Αν το χρέος στην τράπεζα είναι 100.000 τότε το πρόβλημα είναι του δανειολήπτη. Αν το χρέος είναι 100 εκατομμύρια τότε το πρόβλημα το έχει η τράπεζα. Όταν όμως τα κράτη χρωστούν 100 τρισεκατομμύρια τότε είναι ο κόσμος που έχει το πρόβλημα.
Με ένα «βουνό» δημοσίου χρέους, το οποίο σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΔΝΤ θα φθάσει τα 100 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2024, βρίσκεται αντιμέτωπη η παγκόσμια οικονομία, ενώ την ίδια στιγμή ο κόσμος «κάθεται» πάνω σε μια «βόμβα» ιδιωτικού και δημοσίου χρέους, αφού ο συνολικός δανεισμός των νοικοκυριών των επιχειρήσεων και των κυβερνήσεων έφθασε σύμφωνα με τους αναπροσαρμοσμένους υπολογισμούς του Institute of International Finance (IIF) στο τέλος του α’ εξαμήνου του 2024 στο ιστορικό υψηλό των 312 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, αντιπροσωπεύοντας το 332% του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Ο κόσμος κάθεται πάνω σε μια βόμβα 300 τρισεκατομμυρίων δολαρίων (το συνολικό κρατικό και ιδιωτικό χρέος) και τελικά το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν και πότε θα μπορούσε να εκραγεί…
Στο 237% του παγκόσμιου ΑΕΠ διαμορφώθηκε το συνολικό χρέος (βάσει των ομολόγων που έχουν εκδώσει) κρατών και εταιρειών το 2023, ήτοι 250 τρισ. δολάρια, σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), το οποίο προειδοποιεί για τον κίνδυνο κατάρρευσης στην παγκόσμια οικονομία.
Μάλιστα, το ΔΝΤ επισημαίνει το χρέος εμφανίζεται μειωμένο μόνο κατά 1% σε σύγκριση με το τέλος του 2022, κόντρα στο ότι ο πληθωρισμός κινήθηκε σε επίπεδα πολύ υψηλότερα του 1% στις περισσότερες χώρες.
Σε ό,τι αφορά ειδικά στο παγκόσμιο εταιρικό χρέος, διαμορφώθηκε στο 143% του ΑΕΠ,
«Το παγκόσμιο δημόσιο χρέος είναι υψηλό, αυξανόμενο και επικίνδυνο», υπογραμμίζει το Ταμείο, ενώ κάνει λόγο για χαμηλές προοπτικές ανάπτυξης παγκοσμίως.
«Δεδομένων των αδύναμων προοπτικών ανάπτυξης, πολλές επιχειρήσεις και νοικοκυριά επιλέγουν να αποπληρώσουν το χρέος τους. Η πτώση του ιδιωτικού χρέους επιβραδύνθηκε σε σύγκριση με το 2022 κυρίως λόγω της μείωσης της συμβολής του υψηλού πληθωρισμού στη διάβρωση του χρέους.
Στην πραγματικότητα, ο πληθωρισμός ήταν σημαντικός παράγοντας το 2021-2022. Δεδομένου ότι το χρέος είναι σταθερό σε ονομαστικούς όρους, ο υψηλός πληθωρισμός μπορεί στην πραγματικότητα να διαβρώσει την πραγματική αξία του χρέους και να μειώσει τον λόγο του προς το ΑΕΠ. Το 2022, ο πληθωρισμός έφτασε σε επίπεδα πρωτοφανή επίπεδα», αναφέρεται στην έκθεση.
Δύσκολο μέλλον
Η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα, στο πλαίσιο της φθινοπωρινής συνόδου του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας στην Ουάσιγκτον, τόνισε πως αυτό το «βουνό» δανεισμού επιβαρύνει ολόκληρο τον κόσμο. Οι προβλέψεις μας δείχνουν έναν πολύ άσχημο συνδυασμό χαμηλής ανάπτυξης και υψηλού χρέους, υποδηλώνοντας ένα δύσκολο μέλλον», επεσήμανε, αναφέροντας ότι οι κυβερνήσεις θα πρέπει να μειώσουν το χρέος και «να δημιουργήσουν αποθέματα ασφαλείας για το επόμενο σοκ – το οποίο σίγουρα θα έρθει, και ίσως νωρίτερα από ό,τι περιμένουμε».
Στην κορυφή βρίσκονται οι ΗΠΑ, με ένα κολοσσιαίο χρέος ύψους 35 τρισ. δολαρίων, συνιστώντας πάνω από το ένα τρίτο του συνολικού παγκοσμίου χρέους.
Η ταχεία διεύρυνσή του ευλόγως προκαλεί έντονη ανησυχία περί μη βιωσιμότητάς του (όπως τονίζεται π.χ. από τον διακομματικό οργανισμό CRFB / Committee for a Responsible Federal Budget), αυξάνοντας το κίνδυνο της προσωρινής παύσης πληρωμών (shutdown).
Ως ποσοστό του ΑΕΠ, ξεχωρίζει από τις μεγάλες οικονομίες το χρέος της Ιαπωνίας με 251,2% εφέτος, απόρροια της ταχείας γήρανσης του ιαπωνικού πληθυσμού που δημιουργεί την ανάγκη αυξημένης χρηματοδότησης για την κάλυψη των συνταξιοδοτικών υποχρεώσεων, αλλά και της πάγιας οικονομικής πολιτικής της χώρας να δανείζεται σε γιεν με πολύ χαμηλά επιτόκια, και ταυτόχρονα να επενδύει σε ομόλογα υψηλότερης απόδοσης και σχετικού ρίσκου.