Για την τρομοκρατία, το προσφυγικό, τη συνεργασία Βρετανίας-Τουρκίας, τις πολύπλοκες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, αλλά και γενικά για το μέλλον της σύγχρονης κατασκοπείας μεταξύ άλλων, μίλησε ο Τζον Κυριάκου, Ελληνοαμερικανός πρώην πράκτορας της CIA, συγγραφέας, δημοσιογράφος.
Στις 28 Φεβρουαρίου 2013, ο Τζον Κυριάκου άρχισε να εκτίει ποινή φυλάκισης τριάντα μηνών, αφού κατήγγειλε δημόσια τη χρήση βασανιστηρίων από τη CIA σε κρατούμενους, μέλη της Αλ Κάιντα.
Ήταν προηγουμένως αναλυτής και αξιωματικός της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (CIA), ανώτερος ερευνητής της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, αντιτρομοκρατίας και σύμβουλος της ABC News. Ήταν ο πρώτος κυβερνητικός αξιωματούχος των ΗΠΑ που επιβεβαίωσε τον Δεκέμβριο του 2007 ότι ο εικονικός πνιγμός χρησιμοποιήθηκε για την ανάκριση κρατουμένων της Αλ Κάιντα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Μάικλ Ρούμπιν στο Πενταπόσταγμα: "Η Τουρκία είναι για τον ριζοσπαστικό ισλαμισμό σήμερα, ότι ήταν η Σ. Αραβία τον 20ο αιώνα"
Αναλυτικά η συνέντευξη:
- Καθώς ο αυταρχισμός αυξάνεται σε παγκόσμια κλίμακα, φαίνεται πιο δύσκολο για τους μάρτυρες δημοσίου συμφέροντος (whistleblowers), τους δημοσιογράφους και τους ερευνητές να αποκαλύπτουν τα εγκλήματα και τις παρανομίες των πολιτικών και των υπηρεσιών πληροφοριών. Πού νομίζετε ότι οδηγεί αυτό;
Νομίζω ότι η άνοδος του αυταρχισμού και η άνοδος του λαϊκισμού είναι μια από τις πιο επικίνδυνες τάσεις που αντιμετωπίζουν οι δυτικές χώρες. Το αντιμετωπίσαμε μόλις εδώ στις Ηνωμένες Πολιτείες. Κοιτάξτε την τρομερή κατάσταση στη Βραζιλία ως άλλο ένα παράδειγμα. Βλέπουμε φασιστικά ή νεοφασιστικά κινήματα ενεργά σε μέρη όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία και η Γερμανία και η Γαλλία, για λίγο ακόμη και στην Ελλάδα, με τη Χρυσή Αυγή, και αυτές είναι πολύ επικίνδυνες τάσεις.
Νομίζω ότι αυτά τα φασιστικά και αυταρχικά καθεστώτα είναι δυνατά επειδή μεταμφιέζονται ως λαϊκιστικά. Για παράδειγμα, εδώ στις Ηνωμένες Πολιτείες, λένε ότι "υποστηρίζω πρώτα την Αμερική". Εντάξει, πρώτα απ' όλα, όλοι υποστηρίζουν την Αμερική στην Αμερική. Δεύτερον, αυτό δεν είναι η πραγματικότητα. Δεν αφορά πρώτα την Αμερική. Η "Αμερική πρώτα" είναι ένας κωδικός για τον αυταρχισμό. Και τότε, όταν έχουμε ηγέτες όπως ο Ντόναλντ Τραμπ και Ζαίρ Μπολσονάρο και άλλοι που αποκαλούν τα μέσα ενημέρωσης εχθρό του λαού και στη συνέχεια που κοιτάζουν από την άλλη, όταν οι δημοσιογράφοι δέχονται επίθεση σε πολιτικές συγκεντρώσεις, αυτό επιδεινώνεται, γιατί το μήνυμα που βγαίνει είναι ότι "αυταρχισμός είναι καλός", ο αυταρχικός ηγέτης συμφωνεί με τον επιτιθέμενο και ότι όταν κάποιος θέλει να εκφράσει την οργή του για το σύστημα ή/και τους πολιτικούς, ξεσπώντας στους δημοσιογράφους, είναι εντάξει. Αυτό είναι μια πολύ επικίνδυνη εξέλιξη.
- Από τότε που καταγγείλατε το πρόγραμμα βασανιστηρίων της CIA και περάσατε 23 μήνες στη φυλακή για την αποκάλυψη αυτού του εγκλήματος, παρόμοιες περιπτώσεις έγιναν πρωτοσέλιδα, όπως του Τζούλιαν Ασάνζ και τα Iraq War Logs του Wikileaks και οι διαρροές του Έντουαρντ Σνόουντεν για τα προγράμματα μαζικής παρακολούθησης. Σήμερα, πόσο ευάλωτο είναι το σύστημα μιας υπηρεσίας πληροφοριών στις διαρροές;
Στην πραγματικότητα πιστεύω ότι είναι λιγότερο ευάλωτες από ό, τι πριν από 10 χρόνια, και ο λόγος είναι εν μέρει λόγω της λογοκρισίας και εν μέρει λόγω διώξεων βάσει του νόμου περί κατασκοπείας (Espionage Act). Ξέρετε, η κατασκοπεία είναι ένα από τα σοβαρότερα εγκλήματα με τα οποία μπορεί να κατηγορηθεί ένα άτομο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, επιβάλλεται η θανατική ποινή. Και όταν έχουμε μια κυβέρνηση, τουλάχιστον εδώ στις Ηνωμένες Πολιτείες, και δεν έχει σημασία αν είναι Δημοκρατικός πρόεδρος ή Ρεπουμπλικανός, που αποφασίζει ότι πρόκειται να χρησιμοποιήσει έναν νόμο όπως ο νόμος κατασκοπείας για την καταπολέμηση των καταγγελιών και των διαρροών εθνικής ασφάλειας, το αποτέλεσμα στο τέλος είναι ότι θα στοχοποιούνται οι καταγγέλοντες (whistleblowers). Για παράδειγμα, ένας δημοσιογράφος των New York Times μου είπε ότι την ημέρα της σύλληψής μου, κάθε μία από τις πηγές εθνικής ασφάλειας των New York Times σιώπησε εντελώς και παρέμεινε σιωπηλή για περίπου έξι μήνες. Λέω σε ομιλίες όλη την ώρα, ότι η ουσία στην υπόθεσή μου δεν ήταν να διώξουν εμένα, αλλά να τρομάξουν οποιονδήποτε άλλο σκεφτόταν να διαρρεύσει κάποια πληροφορία.
Η CIA μπορούσε να πει "θες να δημοσιεύσεις; Κοίτα τί κάναμε στον Κυριάκου. Πτώχευσε, η οικογένειά του καταστράφηκε, δεν θα δουλέψει ποτέ ξανά", πράγμα που δεν ίσχυε αλλά αυτόν ήταν το μήνυμα, "θες να είσαι σαν αυτόν ή να κλείσεις το στόμα σου;"
Και με εξαίρεση τον Εντ Σνόουντεν και τον Τζούλιαν Ασάνζ και μια μικρή χούφτα άλλων whistleblowers, έμειναν σιωπηλοί.
Η περίπτωση του Τζούλιαν Ασάνζ είναι μοναδική και με επηρεάζει ιδιαίτερα. Υπηρετώ στην Επιτροπή Άμυνας του Τζούλιαν Ασάνζ εδώ στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Τζούλιαν είναι δημοσιογράφος και εκδότης. Και είναι τόσο επικίνδυνο για οργανισμούς όπως οι The New York Times και οι The Washington Post να μην συσπειρώνονται για την υπεράσπιση του Τζούλιαν, γιατί αν ο Ασάνζ καταδικαστεί για κατασκοπεία και φυλακιστεί για το υπόλοιπο της ζωής του, οι δημοσιογράφοι που ειδικεύονται στα ζητήματα εθνικής ασφάλειας στη The Washington Post και στους New York Times θα είναι επόμενοι.
Εάν ο Τζούλιαν καταδικαστεί, τι εμποδίζει το FBI από το να σπάσει την πόρτα στο σπίτι οποιουδήποτε δημοσιογράφου θεωρηθεί ότι έχει διαρρεύσει διαβαθμισμένες πληροφορίες; Δεν μπορώ καν να φανταστώ στη σύγχρονη Αμερική μια πιο επικίνδυνη εξέλιξη από τη δίωξη του Τζούλιαν Ασάνζ.
Αυτό είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα. Τα προφανή μέρη είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες και το Ηνωμένο Βασίλειο, το Ηνωμένο Βασίλειο, επειδή έχει το Official Secrets Act, ο οποίος είναι ένας από τους πιο δρακόντειους νόμους εθνικής ασφάλειας που υπάρχει.
Αλλά αν κοιτάξετε αλλού, σε μέρη όπως η Αυστραλία ή η Κίνα ή η Νότια Κορέα ή οποιαδήποτε από τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, οι νόμοι τους είναι εξίσου κακοί, εξίσου σκληροί και εξίσου δρακόντειοι.
- Η τρομοκρατία είναι πράγματι ένα ζήτημα σοβαρής σημασίας και τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μεγάλη αύξηση σε επιθέσεις στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Ταυτόχρονα απειλείται η ελευθερία του Τύπου ακόμα και από κυβερνήσεις και η μαζική παρακολούθηση γίνεται «τάση» για τη Δύση. Ποια είναι τα σχόλια σας για αυτό;
Εδώ στις Ηνωμένες Πολιτείες, η κυβέρνησή μας πάντα αναζητούσαμε έναν εχθρό, έναν εχθρό ενάντιο στον οποίο ο αμερικανικός λαός μπορεί να συσπειρωθεί. Στις αρχές του 20ου αιώνα, ήταν κομμουνισμός, ο μπολσεβικισμός. Αργότερα έγινε ο σοσιαλισμός και μετά η τρομοκρατία. Χρειαζόμαστε πάντα κάτι που μπορούμε να αναγνωρίσουμε ως εχθρό. Αυτή είναι μια ξένη ιδέα, ένα ξένο πλαίσιο. Στην πραγματικότητα, ο κομμουνισμός δεν αποτελούσε απειλή για τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σίγουρα ο σοσιαλισμός, όχι απλά δεν αποτελεί απειλή για τις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά τα μισά από τα προγράμματα μας έχουν σοσιαλιστικό χαρακτήρα. Αλλά αυτό είναι ένα πράγμα στο οποίο τα αυταρχικά καθεστώτα είναι πολύ καλά. Είναι πολύ καλοί στο να δαιμονοποιούν μια ομάδα ανθρώπων, μια μειονότητα ή να δαιμονοποιούν μια πολιτική ιδεολογία και στη συνέχεια να διατηρούν τη δική τους δύναμη με το να κάνουν τους ανθρώπους να συσπειρώνονται εναντίον αυτής της άλλης ομάδας. Είναι επικίνδυνο. Συνέβη στο παρελθόν. Αυτό οδήγησε στην άνοδο της ναζιστικής Γερμανίας. Και το βλέπουμε να μεγαλώνει συνεχώς και εδώ και πρέπει συνεχώς να το πολεμάμε.
Αναφέρομαι στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά και στη Βραζιλία. Ο Μπολσονάρο για παράδειγμα είναι ένα τρελό άτομο. Κυριολεκτικά θέλει να κάψει τη ζούγκλα του Αμαζονίου για να δημιουργήσει φάρμες, με σκοπό να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα της Βραζιλίας στην εξαγωγή γεωργικών προϊόντων. Ξέρουμε ότι αυτό είναι κάτι κακό, κακό για το περιβάλλον, για την κλιματική αλλαγή και μακροπρόθεσμα, για την οικονομία της Βραζιλίας. Και η απάντηση του Μπολσονάρο δεν είναι ένα ντιμπέιτ στον Τύπο ή στο κοινοβούλιο, αλλά η εντολή στην αστυνομία να ανοίξει τα κεφάλια πολιτών με γκλοπ και να φυλακίσει πολίτες χωρίς δίκη, μέχρι να παραιτηθούν.
- Η Ελλάδα, ως η πρώτη γραμμή της Ευρώπης και σύνδεσμος της Δύσης με την Ανατολή, έχει γίνει «σπίτι» πολλών τρομοκρατών που συνδέονται με το ISIS και την Αλ Κάιντα, από τότε που ξεκίνησε το μαζικό κύμα μετανάστευσης από τη Μέση Ανατολή. Τι νομίζετε ότι πρέπει να γίνει;
Πιστεύω ότι η Ελλάδα και η ελληνική κυβέρνηση χρειάζονται βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση κυρίως, δευτερευόντως από τις Ηνωμένες Πολιτείες, για να μπορέσουν να χειριστούν τις προσφυγικές ροές. Το γεγονός ότι η Ελλάδα δέχτηκε πρόσφυγες είναι μια όμορφη και ευγενής κίνηση, καθώς οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες αρνήθηκαν, αλλά την ίδια στιγμή γνωρίζουμε ότι οργανώσεις όπως ο ISIS και η Αλ Κάιντα, εισβάλλουν σε αυτές τις ομάδες προσφύγων με σκοπό να αποκτήσουν πρόσβαση στην Ευρώπη.
Η Ελλάδα ήταν πολύ τυχερή την τελευταία δεκαετία, πέραν του ζητήματος της εσωτερικής ασφάλειας, καθώς δεν βρέθηκε στις πρώτες γραμμές αυτών των πολέμων μεταξύ των αραβικών φατριών και δε δέχθηκε άμεσες επιθέσεις από αυτές τις φατρίες όπως στη Γαλλία, την Αγγλία, την Ολλανδία, το Βέλγιο.
Ωστόσο, η Ελλάδα πρέπει να αυστηροποιήσει την πολιτική απέναντι στην αποδοχή προσφύγων και δεν πρέπει να φοβάται να επιστρέψει πρόσφυγες και μετανάστες.
Το μεγαλύτερο μέρος του προβλήματος είναι η Τουρκία. Ξέρουμε ότι οι Τούρκοι παραβιάζουν τα ελληνικά σύνορα, τα ελληνικά ύδατα και τον εναέριο χώρο, ξέρουμε ότι σπρώχνουν τις βάρκες με τους μετανάστες και τους βοηθούν να περάσουν τα σύνορα και τους στέλνουν στη Σάμο, τη Χίο και άλλα νησιά που είναι κοντά στην Τουρκία. Αυτό είναι παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Η Ελλάδα δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει αυτό μόνη της. Χρειάζεται βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ και αυτή η βοήθεια πρέπει να έρθει άμεσα.
- Η κυβέρνηση Τραμπ φάνηκε να επικεντρώνεται στην ενίσχυση των συμμαχιών στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ. Πώς πιστεύετε ότι οι σχέσεις ΗΠΑ-Ελλάδας θα επηρεαστούν από την κυβέρνηση Μπάιντεν;
Ο Τραμπ συμπαθεί τους άλλους αυταρχικούς ηγέτες και θαυμάζει την ωμή βία και τη δύναμη που παρουσιάζει ο Ερντογάν. Αυτό είναι επικίνδυνο μακροπρόθεσμα. Παρ' όλο που για κάποιον ανεξήγητο λόγο ο Τραμπ υποστήριζε το ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, μπορώ να πω ότι ο Τζο Μπάιντεν και το Δημοκρατικό κόμμα έχουν μακρά ιστορία με την Ελλάδα, και με τη Νέα Δημοκρατία, και πιστεύω ότι οι σχέσεις της Ελλάδας και των Ηνωμένων Πολιτειών θα ενισχυθούν περισσότερο, απ' ότι με τον Ντόναλντ Τραμπ.
Η ηγεσία της ελληνοαμερικανικής κοινότητας, ιδιαίτερα στη Νέα Υόρκη, το Νιου Τζέρσεϊ, τη Μασαχουσέτη, εδώ και καιρό έχουν την προσοχή του Τζο Μπάιντεν. Γνωρίζω Ελληνοαμερικάνους που μπορούν να τηλεφωνήσουν στον Τζο Μπάιντεν και αυτός να απαντήσει. Ήμουν στο δωμάτιο όταν συναντήθηκαν με τον Τζο Μπάιντεν. Αγαπά την Ελλάδα, τους Έλληνες και την ελληνοαμερικανική κοινότητα και πιστεύω πως, μακροπρόθεσμα, θα ωφελήσει πολύ τις διμερείς σχέσεις.
- Νωρίτερα αυτό το μήνα, ο νέος αρχηγός της MI6 επισκέφθηκε την Τουρκία ως την πρώτη επίσημη επίσκεψή του στο εξωτερικό. Αυτό σημαίνει ότι η Βρετανία και η Τουρκία θα μπορούσαν να σχηματίσουν μια συμμαχία στον τομέα των πληροφοριών;
Δεν μου άρεσε καθόλου αυτό. Το μήνυμα είναι ότι "είμαστε μαζί σας, σας υποστηρίζουμε και δεν χρειάζεται να ανησυχείτε για εμάς". Αυτό είναι το λάθος μήνυμα, ειδικά όταν ο Ερντογάν έχει εξαπολύσει ένα πόλεμο εναντίον των δημοσιογράφων, των αντιφρονούντων, έναν πόλεμο εναντίον του ίδιου του του στρατού, ειδικά όταν ο Ερντογάν έχει δείξει όχι απλά προθυμία, αλλά ενθουσιασμό για την αποστολή στρατευμάτων στον εξωτερικό.
Τούρκοι στρατιώτες πολεμούν στη Συρία, στη Λιβύη, στο Ναγκόρνο Καραμπάχ. Τι ακολουθεί μετά; Το Καστελόριζο; Πρέπει να ανησυχούμε για αυτό.
Πιστεύω ότι Βρετανία και Τουρκία έχουν ήδη σχηματίσει μια συμμαχία στο επίπεδο των μυστικών υπηρεσιών και διατηρούν τέτοιες σχέσεις εδώ και δεκαετίες. Το πιο επικίνδυνο στοιχείο είναι ότι ο Μπόρις Τζόνσον είναι επίσης ένας αυταρχικός ηγέτης, ένας λαϊκιστής, νιώθει μια συγκεκριμένη συντροφικότητα με τον Ερντογάν και γι' αυτό πιστεύω ότι νιώθουν άνετα στις διμερείς τους επαφές.
- Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου φέρεται να ταξίδεψε στην Σαουδική Αραβία την Κυριακή, συνοδευόμενος από τον αρχηγό της Μοσάντ Γιόσι Κοέν, όπου συναντήθηκε με τον Πρίγκιπα Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν και τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάικ Πομπέο. Δεδομένου ότι η κυβέρνηση Τραμπ φαίνεται να επικεντρώνεται στην άσκηση περαιτέρω πιέσεων κατά του Ιράν πριν από την ορκωμοσία του Τζο Μπάιντεν, νομίζετε ότι αυτή η συνάντηση είναι προάγγελος πολέμου εναντίον του Ιράν;
Πιστεύω ότι ο Ντόναλντ Τραμπ σκέφτηκε προς στιγμήν μια επίθεση στο Ιράν όταν συνειδητοποίησε την πιθανότητα να χάσει τις εκλογές, και τον έπεισαν κατά μιας τέτοιας απόφασης. Θα ήταν μία από τις χειρότερες ιδέες του αιώνα για την εξωτερική πολιτική. Αυτό που βλέπουμε ωστόσο, είναι έναν απερχόμενο πρόεδρο που ανησυχεί για την κληρονομιά του.
Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν κατάφερε τίποτα σε τέσσερα χρόνια, εκτός από το να καταστρέψει τη χώρα μας και να τη διχάσει. Και γι' αυτό θέλει να μείνει στην ιστορία έχοντας καταφέρει "κάτι". Γι' αυτό, και το θεωρώ πολύ αστείο, εδώ στις ΗΠΑ, τα συντηρητικά ΜΜΕ προωθούν τη λεγόμενη συνθήκη ειρήνης μεταξύ ΗΑΕ και Μπαχρέιν από τη μία πλευρά και το Ισραήλ από την άλλη.
Λοιπόν, τα ΗΑΕ και το Μπαχρέιν δεν ήταν ποτέ σε πόλεμο με το Ισραήλ. Δεν μπορείς να έχεις μια συνθήκη ειρήνης εκεί που δεν υπήρξε ποτέ πόλεμος. Αποτελεί μια συμφωνία για άνοιγμα διπλωματικών σχέσεων. Αυτό που θα ήταν μια πραγματική επιτυχία για τον Τραμπ θα ήταν αν η Σαουδική Αραβία άνοιγε τις σχέσεις [με το Ισραήλ].
Όμως, αυτή είναι η παγίδα στην οποία ο πρόεδρος Τζίμι Κάρτερ έπεσε το 1980. Οι Σαουδάραβες δεν θα ανοίξουν ποτέ διπλωματική δίοδο με το Ισραήλ, όσο οι Παλαιστίνιοι δεν έχουν πατρίδα.
Τούτου λεχθέντος, και πέραν αυτού, οι Σαουδάραβες και οι Ισραηλινοί συνεργάζονται εδώ και χρόνια. Και οι δύο μισούν το Ιράν με πολύ ιδιαίτερη ένταση και οι Ισραηλινοί γνωρίζουν ότι η Σαουδική Αραβία δεν πρόκειται να τους επιτεθεί, και αντίστροφα. Οπότε στο ζήτημα του Ιράν συνεργάζονται.
Το 2015 έλαβε χώρα ένα περιστατικό, για το οποίο ούτε οι Ισραηλινοί ούτε οι Σαουδάραβες μιλούσαν δημόσια. Για περίπου δύο ώρες, τα συστήματα αεράμυνας της Σαουδικής Αραβίας "έπεσαν". Απλά έκλεισαν. Χωρίς αεράμυνα, χωρίς ραντάρ, χωρίς πυραύλους εδάφους-αέρος, χωρίς τίποτα, και μετά επανήλθαν, δύο ώρες αργότερα. Αυτό συνέβη διότι οι Ισραηλινοί και οι Σαουδάραβες συμφώνησαν πως οι το Ισραήλ θα έστελνε μαχητικά αεροσκάφη πάνω από περιοχές της Σαουδικής Αραβίας, στα ΗΑΕ, για να υπολογιστεί ο χρόνος που χρειάζονται για να φτάσουν εκεί σε περίπτωση που χρειαστεί να βομβαρδίσουν το Ιράν και μετά να επιστρέψουν στο Ισραήλ.
Άρα ήταν μια στρατιωτική άσκηση, στην οποία το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία συνεργάστηκαν. Δεν χρειάζονται πρεσβείες στο Ριάντ και την Ιερουσαλήμ για να συνεργαστούν σε αυτά στρατιωτική ζητήματα και υποθέσεις πληροφοριών. Το στάτους κβο είναι αρκετά καλό και για τις δύο χώρες. Δεν πιστεύω, λοιπόν, ότι αυξάνει τις προοπτικές του πολέμου.
- Δεδομένου ότι οι τακτικές κατασκοπείας και οι μορφές του σύγχρονου πολέμου βρίσκονται σε μεταβατικό επίπεδο, μπορεί σήμερα μια υπηρεσία πληροφοριών να προκαλέσει ή να αποτρέψει έναν πόλεμο; Πόσο έχει επηρεάσει τις συμβατικές μεθόδους κατασκοπείας το ίντερνετ και ο κυβερνοπόλεμος;
Φυσικά, σίγουρα. Μπορούμε να δούμε εκατομμύρια εξελίξεις στην τεχνολογία που θα μπορούσαν να προκαλέσουν έναν πόλεμο, ή αντίστροφα να τον αποτρέψουν. Πιστεύω πως είναι πιο εύκολο να προκληθεί ένας πόλεμος από το να αποτραπεί.
Η τεχνητή νοημοσύνη για παράδειγμα, ή χρήση μέσων κοινωνικής δικτύωσης ή νέες μέθοδοι παρακολούθησης και υποκλοπής στην ηλεκτρονική κατασκοπεία. Υπάρχουν πράγματα που η NSA και η GCHQ χρησιμοποιούν, που το μυαλό μας δεν μπορεί να τα συλλάβει. Είναι πιο μπροστά από όλους.
Το ίντερνετ και ο κυβερνοπόλεμος άλλαξαν ριζικά τις μεθόδους κατασκοπείας, Όταν ήμουν στη CIA, δεν χρησιμοποιούσαμε το ίντερνετ. Το διαδίκτυο έγινε διαθέσιμο όταν υπηρετούσα ήδη χρόνια στη CIA και χρησιμοποιούσαμε τις παραδοσιακές μεθόδους κατασκοπείας, όπως dead drops, μυστικές συναντήσεις σχεδιασμένες μήνες νωρίτερα, γενικά "ολντ σκουλ" τακτικές. Πλέον δεν χρειάζεται καν να συναντηθείς με το άτομο που έχεις αναλάβει ή με το άτομο που σε στρατολόγησε, τα πάντα γίνονται μέσω ίντερνετ και με την κρυπτογράφηση γίνεται ακόμα πιο εύκολο.
Είναι πολύ πιο εύκολο σήμερα τόσο να στρατολογήσεις κάποιον, όσο και η υλοποίηση επιχειρήσεων "false flag", σε σχέση με την εποχή που υπηρετούσα στη CIA.
Οπότε ναι, πιστεύω πως είναι εύκολο να προκληθεί ένας πόλεμος, οπότε χρειάζεται να βεβαιωθούμε ότι οι υπηρεσίες πληροφοριών μας δεν χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να μας οδηγήσουν σε έναν δρόμο από τον οποίο δεν μπορούμε να επιστρέψουμε.
