Μετά την ακρόαση στο Βατικανό από τον Πάπα της Ρώμης Φραγκίσκο ο πρόεδρος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων (ΤΕΕΣ) του Πατριαρχείου Μόσχας μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας παραχώρησε αποκλειστική συνέντευξη στο πρακτορείο ειδήσεων «RIA Novosti», όπου αποκάλυψε λεπτομέρειες της προετοιμασίας για τη δεύτερη στην ιστορία συνάντηση του Ποντίφικα και του Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσσιών Κυρίλλου.
– Μετά τη συνομιλία με τον Πάπα Φραγκίσκο εκφράσατε την ελπίδα ότι η δεύτερη συνάντηση του Ποντίφικα με τον Πατριάρχη Κύριλλο θα πραγματοποιηθεί ήδη εντός του 2022 και θα προετοιμαστεί τους επόμενους μήνες. Μπορούμε να αναμένουμε τη διεξαγωγή της ήδη κατά το πρώτο ήμισυ του 2022, μέχρι τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή ή μετά το Πάσχα, την άνοιξη ή το καλοκαίρι;
– Υποθέτω ότι το πιο βολικό είναι διοργανωθεί η συνάντηση μετά το Πάσχα, αλλά τον ακριβή χρόνο πρέπει ακόμη να συμφωνηθεί.
– Προγραμματίζεται η δεύτερη συνάντηση να συνδεθεί με κάποια γεγονότα, εορτές ή επετείους;
– Προς το παρόν δεν προγραμματίζεται.
– Ο Πάπας Φραγκίσκος δήλωσε πρόσφατα ότι είναι έτοιμος να μεταβεί στη Μόσχα. Αλλά στη συνάντησή Σας με τον Ποντίφικα αυτή η εκδοχή για τον τόπο της συνάντησης δεν συζητήθηκε. Θα μπορούσατε να διευκρινίσετε γιατί; Η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν εξετάζει το ενδεχόμενο συνάντησης του Πατριάρχη με τον Πάπα στη Μόσχα;
– Τώρα συζητάμε το ενδεχόμενο μιας συνάντησης ούτε στη Ρωσία και ούτε την Ιταλία, αλλά σε μια τρίτη χώρα.
– Αποκλείεται ο Πατριάρχης Κύριλλος να μεταβεί στο Βατικανό για μια δεύτερη συνάντηση με τον Πάπα Φραγκίσκο;
– Δεν προγραμματίζεται μια τέτοια επίσκεψη.
– Ποιοι χώροι εξετάζονται για συνάντηση; Κατά τη γνώμη Σας, που είναι προτιμότερη και πιθανότερη η δεύτερη συνάντηση του Πάπα και Πατριάρχη;
– Συζητήσαμε τους συγκεκριμένους χώρους, αλλά έως ότου συμφωνηθεί μια εξ αυτών με όλες τις ενδιαφερόμενες πλευρές, δεν θα την αναφέρουμε.
– Ενδέχεται η συνάντηση να γίνει πάλι στην Αβάνα για παράδειγμα;
– Δεν νομίζω.
– Ο Πατριάρχης Κύριλλος εξέφρασε την προθυμία να επισκεφθεί το Φόρουμ των επικεφαλής των παγκοσμίων θρησκειών στο Καζακστάν το 2022, ενώ τον Μάιο 2022 προγραμματίζεται η διεξαγωγή διομολογιακής συνάντησης υπό την αιγίδα του ΟΗΕ στη Ρωσία. Είναι δυνατό οι πνευματικοί ηγέτες της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας να συναντηθούν με κάποια από αυτές τις δύο ευκαιρίες;
– Δεν συζητήθηκε αυτός ο χώρος.
– Ποια είναι οι σκοποί της δεύτερης συνάντησης του Πατριάρχη Κυρίλλου και του Πάπα Φραγκίσκου; Ποια θέματα και ζητήματα θα ήθελαν να συζητήσουν οι δύο πλευρές;
– Το κεντρικό ζήτημα είναι πώς να επιβιώσουν οι χριστιανοί σε έναν κόσμο, ο οποίος καθίσταται ολοένα και πιο επιθετικός απέναντί τους σε πάρα πολλές περιοχές. Όχι μόνον στη Μέση Ανατολή, όπου τα τελευταία χρόνια σε μερικές χώρες σημειώθηκε αθρόος εκτοπισμός των χριστιανών από τις εστίες τους και όχι μόνον σε μια σειρά χωρών της Αφρικής, όπου οι χριστιανοί υφίστανται κατατρεγμούς και διώξεις. Αλλά και στην Ευρώπη, όπου πύκνωσαν τα περιστατικά επιθέσεων σε ναούς και οι βεβηλώσεις ιερών σεβασμάτων. Σε μερικές τέτοιες περιπτώσεις είχα αναφερθεί στην παρέμβασή μου στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Μπάρι.
– Θα θίξουν οι δύο πλευρές θέματα ειρηνευτικών δράσεων, εκτόνωσης της πολιτικής έντασης μεταξύ Δύσης και Ρωσίας, υπεράσπισης των παραδοσιακών χριστιανικών αξιών στην Ευρώπη και τον κόσμο. Ή των παγκοσμίων τάσεων απομάκρυνσης από τις παραδοσιακές αντιλήψεις για τα δύο φύλα και το γάμο, των νέων βιοτεχνολογιών, της ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης, της πανδημίας, των QR-κωδικών και των φόβων εγκαθίδρυσης ολοκληρωτικού ελέγχου επί των πολιτών, των μεταναστευτικών ροών και των κρίσεων, των οικολογικών προβλημάτων, του μέλλοντος του χριστιανισμού και της ανθρωπότητας γενικότερα; Ποια από αυτά τα ζητήματα είναι τα οξύτερα;
– Όλα αυτά τα ζητήματα ή κάποια από αυτά θα θιγούν. Το περιεχόμενο της συνάντησης χρειάζεται ακόμη να το επεξεργαστούμε και ήδη έχουμε ξεκινήσει να το συζητούμε με τον καρδινάλιο Κοχ.
– Είναι δυνατή η συζήτηση θεολογικών θεμάτων για την άρση δογματικών αντιθέσεων μεταξύ της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας και της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας;
– Δεν προγραμματίζεται η συζήτηση θεολογικών και δογματικών θεμάτων.
– Ποιες ελπίδες τρέφει η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία έναντι του Πάπα Φραγκίσκου ως προς το Ουκρανικό ζήτημα; Αποκλείεται η επίσκεψη του Ποντίφικα στην Ουκρανία στο πλαίσιο της προετοιμασίας της δεύτερης στην ιστορία συνάντησής του με τον Πατριάρχη Μόσχας; Αναμένεται μήπως ο Πάπας Φραγκίσκος να προβεί σε δήλωση υποστήριξης της θέσης της Ρωσικής Εκκλησίας ως προς το πρόβλημα του σχίσματος στην Ουκρανία, καθώς και της κρίσης στον ορθόδοξο κόσμο συνεπεία των ενεργειών του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίου;
– Δεν πρέπει να μπλέξουμε τον Ρωμαίο Ποντίφικα στην επίλυση των διορθοδόξων προβλημάτων και δεν θα το πράξουμε αυτό. Η κατάσταση στην Ουκρανία δεν μπορεί παρά να προκαλεί την κοινή μας ανησυχία, αλλά το εάν συζητηθεί στη συνάντηση του Πάπα και του Πατριάρχη, τούτο πρέπει ακόμη να καθοριστεί.
– Αναμένεται άραγε η υποστήριξη προς τη Ρωσική Εκκλησία στις συζητήσεις για άλλα προβληματικά σημεία του χριστιανισμού, το Μαυροβούνιο και τη Βόρειο Μακεδονία;
– Δεν νομίζω ότι θα συζητηθούν αυτά τα θέματα, αν και οι δύο εκκλησιαστικοί ηγέτες μπορούν να επιθυμήσουν να συζητήσουν οποιαδήποτε θέματα. Θα προετοιμάσουμε από κοινού με τον καρδινάλιο Κοχ έναν κατάλογο θεμάτων, αλλά πώς θα εξελιχθεί η συζήτηση, εξαρτάται από τους ίδιους τους συνομιλητές.
– Έχουν ήδη υλοποιηθεί όλα τα σημεία της κοινής διακήρυξης της Αβάνα το 2016; Τι προσέφερε εκείνη η συνάντηση και τι πρέπει ακόμη να κάνουμε;
– Όχι, κάθε άλλο δεν έχουν υλοποιηθεί τα πάντα. Αυτή η διακήρυξη μάς έθεσε στόχους για πολλά χρόνια μπροστά. Και ανεξαρτήτως της επιτυχίας της επόμενης συνάντησης, αυτή η πρώτη συνάντηση καθαυτή αποτέλεσε κομβικό σταθμό στην ιστορία των διμερών σχέσεων.
– Αναμένεται μετά τη δεύτερη συνάντηση μια νέα διακήρυξη και τι κατ’ εξοχήν θα αφορά;
– Τούτο πρέπει ακόμη να το συζητήσουμε.
– Ενδέχεται η συμμετοχή στη δεύτερη συνάντηση του Πατριάρχη Κυρίλλου και του Πάπα Φραγκίσκου ηγετών άλλων θρησκειών;
– Η συνάντηση προγραμματίζεται να είναι διμερής.
– Πώς εκτιμάτε εν γένει τα αποτελέσματα της συνάντησης, που είχατε με τον Πάπα Φραγκίσκο; Ποια ζητήματα από όσα θίξατε στη συνομιλία θεωρείτε ως σπουδαιότερα, επίκαιρα και γιατί;
– Η συζήτηση ήταν περιεκτική, διήρκεσε μια ώρα και διεξήχθη σε πολύ καλή ατμόσφαιρα. Κατάφερα να συζητήσουμε με τον Ποντίφικα όλα τα βασικά ζητήματα της διμερούς ημερήσιας διάταξης. Εκτιμώ τη συνάντηση ως πολύ αποτελεσματική.
