Mεγάλο βάρος στις οικονομικές απάτες εξακολουθούν να ρίχνουν οι ευρωπαϊκές αρχές όπως προκύπτει από την κοινή έκθεση για το θέμα αυτό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών. Mολονότι αυξάνονται τα θύματα της οικονομικής απάτης κυρίως στις διαδικτυακές συναλλαγές εν τούτοις τα απόλυτα μεγέθη παραμένουν εξαιρετικά μικρά στο σύνολο των συναλλαγών.
Αυτό ωστόσο δεν αλλάζει το γεγονός πως κάποιοι συμπολίτες μας τόσο στη χώρα μας όσο και στην Ευρώπη έχασαν με αυτόν τον τρόπο τμήμα της περιουσίας τους.
Στην Ελλάδα
Τα στατιστικά καταγράφουν για τη χώρα μας πως το ύψος της απάτης σε μεταφορά πιστώσεων 19.868.324 ευρώ δηλαδή ποσοστό 0,004% ενώ άλλα 10.006.456 ευρώ αριθμούν οι απάτες με πλαστικό χρήμα δηλαδή ποσοστό 0,030%. Σε όγκους συναλλαγών οι πιστώσεις που ήταν απάτες για το ίδιο διάστημα διαμορφώθηκαν σε 9.231 ενώ σε ό,τι αφορά τις κάρτες οι περιπτώσεις στη χώρα μας ήταν 150.606 το α εξάμηνο του 2023. Και ενώ στις μεγαλύτερες οικονομίες τα απόλυτα μεγέθη είναι πολύ υψηλότερα, τα ποσοστά μειώνονται.
Επιπτώσεις και συστήματα ελέγχου
Οπως ωστόσο αναφέρουν τραπεζικοί παράγοντες, τα ποσοστά μπορεί να είναι περιορισμένα όμως η κάθε περίπτωση απάτης αποτελεί “μαχαιριά” στο μαλακό υπογάστριο του τραπεζικού συστήματος καθώς μπορεί να διοχετεύσει ένα ντόμινο αμφιβολιών για την εμπιστοσύνη στο σύστημα. Tα ενδιαφέροντα και καταμετρημένα στατιστικά δείχνουν πως η συνολική αξία απάτης στα κύρια μέσα πληρωμών ανέρχεται σε 4,3 δισεκατομμύρια ευρώ για το 2022 και 2,0 δισεκατομμύρια ευρώ για πρώτο εξάμηνο του 2023.
Η αναφορά επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητα των ισχυρών απαιτήσεων ελέγχου ταυτότητας πελατών, ιδίως για προστασία από απάτη καρτών.
Ο κίνδυνος απάτης με κάρτες αναδεικνύεται χαμηλότερες χαμηλότερος για συναλλαγές εντός του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, λόγω της υποχρεωτικής εφαρμογής από τις τράπεζες των διαδικασιών για ισχυρό έλεγχο της ταυτότητας του πελάτη.
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών δημοσίευσαν κοινή συμφωνία έκθεση που αφορά τις απάτες στις πληρωμές. Η έκθεση αξιολογεί τα δεδομένα της απάτης στις πληρωμές που διενεργούνται στην Ε.Ε. για πληρωμές μέσω παρόχων και για διάφορα μέσα πληρωμής, όπως μεταφορές πίστωσης και πληρωμές με κάρτα.
Η συνολική αξία των δόλιων μεταφορών πίστωσης, άμεσων χρεώσεων, πληρωμών με κάρτα, αναλήψεων μετρητών και συναλλαγών χρημάτων στον ΕΟΧ ανήλθε σε 4,3 δισ. ευρώ το 2022 και 2,0 δισ. ευρώ το πρώτο εξάμηνο του 2023. Οι περισσότερες απάτες πληρωμών ως προς την αξία αφορούσαν μεταφορές πίστωσης και πληρωμές με κάρτα.
Το πρώτο εξάμηνο του 2023, η απάτη με κάρτες με που εκδόθηκαν στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο αντιπροσώπευαν το 0,031% της συνολικής αξίας και το 0,015% του συνολικού αριθμού πληρωμών με κάρτα.
Παρόμοια ποσοστά απάτης παρατηρήθηκαν για συναλλαγές με ηλεκτρονικό χρήμα (0,022% σε αξία και 0,012% σε όγκο). Τα ποσοστά απάτης ήταν σημαντικά χαμηλότερα για άλλα μέσα, ιδίως για τις πιστώσεις μεταβιβάσεων (0,001% σε αξία και 0,003% σε όγκο).
Ποσοστό απάτης 0,031% σημαίνει ότι για κάθε 100 ευρώ συναλλαγών, 3,1 σεντ αφορούν συναλλαγές στις οποίες οι συναλλασσόμενοι εξαπατήθηκαν.
Τα χαρακτηριστικά της απάτης
Οι περισσότερες περιπτώσεις απάτης με άμεση χρέωση λογιστικοποιήθηκαν από μη εγκεκριμένες συναλλαγές πληρωμών, χωρίς δηλαδή ισχυρή πιστοποίηση. Πάνω από το 99% όλων των δόλιων άμεσων χρεώσεων σε όρους όγκου και αξίας σχετίζονται με αυτόν τον τύπο απάτης το 1ο εξάμηνο του 2023. Το ίδιο ποσοστό παρατηρήθηκε και για το 1ο εξάμηνο και για το δεύτερο εξάμηνο του 2022.
Περίπου τα δύο τρίτα της απομακρυσμένης απάτης με κάρτες οφείλονται σε κλοπή στοιχείων κάρτας.
Η απάτη στις πληρωμές περιλαμβάνει πρόσθετες αναλύσεις όσον αφορά τους τύπους απάτης που αποτελούν τη βάση της ευρύτερης κατηγορίας έκδοσης διαταγής πληρωμής από τον απατεώνα.
Η κλοπή των στοιχείων της κάρτας (π.χ. μέσω παραβιάσεων δεδομένων, phishing ή άλλων τεχνικών ) το 1ο εξάμηνο του 2023 αντιπροσώπευαν το 61% και το 64% της εξ αποστάσεως απάτης με κάρτες όσον αφορά την αξία και τον όγκο,
Η απάτη με πλαστές κάρτες αντιπροσώπευε το 9% της εξ αποστάσεως απάτης με κάρτες σε αξία και το 12% σε όρους όγκου. Άλλοι τύποι εξ αποστάσεως έκδοσης εντολής πληρωμής από τον απατεώνα αντιπροσώπευαν το 18% της εξ αποστάσεως απάτης με κάρτα σε αξία και το 15% σε όρους όγκου. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, μόνο ένα χαμηλό μερίδιο της απάτης με κάρτα οφειλόταν στη χειραγώγηση του συναλλασσόμενου προκειμένου αυτός να ξεκινήσει μια πληρωμή, αντιπροσωπεύοντας τελικώς το 7% σε αξία και το 1% σε όρους όγκου.
