Στη στάση της Ελλάδας στον πόλεμο της Ουκρανίας, αλλά και στις συνέπειες στην οικονομία και την πρωτογενή παραγωγή που επιβάλλουν την καλλιέργεια κάθε σπιθαμής γης στην ΕΕ, αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής, βουλευτής Λαρίσης της Νέας Δημοκρατίας, κ. Μάξιμος Χαρακόπουλος μιλώντας στη «Φωνή της Ελλάδας» και στον δημοσιογράφο κ. Θοδωρή Ψαλιδόπουλο.
Ο κυβερνητικός βουλευτής ερωτηθείς σχετικά τόνισε ότι «η Ελλάδα, βεβαίως και μπορεί να θέσει τις καλές της υπηρεσίες στη διάθεση όλων των εμπλεκόμενων πλευρών. Η Ελλάδα, όμως, είναι μέλος της ΕΕ και η ΕΕ έχει πάρει μια σαφή θέση απέναντι στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Θα έλεγα ότι το κάνει όχι μόνο γιατί είναι με την πλευρά του δικαίου, της εφαρμογής του διεθνούς δικαίου, αλλά και γιατί ο ελληνισμός έχει και την οδυνηρή εμπειρία μιας αντίστοιχης εισβολής, της τουρκικής εισβολής το 1974, σε ένα ανεξάρτητο κράτος, που είναι η Κύπρος και σαράντα οχτώ χρόνια τώρα, είναι μια ανοιχτή πληγή για τον ελληνισμό. Άρα, η Ελλάδα εκ των πραγμάτων όφειλε να πάρει μία σαφή θέση και να είναι με την πλευρά του θύματος και όχι με την πλευρά του θύτη».
Ο Μάξιμος Χαρακόπουλος υπογράμμισε, ωστόσο, ότι «η Τουρκία από τη μία αγοράζει όπλα από τη Ρωσία κι από την άλλη πουλάει μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην Ουκρανία. Δεν ακολούθησε τον υπόλοιπο δυτικό κόσμο στην επιβολή κυρώσεων προς την Ρωσία, επιδιώκει να κάνει business και με τις δύο πλευρές. Είναι μία πιο ιδιάζουσα κατάσταση. Είδατε ότι ακόμη και χώρες οι οποίες είχαν ιδιαίτερες σχέσεις με τη Ρωσία, όπως η Ουγγαρία για παράδειγμα, που το προηγούμενο διάστημα καυχιόνταν ότι έπαιρνε το φυσικό αέριο σε πολύ καλύτερες τιμές από άλλες χώρες της ΕΕ, είναι σταθερά στο πλευρό της Ουκρανίας. Οι χώρες αυτές, επειδή ακριβώς και κατά την σοβιετική περίοδο αλλά και νωρίτερα βίωσαν την επεκτατική πολιτική της τσαρικής Ρωσίας, είναι πάρα πολύ επιφυλακτικές, για να μη χρησιμοποιήσω βαρύτερη έκφραση, απέναντι στη Ρωσία. Βλέπετε τις αντιδράσεις της Πολωνίας των χωρών της Βαλτικής και αυτό τον αντίκτυπο τον εισπράττουμε και εμείς στην οργάνωσή μας στη Διακοινοβουλευτική Συνέλευση Ορθοδοξίας. Μακάρι να επικρατήσει το ταχύτερο η ειρήνη, να βρεθεί μία λύση με βάση το διεθνές δίκαιο για να μην υψωθεί ένα νέο σιδηρούν παραπέτασμα, όπως είχε χαρακτηρίσει κάποτε ο Τσώρτσιλ την διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην ανατολική και τη δυτική Ευρώπη, μετά τον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο».
Κίνδυνος επισιτιστικής κρίσης
Σχετικά μα τις επιπτώσεις του πολέμου στην παγκόσμια οικονομία ο Θεσσαλός πολιτικός επισήμανε ότι «έχουμε σοβαρό κίνδυνο σιτοδείας, επισιτιστικής ασφάλειας στην Ευρώπη και στην περιοχή μας γιατί και η Ουκρανία και η Ρωσία είναι από τους βασικούς σιτοβολώνες της Ευρώπης. Το 30% των δημητριακών, των σιτηρών παράγονται σε αυτές τις χώρες και υπάρχει σοβαρός κίνδυνος. Ήδη βλέπετε ότι σε πολλές χώρες της Ευρώπης υπάρχει ο φόβος αυτός και καταφεύγουν στην προμήθεια τροφίμων που έχουν σχέση με τα δημητριακά. Θα έχουμε έλλειψη σε ηλιέλαιο για παράδειγμα που παράγεται, επίσης, σε μεγάλο βαθμό στην Ουκρανία και ανοίγει και μία συζήτηση ευρύτερα όσον αφορά την Κοινή Αγροτική Πολιτική της ΕΕ. Μέχρι πρότινος, υπήρχε η άποψη ότι θα πρέπει να δώσουμε περισσότερο χώρο στο λεγόμενο “πρασίνισμα”, στη λεγόμενη “αγρανάπαυση”, να αφήνουμε γη ακαλλιέργητη, να δασώνουμε χωράφια και μάλιστα με επιδοτήσεις. Μετά το σοκ του πολέμου και τον κίνδυνο της επισιτιστικής ασφάλειας, άκουσα τις προάλλες τον Γάλλο υπουργό Γεωργίας να λέει ότι, δεν πρέπει να μείνει ούτε σπιθαμή ευρωπαϊκής γης ακαλλιέργητη.
Η εξίσωση είναι ακόμα πιο δυσεπίλυτη διότι ένα μεγάλο μέρος επίσης των λιπασμάτων, των αγροτικών εφοδίων, παράγεται στην Ρωσία. Οι αυξήσεις που, ήδη, είχαν συντελεστεί στην ενέργεια από την εκτίναξη της τιμής του φυσικού αερίου οδήγησαν τέσσερα εργοστάσια παραγωγής λιπασμάτων σε αδράνεια γιατί ήταν εξωφρενικές οι τιμές των λιπασμάτων. Τώρα διατρέχουμε τον κίνδυνο, ενώ θα έχουμε ελλείψεις σε εισαγωγές δημητριακών από το εξωτερικό και η εγχώρια παραγωγή να μην είναι η αναμενόμενη, γιατί οι αγρότες θα δυσκολευτούν σε μεγάλο βαθμό να ρίξουμε τα λιπάσματα που χρειάζεται η γη για να καρποφορήσει. Δεν θα λιπάνουν τόσο πολύ δηλαδή τη γη, τα χωράφια τους, λόγω κόστους, με αποτέλεσμα να έχουμε και μικρότερες παραγωγές, και άρα το πρόβλημα να ενταθεί έτι περαιτέρω».
Δείτε αναλυτικά την Συνέντευξη του Μάξιμου Χαρακόπουλου στον Ρ/Σ «Φωνή της Ελλάδας» και στον δημοσιογράφο Θοδωρή Ψαλιδόπουλο
-Κύριε Χαρακόπουλε καλημέρα.
-Καλημέρα. Καλημέρα κύριε Ψαλιδόπουλε. Σας ευχαριστώ για την πρόσκληση.
-Κύριε Χαρακόπουλε, η Δ.Σ.Ο. είναι ένας θεσμός από τους πλέον επιτυχείς στην προσπάθεια της χώρας να διατηρήσει τους δεσμούς της, όχι μόνο με την ομογένεια, αλλά και με ένα ευρύτερο διεθνές πολιτικό περιβάλλον, το οποίο προφανώς συνδέεται με το γεγονός ότι αποτελείται, συναρθρώνεται από ανθρώπους οι οποίοι συμμερίζονται κοινές αξίες: ηθικές, ιδεολογικές, θεωρητικές. Πώς κρίνετε την πορεία αυτού του θεσμού μέχρι τώρα;
-Νομίζω είναι ένας θεσμός ο οποίος μέρα με τη μέρα, ενισχύει το διεθνές του κύρος. Είναι ένας θεσμός ο οποίος δημιουργήθηκε με πρωτοβουλία μιας δράκας βουλευτών από την Ελλάδα, το 1993, μετά τις αλλαγές που έγιναν στην Ευρώπη…
-…Και ιδίως στα Βαλκάνια.
-…Ναι, με την πτώση του Ανατολικού μπλοκ και υπήρχε η δυνατότητα καλύτερης επικοινωνίας με λαούς με τους οποίους μοιραζόμαστε κοινή πίστη πρώτα απ’ όλα, κοινές πολιτιστικές παραδόσεις και αξίες. Υπήρχε μια τεράστια ενδοχώρα δηλαδή στην Ανατολική Ευρώπη, με ανθρώπους με τους οποίους για πολλά χρόνια δεν είχαμε ιδιαίτερες σχέσεις και επαφές. Με αυτούς τους ανθρώπους, μοιραζόμαστε μια κοινή πολιτιστική κληρονομιά όπως είπατε και στόχος μας είναι η ενδυνάμωση των σχέσεων με αυτούς τους λαούς και η ανάδειξη των Χριστιανικών αξιών στην Ευρώπη. Ο διάλογος, όχι μόνο με άλλα δόγματα και άλλες ομολογίες, αλλά και με άλλες θρησκείες. Βρισκόμαστε σε διάλογο τόσο με τους Καθολικούς νομοθέτες, όσο και με την Παγκόσμια Μουσουλμανική λίγκα, επιδιώκοντας…
-Πρέπει να σας πω ότι αυτή είναι μια δραστηριότητα που δεν είναι γνωστή πάντως.
-Κύριε Ψαλιδόπουλε, προχτές είχαμε τη συνεδρίαση της Διεθνούς μας Γραμματείας στο Μιλάνο. Δυστυχώς η είδηση, δεν είναι πια αν ένας σκύλος δαγκώσει έναν άνθρωπο, αλλά αν ένας άνθρωπος δαγκώσει έναν σκύλο!
-Αληθές είναι αυτό.
Ασχολήθηκαν προχθές με τις δραστηριότητες τις δικές μας, γιατί στην αρχή της συνεδρίασής μας, στη διαδικτυακή σύνδεση που είχαμε με τη Ρωσική αντιπροσωπεία, ένα νέο μέλος της Ρωσικής αντιπροσωπείας φορούσε ένα t-shirt με το «Ζ», το έμβλημα της Ρωσικής εισβολής.
-Αυτό μάθαμε και όχι τι είπατε.
-Και όλοι ασχολήθηκαν με αυτό και όχι με την ουσία των εργασιών. Δυστυχώς, αυτό είναι μια πραγματικότητα. Ο στόχος μας είναι αυτός όπως σας είπα κυρίως, η σύσφιξη των σχέσεων με τους Ορθόδοξους λαούς, η ανάδειξη της κοινής πολιτιστικής μας κληρονομιάς, αλλά και γενικότερα των Χριστιανικών αξιών ως υπόβαθρο του Ευρωπαϊκού πολιτισμού. Εμείς και με αφορμή τον διάλογο για το μέλλον της Ευρώπης που έχουν ξεκινήσει τα θεσμικά μας όργανα στην Ευρώπη, το Ευρωκοινοβούλιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο, επιμένουμε ότι ένας από τους τρείς πυλώνες της Ευρώπης, ασχέτως το πόσο θρησκεύει ή όχι κανείς σήμερα στην Ευρώπη, είναι οι Χριστιανικές αξίες. Είναι αναμφίβολα το Αρχαιοελληνικό πνεύμα, η Αρχαία Ελληνική Γραμματεία, το Ρωμαϊκό Δίκαιο και οι Χριστιανικές αξίες που έχουνε συνδιαμορφώσει αυτό που ονομάζουμε Ευρωπαϊκό πολιτισμό. Πάνω σε αυτά εργαζόμαστε, αλλά προέκυψε ο πόλεμος και μας δημιουργεί αυτές τις εντάσεις στο εσωτερικό.
-Πολλά προβλήματα. Είναι αληθές αυτό.
-…Γιατί και η Ρωσία και η Ουκρανία είναι από τα ιδρυτικά μέλη της Δ.Σ.Ο. Βρισκόμαστε σε αυτή τη δυσάρεστη θέση να διαχειριζόμαστε μια κατάσταση, έναν πόλεμο ο οποίος δεν αναβιώνει απλά τον Ψυχρό πόλεμο που βίωσε για δεκαετίες η Ευρώπη, αλλά απειλεί και πάλι να διχάσει και τον Ορθόδοξο κόσμο. Η Ρωσία είναι μια χώρα μεγάλη, μια χώρα με μεγάλο αριθμό Ορθοδόξων και κινδυνεύουμε να έχουμε δυσκολία επικοινωνίας και επαφής. Όπως ξέρετε επιβλήθηκαν κυρώσεις στις μετακινήσεις των βουλευτών της Ρωσικής Κρατικής Δούμας. Ομοίως κυρώσεις υπάρχουν και στους βουλευτές της Λευκορωσίας. Έχουμε διάφορα προβλήματα, τα οποία ευελπιστούμε να αντιμετωπιστούνε το συντομότερο δυνατόν με την ειρήνευση, με το τέλος του πολέμου σε αυτήν την ευαίσθητα περιοχή.
-Στην τελευταία αυτή σύνοδο, ποιο ήταν το περιεχόμενο των συζητήσεών σας;
-Κάναμε έναν πρώτο απολογισμό των εργασιών μας σε σχέση με την προηγούμενη χειμερινή, διεθνή μας γραμματεία. Πραγματοποιούμε δυο φορές το χρόνο συνεδριάσεις της διεθνούς μας γραμματείας και μια γενική συνέλευση και κάθε δυο χρόνια είναι εκλογοαπολογιστική. Η προηγούμενή διεθνής μας γραμματεία είχε γίνει στην Κέρκυρα. Από τότε κάναμε μια ανασκόπηση σε ποιες δράσεις έχουμε προβεί όλο αυτό το διάστημα και κάναμε και έναν προγραμματισμό μέχρι την επόμενη γενική μας συνέλευση, που θα πραγματοποιηθεί στο Ερεβάν της Αρμενίας, στα τέλη Ιουνίου. Όλο αυτό το διάστημα, αναδεικνύουμε πρωτίστως το ζήτημα της Αγίας Σοφίας, τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, από μουσείο σε τέμενος. Είναι μια ασεβής πράξη, όχι μόνο προς τους Ορθοδόξους και γενικότερα προς το Χριστιανικό κόσμο, αλλά προς το σύνολο κάθε πολιτισμένης κοινωνίας. Νομίζω προκαλεί κάθε πολίτη αυτού του κόσμου, που θέλει να λέγεται πολιτισμένος, διότι η Αγία Σοφία από το 1985 όπως ξέρετε κ. Ψαλιδόπουλε, έχει αναγνωριστεί ως μνημείο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.
-Βέβαια.
-Εμείς, επειδή οι αντιδράσεις και των διεθνών οργανισμών και κυβερνήσεων, δεν ήτανε οι αναμενόμενες γι’ αυτού του μεγέθους το ζήτημα, αναλάβαμε διάφορες δράσεις. Μια από αυτές είναι και η συγγραφή ενός τόμου, από εξαίρετους καθηγητές, διεθνούς κύρους από διάφορες χώρες, για τριάντα επτά εμβληματικούς ναούς που έχουμε εντοπίσει, από τη Σκωτία, μέχρι και την Κίνα…
-Που φέρουν το όνομα της Αγίας Σοφίας;
-Ναι, που είναι αφιερωμένοι στη Σοφία του Θεού, θέλοντας να καταδείξουμε πόσο βαθύ είναι το αποτύπωμα της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη, στους Ορθοδόξους και όχι μόνο. Μεταξύ αυτών των ναών, των τριάντα επτά, εντοπίσαμε και έξι που είναι Καθολικοί. Γι’ αυτό παρουσιάσαμε τον τόμο και στην Ιταλία προχτές και μάλιστα ήτανε ιδιαίτερα υψηλού επιπέδου η εκπροσώπηση των τοπικών αρχών στην παρουσίαση. Είχαμε συνάντηση με τον Αρχιεπίσκοπο του Μιλάνου, που είναι η μεγαλύτερη επισκοπή της καθολικής εκκλησίας σε όλο τον κόσμο και όχι μόνο στην Ευρώπη, ο οποίος μίλησε με ιδιαίτερα επαινετικούς λόγους για την προσπάθειά μας. Την εκδήλωση τη χαιρέτησε ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ, ο κύριος Tabacci. Υπήρχαν εκπρόσωποι όχι μόνο των εκκλησιαστικών και διπλωματικών αρχών, αλλά και του ακαδημαϊκού χώρου, καθηγητές πανεπιστημίου και βεβαίως πολλοί ομογενείς. Ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση. Αυτόν τον τόμο λοιπόν, τον οποίον έχουμε εκδώσει σε πολλές γλώσσες, πέρα των τεσσάρων γλωσσών εργασίας της οργάνωσής μας, που είναι τα Ελληνικά, τα Ρωσικά, τα Αγγλικά και τα Αραβικά, τον έχουμε εκδώσει ήδη στα Βουλγάρικα, στα Σέρβικα, στα Ρουμάνικα, σε όλες δηλαδή τις γλώσσες της Βαλκανικής, στα Γαλλικά, στα Γερμανικά, στα Ιταλικά όπως είπα, και φιλοδοξούμε να τον εκδώσουμε επίσης μέχρι το καλοκαίρι στα Αρμένικα, στα Γεωργιανά και αν χρειαστεί και σε άλλες γλώσσες, με στόχο να παρουσιαστεί σε όσο το δυνατόν περισσότερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Κάθε φορά, η παρουσίαση αυτή δεν είναι απλά ένα επικοινωνιακό γεγονός, αλλά είναι και ένα μέσο πίεσης προς την εκάστοτε κυβέρνηση, η ανάδειξη δηλαδή του προβλήματος, στην κοινωνία των πολιτών.
-Διαπιστώνετε από αυτή την κινητοποίηση ότι το ενδιαφέρον για την τύχη της Αγίας Σοφίας μπορεί να έχει και άλλα πολιτικά αποτελέσματα, μπορεί δηλαδή να ενισχύσει την προσπάθεια αναθεώρησης των Τουρκικών αποφάσεων;
-Ο στόχος μας είναι αυτός κ. Ψαλιδόπουλε. Ο Ταγίπ Ερντογάν δεν ξεκίνησε έτσι, ξεκίνησε αλλιώς και εξελίχθηκε έτσι. Η προεδρία και η πρωθυπουργία του νωρίτερα, ήταν πολύ πιο ανεκτικές προς τις μειονότητες, όχι μόνο προς τους Ρωμιούς της Κωνσταντινούπολης..
-Και ως δήμαρχος εθεωρείτο και προοδευτικός να σας θυμίσω.
-Βεβαίως και είχε φυλακιστεί κάποια στιγμή από το προηγούμενο καθεστώς. Ήταν πολύ πιο ανοιχτός προς τους Κούρδους. Είχε τη διάθεση να σεβαστεί δικαιώματα μειονοτικά προς τη μεγάλη κουρδική κοινότητα και φτάσαμε στο σημείο σήμερα, ο αρχηγός του τρίτου κόμματος, του HDP που είναι ο Κούρδος, ο Demirtas, να είναι φυλακισμένος σήμερα. Ένα κόμμα πλέον του 10%. Όπως ξέρετε στην Τουρκία υπάρχει το κατώφλι του 10%. Αν δεν το περάσει κάποιος, δεν μπαίνει στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση, ακριβώς για να υπάρχουν προσχώματα, να μην εκπροσωπούνται οι μειονότητες και δη, η κουρδική πολυπληθέστατη μειονότητα εκατομμυρίων. Όμως και αυτό το κατώφλι το ξεπέρασαν και όταν πια γινόντουσαν ενοχλητικοί, υπενθυμίζοντας την ανάγκη σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία και εφαρμογής του κράτους δικαίου, φυλακίστηκε.
Θυμούμαι το 2010, που επισκεφτήκαμε με τον Οικουμενικό Πατριάρχη την Τραπεζούντα, την Παναγία Σουμελά, όταν για πρώτη φορά μετά από εννιά δεκαετίες δόθηκε η δυνατότητα να λειτουργήσουμε στην Παναγία Σουμελά, στο ιστορικό μοναστήρι του Πόντου, είχαμε επισκεφθεί και την Αγία Σοφία της Τραπεζούντος, μέσα στην πόλη της Τραπεζούντας, που ήταν ο ναός που γινόταν η στέψη των αυτοκρατόρων της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας. Τότε λοιπόν ήτανε μουσείο. Λίγα χρόνια μετά η Αγία Σοφία στην Τραπεζούντα, μετετράπη και αυτή σε τέμενος. Ομοίως η Αγία Σοφία στη Νίκαια της Βιθυνίας. Στη Νίκαια πραγματοποιήθηκε η πρώτη Οικουμενική σύνοδος το 325μ.Χ. και πραγματοποιήθηκε στον ναό αυτόν που τώρα είναι τζαμί και η έβδομη Οικουμενική σύνοδος. Βλέπετε ότι σταδιακά είχαμε μια σκλήρυνση της συμπεριφοράς του καθεστώτος Ερντογάν, απέναντι και στα μνημεία του Οικουμενικού πολιτισμού. Η εικόνα που είδαμε στην πρώτη Ισλαμική προσευχή στην Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη, ήτανε σοκαριστική με τον Ιμάμη που ανέβηκε κραδαίνοντας το σπαθί του κατακτητή και επικαλούμενος το δίκαιο της κατάκτησης. Αυτά για τον υπόλοιπο πολιτισμένο κόσμο, είναι απαράδεκτα, δεν μπορούν να στεφθούν με καμία λογική. Αλλά δυστυχώς βλέπετε ότι συμβαίνουν αυτά.
Και μια και αναφερθήκαμε σε πρωτοβουλίες, το 2025, που συμπίπτει ο εορτασμός του Πάσχα των Καθολικών με των Ορθοδόξων και συμπληρώνονται και χίλια επτακόσια χρόνια από την πρώτη Οικουμενική Σύνοδο της Νικαίας, φιλοδοξία μας είναι να έχουμε κοινές εκδηλώσεις με τους Καθολικούς νομοθέτες, το αντίστοιχο δίκτυο των βουλευτών του Καθολικού κόσμου, με εμάς τους Ορθοδόξους βουλευτές και επίσης να πραγματοποιήσουμε κοινές εκδηλώσεις στη Νίκαια της Βιθυνίας που σήμερα είναι τουρκική επικράτεια, μαζί με Καθολικούς, μαζί με Αρμένιους, μαζί με Κόπτες, υπενθυμίζοντας τα πρώτα χίλια χρόνια της ενωμένης Χριστιανοσύνης, πριν το σχίσμα, πριν το 1054, όταν όλοι οι Χριστιανοί ήμασταν ενωμένοι. Έτσι καταδεικνύουμε και την ασεβή πράξη της Τουρκίας απέναντι σε αυτά τα μνημεία που φιλοξενούνται στην Τουρκική επικράτεια σήμερα.
-Κύριε Χαρακόπουλε, οι αναφορές σας αυτές στην πολιτική της Τουρκίας, αλλά αν μου επιτρέπετε και ορισμένες δηλώσεις σας που είδα αυτό το διάστημα, είπατε πολύ εύστοχα πριν από μερικές μέρες ότι δεν πρέπει στην Ευρώπη να υψωθεί ένα νέο «Σιδηρούν Παραπέτασμα». Είναι μια εύστοχη παρατήρηση γιατί αντικειμενικά ο πόλεμος στην Ουκρανία οδηγεί σε μια νέα διαίρεση της Ευρώπης. Αυτό είναι το πρόβλημα το οποίο επιφέρει και φαίνεται πως θα παραμείνει. Αυτές οι παρατηρήσεις όμως, μου δημιουργούν το ερώτημα: γιατί στην προσπάθεια Ειρήνευσης, μεταξύ δυο Ορθοδόξων κρατών, όπως είναι η Ρωσία και η Ουκρανία, να μεσολαβεί ο κύριος Ερντογάν και όχι ο κύριος Μητσοτάκης; Δεν υποτιμώ τον πρωθυπουργό της Βουλγαρίας, ή τον πρωθυπουργό της Ρουμανίας, που είναι επίσης Ορθόδοξοι, αλλά γιατί η Ελλάδα να μην έχει έναν τέτοιο ρόλο; Εκτιμάτε ότι δεν υπάρχουν προϋποθέσεις;
-Η Τουρκία πάντα επεδίωκε τον ρόλο του «επιτήδειου ουδέτερου», το είδαμε σε προηγούμενους πολέμους και στον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο…
-Κατ’ εξοχήν στον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, βέβαια…
-Η Ελλάδα, αυτή τη στιγμή, βεβαίως και μπορεί να θέσει τις καλές της υπηρεσίες στη διάθεση όλων των εμπλεκόμενων πλευρών. Η Ελλάδα, όμως, είναι μέλος της Ε.Ε. και η Ε.Ε. έχει πάρει μια σαφή θέση απέναντι στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και θα έλεγα ότι το κάνει όχι μόνο γιατί είναι με την πλευρά του δικαίου, της εφαρμογής του διεθνούς δικαίου, αλλά και γιατί ο ελληνισμός έχει και την οδυνηρή εμπειρία μιας αντίστοιχης εισβολής, της τουρκικής εισβολής το 1974, σε ένα ανεξάρτητο κράτος, που ήτανε η Κύπρος. Και σαράντα οχτώ χρόνια τώρα είναι μια ανοιχτή πληγή για τον Ελληνισμό. Άρα η Ελλάδα εκ των πραγμάτων όφειλε να πάρει μία σαφή θέση και να είναι με την πλευρά του θύματος και όχι με την πλευρά του θύτη. Η Τουρκία από τη μία αγοράζει όπλα από τη Ρωσία κι από την άλλη πουλάει μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην Ουκρανία. Δεν ακολούθησε τον υπόλοιπο δυτικό κόσμο στην επιβολή κυρώσεων προς την Ρωσία, επιδιώκει να κάνει business αυτή τη στιγμή και με τις δύο πλευρές. Είναι μία πιο ιδιαίτερη κατάσταση. Νομίζω ότι η Ελλάδα ήταν εκ των πραγμάτων υποχρεωμένη να είναι σταθερά με τη θέση που έλαβε το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είδατε ότι ακόμη και χώρες οι οποίες είχαν ιδιαίτερες σχέσεις με τη Ρωσία, όπως η Ουγγαρία για παράδειγμα, το προηγούμενο διάστημα, καυχιόνταν ότι έπαιρνε το φυσικό αέριο σε πολύ καλύτερες τιμές άλλες χώρες της ευρωπαϊκής ένωσης, είναι σταθερά στο πλευρό της Ουκρανίας. Οι χώρες αυτές, επειδή ακριβώς και κατά την σοβιετική περίοδο αλλά και νωρίτερα, βίωσαν, αν θέλετε, την επεκτατική πολιτική της τσαρικής Ρωσίας, είναι πάρα πολύ επιφυλακτικές, για να μη χρησιμοποιήσω βαρύτερη έκφραση, απέναντι στη Ρωσία.
Ναι στην πολιτική, προφανώς, έχετε δίκιο.
Βλέπετε τις αντιδράσεις της Πολωνίας, των χωρών της Βαλτικής και αυτό τον αντίκτυπο τον εισπράττουμε και εμείς στην οργάνωσή μας στην Διακοινοβουλευτική Συνέλευση της Ορθοδοξίας. Μακάρι να επικρατήσει το ταχύτερο η Ειρήνη, να βρεθεί μία λύση με βάση το διεθνές δίκαιο για να μην υψωθεί ένα νέο σιδηρούν παραπέτασμα, όπως είχε χαρακτηρίσει κάποτε ο Τσώρτσιλ την διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στην ανατολική και στη δυτική Ευρώπη, μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
Κύριε Χαρακόπουλε θα εκμεταλλευτώ την ευκαιρία της συνομιλίας μας για να περάσουμε και σε ορισμένα ζητήματα της εσωτερικής επικαιρότητας. Είστε ένας άνθρωπος ο οποίος έχει πάρα πολύ ασχοληθεί με την κατάσταση και την πορεία της αγροτικής πολιτικής, όχι μόνο επειδή προέρχεται από τον κάμπο, από τη Λάρισα, αλλά είστε πράγματι εξειδικευμένος συγκεκριμένος αρκετά σε αυτό το αντικείμενο, θα μου επιτρέψετε να πω ότι σπανίως πολιτικοί ασχολούνται συστηματικά με αυτό το αντικείμενο.
Σας ευχαριστώ πολύ. Έχουμε σοβαρό κίνδυνο σιτοδείας, επισιτιστικής ασφάλειας στην Ευρώπη και στην περιοχή μας γιατί και η Ουκρανία και η Ρωσία είναι από τους βασικούς σιτοβολώνες της Ευρώπης. Το 30% των δημητριακών, των σιτηρών παράγονται σε αυτές τις χώρες και υπάρχει σοβαρός κίνδυνος. Ήδη βλέπετε ότι σε πολλές χώρες της Ευρώπης υπάρχει ο φόβος αυτός και καταφεύγουν στην προμήθεια τροφίμων που έχουν σχέση με τα δημητριακά. Θα έχουμε έλλειψη σε ηλιέλαιο για παράδειγμα που παράγεται, επίσης, σε μεγάλο βαθμό στην Ουκρανία και ανοίγει και μία συζήτηση ευρύτερα όσον αφορά την Κοινή Αγροτική Πολιτική της ΕΕ. Μέχρι πρότινος, υπήρχε η άποψη ότι θα πρέπει να δώσουμε περισσότερο χώρο στο λεγόμενο “πρασίνισμα”, στη λεγόμενη “αγρανάπαυση”, να αφήνουμε γη ακαλλιέργητη, να δασώνουμε χωράφια και μάλιστα με επιδοτήσεις. Μετά το σοκ του πολέμου και τον κίνδυνο της επισιτιστικής ασφάλειας, άκουσα τις προάλλες τον Γάλλο υπουργό Γεωργίας να λέει ότι, δεν πρέπει να μείνει ούτε σπιθαμή ευρωπαϊκής γης ακαλλιέργητη.
Βέβαια δεν μπορούν να καλυφθούν οι ανάγκες του πληθυσμού αν πρέπει να αντικατασταθεί η Ουκρανία και η Ρωσία, η παραγωγή δηλαδή σιτηρών ιδίως από την Ουκρανία και τη Ρωσία προφανώς δεν πρέπει να μείνει σπιθαμή ακαλλιέργητη.
Η εξίσωση είναι ακόμα πιο δυσεπίλυτη διότι ένα μεγάλο μέρος επίσης των λιπασμάτων, των αγροτικών εφοδίων, παράγεται στην Ρωσία. Οι αυξήσεις που, ήδη, είχαν συντελεστεί στην ενέργεια από την εκτίναξη της τιμής του φυσικού αερίου οδήγησαν τέσσερα εργοστάσια παραγωγής λιπασμάτων σε αδράνεια γιατί ήταν εξωφρενικές οι τιμές των λιπασμάτων. Τώρα διατρέχουμε τον κίνδυνο, ενώ θα έχουμε ελλείψεις σε εισαγωγές δημητριακών από το εξωτερικό και η εγχώρια παραγωγή να μην είναι η αναμενόμενη, γιατί οι αγρότες θα δυσκολευτούν σε μεγάλο βαθμό να ρίξουμε τα λιπάσματα που χρειάζεται η γη για να καρποφορήσει. Δεν θα λιπάνουν τόσο πολύ δηλαδή τη γη, τα χωράφια τους, λόγω κόστους, με αποτέλεσμα να έχουμε και μικρότερες παραγωγές, και άρα το πρόβλημα να ενταθεί έτι περαιτέρω.
Είναι ζητήματα τα οποία θα πρέπει να δούμε γιατί έχει αυξηθεί πολύ το κόστος παραγωγής το πετρέλαιο, επίσης. Η κυβέρνηση έκανε, βεβαίως, ένα γενναίο βήμα ένα πρώτο βήμα, επανέφερε μερικώς το αγροτικό πετρέλαιο που δίναμε στο παρελθόν. Θυμάμαι όταν ήμουν στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης δίναμε ως επιστροφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης αγροτικού πετρελαίου 160 εκατομμύρια. Σήμερα η κυβέρνηση έκανε ένα πρώτο βήμα γιατί αυτό είχε καταργηθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και έδωσε 50 εκατομμύρια. Αυτό το βήμα θα πρέπει να ενισχυθεί το επόμενο διάστημα και άλλο. Είναι δύσκολη η περίοδος που ζούμε. Αντιλαμβάνομαι ότι και οι κυβερνήσεις έχουν περιορισμένα περιθώρια εθνικών παρεμβάσεων και εκεί ορθώς η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιμένει σε επίπεδο ΕΕ ότι θα χρειαστούν γενναιότερα βήματα, συλλογικότερα βήματα, από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης γιατί τις τιμές για παράδειγμα χονδρικής μόνο συλλογικά μπορούμε να διαπραγματευτούμε.
Σωστά αυτό, είναι αληθές. Θα σας έλεγα ότι είναι και λογική η σκέψη του πρωθυπουργού ότι προφανώς απαιτούνται αποφάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όμως, γιατί η Ελληνική κυβέρνηση θέτει ως προϋπόθεση αυτές τις κοινές συλλογικές αποφάσεις κάτι το οποίο δεν έκαναν, ας πούμε, στην Ισπανία και την Πορτογαλία. Πήραν αποφάσεις μόνοι τους.
Το ζήτημα είναι και τι δυνατότητες έχουν και οικονομίες κάθε χώρας κ. Ψαλιδοπουλε. Θυμίζω ότι περάσαμε μία δεκαετία έντονης οικονομικής κρίσης με τα μνημόνια, στα οποία αναγκάστηκε να βρεθεί η χώρα, στην επιτήρηση στην οποία αναγκάστηκε να βρεθεί. Νομίζω ότι παρά την δίδυμη κρίση, να μην πω τριπλή κρίση, γιατί είχαμε την πανδημία, τώρα έχουμε τον πόλεμο, νωρίτερα είχαμε την κλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας που μας αναγκάζει σε ακόμη μεγαλύτερους εξοπλισμούς.
Αυτή την ανάγκη πάντα την είχε η χώρα.
Βεβαίως, τα τελευταία 10 χρόνια, όμως, λόγω και των μνημονίων, είχε ατονήσει, δεν είχαμε προβεί στις ανάγκες εξοπλισμού. Σήμερα καταλαβαίνουμε όλοι την ανάγκη αυτή και ο πόλεμος στην Ουκρανία το καταμαρτυρά επίσης γιατί υποτίθεται ότι κάποιοι ήτανε εγγυητές της σταθερότητας. Η Ουκρανία είχε κάποτε πυρηνικά όπλα τα οποία δέχτηκε να αποσύρει, να καταστρέψει, υπό την εγγύηση κάποιων δυνάμεων για την ασφάλεια της και είδατε που βρισκόμαστε σήμερα. Άρα, νομίζω είναι μονόδρομος για την Ελλάδα επειδή ακριβώς βρίσκεται σε αυτή τη δύσκολη γειτονιά δεν είμαστε στις χώρες του Μπενελούξ, δεν συνοδεύουμε με το Βέλγιο ή την Ολλανδία αλλά με δύσθυμους γείτονες, οι οποίοι δεν κρύβουν τις αναθεωρητικές τους τάσεις και μάλλον, η έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία μπορεί να λειτουργήσει και ως υπόδειγμα στη γειτονιά μας.
Άρα μακάρι να λειτουργήσει προς την κατεύθυνση της ειρήνευσης και να συνειδητοποιήσουν και οι Ρώσοι ότι έχουν απέναντι το σύνολο της διεθνούς κοινότητας και να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις τους και νομίζω ότι μπορεί να είναι και ένα μήνυμα και προς την Τουρκία γιατί στο παρελθόν είδαμε ότι ήταν και πολύ αμφίσημη η στάση και της Ευρωπαϊκής Ένωσης απέναντι στη συμπεριφορά, στην κλιμάκωση την Τουρκική έναντι της Ελλάδος και των ελληνικών συνόρων και στο Αιγαίο και στον Έβρο που είναι και σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είδατε τη δυσκολία να λάβουν αποφάσεις για κυρώσεις απέναντι στην Τουρκία για όσα έκανε και στο Αιγαίο και στη νοτιοανατολική Μεσόγειο απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία που επίσης είναι κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Άλλα νομίζω ότι τα γεγονότα στην Ουκρανία αλλάζουν άρδην και την συμπεριφορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ήταν μια βίαιη ωρίμανση και της Ευρωπαϊκής Ένωσης αυτός ο πόλεμος και συνειδητοποιούν όλοι την ανάγκη πέρα από μία οικονομική Ένωση να κάνει πιο γενναία βήματα και την εξωτερική πολιτική και στην πολιτική άμυνας. Αυτή την ώρα δεν έχει στρατιωτικό βραχίονα Ευρωπαϊκή Ένωση εξαρτάται από το ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ αν δεν θέλουμε να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας ουσιαστικά είναι η υπερατλαντική δύναμη πού καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις αποφάσεις και τις κινήσεις του οργανισμού.
Μια τελευταία ερώτηση θα μου επιτρέψετε κ. Χαρακόπουλε. Ο πρώην αντιπρόεδρος κυβέρνησης ο κ. Βενιζέλος σε ένα σημείο ομιλίας του προ ημερών στο συνέδριο στο φόρουμ του Οικονομικού Ταχυδρόμου, διατύπωσε την άποψη ότι, τελικώς, η Τουρκία θα επανέλθει στη Δύση, στο δυτικό κόσμο.
Μακάρι…
Ήταν μια πρόβλεψη η οποία διατυπώθηκε όπως ξέρετε με την κατηγορηματικότητα του κυρίου Βενιζέλου αλλά το σχολιάζετε έτσι… μακάρι λέτε.
Μακάρι, το εύχομαι. Ο κ. Βενιζέλος έχει διατελέσει αντιπρόεδρος Κυβέρνησης, έχει διατελέσει υπουργός Εξωτερικών είναι γνώστης των ελληνοτουρκικών ζητημάτων και γενικότερα της διεθνούς πολιτικής. Εγώ δεν μπορώ να είμαι το ίδιο κατηγορηματικός, θα το διατυπώσω ως ευχή. Γιατί η Τουρκία μέχρι σήμερα έχει δείξει ότι προσπαθεί πάντοτε να πατάει σε δύο βάρκες και να εκμεταλλεύεται όπως είπαμε και στην αρχή της κουβέντας μας τη στάση του «επιτήδειου ουδέτερου» να ασκεί πίεση και προς την δύση, που τη νιώθει ότι την θεωρεί απαραίτητη στην γειτονιά με τις ιδιαιτερότητες που έχει, δίπλα στο Ιράν, στη Μέση Ανατολή, στον Καύκασο, στην Ρωσία και χρησιμοποιεί αυτή την δυνατότητα που έχει και ως πέρασμα για μετανάστες που έρχονται ακόμη και από την υποσαχάρια Αφρική ως μέσο πίεσης προς την Ευρώπη.
Επιχειρεί να αποκομίζει το μέγιστο των κερδών και από τις δύο πλευρές και από την Ανατολή και από τη Δύση. Για μας, θα ήταν ευχής έργο να ενσωματωθεί πλήρως στη Δύση, ευχής έργο θα ήτανε να μπορέσει να πληροί όλες τις προϋποθέσεις που θα την καθιστούσαν και μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Εμείς είμαστε οι πρώτοι που εισπράττουν τα απόνερα της όποιας έντασης στις ευρωτουρκικές σχέσεις, της έντασης στις σχέσεις της Δύσης με την Τουρκία. Μακάρι θα έλεγα, λοιπόν, η απάντηση είναι αυτή στο ερώτημα που θέτετε.
Το αληθές είναι όμως κ. Χαρακόπουλε ότι αυτή η περιγραφή που κάνετε και η θέση που διατυπώνετε, η οποία απηχεί και την αντίληψη του πολιτικού συστήματος της χώρας στο σύνολο του κατά τη γνώμη μου, όλες οι πολιτικές δυνάμεις ενδιαφέρονται για ένα τέτοιο φιλοευρωπαϊκό προσανατολισμό της Τουρκίας. Αυτό τελικά δεν επιτυγχάνεται, ακόμη και όταν η Τουρκία είναι κοντά στη Δύση, πιο κοντά πόσο είναι τώρα και μας δημιουργούν και θέματα, ας πούμε με τη συζήτηση για τις κυρώσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης Τουρκία. Τώρα δεν είναι μία συζήτηση η οποία τελεσφόρησε.
Πάντως αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς κ. Ψαλιδόπουλε έχει ευθύνες και η Δύση. Και για όσα γίνονται στην Ουκρανία και τον πόλεμο με τη Ρωσία. Ο Ντε Γκωλ και οι οραματιστές της Ευρώπης μίλαγαν για μια Ευρώπη από τον Ατλαντικό μέχρι τα Ουράλια. Τη δεκαετία του ‘90 με την πτώση των καθεστώτων του ανατολικού μπλοκ, η Ευρώπη θα μπορούσε να κάνει πιο γενναία βήματα και προς τη Ρωσία. Θα μπορούσε και η Ρωσία να ενταχθεί στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, να άνοιγε μία μεγάλη συζήτηση για την ένταξη της Ρωσίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, γιατί όχι; Ομοίως και στην Τουρκία υπήρχαν σκαμπανεβάσματα, υπήρξαν περίοδοι που γίνανε σοβαρά βήματα προς την πλευρά της συμμόρφωσης προς το κράτος δικαίου, υπήρχαν επιστροφές και βακουφίων και περιουσιακών στοιχείων που είχαν καταπατηθεί από τις προηγούμενες σκοτεινές περιόδους με τα Σεπτεμβριανά του 55, τις απελάσεις των Ελλήνων της Πόλης κλπ.
Άλλα μετά, υπήρχε και μία αίσθηση κόπωσης της τουρκικής κοινής γνώμης που έβλεπε ότι επί ματαίω γίνονται τα οποία βήματα και δεν υπάρχει πρόθεση, υπήρχε και αυτή η συζήτηση ξέρετε να βλέπουμε και την άλλη πλευρά, ότι στην Τουρκία θεωρούν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα χριστιανικό club στο οποίο δεν θα γίνουν ποτέ δεκτοί.
Είναι αληθές.
Η Ευρώπη θα έπρεπε να είναι πιο ειλικρινής. Κάποια στιγμή νομίζω και στην Αυστρία και στη Γαλλία και στη Γερμανία υπήρχαν απόψεις ότι θα πρέπει να δούμε μία ειδική σχέση, ότι δεν είναι δυνατή η πλήρης ένταξη της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
Αλλά δεν της το είπαμε ποτέ με καθαρότητα.
Αυτό ακριβώς, θα πρέπει να υπάρχει μία καθαρή σχέση.
Τώρα μου θυμίσατε κ. Χαρακόπουλε τον διάλογο και τον προβληματισμό των φοιτητικών μας χρόνων.
Μη γυρίζετε τόσο πίσω.
Εντάξει όχι να μη θεωρήσετε ότι είναι τόσο πολύ απομακρυσμένο, ας πούμε στους ακροατές ότι δεν είναι τόσο. Κύριε Χαρακόπουλε θα ήθελα να σας ευχαριστήσω πολύ για την συνομιλία αυτή και την ενάργεια των σκέψεών σας. Θα επανέλθουμε, προφανώς, πολλά ζητήματα είναι μπροστά μας, να είστε καλά, καλή δύναμη.
Καλημέρα και εσείς να είστε καλά.