Οι Ηνωμένες Πολιτείες επεκτείνουν τη στρατιωτική τους παρουσία στην Αρκτική και επιδιώκουν να αμφισβητήσουν τα δικαιώματα της Ρωσίας σε αυτήν την περιοχή, δήλωσε ο αναπληρωτής γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας Μιχαήλ Ποπόφ σε συνέντευξή του στην Rossiyskaya Gazeta την Τετάρτη.
«Στην Αρκτική, οι ΗΠΑ επιδιώκουν να αμφισβητήσουν τα νόμιμα δικαιώματα της Ρωσίας και να αποκτήσουν απεριόριστη πρόσβαση στους πόρους της περιοχής και στη διαδρομή της Βόρειας Θάλασσας. Με βάση αυτό, τα τελευταία δύο χρόνια, οι στρατηγικές της Αρκτικής υιοθετήθηκαν από το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ, και τα επιτελεία του Στρατού, της Πολεμικής Αεροπορίας και του Ναυτικού», δήλωσε.
Ο αναπληρωτής γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, Ποπόφ, επεσήμανε ότι «στην αρκτική τροχιά, οι ΗΠΑ οραματίζονται την επέκταση της στρατιωτικής τους παρουσίας με την ανάπτυξη αμερικανικών αντιτορπιλικών κατευθυνόμενων πυραύλων στη Θάλασσα Μπάρεντς, την κατασκευή τριών νέων παγοθραυστικών έως το 2027, τη δημιουργία νέων εγκαταστάσεων και ναυτικών βάσεων, καθώς και τη δημιουργία «μιας Αρκτικής μεραρχίας» στο μέλλον».
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ρωσία δέσμευσε μεγάλη περιοχή της Θάλασσας του Μπάρεντς, ένα στόχο στρατηγικών συμφερόντων λόγω του συνεχούς κλιμακούμενου γεωπολιτικού ενδιαφέροντος για την Αρκτική. «H ρωσική NOTAM είναι η μεγαλύτερη από την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Είναι η μεγαλύτερη από ποτέ στη σύγχρονη εποχή», επιβεβαιώνει η Ταγματάρχης Ελίζαμπεθ Άικλαντ, εκπρόσωπος των Νορβηγικών Ενόπλων Δυνάμεων, στο Barents Observer.
Η ζώνη συναγερμού έχει μήκος περίπου 1.000 χιλιόμετρα και εκτείνεται από το νησί Kolguyev της Ρωσίας στην ανατολική Θάλασσα Μπάρεντς, μέχρι το Bear Gap στα δυτικά. Η μισή απόσταση βρίσκεται εντός της Νορβηγικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) στα διεθνή ύδατα. Το Bear Gap είναι ένας στρατιωτικός όρος για τα στρατηγικά σημαντικά νερά από το Βόρειο Ακρωτήριο, μέσω του νησιού Bear και βόρεια μέχρι το Svalbard, όπου η Θάλασσα του Μπάρεντς συναντά τη βαθύτερη Νορβηγική Θάλασσα, και από αυτήν την πρόσβαση στον Βόρειο Ατλαντικό.
Σε ένα σενάριο σύγκρουσης, η διατήρηση του ελέγχου του Bear Gap θα ήταν σημαντική για τον ρωσικό βόρειο στόλο, καθώς θα του παρείχε τη δυνατότητα να προστατεύσει τα στρατηγικά πυραυλικά υποβρύχια του στην ανατολική Θάλασσα Μπάρεντς από τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ.
Η ρωσική ΝΟΤΑΜ (Ειδοποίηση προς Αεροπόρους) έχει ως στόχο να ειδοποιήσει την πολιτική αεροπορία να μείνει μακριά καθώς θα πραγματοποιηθούν βολές στρατιωτικών πυραύλων. Η ειδοποίηση δεν διευκρινίζει ποιοι πύραυλοι ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν, ωστόσο, το μεγαλύτερο πολεμικό πλοίο του Βόρειου Στόλου «Pyotr Velikiy» απέπλευσε από το Severomorsk αυτό το Σαββατοκύριακο στη Θάλασσα Μπάρεντς. Το πυρηνικό καταδρομικό είναι οπλισμένο με πυραύλους Kalibr, μεταξύ άλλων όπλων.
Στην περιοχή υπάρχουν και άλλα υποβρύχια πολλαπλών χρήσεων και μονάδες επιφανείας του Πολεμικού Ναυτικού που είναι οπλισμένα με πυραύλους κρουζ. Η εκτόξευση πυραύλων κρουζ από τα ανατολικά του φιόρδ Βάρανγκερ εναντίον πιθανών στόχων στη δυτική Θάλασσα Μπάρεντς είναι ένα σενάριο που άσκησε επίσης ο βόρειος στόλος της Ρωσίας τον περασμένο Φεβρουάριο. Ωστόσο, η περυσινή NOTAM κοντά στο Bear Island κάλυψε μια πολύ μικρότερη περιοχή.
Ο ανώτερος ερευνητής Kristian Åtland στο Νορβηγικό Ίδρυμα Αμυντικών Ερευνών (FFI) είναι ειδικός στον ρωσικό στρατό, ενώ έχει μελετήσει τις εξελίξεις, τόσο στην Ουκρανία όσο και στην Αρκτική, συμπεριλαμβανομένων των NOTAM. «Αυτή η ρωσική περιοχή NOTAM είναι μεγαλύτερη από το συνηθισμένο και εκτείνεται βαθιά στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Νορβηγίας στη δυτική Θάλασσα Μπάρεντς, βόρεια των χωρικών υδάτων της Νορβηγίας. Όσον αφορά την κατακόρυφη επέκταση, η ανακοινωθείσα επικίνδυνη περιοχή ξεκινά από την επιφάνεια της θάλασσας και δεν έχει ανώτατο όριο, επομένως είναι πιθανό να επηρεάσει την αλιεία, τα πλοία και την εναέρια κυκλοφορία την περίοδο μεταξύ Τετάρτης και Σαββάτου», λέει ο ίδιος στο Barents Observer.
«Πιο ανατολικά, στη Ρωσική Οικονομική Ζώνη, η Ρωσία ανακοίνωσε παρόμοιες περιοχές κλεισίματος την ίδια περίοδο. Έτσι, το μεγαλύτερο μέρος της νότιας Θάλασσας του Μπάρεντς έχει προσωρινά χαρακτηριστεί ως στρατιωτική επικίνδυνη ζώνη».
Ο Kristian Åtland λέει ότι οι επερχόμενες εκτοξεύσεις πυραύλων μπορεί κάλλιστα να αποτελούν μέρος της στρατηγικής σηματοδότησης της Μόσχας προς τη Δύση σε περιόδους αυξανόμενων εντάσεων. «Μένει να δούμε τι είδους βλήματα θα εκτοξευθούν και από πού. Οι ρωσικές προειδοποιήσεις NOTAM μπορεί κάλλιστα να σχετίζονται με μια προσχεδιασμένη άσκηση στρατηγικών πυρηνικών δυνάμεων. Αλλά στο τρέχον γεωπολιτικό πλαίσιο, είναι φυσικό να δούμε τη δραστηριότητα άσκησης της Ρωσίας μέσα και πάνω από τη Θάλασσα του Μπάρεντς ως μέρος μιας πιο ολοκληρωμένης στρατηγικής σηματοδότησης», λέει ο Kristian Åtland.
Αναβαθμίζονται ρωσικές βάσεις πλησίον της Αρκτικής
Κατά μήκος των αγκυροβολίων του Olenya Guba βρίσκονται το υποβρύχιο ειδικού σκοπού Losharik, το πλοίο πληροφοριών Yantar και πολλά άλλα, από τα πιο απόρρητα κατασκοπευτικά σκάφη του ρωσικού ναυτικού, σε μια περιοχή που αναμένεται να αναβαθμιστεί κατακόρυφα το τρέχον και κατά τα επόμενα έτη, λόγω των φαραωνικών συμφερόντων της Μόσχας στην Αρκτική.
Από αυτή τη βάση, που βρίσκεται περίπου 30 χιλιόμετρα βόρεια της πόλης Μούρμανσκ, πυρηνικά υποβρύχια και μονάδες επιφανείας αποπλέουν τακτικά σε ειδικές αποστολές, ενώ πιστεύεται ότι αυτές περιλαμβάνουν επιχειρήσεις κοντά σε υποθαλάσσιες υποδομές στη Νορβηγία και σε άλλες χώρες του ΝΑΤΟ. Η μικρή πόλη στην ακτή της Θάλασσας Μπάρεντς στεγάζει την 29η Ειδική Μοίρα Υποβρυχίων, βασικό τμήμα της GUGI, της Κύριας Διεύθυνσης Έρευνας Βαθέων Θαλασσών της Ρωσίας.
Οι δορυφορικές εικόνες δείχνουν ότι η στρατιωτική βάση τα τελευταία χρόνια έχει υποστεί μεγάλο εκσυγχρονισμό της τοπικής στρατιωτικής της υποδομής, συμπεριλαμβανομένων των εγκαταστάσεων αποθήκευσης όπλων και του θαλάσσιου λιμένα. Όμως, παρά τη βασική στρατηγική σημασία της για τις Ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις, η μικρή πόλη με πληθυσμό περίπου 1.500 κατοίκων έχει ένα δραματικά ερειπωμένο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, κοινωνική υποδομή και στέγαση.
Τουλάχιστον το 45% της κοινωνικής υποδομής πιστεύεται ότι έχει άμεση ανάγκη αναβάθμισης. Ο κυβερνήτης Andrei Chibis λέει τώρα ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην Olenya Guba.
Κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στην πόλη αυτό το Σαββατοκύριακο, ο κυβερνήτης υπογράμμισε τη σημασία της, λέγοντας ότι φιλοξενεί «άτομα που ασχολούνται με πολύ σημαντικά καθήκοντα». «Η πόλη μας έδωσε 19 Ήρωες της Σοβιετικής Ένωσης και της Ρωσικής Ομοσπονδίας», λέει ο Chibis σε ένα σχόλιο. «Τους αξίζουν καλύτερες συνθήκες διαβίωσης», ξεκαθαρίζει.
Το ταξίδι αυτού του Σαββατοκύριακου του κυβερνήτη περιλάμβανε επίσης επισκέψεις στις πόλεις Polyarny, Gadzhievo και Snezhnegorsk. Η τοπική υγειονομική περίθαλψη και η κατάσταση στέγασης ήταν στην κορυφή της ημερήσιας διάταξης. «Καλώ όλους τους συναδέλφους, τους υπουργούς και τους υφυπουργούς να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στην κατάσταση στις κλειστές στρατιωτικές πόλεις μας», λέει ο Chibis.
Ο κυβερνήτης του Μούρμανσκ έχει θέσει το «ζω στον Βορρά» (Na Severe Zhit) το κύριο σύνθημά του και την αστική ανάπτυξη κορυφαία προτεραιότητά του. Αυτό περιλαμβάνει επίσης τις πολλές κλειστές στρατιωτικές πόλεις της περιοχής. Ο Chibis δεν ήταν ικανοποιημένος με αυτό που είδε κατά την επίσκεψή του στις ναυτικές πόλεις και τώρα προειδοποιεί τους διαχειριστές των πόλεων ότι η περιφερειακή κυβέρνηση θα εντείνει τις επιθεωρήσεις. Αυτό περιλαμβάνει επισκέψεις χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση, υπογραμμίζει.
Στη χερσόνησο Κόλα, υπάρχουν 23 πόλεις και οικισμοί με στρατιωτικές βάσεις και στεγάζουν περισσότερους από 152 χιλιάδες ανθρώπους, περίπου το 20% του πληθυσμού της περιοχής.
Σε μια πρόσφατη έκθεση που παραδόθηκε στην ομοσπονδιακή επιτροπή της Αρκτικής, ο κυβερνήτης Chibis εξήγησε ότι το επίπεδο της ερειπωμένης τοπικής κατοικίας, των ενεργειακών συστημάτων και των κοινωνικών υποδομών στις κλειστές στρατιωτικές πόλεις ποικίλλει από 45-100%. Το ίδιο ισχύει και για τους τοπικούς δρόμους, ενημερώνει η περιφερειακή κυβέρνηση.
Στα τέλη του 2020, η Αρκτική Επιτροπή ενέκρινε ένα σχέδιο ανακαίνισης για τις πόλεις, σύμφωνα με το οποίο πρόκειται να ληφθούν 26 μέτρα σε επτά πόλεις της περιοχής κατά τα έτη 2022-2023. Μεταξύ των πόλεων που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα είναι η Sputnik, η βάση για την 61η Ναυτική Ταξιαρχία Πεζικού, που ονομάζεται επίσης Ταξιαρχία Kirkenes.
Με λίγα λόγια, βλέπουμε πως οι μεγάλες δυνάμεις επενδύουν όλο και περισσότερο σε στρατιωτικές και ενεργειακές υποδομές στην Αρκτική και πλησίον αυτής, ένδειξη του συνεχώς εντεινόμενου γεωπολιτικού ανταγωνισμού με στόχο τη διατήρηση της παγκόσμια ηγεμονίας από την πλευρά των ΗΠΑ, και την επιβολή του δόγματος της πολυπολικότητας από την πλευρά Μόσχας και Πεκίνου.