Αναψυκτικά, συσκευασμένα σνακ και γλυκά αλλά και ενεργειακά ποτά είναι πια παντού διαθέσιμα παρόλο που μελέτες στο παρελθόν έχουν επισημάνει πόσο μπορούν να βλάψουν την υγεία, αυξάνοντας το βάρος και προκαλώντας πλήθος χρόνιων ασθενειών, όπως ο διαβήτης. Μάλιστα νέα μελέτη αποκαλύπτει ένα συστατικό αυτών των προϊόντων που ενοχοποιούνται και για ογκογένεση με μια ανατροπή ως προς τη λειτουργία της.
Σύμφωνα με νεότερη έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον στο Σεντ Λούις που δημοσιεύτηκε στο Nature, η φρουκτόζη από σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης (High Fructose Corn Syrup – HFCS) προάγει την ανάπτυξη όγκων σε μοντέλα ποντικιών στο εργαστήριο που εξέταζαν το μελάνωμα, τον καρκίνο του μαστού και του τραχήλου της μήτρας. Ωστόσο, η φρουκτόζη δεν τροφοδοτεί άμεσα τους όγκους. Αντιθέτως, οι επιστήμονες παρατήρησαν ότι το ήπαρ μετατρέπει τη φρουκτόζη σε «τροφή» για τα καρκινικά κύτταρα, ένα συναρπαστικό εύρημα που θα μπορούσε να ανοίξει νέους δρόμους για τη θεραπεία πολλών διαφορετικών τύπων καρκίνου.
Η επιστημονική ομάδα ξεκίνησε την έρευνά της ταΐζοντας ζώα που έφεραν όγκους με μια διατροφή πλούσια σε φρουκτόζη και στη συνέχεια μέτρησαν πόσο γρήγορα αναπτύχθηκαν οι όγκοι τους. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η προστιθέμενη φρουκτόζη προωθούσε την ανάπτυξη των όγκων χωρίς να μεταβάλλει το σωματικό βάρος, τα επίπεδα γλυκόζης νηστείας ή ινσουλίνης νηστείας.
Η αρχική προσδοκία των ερευνητών ήταν ότι τα καρκινικά κύτταρα θα μεταβολίζουν τη φρουκτόζη όπως τη γλυκόζη, χρησιμοποιώντας τα άτομα της για τη δημιουργία νέων κυτταρικών συστατικών, όπως το DNA. Ωστόσο, έκπληκτοι διαπίστωσαν ότι η φρουκτόζη μεταβολιζόταν ελάχιστα στα καρκινικά κύτταρα που εξέτασαν.
Χρησιμοποιώντας τη μεταβολική -μια μέθοδο σκιαγράφησης μικρών μορίων καθώς κινούνται μέσω των κυττάρων και σε διάφορους ιστούς του σώματος- οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ένας τρόπος με τον οποίο τα υψηλά επίπεδα κατανάλωσης φρουκτόζης προάγουν την ανάπτυξη των όγκων είναι η αύξηση της διαθεσιμότητας των κυκλοφορούντων λιπιδίων στο αίμα. Αυτά τα λιπίδια είναι δομικά στοιχεία για την κυτταρική μεμβράνη και τα καρκινικά κύτταρα τα χρειάζονται για να αναπτυχθούν. «Γρήγορα μάθαμε ότι τα καρκινικά κύτταρα από μόνα τους δεν λένε όλη την ιστορία. Εξίσου σημαντικό είναι το ήπαρ, το οποίο μετατρέπει τη φρουκτόζη σε θρεπτικά συστατικά που μπορούν να χρησιμοποιήσουν οι όγκοι» σημειώνει ο Δρ. Ronald Fowle-Grider, πρώτος συγγραφέας της μελέτης.
Τα ένοχα τρόφιμα βρίσκονται σε κάθε ντουλάπι
Όσον αφορά στην χημική της δομή, η φρουκτόζη είναι παρόμοια με τη γλυκόζη. Είναι και οι δύο κοινοί τύποι σακχάρων, με τον ίδιο χημικό τύπο, αλλά διαφέρουν ως προς τον τρόπο με τον οποίο τις μεταβολίζει ο οργανισμός. Η γλυκόζη επεξεργάζεται σε όλο το σώμα, ενώ η φρουκτόζη μεταβολίζεται σχεδόν εξ ολοκλήρου από το λεπτό έντερο και το ήπαρ. Παρότι και οι δύο ουσίες βρίσκονται φυσικά στα φρούτα, τα λαχανικά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα δημητριακά, η φρουκτόζη από σιρόπι καλαμποκιού συγκεκριμένα χρησιμοποιείται ευρέως από τη βιομηχανία τροφίμων ως γλυκαντικό.
Ως αποτέλεσμα, η κατανάλωσή της έχει αυξηθεί ραγδαία τον 21ο αιώνα: «Αν ψάξετε στο ντουλάπι και αναζητήσετε τα είδη που περιέχουν σιρόπι καλαμποκιού υψηλής περιεκτικότητας σε φρουκτόζη, που είναι η πιο κοινή μορφή φρουκτόζης, θα εκπλαγείτε. Δεν είναι μόνο τα συσκευασμένα γλυκά και τα κέικ που θεωρούνται υπερ-επεξεργασμένα, αλλά και τρόφιμα όπως η σάλτσα ζυμαρικών και η κέτσαπ. Αν δεν επιδιώκετε ενεργά να το αποφύγετε, είναι πιθανότατα μέρος της διατροφής σας» σημειώνει ο Δρ. Gary Patti, καθηγητής Χημείας Michael και Tana Powell στις Τέχνες και Επιστήμες και καθηγητής Γενετικής και Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον.
«Θα είναι συναρπαστικό να κατανοήσουμε καλύτερα πώς η διατροφική φρουκτόζη επηρεάζει τη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου. Αλλά ένα μήνυμα που θα πάρουμε από την παρούσα μελέτη είναι ότι αν έχετε την ατυχία να έχετε καρκίνο, τότε μάλλον θα πρέπει να σκεφτείτε να αποφύγετε τη φρουκτόζη. Δυστυχώς όμως, αυτό είναι ευκολότερο να το λέμε παρά να το κάνουμε», δήλωσε Δρ. Patti.
