“Δεν αναστέλλουμε το ενεργειακό μας πρόγραμμα”
Η Κύπρος λαμβάνει όλα τα μέτρα για να αποτρέψει τα προκλητικά σχέδια της Τουρκίας για «γκριζοποίηση» της κυπριακής ΑΟΖ.
Αυτό υπογραμμίζει ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Αναστασιάδης, στην συνέντευξη που παραχώρησε στο euronews και την Έφη Κουτσοκώστα, στο περιθώριο της έκτακτης συνόδου κορυφής στις Βρυξέλλες για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο της ΕΕ.
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο νέας πενταμερούς μετά την ολοκλήρωση των εκλογών στα κατεχόμενα, ενώ αποκαλύπτει για πρώτη φορά ότι, σε περίπτωση που η Τουρκία επιχειρήσει τον εποικισμό της Αμμοχώστου, θα ζητήσει τη διακοπή της ευρωπαϊκής οικονομικής βοήθειας προς τους Τουρκοκύπριους.
Μία ημέρα μετά την ανακοίνωση γεωτρήσεων στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη από τον υπουργό Ενέργειας Γιώργο Λακκοτρύπη στο euronews, έχουμε τη χαρά να φιλοξενούμε εδώ στις Βρυξέλλες, στο περιθώριο της συνόδου κορυφής, τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη, για να μιλήσουμε για όλα. Καλώς ήλθατε κι ευχαριστούμε πολύ για την παρουσία σας εδώ.
Νίκος Αναστασιάδης, Πρόεδρος Κυπριακής Δημοκρατίας
Εγώ σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία. Είναι χαρά μου που θα μου δοθεί η ευκαιρία να πω κάποια πράγματα που αφορούν και τη δική μου πατρίδα.
«Πολύπλοκη διαδικασία με 27 διαφορετικά συμφέροντα»
euronews: Θα ήθελα να ξεκινήσουμε από τη συζήτηση που γίνεται εδώ στις Βρυξέλλες για το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο που αποδεικνύεται αρκετά πολύπλοκη, διότι υπάρχουν πολλές αντιθέσεις. Ποιό είναι το κλίμα που μπορείτε εσείς να μας μεταφέρετε από τις συζητήσεις που γίνανε χθες;
Νίκος Αναστασιάδης: Πολύ ορθά έχετε επισημάνει ότι είναι μια πολύπλοκη διαδικασία με 27 διαφορετικά συμφέροντα. Κάποιων συμπίπτουν οι θέσεις, κάπου υπάρχουν διαφωνίες, κάποιες χώρες αξιώνουν πολύ περισσότερα εν όψει της κάθετης μείωσης σημαντικού ποσοστού κονδυλίων μετά το Brexit. Το ποσοστό συνεισφοράς φαίνεται επίσης να είναι ένα από τα προβλήματα που παρεμποδίζουν την αύξηση του προϋπολογισμού, προκειμένου να υπάρξει επιμέρους ικανοποίηση των κρατών, είτε όσον αφορά την Πολιτική Συνοχής, είτε την Κοινή Αγροτική Πολιτική, είτε τον Εκσυγχρονισμό, το Digital. Υπάρχει μια σωρεία επιμέρους θεμάτων, ιδιαίτερα το μεταναστευτικό επίσης που αφορά κάποιες εκ των χωρών που είναι στην πρώτη γραμμή. Συνεπώς, βρισκόμαστε σε ένα στάδιο, όπου το μόνο που μπορώ να εγγυηθώ είναι ότι θα επανέλθουμε.
euronews: Οι δικές σας προσδοκίες;
Νίκος Αναστασιάδης: Τελικά ελπίζω, όπως γίνεται συνήθως στην ΕΕ, υπάρχουν πάντοτε οι τρόποι συμβιβασμού, αρκεί να υπάρχει η καλή θέληση από όλους και όχι η δογματική εμμονή σε κάποιες θέσεις, όπως τις εκφράζουν μέχρι στιγμής κάποια εκ των κρατών μελών.
Το πρόγραμμα γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ
euronews: Πάμε τώρα να περάσουμε λίγο στα δικά μας. Ο κ. Λακκοτρύπης ανακοίνωσε ένα νέο πρόγραμμα γεωτρήσεων. Είπε ότι τα πράγματα προχωρούν σύμφωνα με τον προγραμματισμό. Παρ' όλα αυτά, βλέπουμε ότι από την άλλη πλευρά, την τουρκική πλευρά, οι προκλήσεις συνεχίζονται. Επιβεβαιώθηκε, μάλιστα, από την Άγκυρα ότι αγόρασαν ένα νέο γεωτρύπανο, το οποίο απειλούν ότι μπορούν να χρησιμοποιήσουν ανά πάσα ώρα και στιγμή κάπου στην ανατολική Μεσόγειο, ενδεχομένως και στην κυπριακή ΑΟΖ. Ποια είναι η δική σας απάντηση σε αυτό; Επιμένετε να συνεχίζετε στον ίδιο ρυθμό; Πόσο ασφαλείς είναι αυτές οι γεωτρήσεις που γίνονται τώρα;
Νίκος Αναστασιάδης: Εάν μέσα από τις απειλές αναστέλαμε το ενεργειακό μας πρόγραμμα, θα ήταν αυτό που η Τουρκία επεδίωκε. Παράνομα, κατ' αντίθεση του Διεθνούς Δικαίου, της Συνθήκης για το Δίκαιο της Θάλασσας των Ηνωμένων Εθνών, η Τουρκία, μη αναγνωρίζοντας την Κυπριακή Δημοκρατία, εμμένει ότι δεν έχουμε ΑΟΖ, κάτι που, αντίθετα, επιβεβαιώνεται μέσα από τις διεθνείς συμφωνίες που έχουμε με την Αίγυπτο, το Ισραήλ και - προς το τέλος βρίσκεται - με τον Λίβανο. Έχει εδώ και χρόνια συνομολογηθεί η διαχωριστική γραμμή μεταξύ των θαλασσίων ζωνών. Κατ' αντίθεση συνεπώς όλων αυτών, η Τουρκία θεωρεί ότι η ΑΟΖ της Κύπρου, είτε μέρος αυτής ανήκει στην Τουρκία, είτε μέρος αυτής ανήκει σε ένα ανύπαρκτο κράτος, το οποίο μόνο η Τουρκία αναγνωρίζει. Συνεπώς οι απειλές, οι προκλήσεις είναι εμφανείς και οι στόχοι εξίσου εμφανείς. Η προσπάθεια είναι να επιτύχει «γκριζοποίηση», αν θέλετε, ή αναστολή μέχρι να λυθεί το Κυπριακό. Αυτό θα ήταν ένα πλήγμα για την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας, γι' αυτό και εμμένουμε, μέσα από μια σειρά μέτρων - διπλωματικών, νομικών, με την αλληλεγγύη της ΕΕ -στο βαθμό που μπορεί να τη δώσει για να είμεθα ειλικρινείς- αλλά και των Ηνωμένων Εθνών, των φιλικών χωρών, των ενδιαφερομένων χωρών που έχουν αδειοδοτηθεί για να προχωρήσουν σε γεωτρήσεις - να προστατεύσουμε και το πρόγραμμα και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
«Αισθανόμαστε απόλυτα ασφαλείς»
euronews: Τώρα που μιλάμε για τις συμμαχίες που έχει η Κυπριακή Δημοκρατία, ακούσαμε έναν Τούρκο αξιωματούχο πρόσφατα να λέει ότι η Τουρκία είναι έτοιμη να προσεγγίσει και πάλι το Ισραήλ και να οριοθετήσει ΑΟΖ, όπως το έκανε στα πρότυπα του τουρκολιβυκού μνημονίου. Βλέπουμε, δηλαδή, μια τέτοιου είδους στρατηγική να εξελίσσεται στην περιοχή. Δεν σας ανησυχεί αυτό;
Νίκος Αναστασιάδης: Είμαστε σε γνώση των προσπαθειών που καταβάλλονται και είναι εδώ η σημασία των τριμερών συνεργασιών και η εμβάθυνση σχέσεων που έχουμε αναπτύξει, τόσο με την Αίγυπτο, το Ισραήλ, την Ιορδανία, τον Λίβανο.
euronews: Λέω για το Ισραήλ, διότι το Ισραήλ είναι επίσης μία χώρα, η οποία δεν έχει αναγνωρίσει το Διεθνές Δίκαιο, τη Συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας. Γι' αυτό το λέω περισσότερο, δηλαδή πόσο ασφαλείς νιώθετε;
Νίκος Αναστασιάδης: Αισθανόμεθα απόλυτα ασφαλείς. Οι σχέσεις έχουν εμβαθυνθεί σε τέτοιο βαθμό που θεωρώ ότι δεν θα ήταν δυνατόν ποτέ να αναιρέσουν τη Διεθνή Σύμβαση, η οποία ήδη έχει υπογραφεί, έχει επικυρωθεί, δηλαδή ο καθορισμός των θαλασσίων ορίων στην οικονομική ζώνη της κάθε μιας των χωρών. Έχουμε συνεργασία κι έχουμε συνυπογράψει, όπως θα ενθυμείστε, και για την κατασκευή του αγωγού East Med πολύ πρόσφατα, στις 2 Ιανουαρίου, στην Αθήνα. Συνεπώς, μπορεί οι Τούρκοι να επιδιώκουν - κι έγιναν νύξεις και προς άλλη φιλική χώρα- αλλά ευτυχώς μέχρι στιγμής οι φύλακες έχουν γνώσιν. Εννοώ για τις ενδιαφερόμενες χώρες που προσεγγίζει η Τουρκία.
«Ο Ερντογάν εκβιάζει μέσω του μεταναστευτικού»
euronews: Όσον αφορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είστε ικανοποιημένος και με το χρόνο της απάντησης που δόθηκε, αλλά και με τα ίδια τα μέτρα; Διότι φαίνεται ότι δεν έχουν κάποιο απτό αποτέλεσμα, τουλάχιστον όπως βλέπουμε τώρα στην άλλη πλευρά.
Νίκος Αναστασιάδης: Νομίζω ότι σταδιακά θα κλιμακώνονται τα μέτρα. Δεν θα πρέπει να παραγνωρίζουμε σημαντικά συμφέροντα χωρών της ΕΕ, τον ρόλο που διαδραματίζει η Τουρκία ως μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά και το πιο σημαντικό για τους Ευρωπαίους, το μεταναστευτικό. Εκεί είναι ένα χαρτί, το οποίο χρησιμοποιεί ο Ερντογάν για να εκβιάσει.
euronews: Και φαίνεται ότι πιάνει...
Νίκος Αναστασιάδης: Να σας πω γιατί. Γιατί το 2016 με τις μεταναστευτικές ροές κλυδωνίστηκε πραγματικά η ενότητα της ΕΕ. Συνεπώς, παρά ταύτα, θεωρώ ότι η εμμονή και η συμπαράσταση που έχουμε τόσο από την Ελλάδα όσο και από άλλες φίλες χώρες μέσα στην ΕΕ θα μεταβάλουν το κλίμα με την έννοια ότι θα ασκηθούν ακόμη περισσότερες πιέσεις, έτσι ώστε να συνειδητοποιήσει η Τουρκία ότι δεν είναι με τη δική της ερμηνεία του Διεθνούς Δικαίου που μπορεί να αποκτήσει δικαιώματα.
euronews: Παρ' όλα αυτά, αν δούμε τη μεγάλη εικόνα, βλέπουμε ότι η Τουρκία έχει μια νέα στρατηγική στην περιοχή, είναι αρκετά επιθετική. Βλέπουμε ότι χρησιμοποιεί στρατιωτικά μέτρα. Οποιαδήποτε παραδοσιακή πολιτική από την πλευρά της Κυπριακής Δημοκρατίας ή και Ελλάδας σε σχέση με Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης ή άλλα παραβιάζονται κατάφορα. Γι' αυτό λέω πόσο ασφαλείς νιώθετε. Είστε διατεθειμένοι να...
Νίκος Αναστασιάδης: Να σας πω. Καμιά φορά η στρατιωτική αδυναμία είναι η δύναμη που αποτρέπει συγκρούσεις. Φανταστήκατε να ήμασταν σε θέση να αμυνθούμε στρατιωτικά. Αυτό που επεδίωκαν ήταν μια πρόκληση κρίσης. Όταν είσαι αδύνατος αμυντικά, δεν θα αντιδράσεις κατά τον τρόπο που επιλέγει ο... για εμάς δεν θα ήταν αντίπαλος, αλλά δυστυχώς επιδιώκει και παραμένει μια δύναμη, η οποία συνεχώς προκαλεί... Εν πάση περιπτώσει, αισθανόμαστε αρκούτως ασφαλείς, έχουμε ασπίδα μας το Διεθνές Δίκαιο, έχουμε ασπίδα μας τις συμμαχίες που έχουμε συνάψει και συνεπώς δεν θεωρώ ότι θα αποτολμήσουν. Εκεί που υπάρχει ο κίνδυνος είναι μετά την υπογραφή του MOU, του συμφώνου με τη Λιβύη, εάν αποπειραθούν να πράξουν τα ανάλογα με αυτά που πράττουν στη θαλάσσια οικονομική ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ελληνική θαλάσσια ζώνη. Εκεί - και θεωρώ ότι δεν θα το τολμήσουν με την έννοια ότι αντιλαμβάνονται ότι πλέον θα είναι μια πραγματικά κρίσιμη δοκιμασία και για τους ίδιους, αλλά και ευρύτερα για όλους όσοι παρακολουθούν, είτε εξ αποστάσεως, είτε όχι στον βαθμό που θα θέλαμε να είναι ενεργοί στις παρεμβάσεις.
euronews: Ανησυχείτε δηλαδή για το ενδεχόμενο ενός θερμού επεισοδίου;
Νίκος Αναστασιάδης: Δεν θα ήθελα κινδυνολογώντας να προκαλέσω ανησυχίες που δεν ευσταθούν. Πιστεύω ότι συνεκτιμόνται τα πάντα, όσο θρασείες και αν είναι οι επεκτατικές βλέψεις που εκδηλώνει η Τουρκία.
«Δεν έφυγα από το Κραν Μοντανά»
euronews: Θεωρείτε, βλέποντας όλα αυτά, ότι τελικά ήταν λάθος όταν φύγατε από το Κραν Μοντανά, που ήταν μομέντουμ για την επίλυση του Κυπριακού;
Νίκος Αναστασιάδης: Δεν έφυγα ποτέ από το Κραν Μοντανά. Οι συνομιλίες στο Κραν Μοντανά διεκόπησαν από το Γενικό Γραμματέα, όταν συνειδητοποίησε ότι δεν υπήρχε η αναμενόμενη πρόοδος και ιδιαίτερα στα θέματα των εγγυήσεων και της παρουσίας κατοχικών στρατευμάτων. Αντίθετα η Ελληνοκυπριακή πλευρά έδωσε και επί των έξι σημείων αναφοράς του Γενικού Γραμματέα ολοκληρωμένες προτάσεις και για το θέμα της ασφάλειας, των εγγυήσεων, των στρατευμάτων, του περιουσιακού, του εδαφικού, της πολιτικής ισότητας, της ισότιμης μεταχείρισης Τούρκων και Ελλήνων υπηκόων. Η άλλη πλευρά περιορίστηκε να δώσει προτάσεις μόνο επί των θεμάτων ασφαλείας, δηλαδή εγγυήσεων, επεμβατικών δικαιωμάτων και παρουσίας τουρκικού στρατού, χωρίς να αγγίξει τα υπόλοιπα των θεμάτων.
euronews: Ήταν όμως μια ευκαιρία εκεί που χάθηκε, ενώ είχατε φτάσει -ενδεχομένως- πολύ κοντά.
Νίκος Αναστασιάδης: Βεβαίως, θα μπορούσε να ήταν, αν η Τουρκία έδειχνε δείγματα γραφής. Ο κύριος Τσαβούσογλου την προηγούμενη ημέρα της συνόδου της 6ης Ιουλίου στην παρουσία του Γενικού Γραμματέα δήλωνε ότι καλά κάνουν οι Ελληνοκύπριοι να ξυπνήσουν από το όνειρο πως θα υπάρξει περίπτωση να εξευρεθεί λύση με μηδέν στρατεύματα και μηδέν εγγυήσεις.
euronews: Είναι όμως το Κυπριακό τελικά η προϋπόθεση για να μπορέσει και το πρόγραμμα των γεωτρήσεων να προχωρήσει ειρηνικά και οι σχέσεις τελικά να εξομαλυνθούν και να προχωρήσουν τα πράγματα; Σε ποιό σημείο βρισκόμαστε τώρα;
Νίκος Αναστασιάδης: Πριν και πέρα από όλα να θυμηθούμε ότι διάγουμε το 46ο χρόνο από την εισβολή. Όλες οι κυπριακές κυβερνήσεις, όλοι οι ηγέτες της Ελληνοκυπριακής κοινότητας επεδίωξαν, είτε δια της μεθόδου του διαλόγου, είτε με κάπως πιο διεκδικητική πολιτική, όλες τις μεθόδους, προκειμένου να επιτύχουμε μια λύση. Κάναμε σημαντικές υποχωρήσεις, ιστορικές υποχωρήσεις. Παρά ταύτα δεν εξευρέθη λύση λόγω της τουρκικής αδιαλλαξίας. Που είμαστε τώρα: Τον περασμένο Αύγουστο είχαμε συναντηθεί με τον κ. Ακιντζί και συμφωνήσαμε περίπου, κατά μια έκφραση ευχής και του Γενικού Γραμματέα, στους όρους αναφοράς, έτσι ώστε να επαναρχίσει ο διάλογος. Ενημερώσαμε την κυρία Λουτ, επεσκέφθη η κυρία Λουτ την Κύπρο, η κυρία Λουτ είναι η ειδική αντιπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα, και ενημερώσαμε και χωριστά ο καθένας ηγέτης την κυρία Λουτ. Είχε σχηματοποιήσει μια εικόνα ότι υπήρχε μια συναντίληψη μεταξύ των δύο ηγετών. Ετοίμασε ένα έγγραφο με τους όρους αναφοράς. Δυστυχώς επειδή θα έπρεπε να περάσει από τον έλεγχο της Τουρκίας άρχισαν τα προαπαιτούμενα, άρχισαν να θέτουν όρους και προϋποθέσεις προκειμένου να κερδίσουν προτού καν προσέλθουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αυτά που κατά την άποψή τους πρέπει να διεκδικούν για την τουρκοκυπριακή πλευρά. Αποτέλεσμα, ναυάγησε η προσπάθεια της κυρίας Λουτ ύστερα από μια εβδομάδα εντατικών διαβουλεύσεων. Ο Γενικός Γραμματέας, και αυτό είναι το ενθαρρυντικό, συνέχισε να εμμένει και κάλεσε τη σύνοδο στο Βερολίνο στις 25 Νοεμβρίου. Λάβαμε μέρος ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, ο υποφαινόμενος και ο Γενικός Γραμματέας. Εκεί και πάλι επανελήφθη και κατέγραψε ο Γενικός Γραμματέας τους όρους αναφοράς. Το επόμενο βήμα ήταν η πενταμερής, για να συμφωνηθούν τα διαδικαστικά για επάνοδο στον διάλογο. Η Τουρκία αντέδρασε λέγοντας ότι υπάρχουν εκλογές στην τουρκοκυπριακή κοινότητα για την ανάδειξη του Τουρκοκύπριου ηγέτη, η Αγγλία βρίσκεται στο στάδιο της εξόδου, η Ελλάδα μόλις είχε τελειώσει τις εκλογές, εν πάση περιπτώσει προσχηματικά δεν επέτρεψαν να συγκληθεί η πενταμερής. Θέλω να ευελπιστώ ότι μετά τον Απρίλιο που θα γίνουν οι εκλογές για την ανάδειξη Τουρκοκύπριου ηγέτη θα γίνει μια από πλευράς Γενικού Γραμματέα καλή προετοιμασία και η Τουρκία δεν θα έχει αντίρρηση να συγκληθεί μια πενταμερής που θα ανοίξει το δρόμο για τη Σύνοδο για την Κύπρο.
euronews: Εσείς υποστηρίζατε ανέκαθεν τη λύση της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Εμμένετε σε αυτό ή υπάρχει πλέον ανοιχτό και το ενδεχόμενο της λύσης των δύο κρατών, το ακούσαμε άλλωστε από τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας ότι ενδεχομένως υπάρχει και αυτή η λύση.
Νίκος Αναστασιάδης: Αυτή είναι η επιδίωξη της Τουρκίας. Η δική μας θέση όπως επιβεβαιώνεται και μέσα από το ανακοινωθέν του Γενικού Γραμματέα, αλλά και από τους όρους αναφοράς που έχουμε συμφωνήσει με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, παραμένουμε στη θέση ότι θα πρέπει η λύση να είναι μέσα στα πλαίσια των ψηφισμάτων του ΟΗΕ, των συμφωνιών κορυφής, που δεν είναι άλλη από τη διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία.
euronews: Αποκλείεται λοιπόν να μπει αυτή η πρόταση στο τραπέζι.
Νίκος Αναστασιάδης: Εκείνο που επιδιώκουμε είναι διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία. Να είναι λειτουργική για να είναι βιώσιμη, να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων και ιδιαίτερα να δημιουργεί ένα πραγματικά ανεξάρτητο κράτος, μακράν εξαρτήσεων και η πολιτική ισότητα, όπως την αξιώνουν οι Τουρκοκύπριοι να μην οδηγεί σε πολιτική ανισότητα.
euronews: Θα συμφωνούσατε σε μορατόριουμ, μια άλλη πρόταση που ακούσαμε για τις γεωτρήσεις προκειμένου να βρεθεί επίλυση στο Κυπριακό;
Νίκος Αναστασιάδης: Όχι. Δεν είναι στο τραπέζι τα ενεργειακά θέματα. Υπάρχει σύγκλιση επί τούτου, παλαιότερα, επί αειμνήστου Δημήτρη Χριστόφια. Αυτή επανελήφθη και κατά τον διάλογο με τον κύριο Ακιντζί. Πέραν όμως τούτου για να διασφαλίσουμε τους συμπατριώτες μας έχουμε περάσει το εθνικό ταμείο επενδύσεων στο οποίο θα κατατίθενται τα τυχόν έσοδα από εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, δεν επιτρέπεται να αποσυρθεί οποιοδήποτε ποσό, είτε οι καταθέσεις να χρησιμοποιηθούν για εγγυήσεις ή εξόφληση δημόσιου χρέους, αλλά και πέραν αυτού κατά τις 9 του Αυγούστου όταν είχαμε τη συνάντηση με τον κύριο Ακιντζί προέτεινα ακόμα περαιτέρω να ανοιχτεί ένας καταπιστευτικός λογαριασμός προς όφελος της τουρκοκυπριακής κοινότητας να κατατίθενται οι όποιες εισπράξεις από εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου εκείνο που αναλογεί με βάση την πληθυσμιακή αναλογία στην τουτρκοκυπριακή κοινότητα και εάν η Τουρκία αναγνωρίσει την ΑΟΖ του συνόλου της Κυπριακής Δημοκρατίας να έχουν δικαίωμα ακόμα και προ της λύσεως να αποσύρουν τα όποια χρήματα θεωρούν αναγκαία οι Τουρκοκύπριοι. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος διασφάλισης των δικαιωμάτων της τουρκοκυπριακής κοινότητας.
Για το θέμα της Αμμοχώστου
euronews: Προς το παρόν, βλέπουμε ότι και ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας πήγε στα κατεχόμενα και είπε μάλιστα ότι θα ανοίξει την Αμμόχωστο, το οποίο μπορεί όμως να δημιουργήσει τετελεσμένο στην περιοχή;
Νίκος Αναστασιάδης: Δεν θεωρώ ότι θα φτάσουν μέχρι εκεί και είναι ένα από τα θέματα που οφείλω να πω ήγειρα χθες στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δοθέντος ότι υπάρχουν χρηματοδοτικά ταμεία είτε για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, είτε χρηματοδοτικά ταμεία για βοήθεια προς τους Τουρκοκύπριους, προκειμένου μέσα από συγκεκριμένα έργα να υποβοηθηθεί η επανένωση του νησιού, έχω πει ότι δεν φέρω ένσταση να συνεχίσουν να λειτουργούν τα ταμεία και τα προγράμματα, αλλά υπό έναν όρο. Εάν δοκιμάσουν τον εποικισμό της Αμμοχώστου, σε μια τέτοια περίπτωση θα πρέπει άμεσα να τερματίζονται. Βεβαίως υπάρχει δρόμος μέχρι να αποφασιστεί, αλλά είμαι βέβαιος ότι δεν υπάρχει άλλη από την επιλογή παρά να υιοθετηθεί μια ανάλογη πρόταση η οποία δεν βλάπτει κανέναν ο οποίος σέβεται το διεθνές δίκαιο και να μην ξεχνάτε ότι για την Αμμόχωστο ύστερα από δικά μας διαβήματα το Δεκέμβριο είχε εκδοθεί και δήλωση του προέδρου του Συμβουλίου Ασφαλείας που επαναβεβαίωνε το Άρθρο 550 789, το οποίο λέει καθαρά ότι η πόλη της Αμμοχώστου ανήκει στους ιδιοκτήτες και τους νομίμους κατοίκους της.
euronews: Πού βρίσκεστε σε σχέση με την προσφυγή στη Χάγη; Ήθελα να σας ρωτήσω γιατί είχατε θέσει αυτό το θέμα -ότι η Κύπρος είναι έτοιμη να πάει στη Χάγη- βέβαια μονομερώς γιατί ενδεχομένως η Τουρκία δεν δέχεται μια τέτοια πρόταση.
Νίκος Αναστασιάδης: Στις προετοιμασίες για την κατάθεση της προσφυγής. Έχουμε προχωρήσει σε πρώτο στάδιο στην ειδοποίηση όπως επιβάλλεται να γίνει με πρόσκληση υπογραφής συνυποσχετικού, δεν υπήρξε απάντηση και τώρα ένας διεθνής νομικός οίκος ο οποίος συμβουλεύει την Κυπριακή Δημοκρατία ετοιμάζεται για τα περαιτέρω βήματα.
euronews: Πότε το περιμένουμε αυτό;
Νίκος Αναστασιάδης: Δεν έχει σημασία το πότε ακριβώς. Εκείνο που έχει σημασία είναι η απόδειξη της πολιτικής μας βούλησης να βρούμε τρόπους, όπως και και η ΕΕ έπραξε στις 25 Ιουλίου του περασμένου χρόνου με πρόσκληση προς την Τουρκία μέσα από ένα διάλογο να καθοριστεί μεταύ Κύπρου και Τουρκίας η διαχωριστική γραμμή των οικονομικών ζωνών, των θαλασσίων οικονομικών ζωνών.
euronews: Προσδοκάτε από αυτήν την προσφυγή κάποια πρακτικά οφέλη;
Νίκος Αναστασιάδης: Είμαι και δικηγόρος δεν μπορώ να λέω ότι θέλω. Όπως καλά γνωρίζετε αν δεν υπάρχει αμοιβαία συμφωνία ή αποδοχη από την άλλη πλευρά δεν θα λειτουργήσει, αλλά δεν είναι η μόνη περίπτωση όπου προσέφυγε ένα κράτος χωρίς τη συναίνεση του αντιδίκου κράτους το οποίο δεν ανεγνωρίζε δικαιοδοσία στο Διεθνές Δικαστήριο, ούτε υπέγραψε συνυποσχετικό και παρά ταύτα εν συνεχεία ενεπλάκη. Συνεπώς αυτό που πράττουμε είναι η απόδειξη ότι από τη μια χρησιμοποιούμε τα νομικά όπλα που το διεθνές δίκαιο παρέχει στα κράτη που αισθάνονται ότι είναι θύματα αυθαιρέτων παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου και από την άλλη δίνουμε ένα ισχυρό μήνυμα ότι είμαστε έτοιμοι για διάλογο έτσι ώστε ειρηνικά να επιτύχουμε αυτό που θα είναι προς όφελος όλων.
euronews: Ανησυχείτε δηλαδή για το ενδεχόμενο ενός θερμού επεισοδίου;
Νίκος Αναστασιάδης: Δεν θα ήθελα κινδυνολογώντας να προκαλέσω ανησυχίες που δεν ευσταθούν. Πιστεύω ότι συνεκτιμόνται τα πάντα, όσο θρασείες και αν είναι οι επεκτατικές βλέψεις που εκδηλώνει η Τουρκία.
«Δεν έφυγα από το Κραν Μοντανά»
euronews: Θεωρείτε, βλέποντας όλα αυτά, ότι τελικά ήταν λάθος όταν φύγατε από το Κραν Μοντανά, που ήταν μομέντουμ για την επίλυση του Κυπριακού;
Νίκος Αναστασιάδης: Δεν έφυγα ποτέ από το Κραν Μοντανά. Οι συνομιλίες στο Κραν Μοντανά διεκόπησαν από το Γενικό Γραμματέα, όταν συνειδητοποίησε ότι δεν υπήρχε η αναμενόμενη πρόοδος και ιδιαίτερα στα θέματα των εγγυήσεων και της παρουσίας κατοχικών στρατευμάτων. Αντίθετα η Ελληνοκυπριακή πλευρά έδωσε και επί των έξι σημείων αναφοράς του Γενικού Γραμματέα ολοκληρωμένες προτάσεις και για το θέμα της ασφάλειας, των εγγυήσεων, των στρατευμάτων, του περιουσιακού, του εδαφικού, της πολιτικής ισότητας, της ισότιμης μεταχείρισης Τούρκων και Ελλήνων υπηκόων. Η άλλη πλευρά περιορίστηκε να δώσει προτάσεις μόνο επί των θεμάτων ασφαλείας, δηλαδή εγγυήσεων, επεμβατικών δικαιωμάτων και παρουσίας τουρκικού στρατού, χωρίς να αγγίξει τα υπόλοιπα των θεμάτων.
euronews: Ήταν όμως μια ευκαιρία εκεί που χάθηκε, ενώ είχατε φτάσει -ενδεχομένως- πολύ κοντά.
Νίκος Αναστασιάδης: Βεβαίως, θα μπορούσε να ήταν, αν η Τουρκία έδειχνε δείγματα γραφής. Ο κύριος Τσαβούσογλου την προηγούμενη ημέρα της συνόδου της 6ης Ιουλίου στην παρουσία του Γενικού Γραμματέα δήλωνε ότι καλά κάνουν οι Ελληνοκύπριοι να ξυπνήσουν από το όνειρο πως θα υπάρξει περίπτωση να εξευρεθεί λύση με μηδέν στρατεύματα και μηδέν εγγυήσεις.
euronews: Είναι όμως το Κυπριακό τελικά η προϋπόθεση για να μπορέσει και το πρόγραμμα των γεωτρήσεων να προχωρήσει ειρηνικά και οι σχέσεις τελικά να εξομαλυνθούν και να προχωρήσουν τα πράγματα; Σε ποιό σημείο βρισκόμαστε τώρα;
Νίκος Αναστασιάδης: Πριν και πέρα από όλα να θυμηθούμε ότι διάγουμε το 46ο χρόνο από την εισβολή. Όλες οι κυπριακές κυβερνήσεις, όλοι οι ηγέτες της Ελληνοκυπριακής κοινότητας επεδίωξαν, είτε δια της μεθόδου του διαλόγου, είτε με κάπως πιο διεκδικητική πολιτική, όλες τις μεθόδους, προκειμένου να επιτύχουμε μια λύση. Κάναμε σημαντικές υποχωρήσεις, ιστορικές υποχωρήσεις. Παρά ταύτα δεν εξευρέθη λύση λόγω της τουρκικής αδιαλλαξίας. Που είμαστε τώρα: Τον περασμένο Αύγουστο είχαμε συναντηθεί με τον κ. Ακιντζί και συμφωνήσαμε περίπου, κατά μια έκφραση ευχής και του Γενικού Γραμματέα, στους όρους αναφοράς, έτσι ώστε να επαναρχίσει ο διάλογος. Ενημερώσαμε την κυρία Λουτ, επεσκέφθη η κυρία Λουτ την Κύπρο, η κυρία Λουτ είναι η ειδική αντιπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα, και ενημερώσαμε και χωριστά ο καθένας ηγέτης την κυρία Λουτ. Είχε σχηματοποιήσει μια εικόνα ότι υπήρχε μια συναντίληψη μεταξύ των δύο ηγετών. Ετοίμασε ένα έγγραφο με τους όρους αναφοράς. Δυστυχώς επειδή θα έπρεπε να περάσει από τον έλεγχο της Τουρκίας άρχισαν τα προαπαιτούμενα, άρχισαν να θέτουν όρους και προϋποθέσεις προκειμένου να κερδίσουν προτού καν προσέλθουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αυτά που κατά την άποψή τους πρέπει να διεκδικούν για την τουρκοκυπριακή πλευρά. Αποτέλεσμα, ναυάγησε η προσπάθεια της κυρίας Λουτ ύστερα από μια εβδομάδα εντατικών διαβουλεύσεων. Ο Γενικός Γραμματέας, και αυτό είναι το ενθαρρυντικό, συνέχισε να εμμένει και κάλεσε τη σύνοδο στο Βερολίνο στις 25 Νοεμβρίου. Λάβαμε μέρος ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, ο υποφαινόμενος και ο Γενικός Γραμματέας. Εκεί και πάλι επανελήφθη και κατέγραψε ο Γενικός Γραμματέας τους όρους αναφοράς. Το επόμενο βήμα ήταν η πενταμερής, για να συμφωνηθούν τα διαδικαστικά για επάνοδο στον διάλογο. Η Τουρκία αντέδρασε λέγοντας ότι υπάρχουν εκλογές στην τουρκοκυπριακή κοινότητα για την ανάδειξη του Τουρκοκύπριου ηγέτη, η Αγγλία βρίσκεται στο στάδιο της εξόδου, η Ελλάδα μόλις είχε τελειώσει τις εκλογές, εν πάση περιπτώσει προσχηματικά δεν επέτρεψαν να συγκληθεί η πενταμερής. Θέλω να ευελπιστώ ότι μετά τον Απρίλιο που θα γίνουν οι εκλογές για την ανάδειξη Τουρκοκύπριου ηγέτη θα γίνει μια από πλευράς Γενικού Γραμματέα καλή προετοιμασία και η Τουρκία δεν θα έχει αντίρρηση να συγκληθεί μια πενταμερής που θα ανοίξει το δρόμο για τη Σύνοδο για την Κύπρο.
euronews: Εσείς υποστηρίζατε ανέκαθεν τη λύση της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Εμμένετε σε αυτό ή υπάρχει πλέον ανοιχτό και το ενδεχόμενο της λύσης των δύο κρατών, το ακούσαμε άλλωστε από τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας ότι ενδεχομένως υπάρχει και αυτή η λύση.
Νίκος Αναστασιάδης: Αυτή είναι η επιδίωξη της Τουρκίας. Η δική μας θέση όπως επιβεβαιώνεται και μέσα από το ανακοινωθέν του Γενικού Γραμματέα, αλλά και από τους όρους αναφοράς που έχουμε συμφωνήσει με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη, παραμένουμε στη θέση ότι θα πρέπει η λύση να είναι μέσα στα πλαίσια των ψηφισμάτων του ΟΗΕ, των συμφωνιών κορυφής, που δεν είναι άλλη από τη διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία.
euronews: Αποκλείεται λοιπόν να μπει αυτή η πρόταση στο τραπέζι.
Νίκος Αναστασιάδης: Εκείνο που επιδιώκουμε είναι διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία. Να είναι λειτουργική για να είναι βιώσιμη, να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων και ιδιαίτερα να δημιουργεί ένα πραγματικά ανεξάρτητο κράτος, μακράν εξαρτήσεων και η πολιτική ισότητα, όπως την αξιώνουν οι Τουρκοκύπριοι να μην οδηγεί σε πολιτική ανισότητα.
euronews: Θα συμφωνούσατε σε μορατόριουμ, μια άλλη πρόταση που ακούσαμε για τις γεωτρήσεις προκειμένου να βρεθεί επίλυση στο Κυπριακό;
Νίκος Αναστασιάδης: Όχι. Δεν είναι στο τραπέζι τα ενεργειακά θέματα. Υπάρχει σύγκλιση επί τούτου, παλαιότερα, επί αειμνήστου Δημήτρη Χριστόφια. Αυτή επανελήφθη και κατά τον διάλογο με τον κύριο Ακιντζί. Πέραν όμως τούτου για να διασφαλίσουμε τους συμπατριώτες μας έχουμε περάσει το εθνικό ταμείο επενδύσεων στο οποίο θα κατατίθενται τα τυχόν έσοδα από εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, δεν επιτρέπεται να αποσυρθεί οποιοδήποτε ποσό, είτε οι καταθέσεις να χρησιμοποιηθούν για εγγυήσεις ή εξόφληση δημόσιου χρέους, αλλά και πέραν αυτού κατά τις 9 του Αυγούστου όταν είχαμε τη συνάντηση με τον κύριο Ακιντζί προέτεινα ακόμα περαιτέρω να ανοιχτεί ένας καταπιστευτικός λογαριασμός προς όφελος της τουρκοκυπριακής κοινότητας να κατατίθενται οι όποιες εισπράξεις από εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου εκείνο που αναλογεί με βάση την πληθυσμιακή αναλογία στην τουτρκοκυπριακή κοινότητα και εάν η Τουρκία αναγνωρίσει την ΑΟΖ του συνόλου της Κυπριακής Δημοκρατίας να έχουν δικαίωμα ακόμα και προ της λύσεως να αποσύρουν τα όποια χρήματα θεωρούν αναγκαία οι Τουρκοκύπριοι. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος διασφάλισης των δικαιωμάτων της τουρκοκυπριακής κοινότητας.
Για το θέμα της Αμμοχώστου
euronews: Προς το παρόν, βλέπουμε ότι και ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας πήγε στα κατεχόμενα και είπε μάλιστα ότι θα ανοίξει την Αμμόχωστο, το οποίο μπορεί όμως να δημιουργήσει τετελεσμένο στην περιοχή;
Νίκος Αναστασιάδης: Δεν θεωρώ ότι θα φτάσουν μέχρι εκεί και είναι ένα από τα θέματα που οφείλω να πω ήγειρα χθες στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δοθέντος ότι υπάρχουν χρηματοδοτικά ταμεία είτε για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, είτε χρηματοδοτικά ταμεία για βοήθεια προς τους Τουρκοκύπριους, προκειμένου μέσα από συγκεκριμένα έργα να υποβοηθηθεί η επανένωση του νησιού, έχω πει ότι δεν φέρω ένσταση να συνεχίσουν να λειτουργούν τα ταμεία και τα προγράμματα, αλλά υπό έναν όρο. Εάν δοκιμάσουν τον εποικισμό της Αμμοχώστου, σε μια τέτοια περίπτωση θα πρέπει άμεσα να τερματίζονται. Βεβαίως υπάρχει δρόμος μέχρι να αποφασιστεί, αλλά είμαι βέβαιος ότι δεν υπάρχει άλλη από την επιλογή παρά να υιοθετηθεί μια ανάλογη πρόταση η οποία δεν βλάπτει κανέναν ο οποίος σέβεται το διεθνές δίκαιο και να μην ξεχνάτε ότι για την Αμμόχωστο ύστερα από δικά μας διαβήματα το Δεκέμβριο είχε εκδοθεί και δήλωση του προέδρου του Συμβουλίου Ασφαλείας που επαναβεβαίωνε το Άρθρο 550 789, το οποίο λέει καθαρά ότι η πόλη της Αμμοχώστου ανήκει στους ιδιοκτήτες και τους νομίμους κατοίκους της.
euronews: Πού βρίσκεστε σε σχέση με την προσφυγή στη Χάγη; Ήθελα να σας ρωτήσω γιατί είχατε θέσει αυτό το θέμα -ότι η Κύπρος είναι έτοιμη να πάει στη Χάγη- βέβαια μονομερώς γιατί ενδεχομένως η Τουρκία δεν δέχεται μια τέτοια πρόταση.
Νίκος Αναστασιάδης: Στις προετοιμασίες για την κατάθεση της προσφυγής. Έχουμε προχωρήσει σε πρώτο στάδιο στην ειδοποίηση όπως επιβάλλεται να γίνει με πρόσκληση υπογραφής συνυποσχετικού, δεν υπήρξε απάντηση και τώρα ένας διεθνής νομικός οίκος ο οποίος συμβουλεύει την Κυπριακή Δημοκρατία ετοιμάζεται για τα περαιτέρω βήματα.
euronews: Πότε το περιμένουμε αυτό;
Νίκος Αναστασιάδης: Δεν έχει σημασία το πότε ακριβώς. Εκείνο που έχει σημασία είναι η απόδειξη της πολιτικής μας βούλησης να βρούμε τρόπους, όπως και και η ΕΕ έπραξε στις 25 Ιουλίου του περασμένου χρόνου με πρόσκληση προς την Τουρκία μέσα από ένα διάλογο να καθοριστεί μεταύ Κύπρου και Τουρκίας η διαχωριστική γραμμή των οικονομικών ζωνών, των θαλασσίων οικονομικών ζωνών.
euronews: Προσδοκάτε από αυτήν την προσφυγή κάποια πρακτικά οφέλη
Νίκος Αναστασιάδης: Είμαι και δικηγόρος δεν μπορώ να λέω ότι θέλω. Όπως καλά γνωρίζετε αν δεν υπάρχει αμοιβαία συμφωνία ή αποδοχη από την άλλη πλευρά δεν θα λειτουργήσει, αλλά δεν είναι η μόνη περίπτωση όπου προσέφυγε ένα κράτος χωρίς τη συναίνεση του αντιδίκου κράτους το οποίο δεν ανεγνωρίζε δικαιοδοσία στο Διεθνές Δικαστήριο, ούτε υπέγραψε συνυποσχετικό και παρά ταύτα εν συνεχεία ενεπλάκη. Συνεπώς αυτό που πράττουμε είναι η απόδειξη ότι από τη μια χρησιμοποιούμε τα νομικά όπλα που το διεθνές δίκαιο παρέχει στα κράτη που αισθάνονται ότι είναι θύματα αυθαιρέτων παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου και από την άλλη δίνουμε ένα ισχυρό μήνυμα ότι είμαστε έτοιμοι για διάλογο έτσι ώστε ειρηνικά να επιτύχουμε αυτό που θα είναι προς όφελος όλων.
