Αντιδράσεις σε όλη την Ευρώπη έχει προκαλέσει η κίνηση της κυβέρνησης της Λευκορωσίας να αναγκάσει σε προσγείωση αεροσκάφος που εκτελούσε πτήση Αθήνα-Βίλνιους, προκειμένου να συλλάβει έναν ακτιβιστή-αντιφρονούντα δημοσιογράφο.
Ένα μόλις μήνα νωρίτερα, ο πρόεδρος της Λευκορωσίας και γνωστός ως «ο τελευταίος δικτάτορας της Ευρώπης» Αλεξάντερ Λουκασένκο, κατήγγειλε ότι απέτρεψε πραξικόπημα υποκινούμενο από τις ΗΠΑ. Τότε, λίγοι είχαν δώσει σημασία στον αμφιλεγόμενο άνδρα, ο οποίος βρίσκεται αδιάκοπα στην εξουσία από το 1994. Οι μεθόδοι που συχνά ακολουθεί δεν θυμίζουν φιλελεύθερη δημοκρατία και ελάχιστοι φαίνεται πλέον να διασκεδάζουν με τα αστεία του ότι «η Λευκορωσία είναι δικτατορία, επειδή ο πρόεδρος της, δουλεύει και τις Κυριακές!» Αυτή τη φορά, όμως, το παραέκανε… Μία αεροπειρατεία, η οποία και ενορχηστρώνεται από ένα κράτος, δύσκολα μπορεί να παραβλεφθεί.
Οι αρχές της Λευκορωσίας υποχρέωσαν αεροσκάφος της Ryanair που εκτελούσε την πτήση Αθήνα-Βίλνιους να προσγειωθεί στο αεροδρόμιο του Μινσκ. Σύμφωνα με πληροφορίες, το αεροπλάνο βρίσκονταν πάνω από τον εναέριο χώρο της Λευκορωσίας όταν αναγκάστηκε να κάνει εκτροπή της πορείας του. Ήταν, όμως, πιο κοντά στο Βίλνιους παρά στο Μινσκ. Η επίσημη αιτιολογία ήταν υποτιθέμενη απειλή βόμβας, αν και όπως αποδείχθηκε, πραγματικός στόχος της επιχείρησης αυτής ήταν η σύλληψη του αντιφρονούντα Λευκορώσου δημοσιογράφου Ρομάν Προτάσεβιτς.
Η «πράξη κρατικής αεροπειρατείας», όπως χαρακτηρίστηκε από το υπουργείο Εξωτερικών η αναγκαστική προσγείωση της πτήσης της Ryanair FR 4978 στο Μινσκ της Λευκορωσίας, προκάλεσε προβληματισμό στις «ειδικές υπηρεσίες» των ελληνικών Αρχών.
Και αυτό διότι εκτιμάται ότι ο δημοσιογράφος Ραμάν Προτάσεβιτς παρακολουθούνταν για αρκετές ημέρες από Λευκορώσους πράκτορες στην Αθήνα και μάλιστα σε κεντρικά σημεία της πόλης.
Οι ελληνικές μυστικές υπηρεσίες προσπαθούν να συνθέσουν το παζλ των προπαρασκευαστικών ενεργειών που μπορεί να έκαναν ξένοι πράκτορες σε ελληνικό έδαφος, μέχρι να επιβιβαστεί ο Λευκορώσος δημοσιογράφος στο αεροπλάνο της Ryanair στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος». Η ομάδα πρακτόρων που τον παρακολουθούσε εικάζεται ότι ήταν αυτή που μπορεί να ειδοποίησε τις ειδικές υπηρεσίες της Λευκορωσίας για την ημέρα και ώρα αναχώρησης του Προτάσεβιτς από την Αθήνα.
Ένα ερώτημα στο οποίο κλήθηκαν να απαντήσουν τις πρώτες ώρες οι ειδικές υπηρεσίες είναι εάν τα άτομα που παρακολουθούσαν εν Ελλάδι τον δημοσιογράφο (ή τουλάχιστον κάποια εξ αυτών) επιβιβάστηκαν μαζί του στην πτήση με προορισμό την πρωτεύουσα της Λιθουανίας.
Εάν δηλαδή το καθεστώς της Λευκορωσίας ανάγκασε σε προσγείωση το αεροπλάνο μέσω του καταδιωκτικού -πολεμικού- αεροσκάφους που σήκωσε και των σημάτων από τον πύργο ελέγχου ή εάν υπήρχε παράλληλα «πίεση» από άτομα που επέβαιναν στο αεροσκάφος.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Οργή από Αθήνα και Βρυξέλλες για την αεροπειρατεία (εικόνες)
Αυτό θα μπορούσε να φανεί από τις λίστες των επιβατών της συγκεκριμένης πτήσης, ενώ εάν επαληθευόταν η δεύτερη εκδοχή τότε είναι βέβαιο ότι οι πράκτορες της Λευκορωσίας θα είχαν καταγραφεί από κάμερες ασφαλείας του αεροδρομίου και μάλιστα με μεγάλη ευκρίνεια.
Από τις μαρτυρίες, ωστόσο, επιβατών σε ξένα ειδησεογραφικά δίκτυα προκύπτει ότι το πιθανότερο είναι να μην υπήρχαν πράκτορες της Λευκορωσίας εντός του αεροπλάνου. Σημειώνεται ότι οι επιβάτες της συγκεκριμένης πτήσης δεν ήταν απαραίτητο να επιδείξουν διαβατήρια, καθώς η Λιθουανία είναι χώρα μέλος της Σένγκεν και έτσι αυτό δεν είναι υποχρεωτικό.
Την άμεση απελευθέρωση του δημοσιογράφου Ρομάν Προτάσεβιτς ζητά με μήνυμά της στο twitter η Πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ενώ μιλάει για «συνέπειες» στη Λευκορωσία.
«Η εξωφρενική και παράνομη συμπεριφορά του καθεστώτος στη Λευκορωσία θα έχει συνέπειες. Οι υπεύθυνοι για την πειρατεία στην πτήση της Ryanair πρέπει να τιμωρηθούν. Ο δημοσιογράφος Ρόμαν Προτάσεβιτς πρέπει να απελευθερωθεί αμέσως. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συζητήσει αύριο τις ενέργειες που πρέπει να αναληφθούν», αναφέρει η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Ένα άλλο ερώτημα είναι πόσες ημέρες παρέμειναν στην Αθήνα οι Λευκορώσοι πράκτορες που παρακολουθούσαν τον δημοσιογράφο και που διέμεναν. Οι ίδιες πηγές ενημέρωσης σημειώνουν ότι θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι είχαν πάνω τους έγγραφα που δεν αντιστοιχούσαν στα πραγματικά στοιχεία ταυτότητάς τους. Βέβαιο επίσης θα πρέπει να θεωρείται ότι επρόκειτο για καλά εκπαιδευμένους πράκτορες με ειδικές γνώσεις στην αντιπαρακολούθηση. Ο Ραμάν Προτάσεβιτς είχε μπει εδώ και καιρό στο στόχαστρο του λευκορωσικού καθεστώτος και γνώριζε ότι μπορεί να τον παρακολουθούν οι μυστικές υπηρεσίες της χώρας του. Έτσι ήταν υποψιασμένος και αυτό ανέβαζε το επίπεδο δυσκολίας της παρακολούθησής του.
Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι ο Ραμάν Προτάσεβιτς παρέμεινε στην Ελλάδα για περισσότερες ημέρες από την αρχηγό της ηγέτιδας της λευκορωσικής αντιπολίτευσης, Σβετλάνα Τιχάνοφσκαγια (πρώην υποψήφια για τη λευκορωσική προεδρία). Ο δημοσιογράφος ήρθε στη χώρα μας για να καλύψει ειδησεογραφικά τη συμμετοχή της Τιχάνοσφκαγια στις εργασίες του «Φόρουμ των Δελφών». Ωστόσο, η Τιχάνοσφκαγια αναχώρησε από την Αθήνα και ο δημοσιογράφος παρέμεινε για λίγες ακόμα ημέρες στην Ελλάδα (πιθανότατα για διακοπές). Αυτό σημαίνει ότι οι πράκτορες δε θα μπορούσαν να γνωρίζουν το πρόγραμμά του από τη στιγμή που αυτό δεν ταυτιζόταν με αυτό της Τιχάνοσφκαγια, παρά μόνο με τη φυσική του παρακολούθηση.
Επίσης, ενδιαφέρον παρουσιάζει η αναφορά, σύμφωνα με την οποία ο δημοσιογράφος επικοινώνησε (λίγο πριν την επιβίβασή του στο αεροπλάνο) με φίλο του, αναφέροντας ότι ύποπτο άτομο (ρωσόφωνο) τον πλησίασε και προσπάθησε να τραβήξει φωτογραφία το ταξιδιωτικό του έγγραφο. Το ερώτημα είναι εάν πράγματι υπήρξε παρουσία υπόπτου στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος». Σε περίπτωση που υπήρχε, το άτομο αυτό θα πέρασε κάτω από πολλές κάμερες ασφαλείας για να προσεγγίσει τον Προτάσεβιτς. Επίσης, εάν υπήρξε πράγματι ύποπτος που προσέγγισε τον δημοσιογράφο, τότε ο μυστηριώδης αυτός άντρας πιθανότατα συνδέεται με την ομάδα πρακτόρων που παρακολουθούσε τον δημοσιογράφο στην Αθήνα.
Ποιος είναι ο Προτάσεβιτς
Γιατί βρισκόταν στην Αθήνα
Όπως ανακοίνωσε το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, ο Προτάσεβιτς βρισκόταν στην Αθήνα ως μέλος της αντιπροσωπείας της ηγέτιδας της λευκορωσικής αντιπολίτευσης Σβετλάνα Τιχανόσφκαγια, η οποία είχε συμμετάσχει στο Φόρουμ των Δελφών πρόσφατα.
Η Τιχανόφσκαγια ήταν υποψήφια στις προεδρικές εκλογές στη Λευκορωσία πέρυσι και έχει ανακηρυχθεί ως «ηγέτιδα της χώρας εν εξορία», κατηγορώντας τον Λουκασένκο για εκτεταμένη νοθεία κατά τις περσινές εκλογές.
Ο δημοσιογράφος επέλεξε να μείνει στη χώρα μας μερικές μέρες παραπάνω για να κάνει διακοπές. Είχε αναφέρει στους φίλους του πως είχε αντιληφθεί ότι τον παρακολουθούσαν στην Αθήνα.
Λίγο πριν επιβιβαστεί στη μοιραία πτήση, ανέφερε ότι ένας Ρώσος συνεπιβάτης του προσπάθησε για κάποιο λόγο να φωτογραφίσει τα χαρτιά του, την ώρα που τα έδειχνε στον έλεγχο στο «Ελ. Βενιζέλος».
Οι αρχές της Λευκορωσίας ισχυρίζονται ότι είδαν μια φωτογραφία του Ρομάν Προτασέβιτς στο Μινσκ σε ανάρτηση ενός άλλου μπλόγκερ και η αστυνομία κινητοποιήθηκε για να τον συλλάβει , μετέδωσε η κρατική τηλεόραση της χώρας.
Σύμφωνα με την κρατική τηλεόραση, ένας φίλος του Προτασέβιτς τον τράβηξε φωτογραφία ενώ βρισκόταν στο αεροδρόμιο του Μινσκ και την έστειλε στον Αντόν Μοτόλκο. Εκείνος την ανάρτησε και έτσι ενημερώθηκε η αστυνομία. Ο Μοτόλκο έχει χαρακτηριστεί και αυτός από τις λευκορωσικές αρχές ως άτομο που εμπλέκεται σε τρομοκρατικές δραστηριότητες.
Ο Προτασέβιτς ήταν καταζητούμενος στη Λευκορωσία με την κατηγορία ότι οργάνωνε μαζικές κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας. Κινδυνεύει να καταδικαστεί σε κάθειρξη έως και 15 ετών.
Έτρεμε από τον φόβο του και ήταν βέβαιος ότι θα τον εκτελέσουν
Σύμφωνα με το λιθουανικό Delfi.lt, κάποιοι από τους επιβάτες παραξενεύτηκαν από την απότομη μανούβρα του αεροπλάνου, τη στιγμή δηλαδή που έστριψε για να κατευθυνθεί προς το Μινσκ.
Τότε ήταν που ο Προτάσεβιτς κατάλαβε τι συμβαίνει: έπιασε το κεφάλι του και έδειξε να πανικοβάλλεται. Όπως αναφέρει πάντα το λιθουανικό μέσο, κάποιοι επιβάτες τον ρώτησαν τι συμβαίνει.
Ο Ραμάν Προτάσεβιτς αντιμετωπίζει κατηγορίες που συνεπάγονται το ενδεχόμενο επιβολής της θανατικής ποινής.
Η τύχη του δημοσιογράφου είναι άγνωστη μέχρι στιγμής, ενώ οι αρχές της Λευκορωσίας συνέλαβαν και τη σύντροφό του.
