Όλοι μαζί χθες, οικογενειακά ή σε κάποιο κέντρο, τρέξαμε να μετρήσουμε αντίστροφα την αλλαγή του έτους. Θυμηθήκαμε όμως με τον ίδιο ζήλο πως σήμερα γιορτάζεται ο Άγιος Βασίλειος και πως κατά τη μέρα αυτή πραγματοποιήθηκε η περιτομή του Κυρίου. Έτσι γεγονότα ύψιστης σημασία περιήλθαν σε δεύτερη μοίρα και τα δευτερεύοντα μπήκαν μπροστά.
Ἀρχιμ. Αὐγουστῖνος Γ. Μύρου, Δρ Θ.
Ἄν καὶ οἱ περισσότεροι ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους γνωρίζουν τὴν 1η Ἰανουαρίου κυρίως ὡς ἑορτὴ τῆς Πρωτοχρονιᾶς καὶ δευτερευόντως ὡς ἐορτὴ τοῦ Ἁγίου Βασιλείου, ἡ πρώτη καὶ σημαντικότερη ἑορτὴ αὐτῆς τῆς ἡμέρας εἶναι ἡ ἄγνωστη γιὰ τοὺς πολλοὺς ἑορτὴ τῆς περιτομῆς τοῦ Χριστοῦ, ποὺ ἑορτάζεται μαζί μέ τήν μνήμη τοῦ Μεγάλου Βασιλείου.
Εἶναι γνωστό ἀπό τήν εὐαγγελική ἱστορία, ὅτι ὅταν συμπληρώθηκαν ὀκτώ ἡμέρες ἀπό τή Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, τότε ἔγινε ἡ περιτομή στὸ Θεῖο Βρέφος καὶ τοῦ δόθηκε τὸ ὄνομα Ἰησούς, αὐτό ποὺ πρῶτος τὸ εἶπε ὁ ἄγγελος Γαβριήλ στὴν Μαριάμ, πρὶν ἀκόμη νά συλλάβη μέ τήν δύναμη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
Ἡ περιτομή, πού γινόταν σέ κάθε ἀρσενικό παιδί τῶν Ἑβραίων, καί ἦταν ὀδυνηρή πράξη, ἀποτελοῦσε ἐφαρμογή τῆς ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ πρός τόν Ἀβραάμ. Τήν ἴδια ἐντολή ἐπανέλαβε ὁ Θεός ἀργότερα καί στόν Μωϋσῆ.
Ἡ περιτομή ἦταν μία πράξη μέ βαθύτατο θεολογικό νόημα.
Ὁ Θεός διέταξε νά γίνεται ἡ περιτομή σάν ἕνα σημάδι τῆς Διαθήκης, πού ἔκανε Ἐκεῖνος μὲ τόν λαό του. Γιά ὅποιον εἶχε τό ἰσόβιο αὐτό σημάδι στό σώμα του, ἦταν ἀπόδειξη ὅτι ἀνῆκε στόν λαό τοῦ Θεοῦ. Ἦταν ἀκόμη μία ὑπόμνηση στούς Ἰσραηλίτες ὅτι ἔπρεπε νά διατηροῦν τήν Θεοσέβεια, πού παρέλαβαν ἀπό τούς Πατέρες τους.
Ὅμως ό Χριστός, ἄν καί δέχθηκε νά ὑποστῆ τήν ταπείνωση καί τήν μεγάλη ταλαιπωρία τῆς περιτομῆς στόν ἑαυτό του, τήν κατήργησε στή Νέα Διαθήκη. Κι αὐτό διότι ἡ περιτομή ἦταν ὁ τύπος μιᾶς ἄλλης πραγματικότητας, πού ἔφερε στον κόσμο ὁ Χριστός, δηλαδή τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος, μέ τό ὁποῖο καθαιροῦνταν ἡ ἁμαρτία καί τά πάθη.
Αὐτὴ τήν ἀλήθεια ἐκφράζει τό ἀπολυτίκιο τῆς ἑορτῆς: «Καί νόμον ἐκπληρῶν, περιτομήν θελήσει καταδέχῃ σαρκικήν, ὅπως παύσῃς τά σκιώδη καί περιέλῃς τό κάλυμμα τῶν παθῶν ἡμῶν», δηλαδή «Καί ἐκπληρώνοντας τόν Μωσαϊκὸ Νόμο, Χριστέ, δέχεσαι ἑκούσια τήν σαρκική περιτομή γιά νά κατάργησης τούς τύπους καί νά ἀφαιρέσης ἀπό πάνω μας τό κάλυμμα τῶν παθῶν».
Καρπός αὐτῆς τῆς νέας πραγματικότητας, τοῦ Βαπτίσματος τοῦ Χριστοῦ, εἶναι ὁ νέος ἄνθρωπος, ὁ ἀνακαινισμένος ἐν Χριστῷ. Αὐτόν ἀκριβώς τόν ἀνακαινισμένο ἄνθρωπο γιορτάζει ἡ Ἐκκλησία τήν 1η Ἰανουαρίου στό πρόσωπο τοῦ Ἁγίου Βασιλείου.
Στό πρόσωπο του μεεγάλου αὐτοῦ Ὀρθοδόξου ἱεράρχου, ὅπως καί κάθε ἁγίου τῆς Εκκλησίας, φαίνεται ἁπτά τό ἀνεκτίμητο εὐεργετικό ἀποτέλεσμα τῆς ἐπισκέψεως τοῦ Θεοῦ στόν κόσμο, τῆς Γεννήσεώς Του, ποὺ εἶναι ἡ ἕνωση τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό, δηλαδή ἡ θέωση. Ὁ Μέγας Βασίλειος εἶναι τό χειροπιαστό παράδειγμα τῆς θεώσεως. Δέν εἶναι τῆς ὥρας νά ἀσχοληθοῦμε μέ τόν ἁγιασμένο βίο του, ἀλλά ὅσοι διαβάζουν τό Συναξάρι του αἰσθάνονται δέος καί στέκονται μπροστά του μέ ἀνυπέρβλητο σεβασμό καί ἐκτίμηση. Τὶ νά πρωτομνημονεύση κανείς; Τὴν εὐφυία του; Τὴν πολυγνωσία του; Τήν καθαρότητα τῆς ψυχῆς του; Τήν ταπεινοφροσύνη του; Τὴν σεμνότητά του; Τὴν ἀνυπέρβλητη θυσιαστική του ἀγάπη; Τὴν ἁγιότητά του; Δυστυχῶς, ὅμως, τίς ἡμέρες αὐτές, ἐπιχειρεῖται ἀπό ἄλλους ἀκουσία καί ἀπό ἄλλους ἑκούσια ἕνας βάναυσος καί ἀνίερος εὐτελισμός τοῦ ἁγίου. Κι αὐτό γίνεται μέ τήν παραμόρφωση τῆς εικόνας του, μὲ ἀπώτερο σκοπό τήν εκμετάλλευσή του γιά διαφήμιση ἐμπορευμάτων.
Εἶναι θλιβερό καί ὀδυνηρό γιά ὅποιον γνωρίζει ἔστω καί ἐλάχιστα τόν ἀληθινό Ἅγιο Βασίλειο, νά τόν ἀντικρύζη στίς εὐχητήριες κάρτες, στίς προθῆκες τῶν καταστημάτων, στὴν τηλεόραση και στο διαδίκτυο, στά περιοδικά καί στά παιχνίδια σάν ἕνα πλούσιο, καλοντυμένο καί καλοθρεμμένο γεροντάκο, ἐνῶ εἶναι γνωστό ὅτι ἔζησε μόνον 49 χρόνια ὡς ἀσκητής καί μέ εὐτελῆ ἐνδυμασία. Κι ἀσφαλῶς δέν ἦταν ἕνας γυρολόγος, πού προσήλκυε τήν προσοχή μοιράζοντας παιχνίδια στά παιδιά, ἀλλά ἕνας ἀξιοσέβαστος ἱεράρχης, μέ πολύπλευρη ἐπιστημονική μόρφωση, μέ βαθιά πίστη καί ἁγιότητα καί μέ σοβαρή κοινωνική, φιλανθρωπική καί πνευματική διακονία στήν ἐποχή του μέ τήν γνωστή, τήν περίφημη Βασιλειάδα.
Δυστυχῶς στίς μέρες μας ἡ αὐθεντική εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Βασιλείου, ὅπως τήν διασώζει ἡ Ὀρθόδοξη Παράδοση, στον πολύ κόσμο ἔχει ἀντικατασταθῆ ἀπό τήν ψευδεπίγραφη δυτικότροπη εἰκόνα του, ὅπως τήν κακοποίησε ἡ παπική καί προτεσταντική παράδοση.
Καί σάν νά μήν ἔφθανε αὐτή ἡ κακοποίηση, προστέθηκε τελευταία καί νέος τρόπος εὐτελισμοῦ τοῦ ἁγίου, πού μέχρι τώρα δύσκολα κάποιος θά τολμοῦσε νά φαντασθῆ. Ὅσοι περνούν ἔξω ἀπό κάποια συγκεκριμένα καταστήματα βλέπουν ἕνα τεράστιο "Ἅη Βασίλη" στήν εἴσοδό τους νά ὑποδέχεται τούς πελάτες, ὄχι μόνο μέ τήν παραμορφωμένη ἐμφάνισή του, ἀλλά καί μέ προκλητικές κινήσεις θηλυμανοῦς γέροντος. Μέ τόν τρόπο αὐτό, ὅσοι συνέλαβαν τήν ἰδέα καί ὅσοι τήν ἀξιοποιοῦν γιά τό κέρδος, εὐτελίζουν βάναυσα ἕναν καταξιωμένο ἅγιο, πού σεβάστηκαν οἱ αἰῶνες.
Συγχρόνως, μὲ τὸν παραμερισμὸ καὶ τὴν ἄγνοια τῶν βαθυτάτων καὶ ἀνεκτιμήτων νοημάτων τῆς μεγάλης ἑορτῆς τῆς Περιτομῆς τοῦ Χριστοῦ, ἀποστεροῦμε ἀπὸ τούς ἑαυτούς μας καὶ τὴν κοινωνία τῶν ἀνθρώπων τὶς μέγιστες εὐεργεσίες τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ γιὰ τὴν ἐξύψωση τῆς ποιότητας τῆς ζωῆς μας.
Κι ὅταν παραμερίζουμε αἰώνιες ἀξίες καὶ εύτελίζουμε τους ἁγίους, παραμερίζουμε καὶ εύτελίζουμε τήν Ἀλήθεια. Στήν πραγματικότητα ἐγκληματοῦμε ἐνάντια στά παιδιά μας, διότι τά ἀποκόπτουμε ἀπό τό ἀληθινό, τὸ γνήσιο, τό αὐθεντικό, καί τά ἐθίζουμε στό ψεύτικο, στό κακόγουστο καί στό ἱερόσυλο. Καιρός ὅμως, ὅλοι νά ξυπνήσουμε.
