Ο αρχηγός του «Ομίλου Βάγκνερ» Γεβγένι Πριγκόζιν, θεωρείται νεκρός μαζί με τους κορυφαίους αναπληρωτές του μετά από το αεροπορικό δυστύχημα στην περιοχή Tver της Ρωσίας, την Τετάρτη. Ενώ η αιτία της συντριβής δεν έχει ακόμη αποκαλυφθεί, οι παρατηρητές έδειξαν αμέσως το ρωσικό κράτος. Η πιθανή δολοφονία αναμενόταν μετά την αποτυχημένη εξέγερση της παραστρατιωτικής ομάδας τον Ιούνιο και την επακόλουθη «αθόρυβη» αντικατάσταση μισθοφόρων «Βάγκνερ» από τη Μόσχα σε διάφορες χώρες.
Υπενθυμίζουμε ότι, λίγο αφότου η «Βάγκνερ» πήρε τον έλεγχο της νότιας πόλης Ροστόφ-ον-ντον και ξεκίνησε μια πορεία στις 23 Ιουνίου στη Μόσχα, η ομάδα κατέληξε σε συμφωνία με την κυβέρνηση για τον τερματισμό της σύγκρουσης. Εντούτοις, παρά την ανακοίνωση του Κρεμλίνου ότι ο Πριγκόζιν θα έφευγε για τη Λευκορωσία, συνέχισε να δραστηριοποιείται πολιτικά και οικονομικά τόσο εντός όσο και εκτός Ρωσίας, υπογράφοντας νέα κρατικά συμβόλαια αξίας δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων.
Οι κορυφαίοι αναπληρωτές του, Ούτκιν και Τσεκάλοφ, συνέχισαν επίσης να εργάζονται για τη διατήρηση της παρουσίας μισθοφόρων σε βασικές χώρες, εκτός από τη διατήρηση στη Λευκορωσία του στρατεύματος 5.000 ατόμων που αποσύρθηκε από την Ουκρανία και τη Ρωσία και την κατασκευή νέων υλικοτεχνικών διαδρομών για την ομάδα στη Συρία, τη Λιβύη και το Σαχέλ.
Η εμφάνιση κάποιου είδους συμφιλίωσης μεταξύ της «Βάγκνερ» και του Κρεμλίνου, μετά τη συνάντηση του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν με την ομάδα λίγες ημέρες μετά την ανταρσία, ήταν προφανώς ψευδής.
Αν και οι αρχές δεν πήραν δραστικά μέτρα εναντίον της ομάδας (πιθανότατα από φόβο αποδυνάμωσης των κρατικών θέσεων στο εξωτερικό), το Κρεμλίνο εργάστηκε για να αναχαιτίσει τα έργα που ο Πριγκόζιν είχε καταφέρει να εξατομικεύσει όλα αυτά τα χρόνια σε συνδυασμό με τις υπηρεσίες ασφαλείας.
Η εξουσία των Πριγκόζιν και Ούτκιν, η ικανότητά τους να διατηρήσουν μια δύναμη στη Λευκορωσία και ο κίνδυνος ξαφνικών βημάτων που βλάπτουν την εικόνα του Κρεμλίνου στο εξωτερικό, μείωσαν σημαντικά τη βοήθεια της Μόσχας έναντι της «Βάγκνερ» καθώς πλησιάζουν οι ρωσικές προεδρικές εκλογές το 2024.
Ο Πριγκόζιν κατάφερε να διατηρήσει μέρος της επιχείρησής του στη Ρωσία μετά την ανταρσία, και να διατηρήσει υποκαταστήματα της «Βάγκνερ» σε περιφερειακές περιοχές της Ρωσίας, όπως το Περμ, δείχνοντας ότι ο όμιλος, ως οντότητα, είχε τους πόρους για να συντηρήσει τις δραστηριότητές του.
Το Κρεμλίνο πιθανότατα δεν «άγγιξε» αμέσως τις δυνάμεις του Πριγκόζιν στο εξωτερικό, από φόβο μήπως δημιουργήσει ένα κενό εξουσίας, καθώς οι μαχητές του ΙΚ εξακολουθούν να είναι εξαιρετικά ανατρεπτικοί στη Συρία. Ωστόσο, οι εργασίες για μια μεγάλης κλίμακας αντικατάσταση της «Βάγκνερ» ήταν αναμφίβολα σε εξέλιξη.
Κατά τη σύνοδο κορυφής Ρωσίας-Αφρικής τον περασμένο μήνα στην Αγία Πετρούπολη, στην επίσημη αντιπροσωπεία συμμετείχε για πρώτη φορά ο αναπληρωτής επικεφαλής της κύριας διεύθυνσης του Γενικού Επιτελείου των Ενόπλων Δυνάμεων, Αντρέι Αβεριάνοφ.
Τα μέσα ενημέρωσης κατονόμασαν τον Αβεριάνοφ ως τον διοικητή υπεύθυνο για τις δηλητηριάσεις του διπλού πράκτορα Σερζ Σκριπάλ και του Βούλγαρου εμπόρου όπλων Εμίλιαν Γκεμπρέφ. Σύμφωνα με φήμες, ο Αβεριάνοφ ήταν που ανέπτυξε ένα σχέδιο για την πλήρη αντικατάσταση της «Βάγκνερ» στην Αφρική με ένα στρατιωτικό σώμα 20.000 ατόμων. «Ο Πριγκόζιν ήταν εξαιρετικά αντίθετος σε αυτό και κατέβαλε κάθε προσπάθεια για να το αποτρέψει», ανέφερε το ρωσικό κανάλι Telegram VChK OGPU.
Ένας αντικαταστάτης της «Βάγκνερ» επρόκειτο να δημιουργηθεί από διάφορες δομές, κυρίως PMC όπως οι Redut, Convoy και μια σειρά άλλων ομάδων. Το Redut PMC εργάζεται στη Συρία εδώ και πολύ καιρό. Συνδέεται με τα έργα του Ρώσου επιχειρηματία Gennady Timchenko και είναι υπό τον έλεγχο του Υπουργείου Άμυνας. Η Redut οδήγησε τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, αλλά πρόσφατα αναδιαρθρώθηκε για να δραστηριοποιηθεί σε άλλες περιοχές της παρουσίας της «Βάγκνερ», με την οικονομική υποστήριξη του επιχειρηματία Oleg Deripaska.
Ο «αποκεφαλισμός» της «Βάγκνερ» ουσιαστικά διαλύει την ομάδα, επειδή το διοικητικό συμβούλιο της δεν μπορεί να είναι αποτελεσματικό χωρίς τους Πριγκόζιν, Ούτκιν και Τσεκάλοφ.
Πηγή που υπηρέτησε προηγουμένως στη ρωσική στρατιωτική υπηρεσία πληροφοριών, είπε στο Al-Monitor ότι, ενώ η «Βάγκνερ» είχε ένα σχέδιο δράσης σε περίπτωση θανάτου του ηγέτη της, αυτό είναι προσωρινό στη φύση και δεν συνεπαγόταν καθόλου πλήρη αυτόνομη επιχείρηση. Η πηγή τόνισε ότι χωρίς τον Πριγκόζιν, θα ήταν αδύνατο να λειτουργήσει μια επιχείρηση που «είναι σε αντιπαράθεση με τις κρατικές δομές που δημιούργησαν αυτήν την επιχείρηση».
Ωστόσο, η Μόσχα δεν χρειάζεται απαραίτητα να αντικαταστήσει πλήρως τους μισθοφόρους της «Βάγκνερ» στο εξωτερικό με άλλους. Οι διοικητές και οι μαχητές των ξένων παραρτημάτων της «Βάγκνερ» είναι απογοητευμένοι, αντιμετωπίζοντας την προοπτική είτε να εργαστούν για τα PMC του Υπουργείου Άμυνας είτε να εμπλακούν σε σύγκρουση με τον στρατό χωρίς επαρκείς πόρους ή την υποστήριξη των τοπικών αρχών, καθώς και την προοπτική ποινικής δίωξης στη Ρωσία εάν επιστρέψουν σπίτι.
Τα αποσπάσματα «Βάγκνερ» που αποσύρθηκαν από την Ουκρανία και τη Ρωσία στη Λευκορωσία είναι επίσης, ουσιαστικά «κλειδωμένα» σε στρατόπεδα εκπαίδευσης και εξαρτώνται από συμφωνίες μεταξύ Μόσχας και Μινσκ.
Ο θάνατος του Πριγκόζιν μοιάζει με μια λογική έκβαση της εξέγερσης και μια συμβολική προειδοποίηση προς τους συμπαθούντες του στη ρωσική πολιτική, οικονομική και στρατιωτική ελίτ. Από αυτή την άποψη, η πιθανότητα που συζητείται στα ρωσικά μέσα ενημέρωσης ενός «σκηνοθετημένου» θανάτου, θα ισοδυναμούσε με τον πραγματικό θάνατο του Ομίλου «Βάγκνερ» για το μέλλον.
Υπάρχει όμως και μια άλλη πιθανότητα που πρέπει ακόμα να εξεταστεί. Δεκάδες υπάλληλοι των εταιρειών του Πριγκόζιν, είπαν στα μέσα ενημέρωσης ότι, ο λόγος για την ανταρσία του Πριγκόζιν ήταν η «ψυχική του κατάσταση».
Ενώ το αφεντικό της «Βάγκνερ» είχε πάντα μια «ιδιαίτερη ροπή προς τη βία», σύμφωνα με δημοσιεύματα των ΜΜΕ, εξήγησε στους υφισταμένους του το κίνητρο της ανταρσίας του με μια φράση….. «Είχα φρικάρει».