Στην εκπομπή του ΣΚΑΪ «Αποτύπωμα» και τον δημοσιογράφο Παύλο Τσίμα μίλησε το βράδυ της Πέμπτης ο Ευάγγελος Βενιζέλος. Μεταξύ άλλων αναφέρθηκε στις νέες τουρκικές προκλήσεις, τις γεωτρήσεις του «Γιαβούζ» στην κυπριακή ΑΟΖ και τις απειλές για έρευνες μεταξύ Κρήτης και Καστελόριζου, τονίζοντας μεταξύ άλλων ότι η Ελλάδα πρέπει να ανακηρύξει ΑΟΖ.
Ανησυχώ για τα γεγονότα – Να είμαστε ψύχραιμοι
Με αφορμή τη δημοσκόπηση της Pulse για λογαριασμό του ΣΚΑΪ, που δείχνει ότι η πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών ανησυχεί για την προκλητική στάση της Τουρκίας, ο κ. Ευάγγελος Βενίζελος είπε σχετικά με το αν είναι και εκείνος ανήσυχος για τις προκλήσεις της γειτονικής χώρας: «Ανησυχώ γιατί μπορεί να υπάρξουν τυχαία γεγονότα, ανεξέλεγκτες στιγμές. Πρέπει να έχουμε στρατηγική ψυχραιμία, υπερασπιζόμενοι αταλάντευτα τα δικαιώματα και τα συμφέροντά μας, τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, αλλά και έχοντας πλήρη συνείδηση ότι έχουν περάσει 46 χρόνια από την εισβολής τη Κύπρο και είμαστε σε ακινησία. Ζούμε και ξαναζούμε τα ίδια προβλήματα. Έχουμε αφήσει ανεκμετάλλευτους τους φυσικούς πόρους στην ανατολική Μεσόγειο και στο Αιγαίο. Δεν καλλιεργούμε όσο πρέπει τις διμερείς σχέσεις. Υπάρχει μια επιφυλακτικότητα. Πολλές φορές φορές ενώ ειμαστε μέρος της λύσης όλων των προβλημάτων της ευρύτερης περιοχής, καθώς είμαστε η πιο σταθερή, δυτική ΝΑΤΟϊκή χώρα της περιοχής, νιώθουμε ότι είμαστε μέρος του προβλήματος και αυτό υποβαθμίζει την εθνική μας ισχύ και την αναπτυξιακή και κοινωνική προοπτική μας».
«Γιαβούζ», κυπριακή ΑΟΖ και Αιγαίο
Ο κ. Βενιζέλος είπε ότι έχουμε ξαναβρεθεί γεωγραφικά πάρα πολύ κοντά στη Κύπρο, γιατί «μας φαινόταν μακριά η Κύπρος και δεν συνδέαμε όσο έπρεπε το Κυπριακό με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις και το ευρύτερο πρόβλημα της ασφάλειας και σταθερότητας στη περιοχή». Πρόσθεσε ότι ανήκει σε αυτούς που επιχειρούσαν πάντα να «τοποθετήσουν μέσα στο πεδίο της συζήτησης την ανατολική Μεσόγειο. Δεν αρκούσε η περιχαράκωση στο Αιγαίο».
Συμπλήρωσε ότι «η πλήρης ελληνική ακτογραμμή διαμορφώνεται όταν συζητούμε από κοινού για το Αιγαίο και την ανατολική Μεσόγειο. Η δεύτερη έχει ίσως τη μεγαλύτερη προοπτική φυσικών πόρων και το Αιγαίο είναι αυτό που μας δίνει μεγάλο μήκος συνολικής ακτογραμμής».
Τόνισε πως πλέον το παιχνίδι έχει μεγαλώσει καθώς δεν μιλάμε μόνο για τις σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας και την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ αλλά και την οριοθέτηση με Λιβύη, Αίγυπτο, Ιταλία και το μεγάλο ζήτημα οριοθέτησης με την Αλβανία που εκκρεμεί από το 2009.
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος τόνισε πως δεν ξαφνιάστηκε από τη συμφωνία Τουρκίας – Λιβύης καθώς «γνωρίζαμε ότι γίνονται συνομιλίες» μεταξύ των δύο χωρών και πως γινόντουσαν επί πολλά χρόνια διαπραγματεύσεις Ελλάδας με Λιβύη για την οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Σημείωσε ότι τον Αύγουστο η κυβέρνηση Σαράτζ είχε εκφράσει αντιρρήσεις και ανησυχίες για τα «οικόπεδα που έχουμε οριοθετήσει νότια της Κρήτης».
«Εκ των οποίων οικοπέδων το ένα καταπατιέται από τη λωρίδα ΑΟΖ που έχουν διαμορφώσει οι δύο χώρες όπου αγνοείται η υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ της Κρήτης. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι στο οικόπεδο 20 πατάει πάνω αυτή η παράνομη οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μεταξύ Τουρκίας και Λιβύης». Ο κ. Βενιζέλος αναφέρθηκε στα προβλήματα που είχε η χώρα μας με τη Λιβύη πριν τη μεγάλη κρίση του 2010 επί καθεστώτος Καντάφι. «Τότε η Λιβύη είχε εξοικειωθεί με τα ζητήματα της οριοθέτησης και πήγε δύο φορές στη Χάγη ( με Τυνησία και Μάλτα) και βγήκε κερδισμένη».
Οι Τούρκοι αμφισβητούν ελληνική ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα
Ο κ. Βενιζέλος τόνισε ότι «η υφαλοκρηπίδα ισχύει αφ’ εαυτής, δεν χρειάζεται να την ανακηρύξεις, υπάρχει. Χρειάζεται όμως οριοθέτηση. Η ΑΟΖ χρειάζεται ανακήρυξη και οριοθέτηση αλλά μπορείς και να οριοθετήσεις πρώτα και να ανακηρύξεις μετά, εκ του ασφαλούς, Έτσι έκανε και η Κύπρος επί Τάσου Παπαδόπουλου». Για τη κατάσταση που διαμορφώνεται ο κ. Βενιζέλος είπε ότι «επειδή μιλάμε για έρευνες στον βυθό, ουσιαστικά είμαστε στο πεδίο της υφαλοκρηπίδας. Αν μιλούσαμε για αλιεία, αιολικά πάρκα πλωτά θα είχε μεγάλη σημασία η έννοια της ΑΟΖ. Η ΑΟΖ προσθέτει αυτά, η υφαλοκρηπίδα έχει άλλα προσόντα. Η ΑΟΖ είναι μια αμιγώς νομική έννοια και η Τουρκία δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει γεωλογικά επιχειρήματα. Δηλαδή ότι ‘εδώ έχουμε τη δική μου υφαλοκρηπίδα πάνω στην οποία κάθονται τα νησιά σας’. Έχουμε καταθέσει το νόμο 4001 στον ΟΗΕ το 2011, άρα όποιος βάλει το νόμο στο χάρτη το ναυτικό της Μεσογείου έχει και τις συντεταγμένες των απώτερων ορίων».
Οι Τούρκοι εγείρουν θέμα για γκρίζες ζώνες στο Αιγαίο και εναέριο χώρο
Ο κ. Βενιζέλος είπε ότι από το 1974 έως σήμερα έχουν προστεθεί στην ατζέντα «μονομερείς τουρκικές διεκδικήσεις, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Οι γκρίζες ζώνες εμφανίζονται από το περιστατικό στα Ίμια. Σημείωσε ότι τα κομβικά ζητήματα είναι δύο. «Το Κυπριακό και η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών. Αν εμείς θέλουμε να διασφαλίσουμε τη σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή οφείλουμε να είμαστε και υπέρ μιας πολιτικής λύσης στο Κυπριακό στο πλαίσιο της γνωστής γραμμής, των αποφάσεων και των ψηφισμάτων του ΟΗΕ και των αποφάσεων που εμείς οι ίδιοι έχουμε πάρει, που αφορούν τη διζωνική ομοσπονδία. Πρέπει να παίρνουμε πρωτοβουλίες προς τη κατεύθυνση της επανάληψης των διακοινοτικών διαπραγματεύσεων και της αναζήτησης μιας βιώσιμης και δίκαιης λύσης. Η πολιτική λύση είναι προϋπόθεση και για τη πλήρη και σε βάθος αξιοποίηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων και των φυσικών πόρων, που βεβαίως ανήκουν σε όλους τους πολίτες της Κυπριακής δημοκρατίας, ανήκουν και στις δύο κοινότητες».
«Διαπραγμάτευση μόνο για υφαλοκρηπίδα – ΑΟΖ»
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος είπε ότι την οριοθέτηση την αναγνωρίζουμε ως νομική διαφορά. «Πρέπει να γίνει οριοθέτηση με όλες τις χώρες τις απέναντι και τις δίπλα, τη Τουρκία, τη Λιβύη την Ιταλία την Αλβανία. Πρέπει να λέμε στη Τουρκία ελάτε να διαπραγματευτούμε για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών και μόνο. Όχι για γκρίζες ζώνες, όχι για αποστρατικοποίηση και εναέριο χώρο, αλλά μόνο για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών».
«Η Ελλάδα πρέπει να οριοθετήσει υφαλοκρηπίδα»
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος είπε ότι από το 2013 που ο ίδιος ήταν υπουργός Εξωτερικών, «υπήρξαν σαφείς οδηγίες οι οποίες έθεταν το ζήτημα με ακρίβεια και καθαρότητα. Δηλαδή, θέλαμε οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ στο Αιγαίο και ανατολική Μεσόγειο και κανόνα αναφοράς το ισχύον διεθνές δίκαιο της θάλασσας, το οποίο είναι εθιμικό, κωδικοποιείται στη συνθήκη. Το εθιμικό δίκαιο προβλέπει ότι ή θα συμφωνήσεις, ή θα πας στο διεθνές δικαστήριο». Πρόσθεσε ότι οι συζητήσεις σταμάτησαν με την απόπειρα πραξικοπήματος και «ίσως με την έλλειψη διάθεσης», την οποία διάθεση «πρέπει να ξαναβρούμε και να πάρουμε πρωτοβουλία που αναφορά μόνο αυτό το ζήτημα καθώς συνιστά υποχρέωσή μας όχι μόνο με τη Τουρκία αλλά με όλες τις χώρες. Στη Λιβύη συνυπάρχουν σχεδόν όλες οι χώρες με τις οποίες εμείς πρέπει να κάνουμε οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ. Είναι η Λιβύη, η Τουρκία η Αίγυπτος και η Ιταλία. Μπορεί η ίδια η Λιβύη να οδηγήσει σε μια λύση που να έχει πολυμερή χαρακτηριστικά γιατί εμπλέκονται περισσότερες χώρες στη περιοχή».
Υπογράμμισε ότι η οριοθέτηση θαλάσσιων συνόρων Τουρκίας-Λιβύης είναι από το πουθενά καθώς οι δύο χώρες δεν έχουν θαλάσσια σύνορα αλλά αποκτούν «τεχνητά» και παράνομα «αγνοώντας την υφαλοκρηπίδα της Κρήτης και εν μέρει της Καρπάθου και της Κάσου».
Προσφυγή στη Χάγη – Υπέρ και κατά
Εμείς λέγοντας ότι πρέπει να εφαρμόσουμε το διεθνές δίκαιο, ελάτε να κάνουμε διαπραγματεύσεις, και αν δεν μπορούμε να λύσουμε το ζήτημα με διαπραγματεύσεις, θα πάμε στο διεθνές δικαστήριο, ΜΟΝΟ για την οριοθέτηση, αυτό έχουμε υποχρέωση να το πούμε με βάση το διεθνές δίκαιο. Αν η Τουρκία δεν το δεχτεί δεν θα γίνει. Εγώ λέω τί πρέπει να κάνουμε. Πρέπει να αναδείξουμε την ακυρότητα της συμφωνίας Τουρκίας-Λιβύης. Πρέπει όμως να λύσουμε και το δικό μας θέμα της οριοθέτησης. Να προστατέψουμε τα δικά μας οικόπεδα νότια Κρήτης. Να πάρουμε απλές πρωτοβουλίες που δεν μπορεί να πει κανείς όχι. Τέτοια πρωτοβουλία είναι να πεις, ‘προτείνω να εφαρμόσουμε το διεθνές δίκαιο’».
Πρόσθεσε ότι ως υπουργός Εξωτερικών άλλαξε τις δηλώσεις δικαιοδοσίας του διεθνούς δικαστηρίου της Χάγης, λέγοντας ότι «το δικαστήριο δεν έχει δικαιοδοσία για γκρίζες ζώνες και κυριαρχία επί νήσων για αποστρατικοποίηση και οτιδήποτε σχετίζεται με τη κυριαρχία».
Στην ερώτηση αν πάμε στη Χάγη μόνο για τις θαλάσσιες ζώνες, και πως αποκλείεται η απόφαση του δικαστηρίου να δώσει 100% δίκιο στην Ελλάδα, θα μπορέσουμε να το δεχθούμε αυτό; Ο κ. Βενιζέλος σημείωσε ότι «αυτό που πιστεύουμε ως δίκιο μας πρέπει να το πούμε με αναλυτικό τρόπο, με χάρτες, διατάξεις συμβάσεων. Πρέπει να εξηγήσουμε στον ελληνικό λαό τί είναι αυτό που συνιστά κυριαρχία.
Κυριαρχία είναι το έδαφός μας, ο χερσαίος χώρος μας, τα χωρικά ύδατα και ο εναέριος χώρος. Η ΑΟΖ η υφαλοκρηπίδα και η συνορεύουσα ζώνη είναι κυριαρχικό δικαίωμα, δεν είναι πλήρης κυριαρχία. Υπάρχουν και αρμοδιότητες που δεν είναι κυριαρχικού χαρακτήρα, ανατίθενται από συμβάσεις ή διεθνείς οργανισμούς, όπως είναι για παράδειγμα ο έλεγχος του FYR Αθηνών, ή η έρευνα και διάσωση από ναυτικά ή αεροπορικά ατυχήματα. Άρα, πρέπει να ξέρουμε κάθε φορά αν θα μιλάμε για κυριαρχία ή μια αρμοδιότητα που είναι διοικητικού και ρυθμιστικού χαρακτήρα. Μη τα συγχέουμε όλα».
Για τους φόβους για «θερμό» επεισόδιο στο Αιγαίο
«Οι Λατίνοι έλεγαν αν θες ειρήνη προετοιμάσου για πόλεμο», είπε ο κ. Βενιζέλος και συνέχισε: «Η υπεράσπιση της εδαφικής ακεραιότητας και της εθνικής κυριαρχίας είναι κάτι μη διαπραγματεύσιμο. Το θέμα είναι πως θα το πετύχεις αυτό. Θα διαχειριστούμε οποιαδήποτε ένταση με τον πιο πετυχημένο τρόπο. Κάποια στιγμή πάλι θα έρθει η φάση της διπλωματικής διαπραγμάτευσης, πάλι θα διενεργούμε με επίκληση του διεθνούς δικαίου. Οι Αμερικάνοι λένε να ‘βρείτε ένα τρόπο που δεν παράγει ένταση και οδηγεί στην ειρηνική επίλυση των διαφορών’. Επισημαίνω, ακόμη και αν έχεις κατισχύσει και να μπορείς να κατισχύσεις γιατί χρειάζεται και φρόνιμα και φρόνηση, αλλά πρέπει να γνωρίζεις ότι αυτό δεν μπορεί να σε οδηγήσει στη μετατροπή της χώρας σου σε πεδίο πολέμου αλλά στη διαπραγμάτευση, στην ειρηνική λύση, στη συμφωνία. Αν δεν μπορείς να κάνεις συμβιβασμό πρέπει να πας στο δικαστήριο, διότι αυτό λέει το διεθνές δίκαιο. Για αυτά που πρέπει, για την οριοθέτηση. Αν έχουμε βήματα στο Κυπριακό και στην οριοθέτηση θα αντιμετωπιστούν με διαφορετικό τρόπο και τα άλλα θέματα. Αυτά που θέτει μονομερώς και παρανόμως η Τουρκία (γκρίζες ζώνες, αποστρατικοποίηση κτλ)».
