Είναι ειρωνεία της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ ότι αυτοί που είναι πιο υπεύθυνοι για τη χάραξη στρατηγικής για να βοηθήσουν τις χώρες να ξεκινήσουν τις οικονομίες τους έχουν τη λιγότερη εμπειρία στον ιδιωτικό τομέα. Το καθαρό αποτέλεσμα ήταν ο εναγκαλισμός της ψευδούς συμβατικής σοφίας και η ακριβή αποτυχία. Η Υπηρεσία Διεθνούς Ανάπτυξης των ΗΠΑ, για παράδειγμα, επιβλέπει έναν προϋπολογισμό 41 δισεκατομμυρίων δολαρίων, μεγάλο μέρος των οποίων δεσμεύεται να χρηματοδοτήσει την αυτοδυναμία, γράφει ο αναλυτής Μάικλ Ρούμπιν (Michael Rubin) στην Washington Examiner.
Για να γίνει αυτό, οι διαδοχικοί ηγέτες της USAID σαλπίζουν τις προσπάθειές τους να ενδυναμώσουν τις μικρές και οικογενειακές επιχειρήσεις. Επισκεπτόμενη τη Ζάμπια νωρίτερα αυτό το μήνα, η Διαχειρίστρια της USAID, Σαμάνθα Πάουερ (Samantha Power), μίλησε για την άνοδο των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Ο οργανισμός τρομοκρατεί το πρόγραμμα μικροχρηματοδότησης στον Λίβανο. Μεταξύ του 2004 και του 2009, η USAID παρείχε 300 εκατομμύρια δολάρια σε μικροδάνεια στο Ιράκ για την εκκίνηση του ιδιωτικού τομέα. Λίγες, αν μη τι άλλο, από τις ιστορίες επιτυχίας του ιδιωτικού τομέα σε οποιαδήποτε χώρα έχουν ρίζες στην αμερικανική βοήθεια.
Αν και έχει γίνει κάποια αναγνώριση ότι η μικροχρηματοδότηση δεν είναι αυτό που είχε καταστραφεί, η Power και οι προκάτοχοί της δεν έθεσαν ένα βασικό ερώτημα: Η ξένη βοήθεια που επικεντρώνεται στις μικρές επιχειρήσεις πραγματικά δημιουργεί σταθερές οικονομίες; Η εμπειρία του αναπτυσσόμενου κόσμου υποδηλώνει το αντίθετο: Το κλειδί για τη μακροπρόθεσμη, σταθερή ανάπτυξη είναι η είσοδος μεγάλων αν όχι πολυεθνικών επιχειρήσεων.
Το παράδειγμα της Σομαλιλάνδης
Σκεφτείτε τη Berbera, το κύριο λιμάνι της Σομαλιλάνδης. Τα ερειπωμένα αρχοντικά και οι αποθήκες αποτελούν απόδειξη του μακρινού παρελθόντος, όταν η πόλη ήταν σημαντικός εμπορικός σταθμός για το εμπόριο της Ερυθράς Θάλασσας και του Ινδικού Ωκεανού. Ενώ η πόλη χρησίμευσε ως πρωτεύουσα της βρετανικής Σομαλιλάνδης από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν μόνο κατά τη σύντομη περίοδο της σοβιετικής κυριαρχίας της Σομαλίας (όταν η Σομαλιλάνδη είχε ενταχθεί στη Σομαλία) η πόλη απέκτησε νέα στρατηγική και εμπορική σημασία όταν οι Σοβιετικοί μηχανικοί έχτισαν ένα σύγχρονο λιμάνι εμπορευματοκιβωτίων.
Η Σομαλιλάνδη επέζησε της κρατικής αποτυχίας ακυρώνοντας τον γάμο της με τη Σομαλία, αλλά το λιμάνι έπεσε σε αταξία, επισκιασμένο από μια μεγαλύτερη, πιο προηγμένη εγκατάσταση στο Τζιμπουτί. Αυτό άλλαξε το 2016 όταν η DP World ανέλαβε το λιμάνι. Στην αρχή, οι εργαζόμενοι της Berbera φοβήθηκαν ότι θα έχαναν τις δουλειές τους εν μέσω αναβαθμίσεων, αλλά τα Εμιράτα ακολούθησαν διαφορετική προσέγγιση, κλείνοντας το λιμάνι για επανεκπαίδευση και αυξάνοντας τους μισθούς των εργαζομένων. Έχω επισκεφτεί τη Berbera τέσσερις φορές από την ανάληψη της DP World και κάθε φορά η ανάπτυξη της πόλης γίνεται πιο αισθητή: Νέα εστιατόρια, ξενοδοχεία και μαγαζιά αφθονούν καθώς νέα σπίτια πιέζουν την περίμετρο της πόλης όλο και πιο κάτω από την ακτή του Κόλπου του Άντεν.
Ο λόγος για μια τέτοια ανάπτυξη δεν είναι οι άμεσες επενδύσεις της DP World, αν και η υποστήριξή της για βασικές υποδομές βοηθά. Αντίθετα, δύο άλλες τάσεις μοναδικές για τις μεγάλες εταιρείες καθιστούν τη Berbera τόσο γόνιμο έδαφος για ανάπτυξη. Πρώτον, οι μεγάλες εταιρείες παρέχουν ανοδική κινητικότητα με τρόπο που δεν μπορεί μια μικρή οικογενειακή επιχείρηση ή στάβλος σε ένα παζάρι. Οι ταλαντούχοι στην DP World μπορούν να ανέλθουν γρήγορα σε εποπτικές ή μεσαίες θέσεις διοίκησης. Εξίσου σημαντικό, οι εργαζόμενοι της DP World δημιουργούν ζήτηση: Πρέπει να τρώνε μεσημεριανό γεύμα ή να ψωνίσουν ρούχα εργασίας. Επισκέπτες επιχειρηματίες χρειάζονται ξενοδοχεία. Όλα αυτά παρέχουν ευκαιρίες για τις μικρές επιχειρήσεις να ευδοκιμήσουν εκεί που δεν θα μπορούσαν χωρίς μια μεγάλη ή πολυεθνική άγκυρα.
Το κλειδί για τη βιώσιμη ανάπτυξη
Αυτό που λειτουργεί στο Berbera λειτουργεί επίσης στο Κάιρο, το Κολόμπο ή την Κουερναβάκα. Το κλειδί για τη βιώσιμη ανάπτυξη είναι η δημιουργία ζήτησης πέρα από μια μεμονωμένη επιχείρηση και η δυνατότητα ευρείας ανοδικής κινητικότητας. Πόσο λυπηρό είναι τότε που τόσοι πολλοί στην κοινότητα της βοήθειας παρεξηγούν την αιτία και το αποτέλεσμα.
Ενώ ο καπιταλισμός είναι η μηχανή που εκτόξευσε την οικονομία της Αμερικής στην παγκόσμια υπεροχή τον 20ο αιώνα και έβγαλε δισεκατομμύρια από τη φτώχεια τις τελευταίες τρεις δεκαετίες στην Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική, πάρα πολλοί υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων αντιμετωπίζουν την αμερικανική βιομηχανία και τις μεγαλύτερες εταιρείες της Αμερικής ως κάτι για να ντρέπονται παρά για να προωθούν.
Η Development Finance Corporation όντως παντρεύει τις επενδύσεις και την ανάπτυξη, αλλά για πάρα πολύ καιρό παίζει δεύτερο βιολί σε σχέση με μια συσκευή της USAID που συνδέεται με ένα αναποτελεσματικό μοντέλο ανάπτυξης που απλά δεν λειτουργεί. Για να εξαλείψει τη φτώχεια και να καταλύσει τη μεσαία τάξη, είναι καιρός η Ουάσιγκτον να σκεφτεί τη Berbera αντί να επαναλάβει τις αποτυχίες της στη Βηρυτό και τη Βαγδάτη.
