Μια ανάλυση του επικεφαλής Ερευνών Ασφαλείας καθηγητή Murat Yeşiltaş στο SETA, το μεγαλύτερο think tank στην Τουρκία, παρουσιάζει από την τουρκική οπτική το πόσο κοντά έχουν έρθει Τουρκία και Κίνα, με ότι αυτό συνεπάγεται και για τους δεσμούς της Άγκυρας με τη Δύση.
Γράφει συγκεκριμένα ο τούρκος αναλυτής πως: «Η πρόσφατη επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν στην Κίνα σηματοδοτεί ένα σημαντικό ορόσημο στην εξέλιξη της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής στο μεταβαλλόμενο στρατηγικό περιβάλλον της Ευρασίας. Αυτή η επίσκεψη υπογραμμίζει σημαντικές συζητήσεις και πιθανές επιδράσεις στην εξωτερική πολιτική, καθώς η Τουρκία στοχεύει να εξισορροπήσει τις στρατηγικές της εταιρικές σχέσεις και να αυξήσει την επιρροή της.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του, ο Φιντάν είχε εκτενείς συναντήσεις με τους Κινέζους ομολόγους του που επικεντρώθηκαν σε πολλά σημαντικά θέματα. Κρίσιμη πτυχή της διμερούς σχέσης μεταξύ Τουρκίας και Κίνας είναι οι πραγματιστικοί προσανατολισμοί της εξωτερικής πολιτικής των δύο χωρών. Η Τουρκία έχει τηρήσει με συνέπεια την αρχή της μίας Κίνας και έχει τονίσει τη σημασία της εδαφικής ακεραιότητας της. Ομοίως, η Κίνα έχει προσεγγίσει τις διπλωματικές και οικονομικές της σχέσεις με την Άνκαρα από μια εξαιρετικά πραγματιστική οπτική. Η επίσκεψη του Φιντάν υπογράμμισε έντονα αυτή την πραγματιστική προσέγγιση στις σχέσεις της Τουρκίας με την Κίνα.
Η συνεργασία της Τουρκίας με την Κίνα αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου στρατηγικού οράματος που συχνά αναφέρεται ως η πρωτοβουλία «Ασία ξανά» της Τουρκίας. Αυτή η αλλαγή πολιτικής καθοδηγείται από πολλούς βασικούς παράγοντες. Πρώτον, αντανακλά την επιθυμία της Τουρκίας για μια γεωστρατηγική επανατοποθέτηση στην παγκόσμια πολιτική. Καθώς η παγκόσμια δυναμική ισχύος μετατοπίζεται προς την Ασία, η Τουρκία στοχεύει να τοποθετηθεί ως στρατηγικός παίκτης σε αυτή τη νεοσύστατη γεωγραφία. Η ενίσχυση των δεσμών με την Κίνα είναι μια φυσική επέκταση αυτού του αναπροσανατολισμού και επιτρέπει στην Τουρκία να επωφεληθεί από τη στρατηγική γεωγραφική της θέση. Αυτός ο νέος προσανατολισμός πολιτικής δείχνει επίσης την αναζήτηση της Τουρκίας για αυτονομία στη διεθνή πολιτική και μια νέα τάση στις σχέσεις της με τους δυτικούς συμμάχους της. Είναι προφανές ότι η Τουρκία αντιλαμβάνεται την άνοδο της Ασίας ως σημαντικό παράγοντα για την επαναρρύθμιση της εξωτερικής της πολιτικής και της γεωπολιτικής στρατηγικής της.
Ο δεύτερος κινητήριος παράγοντας πίσω από το όραμα της Τουρκίας απέναντι στην Κίνα είναι η πολιτική της για οικονομική επέκταση, η οποία αποτελεί τη βάση της προσέγγισης της εξωτερικής πολιτικής της που βασίζεται στο εμπορικό κράτος. Αντιμέτωπη με την οικονομική διακύμανση και την ανάγκη για βιώσιμη ανάπτυξη, η Τουρκία προσπαθεί να επεκτείνει τις οικονομικές της συνεργασίες. Η δημιουργία σχέσης με την Κίνα, μια από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες για εμπόριο, επενδύσεις και τεχνολογική συνεργασία.
Ο τρίτος κινητήριος παράγοντας είναι ο στόχος της Τουρκίας να αυξήσει την περιφερειακή της επιρροή. Η προορατική συνεργασία της Τουρκίας με την Κίνα είναι μια στρατηγική κίνηση για την αύξηση της επιρροής της στην Κεντρική Ασία και τη Μέση Ανατολή. Με την ευθυγράμμιση με την κινεζική πρωτοβουλία «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» (BRI), η Τουρκία μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην περιφερειακή συνδεσιμότητα και την οικονομική ανάπτυξη, ενισχύοντας έτσι το γεωπολιτικό της κύρος. Επιπλέον, η κίνηση διπλωματικής εξισορρόπησης, που αποτελεί έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους της πρόσφατης εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας, διαμορφώνει το όραμά της για την Κίνα και την περιοχή Ασίας-Ειρηνικού. Σε έναν όλο και πιο πολυπολικό κόσμο, η εξωτερική πολιτική της Τουρκίας προσπαθεί να εξισορροπήσει τις παραδοσιακές δυτικές συμμαχίες με νέες συνεργασίες στην Ασία. Αυτή η προσέγγιση δίνει τη δυνατότητα στην Τουρκία να προχωρήσει σε περίπλοκες διεθνείς σχέσεις, ενώ παράλληλα παρακολουθεί τα εθνικά της συμφέροντα και τις περιφερειακές στρατηγικές.
Πολλά βασικά στρατηγικά ζητήματα τέθηκαν κατά την τριήμερη επίσκεψη Φιντάν. Το σημαντικότερο από αυτά ήταν η αύξηση της διμερούς εμπορικής και οικονομικής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών. Και οι δύο πλευρές τόνισαν τη σημασία της ανάπτυξης των οικονομικών σχέσεων, ενώ οι συνομιλίες επικεντρώθηκαν στην αύξηση του εμπορικού όγκου, στη μείωση των εμπορικών φραγμών και στη διερεύνηση κοινών επενδυτικών ευκαιριών, ιδίως στους τομείς των υποδομών και της τεχνολογίας. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται επιβράδυνση στα κοινά επενδυτικά σχέδια. Ο κύριος στόχος της Τουρκίας είναι να αντιμετωπίσει αυτή την επιβράδυνση, να επιταχύνει τα έργα που έχουν επιβραδυνθεί και να εντοπίσει τα εμπόδια που προκαλούν καθυστερήσεις. Η Άνκαρα έχει επίσης εστιάσει στη μείωση της εμπορικής ανισορροπίας που ευνοεί επί του παρόντος την Κίνα, ενθαρρύνοντας την Κίνα να εισάγει περισσότερα τουρκικά προϊόντα και να αυξήσει τις κινεζικές επενδύσεις στην Τουρκία.
Ένα άλλο σημαντικό θέμα που συζητήθηκε κατά την επίσκεψη ήταν θέματα περιφερειακής ασφάλειας. Δεδομένων των σημερινών παγκόσμιων εντάσεων και των περιφερειακών συγκρούσεων, η συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας ήταν ζωτικής σημασίας και για τις δύο χώρες. Συζητήθηκαν λοιπόν στρατηγικές για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, την αντιμετώπιση περιφερειακών απειλών για την ασφάλεια και τη βελτίωση της στρατιωτικής συνεργασίας. Συγκεκριμένα, ο πόλεμος του Ισραήλ στη Γάζα και η σύγκρουση Ρωσίας-Ουκρανίας ήταν τα βασικά σημεία της συνάντησης. Ενώ τόσο η Τουρκία όσο και η Κίνα υποστηρίζουν μια λύση δύο κρατών για το παλαιστινιακό ζήτημα, η στάση της Τουρκίας απέναντι στο Ισραήλ είναι πιο ριζοσπαστική σε σύγκριση με της Κίνας.
Η Πρωτοβουλία «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» έχει στρατηγικά οφέλη και για τις δύο χώρες. Ενώ η Κίνα βλέπει την Πρωτοβουλία «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» ως μέσο για να ενισχύσει τον παγκόσμιο γεωοικονομικό της μοχλό στον ανταγωνισμό της με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Τουρκία βλέπει το έργο ως ευκαιρία για οικονομικό κέρδος και έναν τρόπο αναπροσαρμογής της γεωπολιτικής της θέσης στον διεθνή ανταγωνισμό. Η στρατηγική θέση της Τουρκίας ως γέφυρας μεταξύ Ευρώπης και Ασίας την καθιστά βασικό παράγοντα στο κινεζικό έργο «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος». Ο Φιντάν και οι Κινέζοι αξιωματούχοι μίλησαν επίσης για τρόπους περαιτέρω ενσωμάτωσης της Τουρκίας στην Πρωτοβουλία «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος», η οποία στοχεύει στην αύξηση της οικονομικής ανάπτυξης.
Ένα από τα κρίσιμα θέματα της επίσκεψης ήταν η επιθυμία της Τουρκίας να γίνει μέλος των BRICS, που διαδραματίζει όλο και πιο σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια πολιτική. Καθώς το διεθνές σύστημα μεταβαίνει σε έναν πολυπολικό κόσμο, οι BRICS προσφέρουν μια εναλλακτική κοσμοθεωρία για χώρες που αναζητούν ισορροπημένες σχέσεις πέρα από τις δυτικές συμμαχίες. Το ενδιαφέρον της Τουρκίας για τους BRICS συμβολίζει μια σημαντική αλλαγή στην παραδοσιακή εξωτερική πολιτική της. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης, ο Φιντάν δήλωσε ότι οι BRICS θα μπορούσαν να προσφέρουν στην Τουρκία μια «καλή εναλλακτική» για την Ευρωπαϊκή Ένωση για να αυξήσει τις οικονομικές της προσδοκίες. Ο Φιντάν σημείωσε ότι ενώ η Τουρκία συνεχίζει να παραμένει στην τελωνειακή ένωση με την ΕΕ, διερευνά νέες ευκαιρίες συνεργασίας με διάφορους εταίρους σε πλατφόρμες όπως οι BRICS. Η ένταξη στην ομάδα BRICS θα φέρει ενδεχομένως νέες διαστάσεις και συζητήσεις στην τουρκική εξωτερική πολιτική.
Αν και η Τουρκία επιδεικνύει μια πραγματιστική προσέγγιση στις σχέσεις της με την Κίνα, υπάρχουν και διαφορές απόψεων για το ζήτημα των Ουιγούρων. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του, ο Φιντάν κάλεσε τις κινεζικές αρχές να προστατεύσουν τα πολιτιστικά δικαιώματα της μειονότητας των Μουσουλμάνων Ουιγούρων και να τους επιτρέψουν να «ζήσουν τις δικές τους αξίες». Η Τουρκία χρησιμοποιεί πολύ προσεκτική γλώσσα όταν πρόκειται για την κατάσταση στην επαρχία Σιντζιάνγκ, λαμβάνοντας υπόψη τόσο την εσωτερική πολιτική δυναμική όσο και την ανάγκη διατήρησης μιας ισορροπημένης προσέγγισης απέναντι στην Κίνα. Αυτή η επιφύλαξη μπορεί άλλωστε να εξηγήσει γιατί ο Φιντάν ανάρτησε ένα συγκινητικό μήνυμα στο λογαριασμό του στο μέσο κοινωνικής δικτύωσης X σχετικά με την επίσκεψή του στο Ουρούμτσι και στο Κασγκάρ στην Αυτόνομη Περιοχή των Ουιγούρων του Σιντζιάνγκ, στη δυτική Κίνα.
Ως αποτέλεσμα, η επίσκεψη του Φιντάν στην Κίνα έχει σημαντικά γεωπολιτικά και σχετιζόμενα με την εξωτερική πολιτική αποτελέσματα. Η συνεργασία της Τουρκίας με την Κίνα αντανακλά το παιχνίδι στρατηγικής ισορροπίας στην παγκόσμια πολιτική. Οι στενοί δεσμοί της Τουρκίας ως μέλους του ΝΑΤΟ και υποψήφια; για ένταξη στην ΕΕ χώρα, με την Κίνα αποκαλύπτουν την πολύπλευρη προσέγγιση της στην εξωτερική πολιτική. Η ενίσχυση των οικονομικών σχέσεων με την Κίνα είναι μια στρατηγική κίνηση για τη επέκταση των εμπορικών εταίρων της Τουρκίας, τη μείωση της εξάρτησης από τις παραδοσιακές δυτικές αγορές και τον μετριασμό των οικονομικών κινδύνων. Επιπλέον, η Τουρκία έχει τη δυνατότητα να αυξήσει την επιρροή της στην Κεντρική Ασία και τη Μέση Ανατολή εμβαθύνοντας τους δεσμούς της με την Κίνα. Η συνεργασία στο πλαίσιο της Πρωτοβουλίας «Μία Ζώνη, Ένας Δρόμος» μπορεί να ενισχύσει τον ρόλο της Τουρκίας ως κέντρο περιφερειακής δύναμης».
