Τον τρίτο αιώνα μετά Χριστού και μετά την δολοφονία του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αλεξάνδρου Σεβήρου το 235 μ.Χ. η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία χωρίστηκε σε κομμάτια. Η Ρώμη αποσταθεροποιήθηκε μιας και δεν είχε πλέον ηγέτη και έτσι όλη η αυτοκρατορία αποδυναμώθηκε ακαριαία. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα όλη η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία να χωριστεί σε τέσσερα μεγάλα τμήματα, τα οποία εν τέλει ενώθηκαν και έγιναν δύο διαφορετικές αυτοκρατορίες. Η μία ονομάστηκε Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία ενώ η άλλη Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ωστόσο προτιμούμε να αποκαλούμε την δεύτερη με την ονομασία Βυζαντινή Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Οι Φιλοδοξίες του Ιουστινιανού
Κατά την διάρκεια του τετάρτου και στις αρχές του πέμπτου αιώνα η Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία πλησίασε πολύ κοντά στην ολική κατάρρευση. Στα ανατολικά τα πράγματα ήταν πολύ καλύτερα για τους Βυζαντινούς. Λίγο πριν ξεκινήσει ο 6 αιώνας μ.Χ. η Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία κατέρρευσε ολοκληρωτικά και γρήγορα τέθηκε το εξής ερώτημα στην Κωνσταντινούπολη: θα επιχειρήσουν οι Βυζαντινοί να ανακτήσουν το άλλο μισό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας; Αρχικά η απάντηση σε αυτό το ερώτημα ήταν αρνητική, ωστόσο μετά την στέψη του Ιουστινιανού ως αυτοκράτορα του Βυζαντίου τα σχέδια της αυτοκρατορίας άλλαξαν δραματικά.
Ο Ιουστινιανός έμεινε στην ιστορία ως Ιουστινιανός ο Μέγας μιας και αδιαμφισβήτητα αποτέλεσε έναν από τους σημαντικότερους αυτοκράτορες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ανέλαβε τα ινία της αυτοκρατορίας το έτος 525 μ.Χ. και κατά την διάρκεια της εξουσίας του πέτυχε εντυπωσιακά επιτεύγματα. Από την πρώτη ημέρα στην κορυφή της ηγεσίας έκανε γνωστή την πρόθεσή του να αποκαταστήσει την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Για να το καταφέρει αυτό ξεκίνησε εισβάλοντας στην Βόρεια Αφρική, μία περιοχή που μέχρι πρότινος έλεγχε η Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Zumwalt: Πώς έγινε το πιο προηγμένο πλοίο του κόσμου το ακριβότερο λάθος του Πενταγώνου; (Βίντεο)
Η Κατάληψη της Βόρειας Αφρικής
Για να πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Το έτος 530 ο βασιλιάς των Βανδάλων Χιλδέριχος στην Βόρεια Αφρική, ο οποίος ήταν σύμμαχος του Ιουστινιανού, εκθρονίστηκε και φυλακίστηκε από τον ξάδελφό του Γελίμερο. Ο Χιλδέριχος κατάφερε όμως να επικοινωνήσει με τους Βυζαντινούς και να τους ζητήσει βοήθεια. Τρία χρόνια αργότερα ο Ιουστινιανός αποφάσισε να εκμεταλλευτεί την κατάσταση στην Βόρεια Αφρική και το 533 έστειλε έναν από τους καλύτερους στρατιωτικούς διοικητές τους για μάχη, τον Βελισάριο. Ο Βελισάριος έμεινε στην ιστορία ως ο σπουδαιότερος Βυζαντινός στρατηγός, ωστόσο η δράση του στην Βόρεια Αφρική ήταν μόνο η αρχή της τρομερής ιστορίας του.
Ο Βελισάριος ξεκίνησε να πλέει προς την αφρικανική ακτή με περίπου 15 χιλιάδες άντρες και έναν κύριο στόχο: να νικήσει τους Βάνδαλους και να κατακτήσει όσα περισσότερα ρωμαϊκά εδάφη μπορούσε. Όπως καταλαβαίνετε μιλάμε για έναν τρομερά δύσκολο στόχο, όμως ο Βελισάριος στάθηκε αντάξιος των προσδοκιών του Ιουστινιανού και το κατάφερε. Η πρώτη νίκη στην Βόρεια Αφρική δεν ήταν ιδιαίτερα δύσκολη. Οι Βάνδαλοι ξαφνιάστηκαν από την βυζαντινή εισβολή και ως αποτέλεσμα γρήγορα η πρωτεύουσά τους Καρχηδόνα έπεσε στα χέρια του Βελισάριου. Ο Βασιλιάς Γελίμερος παραδόθηκε την επόμενη άνοιξη και έτσι όλες οι περιοχές του πέρασαν στον έλεγχο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ακόμη και οι δυτικές περιοχές της Κορσικής και της Σαρδηνίας.
Εντυπωσιασμένος από την πρώτη μεγάλη επιτυχία του Βελισάριου ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Ιουστινιανός πρόσταξε στον στρατηγό του να κινηθεί προς τον βορά, προς την καρδιά της Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Ο Βελισάριος ήταν έτοιμος να ξεκινήσει την νέα του εκστρατεία, αυτήν την φορά στην Ιταλία.
Η Εκστρατεία στην Ιταλία και ο Γοτθικός Πόλεμος
Ο Βελισάριος σάλπαρε για την Σικελία, την οποία και κατέλαβε πολύ γρήγορα εξαιτίας της προθυμίας του λαού να αναγεννηθεί η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Αυτό οδήγησε στον τότε προσωρινό αρχηγό των Οστρογότθων να αποστείλει επιστολή στον Ιουστινιανό, ζητώντας του να διατηρήσει ο ίδιος κάποιο επίπεδο εξουσίας στην περιοχή. Ωστόσο οι Βυζαντινοί απέρριψαν την πρόταση και συνέχισαν την εκστρατεία τους βαθύτερα, συγκεκριμένα προς την Δαλματία, στην σημερινή Κροατία. Εκεί ο Ιουστινιανός έστειλε τον στρατηγό Μούνδο.
Το 536 και όσο ο Βελισάριος κινούνταν βαθύτερα μέσα στην Ιταλία, ο Μούνδος προέλαυνε στην Δαλματία ωστόσο η επιτυχία του δεν διήρκησε πολύ και σκοτώθηκε στην μάχη το ίδιος έτος. Ο Ιουστινιανός τον αντικατέστησε με τον Κωνσταντινιανό, ο οποίος αποδείχθηκε πολύ πιο αποτελεσματικός. Μέχρι το καλοκαίρι της εν λόγω χρονιάς είχε καταφέρει να καταλάβει όλη την Δαλματία από τους Γότθους.
Και όλα αυτά όσο ο Βελισάριος κινούνταν όλο και πιο κοντά στην Ρώμη, την πρωτεύουσα της πρώην Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Όσο ο σπουδαίος Βυζαντινός στρατηγός προέλαυνε κατά μήκος της Ιταλίας καταλάμβανε μία-μία τις πόλεις εκεί. Μέχρι τότε είχε ήδη φτάσει στα αυτιά των κατοίκων της Ρώμης η τρομερή φήμη του Βελισάριου, ενός ανίκητου διοικητή. Οι κάτοικοι της Ρώμης ήταν πραγματικά τρομοκρατημένοι, αφού έμαθαν ότι ο Βελισάριος είχε καταλάβει όλες τις γύρω περιοχές. Έτσι δεν αντιστάθηκαν σημαντικά και μέχρι τον Δεκέμβριο ο Βελισάριος απέκτησε τον έλεγχο του κέντρου της πρώην Δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Η Υπεράσπιση της Ρώμης από τον Βελισάριο
Ο Οστρογότθος βασιλιάς Θεοδάτος δολοφονήθηκε από τον ίδιο του τον λαό εξαιτίας της ανικανότητάς του να σταματήσει την προέλαση του βυζαντινού στρατού. Τον διαδέχθηκε ο Ουίτιγις, ένας φιλόδοξος ηγέτης που γρήγορα επινόησε ένα νέο σχέδιο για να διώξει τους Βυζαντινούς από την επικράτειά του. Ωστόσο η εφαρμογή του σχεδίου ήταν θα ήταν πολύ δύσκολη για αυτόν, αφού ο Βελισάριος είχε αποκτήσει τρομερή ισχύ και είχε πλέον μεγάλη εμπειρία. Όπως και να έχει εν τέλει ο Ουίτιγις έφτασε στα περίχωρα της Ρώμης με τον στρατό του αποφασισμένος να αντιμετωπίσει τους Βυζαντινούς που είχαν παραμείνει εντός της πόλης.
Την άνοιξη του 537 άρχισε και επίσημα η πολιορκία της Ρώμης από τους Γότθους, μία πολιορκία που διήρκησε περίπου έναν χρόνο. Την επόμενη άνοιξη ο Βελισάριος έλαβε ενισχύσεις από την Κωνσταντινούπολη, οι οποίες αποδείχθηκαν κρίσιμες στην απώθηση του εχθρού και στην κατάληψη και άλλων κοντινών πόλεων. Εξαιτίας αυτών των πολύ σημαντικών ενισχύσεων ο Ουίτιγις αποθαρρύνθηκε και αποφάσισε να εγκαταλείψει την πολιορκία τον Μάρτιο του 538. Ο Ουίτιγις δεν ήθελε όμως να τα παρατήσει τελείως και δοκίμασε την τύχη του στην Ρίμινι, μία πόλη που μέχρι τότε έλεγχαν οι Βυζαντινοί και οι Γότθοι ήθελαν πίσω.
Ο Βελισάριος διέθετε ήδη μία κατοχική δύναμη στην Ρίμινι, ωστόσο δεν είχε ούτε αρκετές προμήθειες ούτε αρκετό ανθρώπινο δυναμικό για να αντισταθεί μόνη της κατά του στρατού του Ουίτιγις. Ο Βελισάριος περίμενε νέα παρτίδα ενισχύσεων από την Κωνσταντινούπολη με αρχηγό τον στρατηγό Ναρσή. Μόλις ο Ναρσής έφτασε στην Ιταλία πρότεινε στον Ιουστινιανό να σταλεί με τους άντρες τους στην Ρίμινι για να βοηθήσει την βυζαντινή κατοχική δύναμη να απωθήσει τους επιτιθέμενους. Ο Βελισάριος αν και στην αρχή διστακτικός διέταξε να κινηθεί ο Ναρσής με τις δυνάμεις τους στην Ρίμινι επειδή έλαβε μία επιστολή από τον Βυζαντινό διοικητή της πόλης, ο οποίος τον εκλιπαρούσε για βοήθεια.
Έτσι λοιπόν ο Βελισάριος σκέφτηκε ένα ευφυέστατο πλάνο. Αυτός και ο Ναρσής θα χώριζαν τις δυνάμεις τους σε τρεις ομάδες και θα περικύκλωναν τους Οστρογότθους του Ουίτιγις. Όταν ο Οστρογότθος αρχηγός άκουσε πως πλησίαζαν τα βυζαντινά στρατεύματα ακαριαία εγκατέλειψε την πολιορκία της Ρίμινι και κινήθηκε προς την Ραβένα.
Τις επόμενες εβδομάδες οι τρεις Βυζαντινοί στρατηγοί Βελισάριος, Ναρσής και Ιωάννης συνέχισαν να καταλαμβάνουν νέες ιταλικές πόλεις, από την Αμέλια μέχρι και το Ουρμπίνο. Έπειτα όμως καταστροφική διχόνοια εμφανίστηκε ανάμεσα στους Βυζαντινούς στρατηγούς με αποτέλεσμα να δοθεί η ευκαιρία στους Γότθους να καταλάβουν το Μεδιολάνο (σημερινό Μιλάνο) υπό την ηγεσία του Μουνδίλα. Το Μιλάνο ήταν τότε η δεύτερη πολυπληθέστερη και πλουσιότερη πόλη της Ιταλίας μετά την Ρώμη. Οι Γότθοι όχι μόνο απέκτησαν τον έλεγχο της πόλης αλλά την βανδάλισαν και έσφαξαν τον πληθυσμό της.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Πώς οι Έλληνες εφοπλιστές εμποδίζουν την παγκόσμια κινεζική κυριαρχία εδώ και αιώνες
Η Εντυπωσιακή Είσοδος των Φράγκων
Εξαιτίας της καταστροφής στο Μιλάνο οι Βυζαντινοί ταρακουνήθηκαν και αποφασίστηκε ο Βελισάριος να γίνει ξανά ο ανώτατος στρατιωτικός αρχηγός των δυνάμεων στην Ιταλία. Ο Βελισάριος έστρεψε το ενδιαφέρον του στην Ραβένα, ωστόσο πριν προλάβει να καταλάβει την πόλη και όσο οι υπόλοιποι Βυζαντινοί στρατηγοί πολιορκούσαν κοντινές πόλεις ο βασιλιάς Θευδεβέρτος Α' της Αυστρασίας εισήλθε δυναμικά στην σκηνή με τον φραγκικό στρατό του.
Τόσο οι Βυζαντινοί όσο και οι Γότθοι πίστευαν πως οι Φράγκοι ήταν σύμμαχοί τους, όμως έκαναν λάθος. Ο Θευδεβέρτος επιτέθηκε πρώτα τον στρατό του Ουίτιγις στον ποταμό Πάδο, ξαφνιάζοντας και καταστρέφοντάς τον ολοσχερώς. Οι Βυζαντινοί από την άλλη σοκαρίστηκαν από την εντυπωσιακή άφιξη των Φράγκων και οι δυνάμεις που βρίσκονταν κοντά στον ποταμό υποχώρησαν προς την Τοσκάνη.
Για κακή τους τύχη όμως οι Φράγκοι ηττήθηκαν από έναν αόρατο εχθρό, την νόσο της δυσεντερίας. Οι Βυζαντινοί εκμεταλλεύτηκαν την αποδυνάμωση των Φράγκων και αφού αναδιοργανώθηκαν προέλαυσαν προς την Ραβένα. Όσο ο Βελισάριος προετοίμαζε την πολιορκία ο Ιουστινιανός έστειλε επιστολή στους Γότθους προτείνοντας να παραδώσουν την πόλη και να μοιραστούν τον έλεγχο της Ιταλίας. Γιατί το έκανε αυτό; Γιατί θεώρησε πως η απειλή των Περσών από τον νότο και από την ανατολή ήταν σημαντικότερη προτεραιότητα του βυζαντινού στρατού.
Ωστόσο ο Βελισάριος εξοργίστηκε από την κίνηση του Ιουστινιανού και παράκουσε την εντολή του αυτοκράτορα. Κατέλαβε την πόλη και έπειτα γύρισε στην Κωνσταντινούπολη όπου αν και ανέμενε βασιλικό καλωσόρισμα ο Ιουστινιανός τον επίπληξε επειδή δεν υπάκουσε στις εντολές τους. Όπως και να έχει τελικώς τον συγχώρησε επειδή χάρις σε αυτόν η Βυζαντινή Αυτοκρατορία ήταν πλέον πιο μεγάλη από ποτέ.
Το Τέλος των Επιτυχιών
Οι Βυζαντινοί δεν πρόλαβαν να χαρούν πολύ τις επιτυχίες τους. Δεν κατάφεραν ποτέ να εγκαθιδρύσουν ισχυρή και σταθερή ηγεσία στις πόλεις που κατέλαβαν στην Ιταλία και οι Οστρογότθοι διψασμένοι για εκδίκηση ξεκίνησαν γρήγορα να χτυπούν μία-μία τις πόλεις για να τις ανακαταλάβουν. Ο Βελισάριος επέστρεψε στην Ιταλία για να επιβάλει την κυριαρχία του ωστόσο άλλοι Βυζαντινοί με εξουσία του έβαλαν τρικλοποδιές.
Ο Βελισάριος τελικώς κατάφερε να αποκτήσει για ακόμη μία φορά τον έλεγχο του μεγαλύτερου μέρος της Ιταλίας την δεκαετία του '550, ωστόσο λίγο αργότερα ο έλεγχος της Ιταλίας πέρασε στα χέρια τον Λομβαρδών και έτσι η ιστορία του Βελισάριου τελείωσε.
Το 562 ο Βελισάριος δικάστηκε στην Κωνσταντινούπολη με την κατηγορία συνωμοσίας κατά του Ιουστινιανού. Φυλακίστηκε αλλά αργότερα συγχωρέθηκε από τον Ιουστινιανό. Ο Ιουστινιανός και ο Βελισάριος κατάφεραν να επεκτείνουν κατά 45% τα εδάφη του Βυζαντίου μένοντας στην ιστορία ως ένα αχώριστο και πολύ αποτελεσματικό δίδυμο. Πέθαναν με λίγους μήνες διαφορά το 565 προκαλώντας την απέραντη θλίψη του κόσμου.
