Αυτό είναι το δυστοπικό σκηνικό στα εργοστάσιο μερικών Κινέζων κατασκευαστών που πίστεψαν στο «ηλεκτρικό όραμα» του Πεκίνου για παγκόσμια κυριαρχία.
Όσοι επισκεφτούν την επίσημη ιστοσελίδα του Κινεζο-γερμανικού κατασκευαστή ηλεκτρικών Byton θα αντικρίσουν ένα απαστράπτον crossover, πλαισιωμένο από έναν καλοντυμένο νεαρό με δυτική καταγωγή. Εκείνοι, ωστόσο, που θα τύχει να περάσουν έξω από το εργοστάσιο της μάρκας στην πόλη Nanjing στη Νότια Κίνα θα καταβληθούν από ένα έντονο αίσθημα κατάπληξης.
Σκουριασμένα σίδερα, αραχνιασμένα παράθυρα και παντελής απουσία ζωής. Το πολύ-πολύ να αντικρύσουν ένα φύλακα που η παρουσία του υποδηλώνει ότι το εργοστάσιο κάποτε αποτελούσε τόπο έντονης ανθρώπινης δραστηριότητας. Η πανδημία ξέσπασε, η Byton σταμάτησε την παραγωγή και έκτοτε όλα πάγωσαν. Αντίστοιχο είναι και το κλίμα έξω από το εργοστάσιο της Bordrin Motors, η οποία στις αρχές του 2021 κατέθεσε υπέβαλε αίτηση πτώχευσης.
Οι Bordrin και Byton δεν μπόρεσαν να γνωρίσουν την επιτυχία των Nio και Xpeng, που βλέπουν τα ηλεκτρικά τους να γίνονται ανάρπαστα και τις πωλήσεις τους να είναι παραπλήσιες με αυτές της παντοδύναμης Tesla.
Πώς δημιουργήθηκαν τα εργοστάσια φαντάσματα;
Με την ηλεκτροκίνηση να αποτελεί την επελαύνουσα αυτοκινητική πραγματικότητα, η Κίνα δεν άργησε να κάνει όνειρα για δημιουργία μιας παγκόσμιας αυτοκρατορίας. Το Πεκίνο χάραξε μια φιλόδοξη στρατηγική για τη μείωση των εκπομπών ρύπων που περιελάμβανε επιδοτήσεις ή και χαλαρά κριτήρια στην έκδοση αδειών. Οι Δήμοι προσέφεραν χείρα βοηθείας στην κατασκευή εργοστασίων που θα δημιουργούσαν νέες θέσεις εργασίας και θα συνέδραμαν στην οικονομική πρόοδο της χώρας.
Και το σχέδιο ευοδώθηκε. Παρά την παγκόσμια ύφεση που επέφερε η πανδημία του κορωνοϊού, η Κίνα πέτυχε ρεκόρ πωλήσεων ηλεκτρικών αυτοκινήτων το 2020, με 1,3 εκατομμύρια οχήματα. Μάλιστα, για το 2021 οι προβλέψεις ήταν ακόμα πιο αισιόδοξες, προσβλέποντας σε περίπου 2 εκατ. πωλήσεις.
Λίγο πριν, όμως, την εκπνοή του έτους, το κινεζικό τρένο άρχισε να εκτροχιάζεται, όταν οι ρυθμιστικές αρχές ζήτησαν από τις τοπικές κυβερνήσεις να αναθεωρήσουν προς τα κάτω την κλίμακα υποστήριξης για την αυτοκινητοβιομηχανία. Παρά τις αρχικές του ιμπεριαλιστικές βλέψεις, η εικόνα των ερειπωμένων εργοστασίων δεν γινόταν να μην προβληματίσουν το Πεκίνο που αναγκάστηκε να βάλει φρένο στην ξέφρενη πορεία του τρένου.
Ενδεικτική είναι η στάση του Υπουργού Βιομηχανίας και Τεχνολογίας της Πληροφορίας της χώρας, Xiao Yaqing, που σύμφωνα με το Reuters επιχειρεί να αντιμετωπίσει την υπερπληθώρα κατασκευαστών ηλεκτρικών δια της παροχής κινήτρων για συγχωνεύσεις ή ακόμα και μέσω της θέσπισης ορίων σχετικά με τη μέγιστη παραγωγή οχημάτων. «Οι εταιρείες είναι υπερβολικά πολλές», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Αυτή τη στιγμή υπάρχουν γύρω στις 846 κατασκευαστές αυτοκινήτων στην Κίνα, με τους 300 από αυτούς να παράγουν ηλεκτρικά ή plug-in υβριδικά. Παράλληλα, μόνο μέσα στα 2020, η παραγωγική δύναμη της χώρας αυξήθηκε κατά 5 εκ. οχήματα, δηλαδή τέσσερις φορές περισσότερα από αυτά που πουλήθηκαν το συγκεκριμένο έτος στη χώρα.
Επίσημα έγγραφα πτώχευσης δεν υπάρχουν, αλλά σύμφωνα με το Bloomgerg, τουλάχιστον 12 εταιρείες είτε κήρυξαν πτώχευση, είτε προχώρησαν σε αναδιάρθρωση για να την αποφύγουν. «Δημιουργείς εκατομμύρια εταιρειών και στο τέλος αντιμετωπίζεις μια κατάσταση υπερπληθώρας. Στην Κίνα η διαδικασία αποτυχίας συντελείται πιο αργά διότι οι εταιρείες υποστηρίζονται από την κυβέρνηση. Αλλά στο τέλος, κάποιες εταιρείες πρέπει να πεθάνουν. Και ο πόνος που βιώνεται είναι μεγάλος», δηλώνει ο Gary Dvorchak, Διευθύνων Σύμβουλος επενδυτικού συμβούλου με έδρα το Πεκίνο, Blueshirt Group LLC.
Η Bordrin ιδρύθηκε το 2015 από τον Huang Ximing, πρώην στέλεχος της Ford. Απέβλεπε σε 700.000 πωλήσεις ετησίως, αλλά το πρώτο της όχημα, iV6 δεν κατάφερε ποτέ να μπει στη γραμμή παραγωγής. Το 2021 η εταιρεία χρεοκόπησε και τα εργοστάσιά της ερήμωσαν.
Η Byton, παρά την οικονομική δυσπραγία συνεχίζει να υπάρχει. Ανέστειλε, ωστόσο, την εγχώρια εμπορική της δραστηριότητα και προέβη σε μαζικές απολύσεις, πληγείσα από την πανδημία. Το site της δέχεται παραγγελίες. Αποδεικνύεται, όμως, συνεπής στις παραδόσεις των οχημάτων;