Οι πόλεις-φάντασμα στην Κίνα είναι η σκοτεινή πλευρά της αστικοποίησης της Κίνας. Οι άδειοι ουρανοξύστες, τα πολυτελή διαμερίσματα και οι υπέροχες πλατείες χωρίς ανθρώπους έρχονται σε αντίθεση με τις κατά τα άλλα γεμάτες και πολυσύχναστες κινεζικές πόλεις. Αυτές οι «πόλεις-φάντασμα» προκύπτουν από την περιττή κατασκευή κατοικιών και υποδομών με την εικασία ότι η ζήτηση για ακίνητα θα αυξηθεί.
Με την ταχεία αστικοποίηση της Κίνας, πολλά νέα αστικά εδάφη έχουν αναπτυχθεί με τη μεγάλη προσδοκία να αντιμετωπίσουν όλα τα είδη ζητημάτων σε παλιές αστικές περιοχές, όπως η υψηλή πυκνότητα πληθυσμού, η μεγάλη ζήτηση για περιορισμένους πόρους της γης και το παρακμάζον περιβάλλον. Ωστόσο, ένα σημαντικό ποσοστό κενών θέσεων σε αυτές τις πρόσφατα ανεπτυγμένες μονάδες οδηγεί στην ανεπιθύμητη παρατήρηση των πόλεων-φαντασμάτων.
Δεν υπάρχει ακόμη ευρέως αναγνωρισμένος ορισμός των πόλεων-φάντασμα. Ο όρος «κτήμα φαντασμάτων» προτάθηκε για πρώτη φορά για την περιγραφή κενών ή ημιτελών οικιστικών εξελίξεων στην Ιρλανδία από τον οικονομολόγο David McWilliams το 2006 [1]. Στο βιβλίο «Ghost Cities of China», ο Shepard ορίζει την «πόλη-φάντασμα» ως «μια νέα εξέλιξη που λειτουργεί με πολύ χαμηλή χωρητικότητα, ένα μέρος με δραστικά λιγότερα άτομα και επιχειρήσεις από ό, τι υπάρχει διαθέσιμος χώρος» [2]. Η Nie και ο Liu συνοψίζουν τους λόγους για τις πόλεις-φάντασμα: πόλεμοι, φυσικές καταστροφές και πολεοδομικός σχεδιασμός λόγω υψηλών κενών θέσεων στέγασης και ακόμη και εγκατάλειψης [3].
Ο Shepard Wade, απαριθμεί πολλούς ορισμούς των πόλεων-φάντασμα στο βιβλίο του. Ένα κοινό χαρακτηριστικό των κινεζικών πόλεων-φάντασμα είναι τα υψηλά ποσοστά κενών θέσεων στις οικιστικές τους εξελίξεις. Ωστόσο, η κινεζική κυβέρνηση δεν έχει δημοσιεύσει στοιχεία σχετικά με τα ποσοστά κενών θέσεων στέγασης. Το Υπουργείο Στέγασης και Αστικής-Αγροτικής Ανάπτυξης της Κίνας καθορίζει ένα επίπεδο 10.000 κατοίκων ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο της αστικής περιοχής [4]. Η πυκνότητα του πληθυσμού στις 50 πόλεις-φάντασμα που προσδιορίστηκαν το 2014 ήταν μεταξύ 700 και 5.400 κατοίκων ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, πολύ κάτω από τους 10.000 κατοίκους ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο που απαιτείται από το Εθνικό Σχέδιο Νέας Αστικοποίησης.
Το 2014, 50 κινεζικές πόλεις χαρακτηρίστηκαν ως πόλεις-φάντασμα από το China Urban Construction Statistics Yearbook, συμπεριλαμβανομένων 42 πόλεων σε επίπεδο νομού και οκτώ πόλεων σε επίπεδο νομού. Μόνο μία πόλη θεωρείται πόλη δεύτερης βαθμίδας, ενώ οι υπόλοιπες είναι πόλεις τρίτης και τέταρτης ή ακόμη και πέμπτης και έκτης κατηγορίας [5].
Από τότε έχουν εμφανιστεί πολλές πόλεις-φάντασμα στην Κίνα, συμπεριλαμβανομένων, σύμφωνα με πληροφορίες, τουλάχιστον 12 εντός της εσωτερικής Μογγολίας, της Henan, της Liaoning, της Jiangsu, της Hubei και της Yunnan. Σύμφωνα με επίσημες και μη επίσημες πηγές, οι πόλεις-φάντασμα της Κίνας περιλαμβάνουν το Ordos, το Qingshuihe, το Bayannur και το Erenhot στην Εσωτερική Μογγολία, τη νέα περιοχή Zhengdong. ορισμένα μέρη του Xinyang και της Hebi στο Henan. Yingkou στο Liaoning; Changzhou και Dantu στο Jiangsu. Ο Shiyan στο Hubei και το Chenggong στο Yunnan και μερικοί άλλοι. Αυτές οι πλήρως χτισμένες αστικές περιοχές έχουν πολύ λίγους κατοίκους και είναι γεμάτες με νεόδμητες αστικές κατοικίες και ελλιπή κατασκευαστικά έργα.
Χωροταξική αστικοποίηση
Αυτή η διαδικασία έχει επιταχυνθεί τις τελευταίες τρεις δεκαετίες λόγω διαφόρων κοινωνικών, πολιτικών και οικονομικών παραγόντων, όπως η αύξηση της παραγωγικότητας της γεωργίας και το πλεόνασμα αγροτικού εργατικού δυναμικού, η υπερβολική ροή μεταναστών αγροτικών περιοχών σε πόλεις, η ταχεία εκβιομηχάνιση και η οικονομική άνθηση των ανατολικών παράκτιων περιοχών. Η κινεζική κυβέρνηση άλλαξε και επέκτεινε τα διοικητικά όρια πολλών πόλεων. Το ποσοστό αστικοποίησης της Κίνας αυξήθηκε σε 60,2% το 2020 από 17,9% το 1978.
Το Εθνικό Στατιστικό Γραφείο, αναφέρει ότι ο αριθμός των κατοίκων της πόλης ήταν 848,43 εκατομμύρια το 2019, 17,06 εκατομμύρια περισσότεροι από πέρυσι, ενώ ο αριθμός των κατοίκων της υπαίθρου είναι 551,62 εκατομμύρια, σημειώνοντας μείωση 12,39 εκατομμύρια [6]. Η Κίνα σχεδιάζει περαιτέρω να αυξήσει την αστικοποίηση, βάσει του 14ου Πενταετούς Σχεδίου, σε 75% έως το 2030. Με άλλα λόγια, η Κίνα θα έχει 220 εκατομμύρια νέους κατοίκους της πόλης [7]. Αυτά τα νέα αστικά κέντρα θα συναντηθούν στην περιοχή Greater Bay Area (GBA), στο Δέλτα του ποταμού Yangtze, στην περιοχή Tianjin-Hebei του Πεκίνου (Jing-Jin-Ji), στην περιοχή του ποταμού Mid-Yangtze και στην περιοχή Chengdu-Chongqing που ανακοινώθηκε πρόσφατα.
Η Κίνα έχει χαρακτηρίσει την αστικοποίηση ως τη βασική εθνική στρατηγική για την προώθηση της οικονομικής ανάπτυξης και τη μείωση της οικονομικής ανισότητας μεταξύ αγροτικών και αστικών περιοχών. Η αστικοποίηση θεωρείται ως μια νέα μηχανή για την απελευθέρωση των οφελών της μεταρρύθμισης αυξάνοντας τα επίπεδα εισοδήματος του μαζικού αγροτικού πληθυσμού και επιτυγχάνοντας οικονομική εξισορρόπηση μέσω της εγχώριας κατανάλωσης.
Η υψηλή αξία της αστικής γης προσελκύει τους δήμους να ανακατατάξουν την αγροτική γη ως αστική και να την πουλήσουν σε προγραμματιστές. Αυτό δημιουργεί έναν «ιδιόμορφο κύκλο αστικής επέκτασης, στον οποίο η αγροτική γη πωλείται για να παρέχει περισσότερες υπηρεσίες στους κατοίκους των πόλεων, των οποίων η ανάπτυξη εξαρτάται από την αναδιάταξη περισσότερων εκτάσεων για την αναπλήρωση δημοτικών πόρων».
Επιπλέον, η ακίνητη περιουσία απαιτεί χρήμα και εργασία, δημιουργώντας έτσι μεγάλη οικονομική δραστηριότητα. Ακόμη και ημι-ειδικευμένοι και ανειδίκευτοι μετανάστες από χωριά απορροφώνται σε μεγάλη κλίμακα. Εξυπηρετεί δύο σκοπούς. Πρώτον, αυξάνει το εισόδημα των αγροτών. Δεύτερον, φέρνει επίσης ρευστότητα στην αγορά με τη μορφή δανεισμού των κρατών. Έτσι, όταν υπάρχει η επικείμενη οικονομική κρίση στην Κίνα, το κράτος αυξάνει τις κατασκευαστικές του δραστηριότητες.
Ο Ye Hong περιγράφει τις πόλεις-φάντασμα ως υποπροϊόντα της αστικοποίησης του μεγάλου άλματος στην Κίνα. Η εμφάνισή τους βασίζεται στην αστικοποίηση της Κίνας με επίκεντρο το έδαφος. Η αγροτική σε αστική μετατροπή γης έχει προχωρήσει πολύ πιο γρήγορα από την αστικοποίηση των ανθρώπων.
Το πρόβλημα του χρέους των τοπικών κυβερνήσεων
Η αστική υποδομή και η κατασκευή κατοικιών είναι δαπανηρή και απαιτεί τεράστιες επενδύσεις από το κράτος. Το κράτος δανείζεται τα χρήματα. Αν και σύμφωνα με το φορολογικό νόμο του 1994, οι τοπικές κυβερνήσεις δεν επιτρέπεται να δανείζονται χρήματα από τράπεζες ή να εκδίδουν ομόλογα απευθείας. Η τοπική αυτοδιοίκηση παρακάμπτει αυτόν τον περιορισμό με την καθιέρωση τοπικών κυβερνητικών οχημάτων χρηματοδότησης (LGFVs) για τη χρηματοδότηση τοπικών έργων υποδομής, συμπεριλαμβανομένων δρόμων, γεφυρών, ηλεκτροπαραγωγών σταθμών, σιδηροδρόμων και κατασκευής επιδοτούμενων από την κυβέρνηση και χαμηλών ενοικίων κατοικιών. Υπολογίζεται ότι οι τοπικές κυβερνήσεις δημιούργησαν περισσότερα από 10.000 LGFV. Αυτά τα LGFV χρησιμοποιούν γη και μικρό αρχικό κεφάλαιο ως εξασφαλίσεις για να εξασφαλίσουν άμεσα τραπεζικά δάνεια ή να εκδώσουν ομόλογα για να χρηματοδοτήσουν απευθείας την κατασκευή τοπικών υποδομών. Πολλά από αυτά τα έργα δεν έχουν προγραμματιστεί και συνδέονται με επίσημη διαφθορά και άλλες πρακτικές [8]. Εάν οι πόλεις-φάντασμα παραμείνουν άδειες, τότε οι τράπεζες δανεισμού θα σφίξουν την πίστωση, ωθώντας έτσι μια σοβαρή οικονομική κρίση σε αυτές τις πόλεις.
Συμπέρασμα
Όπως προαναφέρθηκε, οι περισσότερες πόλεις-φάντασμα σημαίνουν ότι η Κίνα δημιουργεί μια οικονομική φούσκα που μπορεί να καταστραφεί ως κρίση στεγαστικών δανείων που οδηγεί στην οικονομική κρίση του 2008. Ωστόσο, σε αντίθεση με την αθέτηση πληρωμής των υποθηκών υποθηκών, οι κινεζικές πόλεις θα αποτύχουν στα δάνεια, παγιδεύοντας έτσι τις τράπεζες να χρεοκοπήσουν και την οικονομική κρίση πόλεων-φάντασμα στην Κίνα.
Δεδομένου ότι η δημιουργία υποδομών επιπέδου πόλης σε καθορισμένες περιοχές και πόλεις τριών και τεσσάρων επιπέδων δεν είναι αστικοποίηση όταν άτομα από αυτές τις περιοχές εξακολουθούν να μεταναστεύουν σε πόλεις πρώτης και δεύτερης κατηγορίας για αναζήτηση εργασίας και εκπαίδευσης. Προφανώς, εκτός αν η Κίνα αλλάξει ριζικά αυτήν την ελαττωματική προσέγγιση της αστικοποίησης, ο ισχυρισμός για οικοδόμηση μιας μέτρια ευημερούσας κοινωνίας έως το 2049 δεν θα είναι βιώσιμος.
