Αριστοτέλης Ωνάσης: Γιατί τον παρακολουθούσε το FBI;

Αριστοτέλης Ωνάσης …Ο Έλληνας Κροίσος, που λατρεύτηκε από τους συμπατριώτες του απέκτησε, όμως, στην Αμερική ορκισμένους εχθρούς.

Ο άνθρωπος που από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ως τον γάμο του με την Τζάκι Κένεντι σκανδάλιζε το αμερικανικό κατεστημένο. Ο πιο ορκισμένος του εχθρός, η Αμερική, ένωσε όλες τις μυστικές υπηρεσίες για μία αποστολή …Την εξουδετέρωσή του… Ωστόσο, ο Ωνάσης κατάφερνε να ξεγλιστρά από τις παγίδες τους…Πρόσφατα αποχαρακτηρίστηκαν αρχεία της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Ερευνών των ΗΠΑ, της γνωστής ως FBI, για τον Ωνάση. Πρόκειται για περισσότερες από 800 σελίδες από ανώνυμες πληροφορίες, εκθέσεις και κουτσομπολίστικα σημειώματα. Τα στοιχεία αυτά έφθασαν στα χέρια του πανίσχυρου αρχηγού του FBI Έντγκαρ Χούβερ.

Τα στοιχεία αυτά, αποτέλεσαν “θησαυρό” για τον Χούβερ, καθώς ο Ωνάσης ήταν ο άνθρωπος που παντρεύτηκε τη χήρα της δικής του νέμεσης.

Μάλιστα, στοιχεία που έφθασαν στο γραφείο του Χούβερ μιλούσαν για συνεργασία του Ωνάση με τους Γερμανούς κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου για τον σχεδιασμό της δολοφονίας του πρόεδρου Τζον Κένεντι. Ωστόσο, ενδελεχείς έρευνες των αμερικανικών υπηρεσιών απέδειξαν ότι πρόκειται για αναληθείς πληροφορίες. Ο αντίζηλός του ο Σταύρος Νιάρχος, όμως, δεν στάθηκε σε αυτά τα στοιχεία. Κατάφερε να κινητοποιήσει τις αμερικανικές διωκτικές Αρχές σχετικά με το πρόσωπο του Ωνάση και τις δραστηριότητές του.

Ο άνθρωπος που ξεγλιστρούσε από τις παγίδες

Ο Αριστοτέλης Ωνάσης κατάφερνε με την εκπληκτική του ικανότητα να ξεγλιστράει μέσα από τις δαγκάνες του FBI, της CIA, ακόμη και της Υπηρεσίας Ερευνών του αμερικανικού ναυτικού (ΟΝΙ, Office of Naval Investigations). Κάθε φορά που τα πράγματα δυσκόλευαν για τον Ωνάση, κατάφερνε με κάποιον τρόπο να ξεγελάσει τις αμερικανικές διωκτικές αρχές και να βρίσκεται ένα βήμα μπροστά από αυτές. Ακόμη και τη δεκαετία του ’50, όταν ανακηρύχθηκε σε «ύψιστο κίνδυνο για την αμερικανική εθνική ασφάλεια» ύστερα από συστηματικές πιέσεις του Νιάρχου, ο έλληνας εφοπλιστής κατάφερε να ξεφύγει με μικρό σχετικά κόστος.

Αντικείμενο παρακολούθησης οι δραστηριότητές του στην Αμερική

Τον Αύγουστο του 1942, κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Έλληνας Κροίσος βρισκόταν μεταξύ Μπουένος Άιρες και Νέας Υόρκης, όπου είχε αρχίσει την επιχειρηματική του δραστηριότητα. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ τού είχε δώσει ειδική βίζα διαμονής στις ΗΠΑ από το καλοκαίρι του 1942. Η Αργεντινή υποτίθεται ότι διατηρούσε ουδέτερη στάση στον πόλεμο, αλλά οι Σύμμαχοι θεωρούν ότι έκλινε προς τον Άξονα. Την εποχή εκείνη το Μπουένος Άιρες προσπαθούσε να συλλέξει πληροφορίες (από πράκτορες) και να χρησιμοποιήσουν αργεντινές εταιρείες για δικούς τους σκοπούς.

Οι γερμανοί πράκτορες χρησιμοποιούσαν την πόλη ως ορμητήριο για το λαθρεμπόριο προϊόντων που αγόραζαν από συμμαχικές χώρες προκειμένου να σπάσουν το εμπάργκο τους.

Ο Ωνάσης, ο οποίος είχε ξεκινήσει πριν από μία δεκαετία την καριέρα του στη ναυτιλία, το καλοκαίρι του 1942 επιχείρησε να πουλήσει δύο τάνκερ ονόματι «Καλλιρρόη» και «Αντιόπη» προτού προλάβουν να τα κατασχέσουν για τις δικές τους πολεμικές ανάγκες οι υπηρεσίες των ΗΠΑ.

Ωστόσο, προτού υπογραφεί η συμφωνία του με την αμερικανική κυβέρνηση, το Γραφείο Ερευνών του Ναυτικού λαμβάνει εντολή να διενεργήσει έρευνα για τις δραστηριότητες του Ωνάση.

Ο Αριστοτέλης Ωνάσης, έπειτα από σχετική έρευνα χαρακτηρίζεται από ως ύποπτος, καθώς όπως αναφέρουν πληροφορίες που έφθασαν στην αμερικανική πρεσβεία στο Μπουένος Άιρες έχει εκφράσει απόψεις εναντίον των πολεμικών προσπαθειών των ΗΠΑ και των συμμαχικών χωρών. Την ίδια στιγμή, στο σημείωμα που ετοίμασαν οι πράκτορες του αμερικανικού ναυτικού στην Αργεντινή σημειώνεται: «Πιστεύεται ότι οι δραστηριότητές του ενόσω θα βρίσκεται στην Αμερική πρέπει να γίνουν αντικείμενο παρακολούθησης από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ γνωρίζει την κατάσταση και συμφωνεί». Το σημείωμα εστάλη στον Χούβερ από τον αρχηγό της Υπηρεσίας Στρατιωτικής Κατασκοπείας.

Εκείνος με τη σειρά του στις 16 Ιουλίου απέστειλε ένα απόρρητο έγγραφο προς τον ναύαρχο Λαντ, επικεφαλής της υπηρεσίας Διοίκησης Ναυτικού που είχε την ευθύνη για τα εμπορικά πλοία στη διάρκεια του πολέμου λέγοντας: «Έχουμε λάβει πληροφορίες από εμπιστευτικές πηγές ότι ο Αριστοτέλης Ωνάσης που φέρεται ως ιδιοκτήτης των τάνκερ “Καλλιρρόη” και “Αντιόπη” σχεδιάζει να αναχωρήσει με αμερικανική αεροπορική εταιρεία από το Μπουένος Άιρες για τη Νέα Υόρκη την Πέμπτη 12 Ιουνίου 1942…

Στόχος του είναι να διαπραγματευθεί με τις αμερικανικές αρχές την πώληση των τάνκερ. Ο πληροφοριοδότης μάς ενημέρωσε ότι δεν πρέπει να υπάρχει άλλος σκοπός για το ταξίδι αυτό αλλά ανέφερε ότι ο Ωνάσης έχει εκφέρει απόψεις εναντίον των αμερικανικών πολεμικών προσπαθειών και ότι οι κινήσεις και δραστηριότητές του ενόσω βρίσκεται στις ΗΠΑ πρέπει να παρακολουθούνται στενά».

Από εκείνη τη στιγμή και μετά ξεκίνησε στήθηκε μία επιχείρηση παρακολούθησης του Ωνάση, που βρισκόταν στη Νέα Υόρκη από το καλοκαίρι του 1942 και του συνεταίρου του Νίκου Κονιαλίδη, ο οποίος είχε την έδρα του στο Λος Αντζελες. Ωστόσο, οι πληροφορίες που κατάφεραν να συλλέξουν οι ομοσπονδιακοί πράκτορες δεν φαίνεται να είναι ιδιαίτερα κρίσιμες, καθώς περιορίζονται μόνο στον τόπο φιλοξενίας των δύο ανδρών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που είχαν στα χέρια τους ο Αριστοτέλης Ωνάσης έμενε σε σουίτα στο ξενοδοχείο «Ριτζ» στη λεωφόρο Παρκ του Μανχάταν, ενώ ο Νίκος Κονιαλίδης στο επίσης πολυτελές «Μπέβερλι Χιλς Hotel» στην ομώνυμη περιοχή της Καλιφόρνιας. Μάλιστα, οι πληροφορίες για τον Κονιαλίδη κάνουν λόγο για έναν «πλεϊμπόι που δεν έχει ιδιαίτερες επαφές με ξένους ούτε και εμφανίζεται αναμεμειγμένος σε αντιαμερικανικές δραστηριότητες».

Η σχέση του Ωνάση με τους Γερμανούς

Μία διαφορετική εξήγηση σχετικά με τη δραστηριότητα και τις δηλώσεις του Ωνάση για τους αμερικανούς την εποχή εκείνη δίνει ένας άλλος πληροφοριοδότης των αμερικανικών υπηρεσιών. Σχετική έκθεση του FBI έγραφε: «Ο πληροφοριοδότης μάς ενημερώνει ότι ο ύποπτος δεν λειτουργεί εναντίον των αμερικανικών συμφερόντων. Οι δηλώσεις που του αποδίδονται εναντίον των συμμαχικών εθνών μπορεί να προκλήθηκαν από την οργή του λόγω της αποτυχίας της προσπάθειάς του να πάρει άδεια από τις αμερικανικές αρχές για να πουλήσει τα δύο τάνκερ “Καλλιρρόη” και “Αντιόπη”, τα οποία είχε μεταφέρει από αμερικανικό στο παναμέζικο νηολόγιο».

Το 1943 έρχονται νέες πληροφορίες στις αμερικανικές υπηρεσίες. Ο πλοίαρχος ενός εκ των πλοίων του Ωνάση έχει δεχθεί προτάσεις από γερμανούς πράκτορες για να κατασκοπεύει για λογαριασμό τους στα ταξίδια τους στον Ατλαντικό. Ωστόσο, οι έρευνες των Αμερικανών έπεσε για άλλη μία φορά στο «κενό» καθώς δεν κατάφεραν να συλλέξουν στοιχεία όπου να αποδεικνύουν πως ο Ωνάσης αναμειγνύονταν σε παράνομες ενέργειες. Και ενώ ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος τελειώνει, το FBI ξεκινά συστηματική έρευνα για το ποιοι ξένοι επιχειρηματίες με δραστηριότητες στην Αμερική είχαν συνεργασθεί με τους Γερμανούς.Τα στοιχεία από τις έρευνες αποκαλύπτουν πως ο Ωνάσης εμπλέκεται σε παράνομα «παιχνίδια».

Ο Χούβερ σε σημείωμα που έστειλε στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανεφέρει: «Το γραφείο μας έχει λάβει πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες ο Ωνάσης ήταν συνεταίρος σε διάφορες ύποπτες εταιρείες στη διάρκεια του πολέμου και επιδιδόταν συστηματικά στο λαθρεμπόριο καπνού προκειμένου να αποφύγει τους υψηλούς δασμούς. Έχουμε ακόμη ενημερωθεί για κατηγορίες σύμφωνα με τις οποίες συνεργάστηκε σε επιχειρηματικές δραστηριότητες με γερμανικές και ιταλικές εταιρείες κατά τη διάρκεια του πολέμου». Κλείνοντας το κείμενο, ο Χούβερ, σημείωσε ότι «Η υπηρεσία μας δεν έλαβε ποτέ στοιχεία ή αποδείξεις που να στοιχειοθετούν τις παραπάνω κατηγορίες».

Τα όσα ανέφερε ο Χούβερ βασίζονταν σε μια ανώνυμη επιστολή που έλαβε το FBI από το Μπουένος Άϊρες στις 28 Δεκεμβρίου 1944. Μάλιστα, το FBI δεν μπόρεσε να βρει τον αποστολέα της. Η επιστολή ήταν γραμμένη στα ρωσικά και στα αγγλικά. Ο ανώνυμος πληροφοριοδότης από την Αργεντινή, έγραφε, μεταξύ άλλων ότι στο πλαίσιο της έρευνας που τους ζητήθηκαν να γίνει σχετικά με άτομα που έχουν αναπτύξει αντισημιτικές δραστηριότητες και έχουν συνεργασθεί με τις δυνάμεις του Άξονα «Ο Αριστοτέλης Ωνάσης και ο Νίκος Κονιαλίδης, πρέπει έχουν δημιουργήσει διάφορες εταιρείες χρησιμοποιώντας άλλα ονόματα» Συγκριμένα, στο κείμενο αναφέρεται: « Ήταν μικροί έμποροι καπνού, κατόπιν εκπρόσωποι ναυτιλιακών συμφερόντων και από τότε που άρχισε ο πόλεμος έχουν βγάλει ασύλληπτα πολλά χρήματα. Προκειμένου να μην αποκαλυφθούν οι δραστηριότητές τους, χρησιμοποιούν ονόματα φίλων ενώ οι ίδιοι κάνουν δωρεές στον ελληνικό και στον βρετανικό Ερυθρό Σταυρό. Την ίδια στιγμή βγάζουν όλο και περισσότερα χρήματα συνεργαζόμενοι με εταιρείες που βρίσκονται στη συμμαχική μαύρη λίστα».

Μάλιστα, ο πληροφοριοδότης δίνει στοιχεία, όπως διευθύνσεις, κ.ά. για τους δύο συνεταίρους, ενώ προσθέτει: «Μέσω της εταιρείας τους Frutos Argentina αγοράζουν καπνό από τη Ροδεσία και διάφορα άλλα προϊόντα από την Αμερική και τη Βρετανία. Μετά τα πουλάνε σε γερμανικές και ιταλικές εταιρείες μέσω ψεύτικων εταιρειών χρησιμοποιώντας πλαστά χαρτιά και ονόματα». Ένα τμήμα της επιστολής έχει σβηστεί εσκεμμένα από το ιστορικό τμήμα του FBI. Αποκαλυπτικό έγγραφο για τον Έλληνα επιχειρηματία

Ο αρχηγός του FBI ζήτησε από όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες συλλογής πληροφοριών να συντάξουν μια συνολική έκθεση για το ποιος ήταν ο Ωνάσης. Μέσα από εμπιστευτικά στοιχεία πληροφοριοδοτών που συναντήθηκαν με αμερικανούς πράκτορες σε μπαρ και γραφεία του Μπουένος Άιρες και της Νέας Υόρκης συντάσσεται ένα αποκαλυπτικό έγγραφο που καταγράφει την πορεία του έλληνα επιχειρηματία

Η έκθεση που συνέταξαν έγραφε τα εξής:

«Επίσημες συμμαχικές πηγές στο Μοντεβίδεο αναφέρουν ότι οι αδελφοί Κονιαλίδη, ιδιοκτήτες των τάνκερ “Καλλιρρόη” και “Αντιόπη”, έχουν συνεταιρισθεί με άλλους επιχειρηματίες ¬ όπως ο Ωνάσης ¬ και προσπαθούν τώρα να παραλάβουν ένα νέο τάνκερ ονόματι “Αργεντινή” που μόλις κατασκευάστηκε σε σουηδικό ναυπηγείο. Οι πληροφοριοδότες μάς αναφέρουν ότι το πλοίο θα πλεύσει υπό αργεντινή σημαία και οι ιδιοκτήτες του ασκούν πίεση στην κυβέρνηση της Αργεντινής για να εξασφαλίσει την άδεια των συμμαχικών κυβερνήσεων ώστε να μπορέσει να φθάσει στο Μπουένος Άϊρες. Οι ιδιοκτήτες ελπίζουν ότι με τον τρόπο αυτό θα αποφύγουν τον έλεγχο των συμμαχικών κυβερνήσεων σε ένα πλοίο που ουσιαστικά ανήκει σε έλληνες πολίτες … … Οι Νίκος και Κωνσταντίνος Κονιαλίδης έχουν δημιουργήσει την εταιρεία Frutos Argentinos μαζί με τον εξάδελφό τους Αριστοτέλη Ωνάση.

Ο Ωνάσης έφυγε από την Ελλάδα ύστερα από έναν μεγάλο οικογενειακό καβγά πριν από 20 χρόνια. Εργάστηκε αρχικά ως βοηθός σε ένα εστιατόριο και στη συνέχεια ως παραπαίδι στο ταχυδρομείο μαζί με τον Νίκο Κονιαλίδη. Ο οικογενειακός καβγάς διευθετήθηκε όταν ένας φίλος της οικογένειας Ωνάση, επισκέφθηκε το Μπουένος Άϊρες μεταφέροντας μήνυμα εκ μέρους του πατέρα του Αριστοτέλη που ήταν καπνέμπορος. Ο εν λόγω “μεσολαβητής” πρόσφερε εκ μέρους του πατέρα του στον νεαρό Αριστοτέλη ποσότητα καπνού για να την πουλήσει στην Αργεντινή.

Η πρώτη αυτή αρχική ποσότητα συνοδεύθηκε από άλλες και η επιχείρηση μεγάλωσε, με αποτέλεσμα ο Ωνάσης να εξασφαλίσει ένα συμβόλαιο για την προμήθεια τουρκικού καπνού στην εταιρεία Piccard.

Ο καπνός ερχόταν μέσω της πόλης Γένοβα όπου έμπαινε σε πλοία για την Αργεντινή. Εκεί ο Ωνάσης ανακάλυψε την εξής ιδέα:Ραντίζοντας τα φορτία του καπνού με θαλασσινό νερό ¬ ενόσω βρίσκονταν στη Γένοβα περιμένοντας τη φόρτωσή τους ¬ μπορούσε να παίρνει αποζημίωση από τους ασφαλιστές ισχυριζόμενος ότι καταστράφηκαν από τη θάλασσα κατά τη μεταφορά τους. Οι αποζημιώσεις αποδείχθηκαν ένα πολύ καλό συμπλήρωμα στα νόμιμα κέρδη του. Ορισμένοι υπάλληλοι των ασφαλιστικών εταιρειών ήταν αναμειγμένοι στην υπόθεση ως την στιγμή που κάποιος υπάλληλος τους κάρφωσε. Ο Νίκος Κονιαλίδης βρισκόταν εκείνες τις ημέρες στη Γένοβα και πέρασε ένα διάστημα στη φυλακή. Ο φάκελος της υπόθεσης εστάλη στην Ελλάδα αλλά “χάθηκε” χάρη στη στενή σχέση του Ωνάση με έναν υπουργό της ελληνικής κυβέρνησης ονόματι Μιχαλόπουλος.

Χάρη στην επιρροή τού εν λόγω υπουργού, ο Ωνάσης διορίστηκε πρόξενος της Ελλάδας στο Μπουένος Αϊρες και όταν ταξίδευε τον αντικαθιστούσε ο Νίκος Κονιαλίδης. Ο διορισμός απεδείχθη ιδιαίτερα κερδοφόρος γιατί ¬ ως πρόξενος ¬ μπορούσε να εξασφαλίζει μεγάλα ποσά σε συνάλλαγμα με την επίσημη τιμή και στη συνέχεια να τα πουλάει με σημαντικό κέρδος στη μαύρη αγορά που ανθούσε την εποχή εκείνη.

Γύρω στο 1932 ο Ωνάσης και ο εξάδελφός του ξεκίνησαν τη δική τους ναυτιλιακή εταιρεία αγοράζοντας δύο πλοία από την καναδική κυβέρνηση, τα οποία ονόμασαν “Ωνάσης – Πηνελόπη” και “Ωνάσης – Σωκράτης”. Το 1934 αγόρασαν ένα πλοίο από την κυβέρνηση της Ουραγουάης, το οποίο ύστερα από λίγο καιρό… χάθηκε έξω από τις ακτές της Γένοβας…

… Το 1941 ο Ωνάσης είχε πλέον αρκετά πλοία στην κατοχή του υπό παναμαϊκή σημαία. Η αμερικανική κυβέρνηση απαίτησε να τεθούν υπό τον έλεγχο των υπηρεσιών της, απειλώντας μάλιστα ότι θα τα κατασχέσει. Ο Ωνάσης προσπάθησε να τα πουλήσει αλλά οι αμερικανικές αρχές το απαγόρευσαν. Ενα από τα τάνκερ που είχε παραγγείλει ο Ωνάσης βρέθηκε ημιτελές στη Σουηδία όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν τη γειτονική Νορβηγία. Ο Ωνάσης το πούλησε αλλά οι αγοραστές ακύρωσαν το συμβόλαιο όταν οι Γερμανοί απαγόρευσαν την αναχώρησή του από το ναυπηγείο».

Ο Ωνάσης δεν είχε τις καλύτερες σχέσεις με την εξόριστη ελληνική κυβέρνηση που βρισκόταν στο Κάιρο στη διάρκεια του πολέμου. Οταν μάλιστα έχασε τη θέση του προξένου, ενεπλάκη σε μια σκληρή διαμάχη με τον εκπρόσωπό της στην Αργεντινή, που μετετράπη σε πληροφοριοδότη των αμερικανικών υπηρεσιών. Η έκθεση του Γραφείου Ερευνών ανέφερε συγκεκριμένα: «… Όταν η ελληνική κυβέρνηση και ο βασιλεύς διόρισαν τον Δενδραμή ως πρέσβη στην Αργεντινή, εκείνος διόρισε τον βοηθό του πρόξενο. Ενοχλημένος που έχασε την κερδοφόρα θέση, ο Ωνάσης άρχισε μια αδίστακτη καμπάνια εναντίον του Δαρδαμή με πενιχρά αποτελέσματα στο Μπουένος Αϊρες αλλά σημαντικά αποτελέσματα στους φτωχότερους Έλληνες του Μοντεβίδεο».

Ένα συμπληρωματικό σημείωμα που έφθασε στο γραφείο του Χούβερ αποκάλυπτε ότι μια από τις πηγές που εμφάνιζαν τον Ωνάση ως προχιτλερικό ήταν ο ίδιος ο Δαρδαμής: «Σύμφωνα με πληροφορίες από τον έλληνα πρέσβη ο ύποπτος υποστηρίζει τις δυνάμεις του Άξονα».