Ένα ιδιαίτερο χάσμα εντοπίζεται στην ευρωπαϊκή πολιτική, εκδηλωθέν από τις αντικρουόμενες θέσεις του Γάλλου προέδρου και του Έλληνα πρωθυπουργού, αναφορικά με την προμήθεια φυσικού αερίου από το Αζερμπαϊτζάν.
Ο Γάλλος πρόεδρος, Εμμανουέλ Μακρόν (Emmanuel Macron), σε συνέντευξή του στο κανάλι France 2, σημείωσε ότι η Γαλλία δεν αγοράζει φυσικό αέριο από το Αζερμπαϊτζάν. «Φυσικά, αρκετές ευρωπαϊκές χώρες έχουν συμφωνίες για το φυσικό αέριο. Αλλά θα σας πω για τη Γαλλία και τη φωνή της Ευρώπης και λέω ότι οι αξίες και οι αρχές μας δεν μπορούν να αγοραστούν ούτε με φυσικό αέριο ούτε με πετρέλαιο».
Σχετικά με τη σύγκρουση μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, ο Εμμανουέλ Μακρόν τοποθετήθηκε διαβεβαιώνοντας ότι η Γαλλία δεν θα «απογοητεύσει την Αρμενία», λίγες ημέρες αφότου ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, πόζαρε χαμογελαστός και έσφιγγε το χέρι του δικτάτορα του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίεφ (Ilham Aliev). «Η Αρμενία είναι μια χώρα με την οποία έχουμε έναν μοναδικό δεσμό (...) Το Αζερμπαϊτζάν έχει εξαπολύσει πολλές επιθέσεις κατά μήκος των συνόρων. Τις έχουμε καταδικάσει. Δεν θα αφήσουμε τους Αρμένιους», δηλώνει ο Γάλλος πρόεδρος.
Ο Γάλλος αρχηγός του κράτους διεκδικεί μια θέση μεταξύ των «δυνάμεων διαμεσολάβησης» στις εντάσεις που προκαλούνται από την επιθετικότητα του Αζερμπαϊτζάν. Είναι ένας τρόπος για να επωφεληθεί στον Καύκασο από την αποδυνάμωση της Ρωσίας, λόγω των δυσκολιών της στον πόλεμο στην Ουκρανία. Ένας ρόλος που διεκδικήθηκε τις τελευταίες εβδομάδες, σχετικά με τη θανατηφόρα βία που σημειώθηκε μετά την εισβολή των Αζέρων στο κυρίαρχο έδαφος της Αρμενίας, περισσότερο από ένα χρόνο μετά τον πόλεμο στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Η Γαλλία είναι μια από τις μόνες χώρες, με τις Ηνωμένες Πολιτείες, που κατονόμασε ξεκάθαρα τον επιτιθέμενο. Οι άλλοι εξίσωσαν τις δύο χώρες, προς μεγάλη θλίψη των Αρμενίων.
Ποιο είναι όμως το περιθώριο για την Ευρώπη; Η συμφωνία για το φυσικό αέριο που υπογράφηκε αυτό το καλοκαίρι μεταξύ της ΕΕ και του Αζερμπαϊτζάν, προκειμένου να μειωθεί η εξάρτησή της από το ρωσικό αέριο, κινδυνεύει να περιορίσει τα μέσα πίεσής της. «Δεν θα αφήσουμε τους Αρμένιους», υποσχέθηκε ωστόσο ο κ. Μακρόν.
Το χάσμα μέσα στην... Ένωση
Αντίθετα, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης χαρακτήρισε πρόσφατα τον αγωγό φυσικού αερίου, ο οποίος συνδέει το ελληνικό σύστημα μεταφοράς φυσικού αερίου με το βουλγαρικό δίκτυο και θα μπορεί να μεταφέρει δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως από το Αζερμπαϊτζάν, ως «αγωγό αξιών».
Ο αγωγός αυτός είναι ένα οικονομικό πλεονέκτημα και μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας, αφού η Ελλάδα αποκτά το πολύτιμο (πλέον) φυσικό αέριο, και επιπλέον γίνεται στρατηγικός κόμβος μεταφοράς του προς τη δυτική Ευρώπη.
Μεγαλύτερης βαρύτητας ωστόσο, είναι η συνεργασία Τουρκίας-Αζερμπαϊτζάν, η κλιμακούμενη - σε συχνότητα και βαρβαρότητα - επιθετικότητα του Αζερμπαϊτζάν κατά της Αρμενίας (με τις εγγυήσεις και τη στρατιωτική βοήθεια της Άγκυρας) και δυνητικά, η αντικατάσταση της ενεργειακής εξάρτησης από τη Ρωσίας, με ένα άλλο αυταρχικό καθεστώς, όπως αυτό του Αζερμπαϊτζάν, τα έσοδα του οποία θα χρησιμοποιηθούν σε κατάφωρες παραβιάσεις του Διεθνούς Δικαίου.
Στις αρχές του μήνα, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης βρέθηκε στη Σόφια πριν από την τελετής έναρξης λειτουργίας του διασυνδετηρίου αγωγού Ελλάδας-Βουλγαρίας IGB, όπου συναντήθηκε με τον πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεφ. Στη διάρκεια της συνάντησης υπογραμμίστηκε η σημασία του αγωγού ΤΑΡ που διέρχεται από την Ελλάδα για τη διαφοροποίηση των πηγών του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης και ο ρόλος του «Νοτίου Διαδρόμου» στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας και την προώθηση της ενεργειακής «πράσινης» μετάβασης, καθώς και η στρατηγική συνεργασία των δύο χωρών. Συζητήθηκαν ακόμη οι περιφερειακές και διεθνείς εξελίξεις με έμφαση στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Ουκρανία.
Καμία αναφορά για την επιθετικότητα του Αζερμπαϊτζάν κατά της Αρμενίας, την αποσταθεροποίηση που προκαλεί αυτή στον ευρύτερο Καύκασο και την τροφοδοσία με ευρωπαϊκά χρήματα, της πολεμικής μηχανής του Αζερμπαϊτζάν, οι ενέργειες της οποίας αντιπροσωπεύονται από επιβεβαιωμένα εγκλήματα πολέμου, αναθεωρητισμό και πλήρη έλλειψη σεβασμού στο Διεθνές Δίκαιο και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Ο κ. Μητσοτάκης μιλάει για «αγωγό αξιών» και προσφέρει γη και ύδωρ αντί κυρώσεων στο Αζερμπαϊτζάν, σε πλήρη αντίθεση με τις θέσεις του κ. Μακρόν. Δύο διαφορετικές θέσεις μέσα σε μία Ευρωπαϊκή Ένωση κοινών ιδεών και αξιών, από τις οποίες μόνο μία μπορεί να επικρατήσει. Το δίλημμα είναι ξεκάθαρο: Ματωμένο χρήμα και θέρμανση στις πλάτες των Αρμενίων ή ισχυρή υποστήριξη της Ειρήνης, του Διεθνούς Δικαίου και των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Πού θα οδηγήσει αυτό το χάσμα εντός της Ένωσης, θα το δείξει ο χρόνος.
Πάντως, όπως το έθεσε ο Γάλλος συγγραφέας Σιλβάν Τεσόν (Sylvain Tesson), «αυτό το χειμώνα, προτιμώ να κρυώνω λίγο με τους Αρμένιους παρά να ζεσταθώ χάρη στους Αζέρους».
