Η Τουρκία και το Κατάρ είναι ως γνωστόν στενοί περιφερειακοί σύμμαχοι, παρέχοντας από κοινού υποστήριξη για τη Χαμάς και τη Μουσουλμανική Αδελφότητα/
Ωστόσο διαφωνούν σχετικά με την εμπλοκή της Qatar Energy, σε μια συμφωνία εξερεύνησης υδρογονανθράκων στα ανοικτά των ακτών της Κύπρου ,μια πρωτοβουλία που η Τουρκία έχει καταδικάσει ως παράνομη, αναφέρει Διεθνές ΜΜΕ, το οποίο επισημαίνει:
Ρωγμή στον συμμαχικό άξονα Κατάρ-Τουρκίας λόγω Κύπρου
Η διαμάχη, που σιγοβράζει για αρκετά χρόνια, εντάθηκε πρόσφατα κεκλεισμένων των θυρών μεταξύ των δύο χωρών, αφού η Κύπρος εξέδωσε NAVTEX που εξουσιοδοτεί τις εργασίες γεώτρησης σε αυτό που αναφέρεται ως Τεμάχιο 5 της ανατολικής Μεσογείου.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΣΥΡΙΖΑ: Να ακυρωθούν οι εορτασμοί της Τσικνοπέμπτης στα σχολεία γιατί ενοχλούν τους λαθρομετανάστες και τις φιλοζωικές
Η NAVTEX επιτρέπει δραστηριότητες από τις 24 Δεκεμβρίου 2024 έως τις 24 Φεβρουαρίου 2025, επιτρέποντας στην ExxonMobil και την Qatar Energy να προχωρήσουν στη συμφωνία που υπέγραψαν με την Κύπρο τον Δεκέμβριο του 2021.
Το θαλάσσιο οικόπεδο 5 βρίσκεται στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της Κύπρου και έχει αποτελέσει επίκεντρο της διαμάχης μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου, καθώς επικαλύπτεται με περιοχές που η Τουρκία διεκδικεί ως μέρος της υφαλοκρηπίδας της.
Στην ανάπτυξη κοιτασμάτων φυσικού αερίου σε αυτό το μπλοκ, η Qatar Energy έχει μερίδιο 40% στη συμφωνία κατανομής της παραγωγής με την Κύπρο, ενώ η ExxonMobil κατέχει το υπόλοιπο 60% .
Στις 16 Ιανουαρίου η Κύπρος εξέδωσε δεύτερη NAVTEX, ανακοινώνοντας ότι το γεωτρύπανο VALARIS DS-9 θα εκτελούσε δραστηριότητες στο θαλάσσιο οικόπεδο 5 έως τις 19 Ιουνίου 2025.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Δεν θα μείνει κεραμίδι! Θα χάνουν το σπίτι τους από πλειστηριασμό χωρίς να το γνωρίζουν
Η τουρκική αντίδραση
Η κυβέρνηση του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν έχει ακόμη εκδώσει επίσημη ή δημόσια αντίδραση.
Η μόνη παρατήρηση προήλθε από ανώνυμες πηγές στο αρχηγείο του Γενικού Επιτελείου, οι οποίες φέρεται να δήλωσαν στα τοπικά ΜΜΕ στις 23 Ιανουαρίου ότι η Τουρκία θα παρακολουθεί στενά τη γεώτρηση στο θαλάσσιο οικόπεδο 5 και θα λάβει τα απαραίτητα μέτρα για τη διασφάλιση των συμφερόντων της.
«Η προειδοποίηση ναυσιπλοΐας που εκδόθηκε από την Ελληνοκυπριακή Διοίκηση βρίσκεται έξω από την Περιοχή Ναυτικής Δικαιοδοσίας μας, περίπου 11,5 μίλια (22 χιλιόμετρα) νότια αυτής. Σε αυτό το πλαίσιο, παρακολουθούμε στενά τις δραστηριότητες του εν λόγω πλοίου, οι οποίες ξεκίνησαν στις 19 Ιανουαρίου 2025», ανέφεραν οι πηγές.
Το Γενικό Επιτελείο δεσμεύτηκε επίσης να διαφυλάξει τα δικαιώματα και τα συμφέροντα της Τουρκίας καθώς και της Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου (ΤΔΒΚ) η οποία αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία.
Η Άγκυρα ασκεί ισχυρή επιρροή στη διακυβέρνηση της ΤΔΒΚ, διατηρεί μεγάλη στρατιωτική παρουσία εκεί και παρέχει οικονομική βοήθεια.
«Η ΤΔΒΚ θα συνεχίσει να υπερασπίζεται αποφασιστικά και οποιαδήποτε παραβίαση της υφαλοκρηπίδας της θα αντιμετωπίζεται άμεσα επί τόπου. Το κράτος μας έχει βαθύτερη κατανόηση του θέματος από οποιονδήποτε άλλον, το αξιολογεί από όλες τις πλευρές και καθορίζει τα απαραίτητα βήματα που πρέπει να κάνει. Αυτά τα βήματα θα εφαρμοστούν την κατάλληλη στιγμή», ανέφεραν πηγές που αποδίδονται στο Γενικό Επιτελείο.
Η παραπάνω δήλωση φαίνεται να έχει στόχο να κατευνάσει τις ανησυχίες του τουρκικού κοινού, να αντιμετωπίσει τα παράπονα που εγείρει η αντιπολίτευση και να αγοράσει χρόνο για την κυβέρνηση Ερντογάν καθώς εργάζεται για να επιλύσει αθόρυβα την κρίση με αξιωματούχους του Κατάρ.
Η μόνη επίσημη απάντηση μέχρι στιγμής στην πρώτη NAVTEX ήρθε από την Τουρκία στα Ηνωμένα Έθνη μέσω του απεσταλμένου της ΤΔΒΚ.
Στις 28 Δεκεμβρίου 2024 ο πρεσβευτής της Τουρκίας στον ΟΗΕ, Ahmet Yıldız, υπέβαλε επιστολή που περιελάμβανε ανακοίνωση του εκπροσώπου της ΤΔΒΚ, Mehmet Dânâ, ο οποίος εξέφραζε ανησυχίες για τη NAVTEX που εξέδωσε η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση της Κύπρου.
Η ανακοίνωση του ψευδοκράτους
«Η ΤΔΒΚ καταδίκασε την έκδοση NAVTEX από την ελληνοκυπριακή διοίκηση, που επιτρέπει γεωτρήσεις στο «τεμάχιο 5» της ανατολικής Μεσογείου, από τις 24 Δεκεμβρίου 2024 έως τις 24 Φεβρουαρίου 2025. Η συνεργασία με την ExxonMobil και την Qatar Energy, έχει χαρακτηριστεί ως παραβίαση των δικαιωμάτων του κυπριακού λαού στους φυσικούς πόρους του νησιού», δήλωσε ο Dânâ.
Ο Dânâ υποστήριξε ότι η ελληνοκυπριακή διοίκηση δεν εκπροσωπεί ολόκληρο το νησί, υποστηρίζοντας ότι οι μονομερείς ενέργειές της — όπως η υπογραφή συμφωνιών για τα θαλάσσια σύνορα, η αδειοδότηση εταιρειών ενέργειας και η διεξαγωγή δραστηριοτήτων εξερεύνησης — δεν είναι ούτε νόμιμες ούτε δεσμευτικές για τον τουρκοκυπριακό λαό
«Αυτές οι ενέργειες αγνοούν την ανάγκη συναίνεσης και κοινής λήψης αποφάσεων μεταξύ των δύο κοινοτήτων στο νησί», πρόσθεσε, δεσμευόμενος να λάβει αμοιβαία μέτρα για την προστασία των δικαιωμάτων της ΤΔΒΚ σε πόρους υδρογονανθράκων εντός και γύρω από την Κύπρο.
"Σιγή ιχθύος" από το Τουρκικό ΥΠΕΞ
Το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας, το οποίο επέκρινε έντονα τη συμφωνία του 2021 και ήταν ανένδοτο ότι δεν επέτρεπε σε «κάθε ξένη χώρα, εταιρεία ή σκάφος να διεξάγει μη εξουσιοδοτημένες δραστηριότητες εξερεύνησης υδρογονανθράκων εντός της θαλάσσιας δικαιοδοσίας του», έχει μέχρι στιγμής σιωπήσει για τις πρόσφατες γεωτρήσεις της κοινοπραξίας.
Όταν επικρίθηκαν από την αντιπολίτευση στο παρελθόν, Τούρκοι αξιωματούχοι ισχυρίστηκαν ότι είχαν εξασφαλίσει διαβεβαιώσεις από την ExxonMobil και την Qatar Energy ότι δεν θα δραστηριοποιηθούν σε περιοχές που επικαλύπτονται από την υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας.
Ωστόσο, καμία γραπτή επιβεβαίωση μιας τέτοιας δέσμευσης από τις εταιρείες ή τις εμπλεκόμενες χώρες δεν έχει παρουσιαστεί, με αποτέλεσμα η αντιπολίτευση να την απορρίψει ως κενή υπόσχεση.
Αγκάθι και το θαλάσσιο οικόπεδο 10 για τους τουρκοκύπριους
Η Qatar Energy συνεργάζεται επίσης με την ExxonMobil για την ανάπτυξη φυσικού αερίου στο Block 10, μια περιοχή νότια της Κύπρου που δεν επικαλύπτεται με την υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας - σε αντίθεση με τα Blocks 1, 4, 5, 6 και 7, τα οποία η Τουρκία ισχυρίζεται ως μέρος της θαλάσσιας δικαιοδοσίας της.
Ωστόσο, η Τουρκία συνεχίζει να αντιτίθεται στις δραστηριότητες στο τεμάχιο 10, με το επιχείρημα ότι η γεώτρηση παραβιάζει τα δικαιώματα της ΤΔΒΚ. Η Τουρκία παραμένει αποφασιστική στη δέσμευσή της για την προστασία των δικαιωμάτων των Τουρκοκυπρίων, υποστηρίζοντας ότι οι φυσικοί πόροι του νησιού θα πρέπει να μοιράζονται δίκαια μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Η Τουρκία έχει προτείνει κοινές πρωτοβουλίες εξερεύνησης ή μηχανισμό κατανομής εσόδων για τους υδρογονάνθρακες ως προσωρινό μέτρο μέχρι να επιτευχθεί συνολική επίλυση του Κυπριακού.
Ωστόσο, αυτές οι προτάσεις έχουν μηδενική απήχηση στα διεθνή φόρουμ.
Για να ενισχύσει τη διαπραγματευτική της δύναμη, η Τουρκία ανέπτυξε στο παρελθόν τα δικά της σκάφη γεώτρησης για να εξερευνήσουν αμφισβητούμενα ύδατα, συχνά υπό τη συνοδεία τουρκικών ναυτικών δυνάμεων.
Ωστόσο, η Άγκυρα αναγκάστηκε να περιορίσει τέτοιες ενέργειες το 2020 μετά από πιέσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση
Η Κύπρος ενισχύει τις συμμαχίες της
Εν τω μεταξύ, η Κύπρος έχει ενισχύσει τις συμμαχίες της τόσο σε περιφερειακό όσο και σε διεθνές επίπεδο.
Οι συνεργασίες της με χώρες όπως η Ελλάδα, η Αίγυπτος και το Ισραήλ, μαζί με πρωτοβουλίες με επίκεντρο την ενέργεια, όπως το Φόρουμ Αερίου της Ανατολικής Μεσογείου (EMGF) — το οποίο εξαιρεί την Τουρκία — έχουν φέρει την Άγκυρα σε δύσκολη θέση.
Ενώ η Τουρκία συνεχίζει να απειλεί την Κύπρο με στρατιωτική δράση, η Λευκωσία έχει ενισχύσει τους στρατηγικούς της δεσμούς με τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες άρουν το εμπάργκο όπλων στο νησί και έχουν αρχίσει να επεκτείνουν τη ναυτική της παρουσία στην ανατολική Μεσόγειο.
Οι αδελφικές σχέσεις Τουρκίας-Κατάρ
Από τα παραπάνω διαπιστώνεται ότι η εμπλοκή του Κατάρ στους πόρους υδρογονανθράκων της Κύπρου παραμένει σημείο τριβής για την κυβέρνηση Ερντογάν, ωστόσο, η Τουρκία φαίνεται αποφασισμένη να αποφύγει οποιαδήποτε ρήξη στους δεσμούς της με το κράτος σύμμαχός της, σχετικά με αυτό το θέμα.
Τα τελευταία χρόνια η κυβέρνηση του Ερντογάν έχει επεκτείνει σημαντικά τη στρατιωτική της παρουσία στο Κατάρ, ιδρύοντας μια βάση το 2014 και επεκτείνοντάς την περαιτέρω το 2019.
Η Τουρκία βοήθησε επίσης το μικρό αραβικό κράτος το 2017, όταν το Κατάρ αντιμετώπισε αποκλεισμό από τη Σαουδική Αραβία. τα ΗΑΕ, το Μπαχρέιν και την Αίγυπτο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Τουρκία παρείχε διπλωματική, στρατιωτική και υλικοτεχνική υποστήριξη στο Κατάρ.
Ο Ερντογάν πιστεύεται ότι επένδυσε μέρη του σημαντικού πλούτου του ,που συσσωρεύτηκε από μίζες και δωροδοκίες στο Κατάρ, αξιοποιώντας τη φιλία του με την κυβερνώσα οικογένεια Αλ-Θάνι για να διοχετεύει και να ξεπλένει παράνομα κέρδη μέσω του χρηματοπιστωτικού συστήματος του Κατάρ.
Ένα σημαντικό μέρος των επενδύσεων του Κατάρ στην Τουρκία πιστεύεται ότι προέρχεται από αυτά τα παράνομα κεφάλαια, τα οποία ελέγχονται μέσω διαμεσολαβητών από την οικογένεια του Ερντογάν.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι και οι δύο χώρες ευθυγραμμίζονται ιδεολογικά στην προώθηση μιας ισλαμιστικής ατζέντας στο εξωτερικό, υποστηρίζοντας ενεργά το δίκτυο των Αδελφών Μουσουλμάνων, τη Χαμάς και άλλες ένοπλες ομάδες τζιχαντιστών σε όλη τη Μέση Ανατολή, την Αφρική και όχι μόνο.
Υπό το παραπάνω πρίσμα , ο Πρόεδρος Ερντογάν φαίνεται πρόθυμος να παραβλέψει τη συμμετοχή της Qatar Energy στην ανάπτυξη υδρογονανθράκων στα ανοικτά των ακτών της Κύπρου.
Δεδομένου του ελέγχου του στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, σε όλους τους κλάδους της κυβέρνησης και σε μια συνεπιλεγμένη πολιτική αντιπολίτευση, έχει τη δυνατότητα να παρουσιάσει τη συμμετοχή της Qatar Energy στο κοινό με τρόπο που να διασφαλίζει το πολιτικό του μέλλον.
Ωστόσο υπάρχει και η περίπτωση η Qatar Energy να ενεργήσει ως "Δούρειος ίππος" της Τουρκίας για την Κυπριακή ΑΟΖ, κάτι που μέλει να δούμε αν θα συμβεί στη συνέχεια.
