Στις 12 Δεκεμβρίου του 2022, μια ομάδα ατόμων από το Αζερμπαϊτζάν με πολιτικά, παριστάνοντας τους περιβαλλοντικούς ακτιβιστές, οι οποίοι αργότερα ενώθηκαν με το στρατιωτικό προσωπικό του Αζερμπαϊτζάν, με την δικαιολογία ανησυχιών για τα περιβαλλοντικά ζητήματα, απέκλεισαν τον διάδρομο του Λατσίν – τον μοναδικό δρόμο που συνδέει το Ναγκόρνο Καραμπάχ με την Αρμενία και τον ολόκληρο τον κόσμο. Η πράξη αυτή αποτελεί κατάφωρη παραβίαση της Τριμερούς δήλωσης της 9ης Νοεμβρίου του 2020:
- ο Διάδρομος του Λατσίν παραμένει υπό τον έλεγχο των ειρηνευτικών δυνάμεων της Ρωσικής Ομοσπονδίας,
- η Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν εγγυάται την ασφαλή κυκλοφορία των πολιτών, των οχημάτων και των φορτίων και προς τις δύο κατευθύνσεις κατά μήκος του διαδρόμου του Λατσίν.
Ο δρόμος, ο οποίος, σύμφωνα με την Τριμερή δήλωση, τελεί υπό τον έλεγχο των ειρηνευτικών δυνάμεων της Ρωσίας θα πρέπει να χρησιμεύσει ως διάδρομος που συνδέει την Αρμενία με το Ναγκόρνο Καραμπάχ. Ο αποκλεισμός του διαδρόμου του Λατσίν στην πραγματικότητα συνιστά πολιορκία ολόκληρου του Ναγκόρνο Καραμπάχ με τους 120.000 κατοίκους του. Επίσης, εξαιτίας του αποκλεισμού, κοινότητες του Ναγκόρνο Καραμπάχ όπως Λισαγκόρ, Μέτς, Σέν, Χίν Σέν και Εγτσαχόγ (Lisagor, Mets Shen, Hin Shen and Eghtsahogh) έχουν βρεθεί σε πλήρη απομόνωση από την πρωτεύουσα του Ναγκόρνο Καραμπάχ, Στεπανακέρτ και το υπόλοιπο Αρτσάχ.
Καθώς ο διάδρομος του Λατσίν είναι πρωτίστως, ένας δρόμος ανθρωπιστικής σημασίας για την στήριξη της ζωής των Αρμενίων του Ναγκόρνο Καραμπάχ, η διακοπή του έστω και για σύντομο χρονικό διάστημα εγκυμονεί να προκαλέσει μη αναστρέψιμες και καταστροφικές ανθρωπιστικές συνέπειες. Επί του παρόντος, οι προμήθειες τροφίμων, ιατρικές προμήθειες και παροχή ενέργειας στο Ναγκόρνο Καραμπάχ έχουν σταματήσει πλήρως. Περίπου 400 τόνοι βασικών αγαθών, συμπεριλαμβανομένων σιτηρών, αλευριού, λαχανικών, φρούτων, εμπορικών αγαθών κ.λπ., εισάγονται καθημερινά στο Ναγκόρνο Καραμπάχ από τη Δημοκρατία της Αρμενίας.
Σε συνθήκες κρύου χειμώνα, περίπου 1100 άμαχοι, μεταξύ των οποίων γυναίκες, ηλικιωμένοι και 270 παιδιά, έχουν εγκλωβιστεί στο κενό στο διάδρομο του Λατσίν, χωρίς να μπορούν να επιστρέψουν στα σπίτια και τις οικογένειές τους στο Αρτσάχ. Πέρα από το γεγονός ότι έχουν χωριστεί από τις οικογένειές τους, στερούνται και το δικαίωμα στη μόρφωση.
Ο αποκλεισμός του μοναδικού δρόμου μέσα και έξω από το Ναγκόρνο Καραμπάχ έχει επίσης δημιουργήσει μια σοβαρή κρίση για το σύστημα υγείας του Ναγκόρνο Καραμπάχ. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που παρέχονται από το Νοσοκομείο του Στεπανακέρτ και το Υπουργείο Υγείας του Αρτσάχ, λόγω του συνεχούς αποκλεισμού του διαδρόμου του Λατσίν, η μεταφορά ασθενών που βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση και χρειάζονται επείγουσα περίθαλψη, θεραπεία και νοσηλεία στα Νοσοκομεία της Αρμενίας έγινε αδύνατη.
Οι ενέργειες του Αζερμπαϊτζάν των τελευταίων ημερών, συμπεριλαμβανομένων μιας σειράς στρατιωτικών επεισοδίων στο διάδρομο του Λατσίν, οι συνεχείς παραβιάσεις του καθεστώτος κατάπαυσης του πυρός στη γραμμή επαφής με το Ναγκόρνο Καραμπάχ, δείχνουν ξεκάθαρα ότι το κλείσιμο του διαδρόμου του Λατσίν είχε προσχεδιαστεί από την κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν, με στόχο τη δημιουργία ανθρωπιστικής κρίσης στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Η σκόπιμη διακοπή της παροχής του φυσικού αερίου σε ολόκληρη την επικράτεια του Ναγκόρνο Καραμπάχ είναι άλλη μια απόδειξη του προαναφερθέντος γεγονότος. Επίσης, η διακοπή της παροχής του φυσικού αερίου, με την οποία επαναλαμβάνονται τα γεγονότα του Μαρτίου και Φεβρουαρίου του 2022, οδηγεί σε μια σειρά δυσμενών ανθρωπιστικών συνεπειών, όπως:
- διακοπή της εκπαιδευτικής διαδικασίας στα σχολεία που θερμαίνονται με φυσικό αέριο,
- διακοπή του έργου των κρατικών υπηρεσιών και των ζωτικής σημασίας θεσμών και φορέων που θερμαίνονται με φυσικό αέριο,
- αδυναμία των ανθρώπων να θερμάνουν τα σπίτια τους με φυσικό αέριο,
- αδυναμία πρόσβασης πολλών νοικοκυριών σε ζεστό νερό,
- διατάραξη του έργου των νοσοκομείων που θερμαίνονται με φυσικό αέριο,
- έλλειψη καυσίμων για τα οχήματα κ.λπ.
Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η ελεύθερη διέλευση του υγειονομικού και νοσοκομειακού υλικού είναι επίσης εγγυημένη από το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο, συγκεκριμένα τη Σύμβαση IV της Γενεύης σχετικά με την Προστασία των Αμάχων σε Καιρό Πολέμου. Ο αποκλεισμός του διαδρόμου του Λατσίν αποτελεί κατάφωρη παραβίαση της Σύμβασης.
Ο αποκλεισμός του Ναγκόρνο Καραμπάχ δεν είναι ένα μεμονωμένο επεισόδιο, αλλά πρέπει να θεωρηθεί ως μέρος μίας ευρείας και συστηματικής πολιτικής του Αζερμπαϊτζάν, με στόχο την πλήρη εκδίωξη του λαού του Ναγκόρνο Καραμπάχ από τη γενέτειρά του. Κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων ετών, το Αζερμπαϊτζάν έχει:
- σκόπιμα και πολυάριθμα επιτεθεί στις υποδομές του Ναγκόρνο Καραμπάχ με στόχο να τρομοκρατήσει και να εκφοβίσει τον πληθυσμό του Αρτσάχ,
- έχει αφήσει ολόκληρο τον πληθυσμό του Ναγκόρνο Καραμπάχ για εβδομάδες χωρίς φυσικό αέριο και νερό,
- έχει διακόψει τις εποχικές αγροτικές εργασίες στοχεύοντας τους αγρότες,
- υπέβαλλε συνεχώς τις Αρμενικές κοινότητες που βρίσκονταν κοντά στις στρατιωτικές του θέσεις σε ψυχολογική πίεση με χρήση μεγάφωνων,
- προσπάθησε να διαδώσει παραπληροφόρηση και πανικό μεταξύ των ανθρώπων, πραγματοποιώντας κυβερνοεπιθέσεις στις ιστοσελίδες και τους ιστότοπους του Αρτσάχ.
Η διεθνής κοινότητα ομόφωνα πρέπει επειγόντως να πάρει μια ξεκάθαρη στάση, καθώς και να προβεί σε στοχευμένες ενέργειες, καταδικάζοντας, τιμωρώντας και αποτρέποντας το Αζερμπαϊτζάν να συνεχίσει να ενεργεί με αίσθημα απόλυτης ατιμωρησίας για να πραγματοποιήσει τον απώτερο στόχο του – τη διευθέτηση της διένεξης του Ναγκόρνο Καραμπάχ με τη χρήση βίας και μέσω της καταστροφής του λαού του Αρτσάχ.
