«Δράσεις της ΕΛ.ΑΣ. εντός των χώρων των πανεπιστημίων χωρίς σοβαρό λόγο, καθώς και αστυνομικές δραστηριότητες προληπτικού ιδίως χαρακτήρα, όπως έλεγχοι, προσαγωγές, πεζές και εποχούμενες περιπολίες, ή ακόμη παροχή αστυνομικής συνδρομής σε άλλες αρχές και υπηρεσίες για μικρής σημασίας ζητήματα, πρέπει να αποφεύγονται».
Απόσπασμα από απόρρητο έγγραφο της ΕΛ.ΑΣ. που συντάχθηκε προ μερικών εβδομάδων και αποκαλύπτει «Το Βήμα της Κυριακής» σχετικά με τον τρόπο που θα παρεμβαίνουν και θα κινούνται οι αρχές ασφαλείας στα πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας ύστερα και από την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου.
Πρόκειται για ένα έγγραφο-πυξίδα που συντάχθηκε από το γραφείο του υπουργού Μιχάλη Χρυσοχοΐδη και ανώτατα στελέχη της ΕΛ.ΑΣ., με σαφείς εντολές προς τους αστυνομικούς για τα «πρέπει» και τις «απαγορεύσεις» των επιχειρήσεων σε ΑΕΙ και ΤΕΙ. Σε ένα έγγραφο στο οποίο αποσαφηνίζεται – πέρα από εικασίες και σενάρια που έχουν αναφερθεί κατά καιρούς – ποια θα είναι τελικά η πολυσυζητημένη παρουσία και εμπλοκή των αστυνομικών στον ευαίσθητο χώρο των πανεπιστημίων, πώς θα καταστρώνονται τα επιχειρησιακά σχέδια και με ειδικές αναφορές στη δράση των αστυνομικών «συνδέσμων» με τις πρυτανικές αρχές. Με υψηλόβαθμα στελέχη της ΕΛ.ΑΣ. να σημειώνουν ότι «τυχόν παραβιάσεις από αστυνομικούς των εντολών που δίνονται στο συγκεκριμένο έγγραφο θα οδηγούν σε σημαντικές τιμωρίες».
Αυξημένα τα περιστατικά ανομίας
Και όλα αυτά όταν τα στοιχεία της εγκληματικότητας εντός και γύρω από τα πανεπιστήμια είναι εντυπωσιακά. Κάθε χρόνο εντός και εκτός του ΕΜΠ και της ΑΣΟΕΕ καταγράφονται περίπου 300 αδικήματα κάθε μορφής, εκ των οποίων 120 είναι κλοπές και 20 ληστείες. Είναι χαρακτηριστική η αύξηση των περιπτώσεων διακίνησης ναρκωτικών γύρω από την ΑΣΟΕΕ, άνω του 100% τα τελευταία χρόνια. Επιπλέον, σύμφωνα με την έρευνα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας, από το 2011 μέχρι το 2017 έχουν καταγραφεί 358 περιστατικά ανομίας σε 19 ιδρύματα. Τα 95 εξ αυτών αφορούσαν την άσκηση βίας σε βάρος καθηγητών, τα 34 επιθέσεις σε βάρος φοιτητών και τα 27 επιθέσεις σε βάρος τρίτων. Πέρα από την άσκηση βίας, έχουν καταγραφεί και 87 περιστατικά κατάληψης, 67 περιστατικά εισβολής, 31 περιστατικά ματαίωσης εκλογών, 27 περιστατικά άλλων μορφών επιθέσεων. Με κύριο μέλημα της ΕΛ.ΑΣ. να περιορίσει την ανομία στα πανεπιστήμια, αλλά και ν’ αποφύγει ενέργειες όπως η αναιτιολόγητη εισβολή – στις 11 Νοεμβρίου 2019 – των ΜΑΤ στην ΑΣΟΕΕ και άλλες παρόμοιες που προκαλούν σειρά διαμαρτυριών.
Το εσωτερικό έγγραφο της ΕΛ.ΑΣ. έχει τίτλο «Προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας στους χώρους των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων – Υποχρεώσεις της Ελληνικής Αστυνομίας». Ανάμεσα στα άλλα σημειώνεται για τις επεμβάσεις στα ΑΕΙ και ΤΕΙ ότι «η Ελληνική Αστυνομία καλείται και υποχρεούται να προσαρμόσει την επιτελική αντίληψη και την επιχειρησιακή τακτική κατά τρόπο και στον βαθμό που να εγγυάται τη σύννομη και ουσιαστική ανταπόκρισή της στις απαιτήσεις εφαρμογής των περί προστασίας των ακαδημαϊκών ελευθεριών διατάξεων».
Ωστόσο, στη συνέχεια του εγγράφου συστήνεται ιδιαίτερη προσοχή στις κινήσεις των αστυνομικών. Οπως σημειώνεται, «σε περίπτωση τέλεσης ή απόπειρα τέλεσης αξιόποινων πράξεων, αυτός (σ.σ.: ο χώρος του Ιδρύματος) εξομοιώνεται με κοινό δημόσιο χώρο και η Ελληνική Αστυνομία υποχρεούται να εκδηλώσει τις προβλεπόμενες υπηρεσιακές ενέργειες. Σταθμίζοντας βεβαίως σε κάθε περίπτωση τις δράσεις και τις ενέργειές της ώστε να μην υπερβαίνουν το αναγκαίο για τη διαχείριση του περιστατικού μέτρου και να αποφεύγεται να περιορίζεται κατά το δυνατόν η διατάραξη της οργανωμένης επιστημονικής δραστηριότητας και της εν γένει λειτουργίας του πανεπιστημιακού ιδρύματος. Τα ίδια οφείλει να πράξει η ΕΛ.ΑΣ. σε περίπτωση που οι δράστες αξιόποινων πράξεων εκτός του πανεπιστημιακού χώρου καταφεύγουν σε αυτόν προκειμένου να αποφύγουν τη σύλληψη».
Οι περιορισμοί και η συνεργασία με τις πρυτανικές αρχές
Το έγγραφο «περιορίζει» τις ενέργειες της ΕΛ.ΑΣ. και προχωρεί σε αρκετές απαγορεύσεις προκειμένου να αποφεύγονται συμβάντα με άστοχες εισβολές αστυνομικών.
Οπως σημειώνεται, «θα πρέπει επίσης να σταθμίζονται με υπευθυνότητα και ψυχραιμία όλες οι επιμέρους παράμετροι και συνέπειες μιας πιθανής επιχειρησιακής εμπλοκής σε πανεπιστημιακούς χώρους. Να αποφεύγεται έτσι η επέμβαση της αστυνομικής δύναμης σε περιπτώσεις αξιόποινων πράξεων και παραβατικών συμπεριφορών μικρής ποινικής απαξίας όπως η έργω ή λόγω εξύβριση, τυχόν λεκτικές προκλήσεις σε βάρος της αστυνομικής δύναμης και λοιπά. Κι αυτό γιατί οι αρνητικές συνέπειες στις περιπτώσεις αυτές θα είναι ενδεχομένως σοβαρότερες σε σχέση με το προστατευόμενο έννομο αγαθό με τελικό αποτέλεσμα τη διατάραξη της ομαλής εκπαιδευτικής και επιστημονικής δραστηριότητας του ΑΕΙ». Ακόμη, διευκρινίζεται ότι δεν υπάρχουν περιπολίες αστυνομικών στα ΑΕΙ ή επιμέρους επιχειρήσεις για μικρής εμβέλειας αδικήματα.
Επίσης γίνεται λόγος για «την κατάστρωση ειδικού διαβαθμισμένου επιχειρησιακού σχεδίου από κάθε Αστυνομική Διεύθυνση για καθεμία από τις εγκαταστάσεις των ΑΕΙ που λειτουργούν στις περιοχές της δικαιοδοσίας προσαρμοσμένο στις ειδικές χωροταξικές και άλλες συνθήκες και ιδιαιτερότητες του οικείου πανεπιστημιακού χώρου και με σαφή και ορθολογικό προσδιορισμό των ενεργειών, των ρόλων και των επιμέρους αρμοδιοτήτων». Ακόμη, ζητείται από τις αστυνομικές διευθύνσεις περιοχών που υπάρχουν ΑΕΙ και ΤΕΙ «να υπάρχει ορισμός κατάλληλου αξιωματικού, ο οποίος αποτελεί σταθερό σύνδεσμο μεταξύ των υπηρεσιών της ΕΛ.ΑΣ. και του οικείου ΑΕΙ ώστε να εξασφαλίζεται η αμεσότητα στην επικοινωνία, η αποτελεσματική συνεργασία και η έγκαιρη αντίδραση σε κάθε περίπτωση που επιβάλλεται η αστυνομική παρέμβαση».
Τέλος, στο εν λόγω εμπιστευτικό έγγραφο προσδιορίζεται αν υπάρχει ενημέρωση ή μη των πρυτανικών αρχών και των δικαστικών λειτουργών. Οπως σημειώνεται, «η αστυνομική επιχείρηση και επέμβαση σε χώρο ΑΕΙ πραγματοποιείται αυτεπαγγέλτως χωρίς να απαιτείται προηγούμενη έγκριση της εισαγγελικής και της πρυτανικής αρχής. Ωστόσο κρίνεται σκόπιμο πριν την έναρξη της αστυνομικής δραστηριότητας στον χώρο του ΑΕΙ να ενημερώνονται σχετικά από τον διευθυντή ή διοικητή της οικείας υπηρεσίας και τον επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης οι συγκεκριμένες αρχές προκειμένου να συμβάλλουν στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους για την ομαλή και κατά το συντομότερο δυνατόν εξέλιξη και ολοκλήρωση της επιχείρησης και να μην επηρεάζεται μεγαλύτερο από τον απολύτως αναγκαίο βαθμό η ομαλή λειτουργία του Πανεπιστημιακού Ιδρύματος».
