, θα παράσχει ένα γεωστρατηγικό εφαλτήριο σε βάρος της Χώρας μας από τα Νότια. Παράλληλα το παράνομο Τουρκολυβικό μνημόνιο προσπαθεί να αποκόψει ολοκληρωτικά τη Χώρα μας από την ΑΟΖ νότια της Κρήτης. Βλέποντας το σχετικό χάρτη, εξαφανίζονται η ΑΟΖ της Κρήτης, της Καρπάθου, της Ρόδου, όσο για το Καστελόριζο απλά δεν υπάρχει πουθενά. Η χώρα μας αποκόπτεται και από τα Νότια, εκτός βέβαια και από τα Ανατολικά όπου η Τουρκία δεν αναγνωρίζει κανένα δικαίωμα της Ελλάδος που να εκπορεύεται από την UNCLOS (Συνθήκη Η.Ε. για το Δίκαιο της Θάλασσας).
Ο Ερντογάν εποφθαλμιά τα πετρέλαια κυρίως του κόλπου της Σύρτης, αλλά και όλης της Λιβύης γενικότερα, ως αντάλλαγμα για τη βοήθεια που προσφέρει στην κυβέρνηση της Τρίπολης του Fayez al- Sarraj. Ο Sarraj είναι τουρκόφιλος, Ισλαμιστής και διατηρεί στενότατες σχέσεις με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους.
Η Τουρκία, εν τοις πράγμασι προχωρά στην αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάννης, αφού κυρίευσε εδάφη της Βόρειας Συρίας με πρόφαση τη ζώνη ασφαλείας για τους αντάρτες του PYD/YPJ, ενώ όποτε θέλει εισβάλλει και στο Βόρειο Ιράκ να εξοντώσει Κούρδους του ΡΚΚ στο όρος Καντίλ, είτε Πεζμεργκά.
Έτερη χώρα που απειλείται θανάσιμα από την Τουρκία είναι η Αίγυπτος. Υφίστανται αυτή τη στιγμή συγκρούσεις του Αιγυπτιακού στρατού με Τζιχαντιστές και Αδελφούς Μουσουλμάνους στη Χερσόνησο του Σινά. Οι Ισραηλινοί επέτρεψαν στους Αιγυπτίους, για πρώτη φορά μετά τη συνθήκη του Camp David, να μεταφέρουν βαριά εξοπλισμένα στρατεύματα για να καταστείλουν το ισλαμιστικό αντάρτικο στο Σινά. Παράλληλα η Αίγυπτος απειλείται με το φράγμα που φτιάχνει η Αιθιοπία στο Γαλάζιο Νείλο, καθόσον απειλεί με ερημοποίηση και μείωση της γεωργίας τουλάχιστον κατά 30% στην Αίγυπτο. Μιλάμε για ασύλληπτη οικονομική καταστροφή, την οποία δεν μπορεί να αντέξει η Αίγυπτος. Η πάμφτωχη Αιθιοπία θα έχει οικονομικό όφελος από την ηλεκτρική ενέργεια, ενώ το φράγμα φτιάχνεται υπό τις ευλογίες της Τουρκίας. Μεταξύ τους παρεμβάλλεται το Σουδάν, συνεπώς η Αίγυπτος δεν δύναται να επέμβει άμεσα. Η Τουρκία πέρα από την προσπάθεια διείσδυσής της στη Β. Αφρική (Μάγκρεμπ) προσπαθεί να διεισδύσει και στη Δυτική Αφρική και στο Κέρας της Αφρικής. Ελέγχει τη Σομαλία με στρατιωτικές βάσεις, έχει αναπτύξει διαύλους στην Κένυα και έχει αυτοανακηρυχθεί προστάτης όλων των Μουσουλμάνων της Αφρικής. Επίσης η Αίγυπτος απειλείται και από Δυτικά της, εάν η Ανατολική Λιβύη πέσει σε Τουρκικά χέρια, δλδ στο φιλοτουρκικό GNC του Sarraj.
Η Ελλάδα και η Αίγυπτος απειλούνται ευθέως από τον μακροπρόθεσμο Τουρκικό Ηγεμονισμό. Έχουν περισσότερα συμφέροντα ώστε να επιλύσουν τις όποιες διαφορές στην ΑΟΖ και να προτάξουν κοινή άμυνα απέναντι στον κοινό εχθρό. Όμως η Ελλάδα δεν είναι ούτε Λιβύη, ούτε Συρία, ούτε Ιράκ. Δεν σπαράσσεται από εμφύλιες συγκρούσεις όπως αυτά τα τρία κράτη, διαθέτει ισχυρές Ένοπλες Δυνάμεις και συμμετέχει σε ένα διεθνές πλέγμα πολυμερών διεθνών συμμαχιών. Συνεπώς η υπομονή της να μην εκλαμβάνεται ως αδυναμία.
Γράφαμε σε σχετικό άρθρο, ότι η Τουρκία προσπαθεί να Φινλανδοποιήσει την Ελλάδα. Φαίνεται ότι ήδη κάποιες φωνές εντός και εκτός της Ελλάδος στο δόγμα του υποτιθέμενου ρεαλισμού ή της στρατηγικής ψυχραιμίας ή της ειρήνης με κάθε τίμημα, λένε «βρείτε τα» με τους Τούρκους. Η Τουρκία λοιπόν με την απειλή χρήσης βίας, φαίνεται έχει φοβίσει κάποιους. Καταρχήν απαντώ με το απόφθεγμα του Δημοσθένη (σύμφωνα με το «Ανθολόγιο» του Ιωάννη Στοβαίου): Πόλεμος Ένδοξος, Ειρήνης Αισχράς Αιρετώτερος, το οποίο σημαίνει: Ο ένδοξος πόλεμος είναι προτιμότερος από την ντροπιαστική ειρήνη.
Ειδικότερα, όσον αφορά στις πρόσφατες τηλεοπτικώς λεχθείσες απόψεις γνωστού καθηγητή του Διεθνούς Δικαίου, ότι το Καστελλόριζο δεν αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα του Ελληνικού Αιγαιακού Αρχιπελάγους και δεν έχει ΑΟΖ, δεν έχω να προσθέσω τίποτε άλλο από το γεγονός ότι επειδή είναι καθηγητής του Διεθνούς Δικαίου όφειλε να υποστηρίξει μόνο το Διεθνές Δίκαιο και όχι τις Τουρκικές απόψεις. Άραγε η Μάλτα κατά τον κ. καθηγητή έχει ΑΟΖ; Το Ηνωμένο Βασίλειο που είναι νησί έχει ΑΟΖ; Απαντώ λοιπόν ότι η Ελλάδα όχι μόνο έχει δικαιώματα στο Καστελόριζο αλλά σύμφωνα με τα άρθρα 2 και 49 του κυρωθέντος από την ΒτΕ Νόμου 2321/1995 (ΦΕΚ Α’ 136) «Κύρωση της Σύμβασης των Η.Ε. για το Δίκαιο της Θάλασσας και της Συμφωνίας που Αφορά την Εφαρμογή του Μέρους ΧΙ της Σύμβασης», έχει δικαιώματα και στο βυθό του νησιού. Για τυχόν περιπτώσεις παραβίασης του Διεθνούς Δικαίου, υπάρχουν διεθνείς κανόνες εμπλοκής.
Όσον αφορά άλλες διατυπωθείσες απόψεις ότι η Ελλάδα κακώς υποστήριξε τον Khalifa Haftar της κυβέρνησης της Βεγγάζης του LNA, αυτές οι απόψεις αφενός προσφέρουν ηθικό πλεονέκτημα στις φιλοτουρκικές δυνάμεις και αφετέρου είναι εσφαλμένες. Καταρχήν ο LNA δήλωσε ότι θα ακυρώσει το παράνομο Τουρκολιβυκό μνημόνιο. Προσεγγίζει ο Haftar τις Ελληνο-αιγυπτιακές θέσεις σε μεγάλο βαθμό. Ο αρχηγός του Λιβυκού ΠΝ του Haftar είναι φιλέλληνας και μιλά Ελληνικά. Ο πόλεμος στη Λιβύη, δεν έχει κριθεί ακόμη και οι νίκες εναλλάσσονται. Ακόμη όμως και να ηττηθεί ο Haftar είναι μονόδρομος η στήριξη καθόσον ο Sarraj είναι πιόνι των Τούρκων, Ισλαμιστής που χρησιμοποιεί στα πεδία μαχών Τζιχαντιστές από τη Β. Συρία και Τουρκομάνους και το σημαντικότερο ελέγχεται από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα. Το Κατάρ, ο έτερος βραχίονας της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, του χορηγεί κεφάλαια για τον πόλεμο και χρησιμοποιεί το Al Jazeera για προπαγάνδα υπέρ του. Η Τουρκία του χορηγεί όπλα και Ισλαμιστές σπάζοντας το εμπάργκο της Δύσης. Αλλά πως προδικάζουν κάποιοι την τελική ήττα του LNA; Στον χάρτη φαίνονται με κίτρινο οι περιοχές που ελέγχει ο LNA και με μπλε οι περιοχές που ελέγχει ο GNC. O LNA ελέγχει ακόμη το 80% της Λιβύης, παρά τις τελευταίες ήττες του έξω από την Τρίπολη.
Επίσης παρόλο που η κυβέρνηση της Τρίπολης είναι διεθνώς αναγνωρισμένη, το Κοινοβούλιο της Λιβύης που βρίσκεται στη Βεγγάζη είναι επίσης διεθνώς αναγνωρισμένο και συμμαχικός πυλώνας του Haftar. Ο πόλεμος της Λιβύης δεν θα είναι πόλεμος ταχύτητας, αλλά Μαραθώνιος. Θα δούμε ποιος θα αντέξει τελικά. Προσωπική μου εκτίμηση: o Sarraj πιθανότατα θα πάθει τελικά αυτό που έπαθε και ο Erwin Rommel από τους Βρετανούς στο Β’ ΠΠ. Αρχικά είχε νίκες αλλά στο τέλος ηττήθηκε. Οι γραμμές ανεφοδιασμού των Τούρκων είναι μακριές και τα logistics της εκστρατείας πολύ δαπανηρά. Ας εφαρμόσει την τακτική των Βρετανών στη Β. Αφρική. Οι συμμαχίες έχουν την ακόλουθη διάταξη στην περιοχή:
Υπέρ LNA | Αναγνωρισμένο Κοινοβούλιο από ΟΗΕ | Αίγυπτος, ΗΑΕ, Σαουδική Αραβία, Ελλάδα, Ισραήλ, Γαλλία, διακριτικά και συγκεκαλυμένα η Ρωσία. |
Υπέρ GNA/GNC | Αναγνωρισμένη Κυβέρνηση από ΟΗΕ | Τουρκία, Κατάρ, διακριτικά και συγκεκαλυμένα η Ιταλία. Οι ΗΠΑ έχουν επαμφοτερίζουσα στάση, θα έχουμε αποκρυσταλλώσει εικόνα μετά τις Προεδρικές εκλογές (Νοε. 20)
|
Το Ελληνικό ΥΠΕΞ, ορθότατα προέβη στη σαφή στήριξη του Haftar, όχι μόνο γιατί ήταν μονόδρομος αλλά και γιατί ήταν γεωπολιτικά ορθή κίνηση. Άλλωστε ο LNA ελέγχει αυτή τη στιγμή το 80% του Λιβυκού εδάφους και τα πλούσια κοιτάσματα του κόλπου της Σύρτης. Εκτιμάται ότι ο Haftar πρέπει να βοηθηθεί από τις φίλιες δυνάμεις, περαιτέρω στον τομέα των Logistics και του HUMINT. Ορθή ήταν και η κίνηση των ΥΠΑΜ-ΥΠΕΞ για την αποστολή της πυροβολαρχίας των Patriot στη Σαουδική Αραβία. Κίνηση που για όσους γνωρίζουν, σημαίνει πολλά και με μακροπρόθεσμα οφέλη. Ορθή ήταν και η διευθέτηση της ΑΟΖ με την Ιταλία, καθώς ήταν ένα μακροχρόνιο ζήτημα που έπρεπε να κλείσει. Η Ιταλία είναι μία φιλική προς την Ελλάδα χώρα, δεν έχει εδαφικές ή άλλες βλέψεις, δεν διακυβεύονται συμφέροντα στο Ιόνιο. Η διαπραγμάτευση με την Αίγυπτο είναι ποιο δύσκολη, αλλά να μην ξεχνάμε ότι η Αίγυπτος αντιμετωπίζει γεωπολιτικές αβεβαιότητες. Θα πρέπει οι δύο ισχυρές ναυτικές δυνάμεις της περιοχής, με αμοιβαιότητα να επιλύσουν το θέμα της ΑΟΖ, καθώς τυχόν συμφωνία με την Αίγυπτο ακυρώνει στην πραγματικότητα το Τουρκολυβικό μνημόνιο. Η Αίγυπτος πρέπει να υποχωρήσει από τις αρχικά τουλάχιστον (στο πρώτο στάδιο διαπραγμάτευσης), παράλογες αξιώσεις της. Το να επέλθει τελικά, συμφωνία με την Αίγυπτο είναι προτιμότερη από μία «συμφωνία» με την Τουρκία, καθώς επί της ουσίας η Τουρκία δεν θέλει συμφωνία, αλλά να καταστήσει την Ελλάδα γεωπολιτικό όμηρό της, δηλαδή στην ουσία «Φινλανδοποίηση» της Ελλάδος.
Υπενθυμίζεται ότι οι συνεχείς υποχωρήσεις προς τον Μουσολίνι για να μην τον προκαλέσουμε, με αποκορύφωμα τον τορπιλλισμό της Έλλης, δεν αποσόβησαν τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο το 1940. Οι υποχωρήσεις του Τσάμπερλαιν της Μ. Βρετανίας, έναντι του Χίτλερ δεν απέτρεψαν επίσης τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Πλανώνται όσοι νομίζουν ότι με υποχωρητικότητα έναντι της Τουρκίας θα κατευνασθεί το θηρίο. Πρέπει όλοι να έχουμε στο νου μας τη φράση του Θουκυδίδη: «Το δίκαιο αφορά ισοδύναμα μέρη. Οι ισχυροί επιβάλλουν αυτό που τους επιτρέπει η ισχύς τους, ενώ οι αδύναμοι υποχωρούν όσο τους επιτρέπει η αδυναμία τους». Η αλλαζονική Τουρκία εκτιμά ότι είναι ισχυρή, συνεπώς θα αποδεχθεί το Δίκαιο (ή το Διεθνές Δίκαιο) μόνο όταν θεωρήσει κατ’ αυτήν, ότι έχει ομοτράπεζο έναν με ίδια ή περισσότερη ισχύ. Η Ελλάδα, δεν είναι αδύναμη αρκεί να το δείξει με αποφασιστικότητα όπου και όπως πρέπει.
