Ο καρκίνος, επηρέαζε μέχρι πρότινος, κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες, η τάση αυτή έχει αλλάξει, με όλο και περισσότερους νεαρούς ανθρώπους να εμφανίζουν συχνότερα επιθετικές μορφές καρκίνου του παχέος εντέρου, καρκίνου του παγκρέατος και άλλων τύπων καρκίνου, που συνήθως εμφανίζονταν κατά τη γήρανση, σύμφωνα με το wikihealth.gr.
Συγκεκριμένα, από το 1999 μέχρι το 2019, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, οι καρκίνοι που διαγνώστηκαν σε άτομα κάτω των 50 ετών, που ονομάζονται καρκίνοι πρώιμης έναρξης, αυξήθηκαν κατά 15%, ενώ οι καρκίνοι στους ηλικιωμένους ανθρώπους παρουσίασαν μείωση. Επίσης, από το 2010 μέχρι το 2019, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2023 στο περιοδικό JAMA Network Open, οι γυναίκες, κυρίως, και γενικά άτομα 30 περίπου ετών, εμφάνισαν αυξημένα ποσοστά καρκίνου. Σύμφωνα με την Kimmie Ng, γαστρεντερολόφο- ογκολόγο και ιδρύτρια του Young-Onset Colorectal Cancer, οι περισσότεροι άνθρωποι σε αυτή την ηλικία προσπαθούν να δημιουργήσουν οικογένεια, επομένως ένα από τα βασικότερα θέματα που τους απασχολούν όταν διαγνωστούν με καρκίνο, είναι η γονιμότητά τους που μπορεί δυνητικά να επηρεαστεί από τον καρκίνο και τις θεραπείες του. Την ίδια ώρα, αντιμετωπίζουν και ψυχολογική δυσφορία, γεγονός που επηρεάζει την παραγωγικότητά τους και τη θέλησή τους για ζωή.
Η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο JAMA Network Open διαπίστωσε επίσης ότι οι περισσότεροι καρκίνοι που διαγνώστηκαν σε άτομα κάτω των 50 ετών αφορούσαν καρκίνο του μαστού, καρκίνο του θυρεοειδούς, καρκίνο του παχέος εντέρου και καρκίνο του ορθού. Οι ταχαίως αναπτυσσόμενοι καρκίνοι που επηρέασαν τους νεότερους ανθρώπους ήταν ο καρκίνος της σκωληκοειδούς απόφυσης και ο καρκίνος του ενδοηπατικού χοληδόχου πόρου. Αυτοί οι καρκίνοι παρουσίασαν αύξηση κατά 15% σε μια δεκαετία.
Γιατί αυξάνονται τα κρούσματα καρκίνου μεταξύ των νέων;
Οι ερευνητές τείνουν να συμφωνούν στο ότι οι βασικότεροι λόγοι για τους οποίους οι περιπτώσεις καρκίνου αυξάνονται στους νέους ενήλικες, σχετίζονται με παράγοντες που αφορούν τον τρόπο ζωής. Η κατανάλωση εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων, αυξημένων ποσοτήτων κόκκινου κρέατος και ζαχαρούχων ποτών, η έλλειψη σωματικής άσκησης και οι ανθυγιεινές συνήθειες ύπνου, αποτελούν σύγχρονους παράγοντες του τρόπου ζωής που αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου.
Επιπρόσθετα, η τάση εμφάνισης πρώιμων καρκίνων, φαίνεται να έχει άμεση σύνδεση με τα συνεχώς αυξανόμενα ποσοστά παχυσαρκίας. Σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Lancet Public Health το 2019, περισσότεροι από τους μισούς τύπους καρκίνου που σχετίζονται με την παχυσαρκία, τείνουν να εμφανίζονται όλο και πιο συχνά σε άτομα νεότερης ηλικίας, συγκριτικά με άλλους τύπους καρκίνου που δεν συσχετίζονται με την παχυσαρκία.
Σύμφωνα με την Hyuna Sung, PhD, ανώτερη επιστήμονας στην Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία και συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύθηκε στο Lancet Public Health, οι επιστήμονες άρχισαν πλέον να αναγνωρίζουν ορισμένους από τους παράγοντες κινδύνου που ωθούν τον καρκίνο να επηρεάζει όλο και περισσότερους νέους. Οι ήδη υπάρχουσες μελέτες, όμως, είναι ελάχιστες και επιβάλλεται η διενέργεια περισσοτέρων, για αναγνώριση πιο πολλών παραγόντων κινδύνου και άλλων τύπων καρκίνου που τείνουν να επηρεάζουν περισσότερο τους νέους, ώστε να μπορέσουν να θεσπιστούν στρατηγικές πρόληψης που θα μειώσουν αυτό τον κίνδυνο.
Σημειώνεται ότι σε παγκόσμιο επίπεδο, ο καρκίνος ήταν η τέταρτη αιτία θανάτου σε άτομα 15 έως 39 ετών το 2019.
Ποια είναι τα συμπτώματα που υποδηλώνουν καρκίνο;
Ανάλογα με το μέρος του σώματος που επηρεάζει ο καρκίνος, προκαλούνται και διαφορετικά συμπτώματα.
Ορισμένα,γενικά συμπτώματα που συνδέονται με τον καρκίνο είναι τα ακόλουθα:
- Έντονη κόπωση
- Αισθητό εξόγκωμα κάτω από το δέρμα
- Δυσκολία στην κατάποση
- Βραχνάδα στη φωνή
- Δερματικές αλλαγές, όπως σκουρόχρωμο δέρμα, κοκκίνισμα δέρματος, κιτρίνισμα δέρματος ή πληγές που δεν επουλώνονται
- Επίμονος βήχας
- Αναπνευστικές δυσκολίες
- Ανεξήγητη αιμορραγία
- Εύκολοι και ανεξήγητοι μώλωπες
- Επίμονος και ανεξήγητος πυρετός
- Αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου ή της ουροδόχου κύστης
- Αλλαγές στο σωματικό βάρος
- Δυσπεψία που επιμένει
- Ανεξήγητος ή επίμονος μυϊκός πόνος ή πόνος στις αρθρώσεις
Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου;
Οι γνωστοί παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου είναι οι ακόλουθοι:
- Ηλικία: Ο καρκίνος χρειάζεται δεκαετίες για να αναπτυχθεί και ως εκ τούτου οι περισσότεροι άνθρωποι που διαγιγνώσκονται με καρκίνο – τουλάχιστον παλαιότερα- ήταν άνω των 65 ετών.
- Τρόπος ζωής: Ορισμένοι παράγοντες του τρόπου ζωής αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου, όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ, η υπερβολική έκθεση στον ήλιο, η παχυσαρκία και το μη ασφαλές σεξ.
- Περιβάλλον: Τα άτομα που ζουν σε περιβάλλοντα με επιβλαβείς χημικές ουσίες, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο καρκίνου. Επίσης, τα άτομα που ζουν σε περιβάλλοντα με καπνιστές και εισπνέουν τον καπνό τους (παθητικό κάπνισμα), ακόμη και αν οι ίδιοι δεν καπνίζουν, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου. Τέλος, χημικές ουσίες που υπάρχουν στο σπίτι ενός ατόμου ή στο χώρο εργασίας του, όπως ο αμίαντος και το βενζόλιο, αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου.
- Χρόνιες παθήσεις: Ορισμένες χρόνιες παθήσεις, όπως η ελκώδης κολίτιδα, αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης ορισμένων μορφών καρκίνου.
- Οικογενειακό ιστορικό: Ο καρκίνος δεν είναι μια κατεξοχήν κληρονομική πάθηση, ωστόσο, υπάρχει περίπτωση, ορισμένες μεταλλάξεις που αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου να μεταδοθούν από τους γονείς στα παιδιά τους. Σημειώνεται ότι όταν ένας άνθρωπος έχει μια κληρονομική γενετική μετάλλαξη, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα αναπτύξει και καρκίνο.
Πώς θα μειώσετε τον κίνδυνο καρκίνου;
Υπάρχουν διάφορες στρατηγικές που μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου, σύμφωνα με τους γιατρούς και τους επιστήμονες, όπως:
- Διακοπή καπνίσματος: Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο διαφόρων μορφών καρκίνου και όχι μόνο του πνεύμονα.
- Αποφυγή υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο: Οι επιβλαβείς υπεριώδεις ακτίνες (UV) του ήλιου, αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος.
- Υγιεινή διατροφή: Κατανάλωση άφθονων φρούτων και λαχανικών, άπαχων πρωτεϊνών και δημητριακών ολικής αλέσεως. Περιορισμός επεξεργασμένων τροφίμων και κόκκινου κρέατος.
- Άσκηση: Η τακτική σωματική άσκηση έχει συνδεθεί με μικρότερο κίνδυνο καρκίνου. Ασκηθείτε για περίπου 30 λεπτά, τις περισσότερες ημέρες την εβδομάδα.
- Υγιές σωματικό βάρος: Το υπερβολικό σωματικό βάρος και η παχυσαρκία αυξάνουν τον κίνδυνο καρκίνου. Συνδυάστε άσκηση και υγιεινή διατροφή για να διατηρήσετε το βάρος σας σε φυσιολογικά επίπεδα.
- Αποφυγή αλκοόλ: Η υπερκατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου. Σύμφωνα με τις οδηγίες, οι γυναίκες μπορούν να πίνουν ένα ποτό την ημέρα και οι άνδρες δύο ποτά την ημέρα.
