Οι τιμές της ενέργειας στην Ευρώπη σπάνε επανειλημμένα ρεκόρ, ακόμη και πριν ξεκινήσει πραγματικά ο χειμώνας, και μία από τις πιο επιζήμιες κρίσεις κόστους στην ιστορία πρόκειται να χειροτερέψει καθώς η θερμοκρασία αρχίζει να πέφτει.
Μια απίστευτη άνοδος των τιμών στο Ηνωμένο Βασίλειο τον περασμένο μήνα ανάγκασε ορισμένες βιομηχανικές εταιρείες να μειώσουν την παραγωγή και να ζητήσουν κρατική βοήθεια, προάγγελος για το τι θα μπορούσε να συμβεί ευρέως στην Ευρώπη, καθώς αντιμετωπίζει την αναζωπύρωση του κορονοϊού. Για τις κυβερνήσεις, θα μπορούσε να σημαίνει ένταση με τις γειτονικές χώρες με την κίνηση για την προστασία των προμηθειών. Για τα νοικοκυριά, θα μπορούσε να σημαίνει ότι τους ζητείται να καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια ή ακόμη και να σχεδιάζουν συνεχείς διακοπές ρεύματος.
Το πρόβλημα είναι ότι οποιαδήποτε λύση είναι απίθανο να προκύψει σύντομα από την πλευρά της προσφοράς, με τους εξαγωγείς της Ρωσίας να παρέχουν μόνο ό,τι πρέπει και το Κατάρ να λέει ότι παράγει ό,τι μπορεί. Αντίθετα, η βιομηχανία ενέργειας στηρίζεται στην «καταστροφή της ζήτησης», δήλωσε ο Fabian Roenningen, αναλυτής της Rysted Energy.
«Το έχουμε δει ήδη τους τελευταίους δύο μήνες, και σε πολλούς κλάδους, πιθανότατα θα συνεχιστεί και μάλιστα θα αυξηθεί», είπε από το Όσλο. «Απλώς δεν είναι κερδοφόρο να λειτουργείς για πολλούς από τους παίκτες στις τρέχουσες συνθήκες της αγοράς».
Η Ευρώπη είναι ξανά στο επίκεντρο της πανδημίας με τα κρούσματα Covid-19 να αυξάνονται και τους φόβους για μια νέα παραλλαγή που εντοπίστηκε στη Νότια Αφρική να εξαπλώνονται σε όλο τον κόσμο. Οι περιορισμοί γίνονται αυστηρότεροι σε ορισμένες χώρες, ενώ οι προϋπολογισμοί των νοικοκυριών συμπιέζονται από τον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό. Επιπλέον, ο παγωμένος καιρός θα μπορούσε να σημαίνει ότι τα «φώτα θα αρχίσουν να σβήνουν». Μια επιστροφή στο lockdown όπως στην Αυστρία θα βοηθούσε στον περιορισμό της ζήτησης ενέργειας, αν και λίγες κυβερνήσεις θέλουν να το κάνουν αυτό.
Η Γαλλία, η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, βρίσκεται σε ιδιαίτερο κίνδυνο. Το ενδεχόμενο ψύχους τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο προκαλεί ανησυχία στον πάροχο ηλεκτρισμού της χώρας. Η διαθεσιμότητα στους πυρηνικούς σταθμούς, το πλεονέκτημα του γαλλικού συστήματος ηλεκτρικής ενέργειας, είναι χαμηλή μετά την καθυστέρηση της πανδημίας στη συντήρηση ορισμένων αντιδραστήρων, σύμφωνα με έκθεση στις 22 Νοεμβρίου.
Οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας εκεί είναι οι υψηλότερες από το 2012, καθώς μια «έκρηξη κρύου» ξεκίνησε στη Γαλλία και αναμένεται να παραμείνει σταθερή μέχρι τη Δευτέρα, όταν η ζήτηση για τις εργάσιμες ημέρες αρχίσει να αυξάνεται.
Τον περασμένο χειμώνα, ο φορέας εκμετάλλευσης του δικτύου απηύθυνε έκκληση στα νοικοκυριά να χρησιμοποιούν λιγότερη ενέργεια σε ώρες αιχμής και ενεργοποίησε ορισμένα συμβόλαια μείωσης της ζήτησης με τους κατασκευαστές όταν τα πράγματα ήταν πολύ στενά. Το επόμενο βήμα θα ήταν η μείωση της τάσης στο δίκτυο και στη συνέχεια η διακοπή ρεύματος δύο ωρών ανά περιοχή ως έσχατη λύση. Όλα αυτά θα έρθουν πριν από τις προεδρικές εκλογές.
Η Γαλλία είναι επίσης βασικός εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας σε γειτονικές χώρες, πράγμα που σημαίνει ότι οι επιπτώσεις μιας κρίσης θα αντηχούσαν στη Γερμανία, την Ισπανία, την Ιταλία και τη Βρετανία. Η μέγιστη ζήτηση αναμένεται να είναι 80,7 γιγαβάτ τη Δευτέρα, πολύ μακριά από το ρεκόρ των 102 γιγαβάτ από τον Φεβρουάριο του 2012.
Η κατάσταση είναι ήδη τόσο τρομερή στις αρχές της χειμερινής περιόδου, λόγω του εκρηκτικού ράλι στις τιμές του φυσικού αερίου. Οι αποθήκες καυσίμου, που χρησιμοποιούνται για τη θέρμανση των σπιτιών και για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, είναι σε χαμηλότερο επίπεδο από το συνηθισμένο και εξαντλούνται γρήγορα. Οι αναλυτές έχουν προειδοποιήσει ότι οι αποθηκευμένες πόσότητες φυσικού αερίου θα μπορούσαν να μηδενιστούν αυτόν τον χειμώνα, εάν ο κρύος καιρός αυξήσει τη ζήτηση.
Οι κυλιόμενες διακοπές ρεύματος είναι μια πιθανότητα, προειδοποίησε ο Jeremy Weir, διευθύνων σύμβουλος του Trafigura Group, ενός ελβετικού οίκου εμπορίας εμπορευμάτων στις 16 Νοεμβρίου.
«Αν ο καιρός κρυώσει στην Ευρώπη, δεν θα υπάρξει μια εύκολη λύση προσφοράς, θα χρειαστεί λύση ζήτησης», δήλωσε ο Adam Lewis, συνεργάτης στον εμπορικό οίκο Hartree Partners LP. Αν και τα πρώτα δείγματα για τον καιρό των Χριστουγέννων στην Ευρώπη όπως έγραψε χθες το ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ, είναι καλά.
Η ρωσική βοήθεια και η... κερδισμένη Gazprom
Από την πλευρά της προσφοράς, το τι θα κάνει στη συνέχεια η Ρωσία θα είναι το κλειδί. Ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έδειξε ότι θα βοηθήσει την Ευρώπη με περισσότερες προμήθειες για να σταθεροποιήσει την αγορά, αλλά ενώ οι αποστολές έχουν ανακάμψει μετά από μια ύφεση στις αρχές Νοεμβρίου, είναι χαμηλές σε σύγκριση με πέρυσι. Το πόσο αέριο στέλνει η Ρωσία στην Ευρώπη τον Δεκέμβριο παραμένει ακόμη μεγαλύτερο μυστήριο.
Παράλληλα, τα καθαρά έσοδα της Gazprom PJSC αυξήθηκαν σε υψηλό όλων των εποχών το τρίτο τρίμηνο, όταν οι τιμές του φυσικού αερίου εκτινάχθηκαν σε νέα ρεκόρ κατά τη διάρκεια της ενεργειακής κρίσης στην Ευρώπη.
Τα καθαρά έσοδα αυξήθηκαν στα 581,8 δισεκατομμύρια ρούβλια (7,8 δισεκατομμύρια δολάρια) και ξεπέρασαν τις μέσες εκτιμήσεις, ανέφερε τη Δευτέρα η ρωσική εταιρεία φυσικού αερίου. Τα έσοδα αυξήθηκαν κατά 70% σε σχέση με ένα χρόνο πριν στα 2,37 τρισεκατομμύρια ρούβλια, επίσης υψηλό ρεκόρ.
Οι μετοχές της Gazprom κέρδισαν έως και 3,6% στις συναλλαγές της Μόσχας και σημείωσαν άνοδο 1,7% στα 332,82 ρούβλια.
Ο μεγαλύτερος παραγωγός φυσικού αερίου στον κόσμο επωφελείται από μια ιστορική άνοδο των τιμών εν μέσω κρίσης προσφοράς στην Ευρώπη, τη μεγαλύτερη εξαγωγική αγορά της. Οι παραδόσεις φυσικού αερίου της Ρωσίας στην ήπειρο έχουν περιοριστεί, καθώς έχει δώσει προτεραιότητα στην εκ νέου αποθήκευση των εγχώριων αποθεμάτων. Αυτό οδήγησε σε σκληρότερο ανταγωνισμό με την Ασία για τα υγροποιημένα φορτία, με τις εγκαταστάσεις αποθήκευσης της Ευρώπης να ξεκινούν το χειμώνα σε χαμηλά πολυετών.
Η κατάσταση στις βασικές εξαγωγικές αγορές της Gazprom έχει συμβάλει σε κέρδη ρεκόρ, σύμφωνα με τον αναπληρωτή διευθύνοντα σύμβουλο της Gazprom Famil Sadygov. «Δεδομένης της τρέχουσας δυναμικής, αναμένουμε ακόμη πιο εντυπωσιακά αποτελέσματα το τέταρτο τρίμηνο», είπε σε ξεχωριστή δήλωση.
«Το τεράστιο ράλι στις ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου θα δει τα κέρδη να εκτινάσσονται ξανά το πρώτο τρίμηνο του επόμενου έτους», δήλωσε ο Ron Smith, αναλυτής της BCS Global Markets, σε σημείωμα μετά την έκθεση κερδών.
Επιπρόσθετα, η πολυαναμενόμενη έναρξη του αγωγού Nord Stream 2 προς τη Γερμανία από τη Ρωσία θα μειώσει την ενεργειακή κρίση της ηπείρου. Το έργο έχει ολοκληρωθεί, αλλά έχει αντιμετωπίσει ρυθμιστικά εμπόδια και δεν είναι σαφές πότε θα ξεκινήσουν οι ροές.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Τηλεφώνημα από Εμιράτα στην Αθήνα για τα πάρε-δώσε με την Τουρκία-Προπαγανδιστικό βίντεο από την Άγκυρα για μαθήματα ιστορίας
Στα όρια του το Κατάρ
Το Κατάρ, ο μεγαλύτερος εξαγωγέας υγροποιημένου φυσικού αερίου στον κόσμο, λέει ότι παράγει ήδη αέριο «στο 100% των δυνατοτήτων του». Το έθνος του Κόλπου, το οποίο έχει χαμηλό κόστος παραγωγής χάρη στην αφθονία καυσίμων που εξορύσσονται εύκολα, έχει παραγγείλει έξι ακόμη πλοία LNG από τη Νότια Κορέα πέρα από τέσσερα δεξαμενόπλοια που αγοράστηκαν από την Κίνα τον Οκτώβριο.
Εάν τα πράγματα πάνε πολύ άσχημα, οι χώρες θα μπορούσαν να καταφύγουν στον περιορισμό των πωλήσεων φυσικού αερίου σε άλλες περιοχές. Ένα ακόμη πιο ακραίο σενάριο θα μπορούσε να τους δει να σταματήσουν τις ροές φυσικού αερίου και ενέργειας μεταξύ τους, πυροδοτώντας πολιτικές εντάσεις και πλήττοντας τις οικονομίες.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αυτό που αποκαλεί αρχές αλληλεγγύης που υποτίθεται ότι εμποδίζουν οποιοδήποτε κράτος να μπλοκάρει τις εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας ή φυσικού αερίου και να αφήνει ένα άλλο μέλος σε έλλειψη, ειδικά όταν πρόκειται για προμήθειες για τα νοικοκυριά.
Η αλληλεγγύη, ωστόσο, δεν έχει δοκιμαστεί ποτέ σε κρίση ευρείας κλίμακας και οι φορείς εκμετάλλευσης του δικτύου λένε ότι τους επιτρέπεται να σταματήσουν ή να αλλάξουν τις ροές ρεύματος μέσω καλωδίων μεταξύ των χωρών, εάν έχουν προβλήματα ασφάλειας εφοδιασμού.
«Δείχνει πόσο εκτεθειμένο είναι το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης στην αστάθεια των τιμών των εμπορευμάτων», δήλωσε ο Roenningen στο Όσλο. «Βραχυπρόθεσμα, δεν υπάρχουν πολλά που μπορούν να γίνουν».
